﴿... وَ ما یَعْلَمُ تَأْویلَهُ إِلاَّ اللهُ وَ الرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ یَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ کُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنا وَ ما یَذَّکَّرُ إِلاَّ أُولُوا الْأَلْبابِ﴾.
... در حالی که تفسیر آنها را، جز خدا و راسخان در علم، نمی دانند. (آنها که به دنبال فهم و درکِ اسرارِ همه آیات قرآن در پرتو علم و دانش الهی) می گویند: «ما به همه آن ایمان آوردیم همه از طرف پروردگارِ ماست.» و جز صاحبان عقل، متذکر نمی شوند.
عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) قَالَ نَحْنُ الرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ وَ نَحْنُ نَعْلَمُ تَأْوِیلَهُ.(۱)
ابو بصیر از حضرت صادق (علیه السلام) روایت کرده است که حضرت فرمودند: مائیم راسخون در علم و ما تأویل متشابهات قرآن را می دانیم.
* رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم)، ضمن بیان جدایی ناپذیری قرآن و عترت، از یکدیگر، همه را به بهترین راه سعادت، یعنی تمسّک به این دو چیز گران بهاء سفارش نمودند.
عَنِ الْحَسَنِ (علیه السلام) قَالَ: خَطَبَ رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم) یَوْماً فَقَالَ بَعْدَ مَا حَمِدَ اللهَ وَ أَثْنَی عَلَیْهِ: مَعَاشِرَ النَّاسِ کَأَنِّی أُدْعَی فَأُجِیبُ وَ إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمُ الثَّقَلَیْنِ، کِتَابَ اللهِ وَ عِتْرَتِی أَهْلَ بَیْتِی، مَا إِنْ تَمَسَّکْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا، فَتَعَلَّمُوا مِنْهُمْ وَ لَا تُعَلِّمُوهُمْ فَإِنَّهُمْ أَعْلَمُ مِنْکُمْ، لَا یَخْلُو الْأَرْضُ مِنْهُمْ وَ لَوْ خَلَتْ إِذًا لَسَاخَتْ بِأَهْلِهَا... الخبر.(۲)
-----------------
۱- بحار الانوار، ج ۲۳، ص ۱۹۹ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۵۹۷ / تأویل الآیات الظاهره ص۱۰۶ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۳، ص ۳۶ / تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص ۳۱۶ / الکافی، ج ۱، ص ۲۱۳.
۲- البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۲۲۷- کفایه الأثر، ص ۱۶۳- بحار الأنوار، ج ۳۶، ص ۳۳۸.

حضرت امام حسن (علیه السلام) فرمودند: روزی پیغمبر اکرم (صلّی الله علیه وآله وسلم) خطبه ای خواندند، و بعد از حمد و ثنای پروردگار متعال فرمودند: ای گروه مردم! من به سوی خداوند خوانده شده ام و به زودی دعوت حق را اجابت می کنم، من در بین شما دو چیز گران بها را باقی می گذارم: کتاب خدا و عترتم أهل بیتم را، هر آینه اگر به این دو، چنگ بزنید هرگز گمراه نخواهید شد، از آنها علوم را فرا گیرید، و به آنها تعلیم نکنید زیرا آنها از شما داناترند، زمین از ایشان خالی نماند، و اگر خالی شود اهلش را فرو برد.
* در هر زمانی امامی از اهل البیت: وجود دارد تا مردم را هدایت نماید.
خداوند در این رابطه در آیه ی ۷ / ۱۳ می فرماید:
﴿... إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِکُلِّ قَوْمٍ هادٍ﴾.
یعنی: تنها وظیفه تو اندرز و ترسانیدن (خلق از نافرمانی خدا) است و هر قومی را (از طرف خدا) رهنمایی است.
عَنْ بُرَیْدِ بْنِ مُعَاوِیَه الْعِجْلِیِّ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام): مَا مَعْنَی: «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِکُلِّ قَوْمٍ هادٍ»، فَقَالَ: الْمُنْذِرُ رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم) وَ عَلِیٌّ الْهَادِی، وَ فِی کُلِّ وَقْتٍ وَ زَمَانٍ إِمَامٌ مِنَّا، یَهْدِیهِمْ إِلَی مَا جَاءَ بِهِ رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم).(۱)
برید بن معاویه گوید: به امام باقر (علیه السلام) عرض کردم: معنای این آیه: «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِکُلِّ قَوْمٍ هادٍ»، چیست؟ حضرت فرمودند: منذر، رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) و هادی علی (علیه السلام) است، و در هر وقت و زمانی امامی از ما وجود دارد که مردم را به آنچه رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) آورده است هدایت کند.
-----------------
۱- کمال الدین، ج۲، ص ۶۶۷.

* هر که می خواهد از گمراهی و مرگ جاهلی نجات پیدا کند، باید امام زمانش (علیه السلام) را بشناسد.
عَنِ النَّبِیِّ (صلّی الله علیه وآله وسلم) أَنَّهُ قَالَ: مَنْ مَاتَ وَ لَمْ یَعْرِفْ إِمَامَ زَمَانِهِ مَاتَ مِیتَهً جَاهِلِیَّهً.(۱)
پیامبر اکرم (صلّی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: هر کس بمیرد و امام زمانش را نشناسد، مثل مردم زمان جاهلیت از دنیا رفته است.
* قرآن کریم، بهترین راه شناخت و معرفی امام زمان (علیه السلام) است.
با اینکه تا کنون ده ها عنوان کتاب از علماء بزرگ شیعه، با موضوع مهدویّت در آیات قرآن کریم، به رشته ی تحریر در آمده و بعضاً به طبع هم رسیده است، ولی باز می بینیم محبّین و منتظرین ظهور حضرتش، به خصوص قشر جوان، از وجود چنین آیاتی در قرآن کریم، که البته توسط ائمه اطهار: تفسیر و تبیین شده است، آگاهی و شناخت لازم را نداشته و از رسیدن به درجه ی والای معرفت الحجّه (علیه السلام)، محروم مانده اند.
* کتاب حاضر با بکار گیری روشی جدید، راه را جهت آموزش و حفظ آیات مهدوی در قرآن کریم، برای همه ی جویندگان معارف مهدوی، به خصوص جوانان و دانشجویان عزیز، هموار نموده است.
-----------------
۱- بحار الأنوار، ج ۳۲، ص ۳۳۱.

* نکات این طرح:
الف - برای هر یک از آیات، یک «اسم» و یک «کُد» تعریف شده است، که اسم آیه بیانگر موضوع و محتوای آن آیه است، و کُد آیه، آدرس آیه را در قرآن کریم به ما نشان می دهد.
ب - کُد هر آیه از یک عدد اعشاری تشکیل شده، که رقم صحیحش بیانگر شماره ی سوره است و رقم اعشاری شماره ی آیه را به ما نشان می دهد.
ج - به عنوان مثال به این نمونه توجّه نمایید:
اسم آیه: مضطر، کد آیه: ۶۲ / ۲۷، یعنی آیه ی: ﴿أَمَّنْ یُجیبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ یَکْشِفُ السُّوءَ وَ یَجْعَلُکُمْ خُلَفاءَ الْأَرْضِ أَ إِلهٌ مَعَ اللهِ قَلیلاً ما تَذَکَّرُونَ﴾. در بیست و هفتمین سوره ی قرآن کریم یعنی سوره مبارکه ی نمل، آیه ۶۲ قرار دارد.
د - البته شایان ذکر است که شماره ی آیات بر اساس رسم الخط «عثمان طه» تعریف شده است.

ه - عزیزان لازم است، شماره ی یکصد و چهارده سوره ی قرآن را به ترتیب حفظ نمایند، تا بتوانند به راحتی آیات را در قرآن کریم پیدا نمایند، البته برای سهولت این کار جدول شماره ی سوره ها، آخر همین کتاب درج شده است.
* در پایان از اساتید خودم و همه ی عزیزانی که این حقیر را در نشر این اثر یاری نمودند، به خصوص حضرت آیه الله حاج سید محمود بحر العلوم میردامادی ادام الله ظله و همچنین استاد حوزه ی علمیّه ی قم، متخصّص معارف مهدویّت، حضرت علّامه شیخ علی اکبر مهدی پور ادام الله عزّه، که با نوشتن تقریظ و مقدمه، این کتاب را مزیّن و بنده حقیر را مورد الطاف خود قرار داده اند، تشکر نموده و از خداوند متعال برای همگان آرزوی طول عمر با عزّت و توفیق روز افزون مسئلت می نمایم.
* امید است این کتاب مورد قبول مولایمان حضرت صاحب الزّمان ارواحنا فداه قرار گیرد و ذخیره ای برای روز جزا باشد.
السلام علی المهدی و علی آبائه و اللعن علی اعدائه قم مقدسه - سید محمد جعفر روضاتی نیمه شعبان ۱۴۳۴ هجری قمری

شماره (۱) کد آیه: ۳ / ۲ اسم آیه: ایمان به امام غایب
﴿الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَ یُقِیمُونَ الصَّلاهَ وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ یُنْفِقُونَ﴾

(پرهیزکاران) کسانی هستند که به غیب ایمان می آورند و نماز را برپا می دارند و از تمام نعمتها و مواهبی که به آنان روزی داده ایم، انفاق می کنند.
۱ - عَنْ دَاوُد الرقِّیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ، قَالَ: مَنْ أَقَرَّ بِقِیَامِ الْقَائِمِ (علیه السلام) أَنَّهُ حَقٌّ.(۱)
داود رقّی گوید که امام صادق (علیه السلام) در تفسیر این آیه فرمودند: متقین کسانی هستند که به قیام حضرت قائم (علیه السلام)، که البته حق است، اقرار و ایمان داشته باشند.
۲- عَنْ یَحْیَی بْنِ أَبِی الْقَاسِمِ قَالَ: سَأَلْتُ الصَّادِقَ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «الم ذلِکَ الْکِتابُ لا رَیْبَ فِیهِ هُدیً لِلْمُتَّقِینَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ»، فَقَالَ: الْمُتَّقُونَ شِیعَهُ عَلِیٍّ (علیه السلام)، وَ أَمَّا الْغَیْبُ، فَهُوَ الْحُجَّهُ الْغَائِب، وَ شَاهِدُ ذَلِکَ قَوْلُ اللهِ تَعَالَی: «وَ یَقُولُونَ لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَیْهِ آیَهٌ مِنْ رَبِّهِ فَقُلْ إِنَّمَا الْغَیْبُ للهِ فَانْتَظِرُوا إِنِّی مَعَکُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِینَ».(۲)
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۷۲ / بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۵۲ و ج ۵۲، ص ۱۲۴ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۱۲۴ با کمی تغییر / تفسیر نورالثقلین، ج ۱، ص ۳۱ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱، ص ۱۱۸ / کمال الدین، ج ۱، ص ۱۷ و ج ۲، ص ۳۴۰.
۲- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۷۲ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۵۳ و ص ۴۱۴ / بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۵۲ و ج ۵۲، ص ۱۲۴ / البرهان فی تفسیرالقرآن، ج ۱، ص ۱۲۴ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۳۴ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱، ص ۱۱۹ / تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص ۳۱ / کمال الدین، ج ۱، ص۱۸ و ج ۲، ص۳۴۰.

یحیی بن ابی القاسم گوید از امام صادق (علیه السلام) از تفسیر قول خدای (عزّ و جلّ): الم ذلِکَ الْکِتابُ لا رَیْبَ فِیهِ هُدیً لِلْمُتَّقِینَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ، پرسیدم، حضرت فرمودند: متقین شیعیان علی (علیه السلام) هستند، و غیب هم امام غائب است، و دلیل آن گفتار خدای (عزّ و جلّ) است که می فرماید: و می گویند آیا آیه ای از طرف پروردگارش بر او نازل نشود؟ بگو همانا غیب از آن خدا است شما منتظر باشید به راستی من هم با شما از منتظرانم.

شماره (۲) کد آیه: ۱۱۴ / ۲ اسم آیه: خواری و رسوایی دشمنان
﴿وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ مَنَعَ مَساجِدَ اللهِ أَنْ یُذْکَرَ فیهَا اسْمُهُ وَ سَعی فی خَرابِها أُولئِکَ ما کانَ لَهُمْ أَنْ یَدْخُلُوها إِلاَّ خائِفینَ لَهُمْ فِی الدُّنْیا خِزْیٌ وَ لَهُمْ فِی الْآخِرَهِ عَذابٌ عَظیمٌ﴾

کیست ستمکارتر از آن کس که از بردن نام خدا در مساجد او جلوگیری کرد و سعی در ویرانی آنها نمود؟! شایسته نیست آنان، جز با ترس و وحشت، وارد این (کانونهای عبادت) شوند. بهره آنها در دنیا (فقط) رسوایی است و در سرای دیگر، عذاب عظیم (الهی)!! عَن السُدَی فِی قَولِه تَعالی: «لَهُم فِی الدُّنِیا خِزیٌ» أَما خِزیُهُم فِی الدُّنِیا فَإِنَّه إذا قامَ المَهدِیّ وَ فُتِحَت قُسطَنطَینیّه قَتَلَهُم، فَذلِکَ الخِزی.(۱)
سدّی در تفسیر آیه: لَهُمْ فِی الدُّنْیا خِزْیٌ، می گوید: اما رسوائی دشمنان دین در دنیا موقعی است که مهدی (علیه السلام) در قسطنطنیه قیام کند و آنها را بکشد این خود برای آنها رسوائی است.
-----------------
۱- احقاق الحق، ج ۱۳، ص ۳۷۸ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۲، ص ۱۲۴ / الملاحم و الفتن فی ظهور الغائب المنتظر?، ص ۱۴۳.

شماره (۳) کد آیه:۱۲۴/۲ اسم آیه: آخرین کلمه ی الهی
﴿وَ إِذِ ابْتَلی إِبْراهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّی جاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِماماً قالَ وَ مِنْ ذُرِّیَّتِی قالَ لا یَنالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ﴾

و (به خاطر آورید) هنگامی که خداوند، ابراهیم را با وسایل گوناگونی آزمود. و او به خوبی از عهده این آزمایشها برآمد. خداوند به او فرمود: «من تو را امام و پیشوای مردم قرار دادم!» ابراهیم عرض کرد: «از دودمان من (نیز امامانی قرار بده!)» خداوند فرمود: «پیمان من، به ستمکاران نمی رسد! (و تنها آن دسته از فرزندان تو که پاک و معصوم باشند، شایسته این مقامند)».
عَن مُفَضَّلِ بْنِ عُمَر عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام) قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «وَ إِذِ ابْتَلی إِبْراهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِماتٍ»، مَا هَذِهِ الْکَلِمَاتُ؟ قَالَ: هِیَ الْکَلِمَاتُ الَّتِی تَلَقَّاهَا آدَمُ مِنْ رَبِّهِ فَتابَ عَلَیْهِ، وَ هُوَ أَنْ قَالَ: یَا رَبِّ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَهَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ إِلَّا تُبْتَ عَلَیَ فَتابَ عَلَیْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ، قَالَ: فَقُلْتُ: یَا ابْنَ رَسُولِ اللهِ! فَمَا

مَعْنَی قَوْلِهِ: فَأَتَمَّهُنَ، قَالَ: أَتَمَّهُنَّ إِلَی الْقَائِمِ اثْنَیْ عَشَرَ إِمَاماً عَلِیٍّ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ وَ تِسْعَهٍ مِنْ وُلْدِ الْحُسَیْنِ:.(۱)
مفضل بن عمر گوید از حضرت صادق (علیه السلام) پرسیدم از گفته خدای تعالی: وَ إِذِ ابْتَلی إِبْراهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِماتٍ، این کلمات چیست؟ حضرت فرمودند: همان کلماتی است که آدم از پروردگارش یاد گرفت و توبه کرد و توبه اش پذیرفته شد، و آن این است، گفت: پروردگارا! از تو می پرسم به حق محمّد، علی، فاطمه، حسن و حسین، که توبه مرا بپذیری، خدا توبه اش را قبول کرد، همانا او توّاب و رحیم است، عرض کردم: ای پسر رسول خدا! معنی گفته خدای (عزّ و جلّ) چیست که فرمود: فَأَتَمَّهُنَّ؟ حضرت فرمودند: یعنی تمام کرد ایشان را تا قائم (علیه السلام) به عدد دوازده امام، حضرت علی و امام حسن و امام حسین:، که نُه امام از نسل حسین (علیه السلام) هستند.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۲ ص ۶۵ / الزام الناصب، ج ۱ ص ۵۴ و ۱۶۶ / بحار الانوار، ج ۱۱ ص ۱۷۷ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۳۱۷ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۸۲ / تفسیر الصافی، ج ۱، ص ۱۸۶ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۲، ص ۱۳۵ / تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص ۱۲۰ / کمال الدین، ج ۲ ص ۳۵۸ / معانی الأخبار: ص ۱۲۶.

شماره (۴) کد آیه:۱۳۳/۲ اسم آیه:شباهت به حضرت یعقوب (علیه السلام)
﴿أَمْ کُنْتُمْ شُهَداءَ إِذْ حَضَرَ یَعْقُوبَ الْمَوْتُ إِذْ قالَ لِبَنیهِ ما تَعْبُدُونَ مِنْ بَعْدی قالُوا نَعْبُدُ إِلهَکَ وَ إِلهَ آبائِکَ إِبْراهیمَ وَ إِسْماعیلَ وَ إِسْحاقَ إِلهاً واحِداً وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ﴾

آیا هنگامی که مرگ یعقوب فرا رسید، شما حاضر بودید؟! در آن هنگام که به فرزندان خود گفت: «پس از من، چه چیز را می پرستید؟» گفتند: «خدای تو، و خدای پدرانت، ابراهیم و اسماعیل و اسحاق، خداوند یکتا را، و ما در برابر او تسلیم هستیم.» عَن جابِر عَن أبِی جَعفَر (علیه السلام) قالَ: سَأَلتُه عَن تَفسِیرِ هذِهِ الآیَه مِن قَولِ الله: «إِذْ قالَ لِبَنِیهِ ما تَعْبُدُونَ مِنْ بَعْدِی قالُوا نَعْبُدُ إِلهَکَ وَ إِلهَ آبائِکَ إِبْراهِیمَ وَ إِسْماعِیلَ وَ إِسْحاقَ إِلهاً واحِداً»، قال: جرت فی القائم (علیه السلام).(۱)
جابر از امام باقر (علیه السلام) روایت نموده وگفت: از آن حضرت پرسیدم: تفسیر آیه: اذ قال لبنیه ما تعبدون.... الها واحدا، چیست؟ حضرت فرمودند: این آیه در باره ی قائم (علیه السلام) وارد شده است.
-----------------
۱- إثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۷۱ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۳۳۶ / تفسیر الصافی، ج ۱، ص ۱۹۲ / تفسیر العیاشی، ج ۱، ص ۶۱ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۲، ص ۱۶۵/ تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص ۱۳۱.

شماره (۵) کد آیه: ۱۴۳ / ۲ اسم آیه: آخرین شاهد
﴿وَ کَذلِکَ جَعَلْناکُمْ أُمَّهً وَسَطاً لِتَکُونُوا شُهَداءَ عَلَی النَّاسِ وَ یَکُونَ الرَّسُولُ عَلَیْکُمْ شَهیداً...﴾

و ما هم چنان شما (مسلمین) را به آیین اسلام هدایت کردیم و به سیرت نیکو بیاراستیم تا گواه مردم باشید و پیغمبر نیز گواه شما باشد.
۱- عَنْ بُرَیْدِ بْنِ مُعَاوِیَه الْعِجْلِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «وَ کَذلِکَ جَعَلْناکُمْ أُمَّهً وَسَطاً لِتَکُونُوا شُهَداءَ عَلَی النَّاسِ وَ یَکُونَ الرَّسُولُ عَلَیْکُمْ شَهِیداً»، قَالَ: نَحْنُ الْأُمَّهُ الْوَسَط وَ نَحْنُ شُهَدَاءُ اللهِ عَلَی خَلْقِهِ وَ حُجَجُهُ فِی أَرْضِهِ.(۱)
برید بن معاویه گوید از حضرت صادق (علیه السلام) سوال کردم که: راجع به تفسیر این آیه، حضرت فرمودند: مائیم امّت وسط و مائیم گواهان خدا بر خلق و حجّتهای خدا در زمین.
۲- عَنْ سُلَیْمِ بْنِ قَیْسٍ عَنْ عَلِیٍّ (علیه السلام) أَنَّ اللهَ تَعَالَی إِیَّانَا عَنَی بِقَوْلِهِ: «لِتَکُونُوا شُهَداءَ عَلَی النَّاسِ وَ یَکُونَ الرَّسُولُ عَلَیْکُمْ شَهِیداً»، فَرَسُولُ اللهِ شَاهِدٌ عَلَیْنَا وَ نَحْنُ
-----------------
۱- بحار الانوار، ج ۲۳، ص ۳۵۱ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۳۴۳ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۸۶ / تفسیر الصافی، ج ۱، ص ۱۹۷ / تفسیر فرات الکوفی، ص ۶۲ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۲، ص ۱۷۸ / تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص ۱۳۴ / الکافی: ج ۱ ص ۱۹۱.

شُهَدَاءُ اللهِ عَلَی خَلْقِهِ وَ حجّتهُ فِی أَرْضِهِ و نَحنُ الَّذینَ قالَ اللهُ تعالی: «وَ کَذلِکَ جَعَلْناکُمْ أُمَّهً وَسَطاً».(۱)
سلیم بن قیس از حضرت علی (علیه السلام) نقل می کند که حضرت فرمودند: به تحقیق و یقین که حق تعالی در کریمه: لِتَکُونُوا شُهَداءَ عَلَی النَّاسِ، ما را خواسته است نه غیر ما را، پس رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) گواه است بر ما و ما گواهیم بر خلق و حجّت او در زمین، و مائیم جماعتی که حق تعالی در حق ایشان فرموده: وَ کَذلِکَ جَعَلْناکُمْ أُمَّهً وَسَطاً.
-----------------
۱- احقاق الحق، ج ۱۴، ص ۵۵۳ / بحار الانوار، ج ۲۳، ص ۳۳۴ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۸۶ / تفسیر منهج الصادقین، ج ۱، ص ۳۱۵ / شواهد التنزیل، ج ۱، ص ۱۱۹ / مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۴۱۶.

شماره (۶) کد آیه:۱۴۸/۲ اسم آیه:اصحاب خاص حضرت مهدی (علیه السلام)
﴿وَ لِکُلٍّ وِجْهَهٌ هُوَ مُوَلِّیها فَاسْتَبِقُوا الْخَیْراتِ أَیْنَ ما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللهُ جَمِیعاً إِنَّ اللهَ عَلی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ﴾.

هر طایفه ای قبله ای دارد که خداوند آن را تعیین کرده است پس در نیکی ها و اعمال خیر، بر یکدیگر سبقت جویید! هر جا باشید، خداوند همه شما را حاضر می کند زیرا او، بر هر کاری تواناست.
۱- عَنْ أَبِی خَالِدٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): فَاسْتَبِقُوا الْخَیْراتِ أَیْنَ ما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللهُ جَمِیعاً، قَالَ: الْخَیْرَاتُ الْوَلَایَهُ، وَ قَوْلُهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: أَیْنَ ما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللهُ جَمِیعاً، یَعْنِی أَصْحَابَ الْقَائِمِ الثَّلَاثَمِائَهِ وَ الْبِضْعَهَ عَشَرَ رَجُلًا، قَالَ: وَ هُمْ وَ اللهِ الْأُمَّهُ الْمَعْدُودَهُ، قَالَ: یَجْتَمِعُونَ وَ اللهِ فِی سَاعَهٍ وَاحِدَهٍ قَزَعٌ کَقَزَعِ الْخَرِیفِ.(۱)
از ابو خالد کابلی از امام محمد باقر (علیه السلام) روایت است که در تفسیر این آیه شریفه: فَاسْتَبِقُوا الْخَیْراتِ أَیْنَ ما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللهُ جَمِیعاً، فرمودند: خیرات در این آیه ولایت و دوستی ماست و آنها که خداوند هر جا باشند یک جا جمع می کند، یاران قائم (علیه السلام) هستند که سیصد و سیزده نفر مرد می باشند، سپس حضرت فرمودند:
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۶۴ / بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۸۸ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۸۴ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۶، ص ۱۳۳ / تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص ۱۳۹ و ج ۲، ص ۳۴۱ / الکافی، ج ۸، ص ۳۱۳ / مرآه العقول، ج ۲۶، ص ۴۱۲.

به خدا قسم آنها امّه معدوده ای هستند که در قرآن است، و خداوند در یک لحظه آنها را مانند پاره های ابر فصل پائیز در یک جا جمع می کند.
۲- عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) أَنَّهُ قَالَ: الْمَعْنِیُّ بِهَذَا الْخِطَابِ أَصْحَابُ الْقَائِمِ (علیه السلام)، قَالَ: بَعْدَ ذِکْرِ عَلَامَاتِ ظُهُورِهِ ثُمَّ یَجْمَعُ اللهُ لَهُ أَصْحَابَهُ، وَ هُمْ ثَلَاثُمِائَهٍ وَ ثَلَاثَهَ عَشَرَ رَجُلًا عِدَّهَ أَهْلِ بَدْرٍ، یَجْمَعُهُمُ اللهُ لَهُ عَلَی غَیْرِ مِیعَادٍ قُزَعاً کَقُزَعِ الْخَرِیفِ، وَ هِیَ یَا جَابِرُ الْآیَهُ الَّتِی ذَکَرَهَا اللهُ تَعَالَی فِی کِتَابِهِ: أَیْنَ ما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللهُ جَمِیعاً إِنَّ اللهَ عَلی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ.(۱)
امام محمد باقر (علیه السلام) فرمودند: پس از ذکر بعضی از علامتهای ظهور فرمودند: آنگاه خداوند سیصد و سیزده نفر از یاران او را که به تعداد اصحاب بدر هستند، بدون قرار قبلی، نزد وی گرد آورد، مانند پاره های ابر فصل پائیز، آنها را در مکه جمع کند، ای جابر! این است معنی آیه ای که خداوند می فرماید: أَیْنَ ما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللهُ جَمِیعاً، یعنی: هر جا باشید خداوند همه شما را گرد آورد همانا خداوند به هر کاری قادر و توانا می باشد.
۳- عَنْ أَبِی خَالِدٍ الْکَابُلِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ أَوْ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ (علیهما السلام) أَنَّهُ قَالَ: الْفُقَدَاءُ قَوْمٌ یُفْقَدُونَ مِنْ فُرُشِهِمْ فَیُصْبِحُونَ بِمَکَّهَ، وَ هُوَ قَوْلُ اللهِ (عزّ و جلّ): أَیْنَ ما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللهُ جَمِیعاً، وَ هُمْ أَصْحَابُ الْقَائِمِ (علیه السلام).(۲)
-----------------
۱- الاختصاص، النص، ص ۲۵۷ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۳۴۸/ تأویل الآیات الظاهره، ص ۸۷ / الغیبه (للنعمانی)، النص، ص ۲۸۲.
۲- اثبات الهداه، ج ۵ ص ۱۰۸ و ص ۱۶۹ / بحار الانوار، ج ۵۲ ص ۳۶۸ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱،ص ۳۴۷ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۲، ص ۱۹۱/ تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص ۱۳۹/ الغیبه (للنعمانی)، النص، ص ۳۱۳ / کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۶۵۴.

ابو خالد کابلی از حضرت علیّ بن الحسین و یا از حضرت محمدبن علی (علیهما السلام) روایت نموده که فرمودند: گمشدگان گروهی هستند که از بسترهایشان گم می شوند و صبح در مکّه خواهند بود و این است قول خدای (عزّ و جلّ): أَیْنَ ما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللهُ جَمِیعاً، و آنان یاران قائم (علیه السلام) هستند.
۴- عَنْ عَبْدِ الْعَظِیمِ الْحَسَنِیِّ قَالَ: قُلْتُ: لِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ مُوسَی: إِنِّی لَأَرْجُو أَنْ تَکُونَ الْقَائِمَ مِنْ أَهْلِ بَیْتِ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام)، الَّذِی یَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً، فَقَالَ (علیه السلام): یَا أَبَا الْقَاسِمِ! مَا مِنَّا إِلَّا وَ هُوَ قَائِمٌ بِأَمْرِ اللهِ (عزّ و جلّ) وَ هَادٍ إِلَی دِینِ اللهِ، وَ لَکِنَّ الْقَائِمَ الَّذِی یُطَهِّرُ اللهُ (عزّ و جلّ) بِهِ الْأَرْضَ مِنْ أَهْلِ الْکُفْرِ وَ الْجُحُودِ وَ یَمْلَؤُهَا عَدْلًا وَ قِسْطاً، هُوَ الَّذِی تَخْفَی عَلَی النَّاسِ وِلَادَتُهُ وَ یَغِیبُ عَنْهُمْ شَخْصُهُ وَ یَحْرُمُ عَلَیْهِمْ تَسْمِیَتُهُ، وَ هُوَ سَمِیُّ رَسُولِ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم) وَ کَنِیُّهُ، وَ هُوَ الَّذِی تُطْوَی لَهُ الْأَرْضُ وَ یَذِلُّ لَهُ کُلُّ صَعْبٍ، وَ یَجْتَمِعُ إِلَیْهِ مِنْ أَصْحَابِهِ عِدَّهُ أَهْلِ بَدْرٍ ثَلَاثُمِائَهٍ وَ ثَلَاثَهَ عَشَرَ رَجُلًا مِنْ أَقَاصِی الْأَرْضِ، وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللهِ (عزّ و جلّ): أَیْنَ ما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللهُ جَمِیعاً إِنَّ اللهَ عَلی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ.
فَإِذَا اجْتَمَعَتْ لَهُ هَذِهِ الْعِدَّهُ مِنْ أَهْلِ الْإِخْلَاصِ، أَظْهَرَ اللهُ أَمْرَهُ، فَإِذَا کَمَلَ لَهُ الْعَقْدُ وَ هُوَ عَشَرَهُ آلَافِ رَجُلٍ، خَرَجَ بِإِذْنِ اللهِ (عزّ و جلّ) فَلَا یَزَالُ یَقْتُلُ أَعْدَاءَ اللهِ حَتَّی یَرْضَی اللهُ (عزّ و جلّ)، قَالَ عَبْدُ الْعَظِیمِ: فَقُلْتُ لَهُ: یَا سَیِّدِی! وَ کَیْفَ یَعْلَمُ أَنَّ اللهَ (عزّ و جلّ) قَدْ رَضِیَ، قَالَ: یُلْقِی فِی قَلْبِهِ الرَّحْمَهَ، فَإِذَا دَخَلَ الْمَدِینَهَ أَخْرَجَ اللاتَ وَ الْعُزَّی فَأَحْرَقَهُمَا.(۱)
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱، ص ۲۰۴ / بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۱۵۷ و ج ۵۲، ص ۲۸۳ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۳۵۵ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۲، ص ۱۹۰ / تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص ۱۳۹ / کفایه الاثر، ص ۲۸۲ / کمال الدین، ج ۲، ص ۳۷۸.

عبد العظیم حسنیّ گوید: به امام جواد (علیه السلام) عرض کردم: امیدوارم شما قائم اهل بیت محمّد (علیهم السلام) باشید کسی که زمین را پر از عدل و داد نماید همچنان که آکنده از ظلم و جور شده باشد، حضرت فرمودند: ای أبو القاسم! هیچ یک از ما نیست جز آنکه قائم به امر خدای تعالی و هادی به دین الهی باشد، امّا قائمی که خدای تعالی به توسّط او زمین را از اهل کفر و انکار پاک سازد و آن را پر از عدل و داد نماید، کسی است که ولادتش بر مردم پوشیده و شخصش از ایشان نهان و بردن نامش حرام است، و او همنام و هم کنیه رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) است، و او کسی است که زمین در اختیارش شود و هر دشواری برایش هموار گردد، و از اصحابش سیصد و سیزده تن به تعداد اصحاب بدر از دورترین نقاط زمین به گرد او جمع شوند، و این همان قول خدای تعالی است که فرمود: أَیْنَ ما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللهُ جَمِیعاً إِنَّ اللهَ عَلی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ، و چون این تعداد از اهل اخلاص به گرد او فراهم آیند خدای تعالی امرش را ظاهر سازد و چون عقد که عبارت از ده هزار مرد باشد کامل شد به اذن خدای تعالی قیام کند و دشمنان خدا را بکشد تا خدای تعالی خشنود گردد.
عبد العظیم گفت: ای سرورم چگونه می داند که خدای تعالی خشنود گردیده است؟ حضرت فرمودند: خداوند در قلبش رحمت می افکند و چون به مدینه درآید لات و عزّی را از خاک بیرون کشیده و آن دو را بسوزاند.
۵- عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَر قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللهِ (علیه السلام): لَقَدْ نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهُ فِی الْمُفْتَقِدِینَ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ (علیه السلام)، قَوْلُهُ (عزّ و جلّ): أَیْنَ ما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللهُ جَمِیعاً، إِنَّهُمْ لَیَفْتَقِدُونَ عَنْ فُرُشِهِمْ لَیْلًا فَیُصْبِحُونَ بِمَکَّهَ، وَ بَعْضُهُمْ یَسِیرُ فِی السَّحَابِ، یُعْرَفُ بِاسْمِهِ وَ

اسْمِ أَبِیهِ وَ حِلْیَتِهِ وَ نَسَبِهِ، قَالَ: قُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاکَ! أَیُّهُمْ أَعْظَمُ إِیمَاناً، قَالَ: الَّذِی یَسِیرُ فِی السَّحَابِ نَهَارا.(۱)
از مفضل بن عمر روایت است که گفت: حضرت صادق (علیه السلام) فرمودند: این آیه در باره گمشدگان یاران قائم (علیه السلام) نازل شده است، قال الله تعالی: أَیْنَ ما تَکُونُوا یَأْتِ بِکُمُ اللهُ جَمِیعاً، آنها هنگام شب از روی فرش خانه خود ناپدید می شوند و صبح را در مکه خواهند بود، بعضی از آنها روز در ابرها حرکت می کنند و نام خودش و نام پدرش و مشخّصاتش و نسبش شناخته شده است، عرض کردم: از این دو دسته کدام یک از لحاظ ایمان افضل می باشند؟ فرمودند: آنها که در ابرها حرکت می کنند.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵ ص ۱۷۱ / بحار الانوار، ج ۵۲ ص ۳۶۸ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱ ص ۳۴۸ و ۳۵۳ / الغیبه النعمانی، ص ۳۱۳.

شماره (۷) کد آیه:۱۵۵/۲ اسم آیه: علائم ظهور
﴿وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرِینَ﴾.

و قطعاً همه شما را با چیزی از ترس، گرسنگی، و کاهش در مالها و جانها و میوه ها، آزمایش می کنیم و بشارت ده به استقامت کنندگان!
۱- عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ (علیهما السلام) أَنَّهُ قَالَ: إِنَّ قُدَّامَ قِیَامِ الْقَائِمِ عَلَامَاتٍ بَلْوَی مِنَ اللهِ تَعَالَی لِعِبَادِهِ الْمُؤْمِنِینَ قُلْتُ وَ مَا هِیَ قَالَ ذَلِکَ قَوْلُ اللهِ (عزّ و جلّ): وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرِینَ، قَالَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ یَعْنِی الْمُؤْمِنِینَ بِشَیْءٍ مِنَ الْخَوْفِ مِنْ مُلُوکِ بَنِی فُلَانٍ فِی آخِرِ سُلْطَانِهِمْ وَ الْجُوعِ بِغَلَاءِ أَسْعَارِهِمْ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ فَسَادِ التِّجَارَاتِ وَ قِلَّهِ الْفَضْلِ فِیهَا، وَ الْأَنْفُسِ قَالَ مَوْتٌ ذَرِیعٌ، وَ الثَّمَراتِ قِلَّهِ رَیْعٍ مَا یُزْرَعُ وَ قِلَّهِ بَرَکَهِ الثِّمَارِ، وَ بَشِّرِ الصَّابِرِینَ عِنْدَ ذَلِکَ بِخُرُوجِ الْقَائِمِ (علیه السلام).(۱)
محمّد بن مسلم از امام صادق (علیه السلام) روایت کرده که آن حضرت فرمودند: همانا پیش از قیام قائم (علیه السلام) نشانه هائی خواهد بود از جمله: آزمایشهایی از جانب خدای
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۷۹ و ج ۵، ص ۳۶۰ / الزام الناصب، ج ۲، ص ۹۳ و ج ۲، ص ۱۲۳ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۳۵۸ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۲، ص ۱۹۷ / الغیبه للنعمانی، ص ۲۵۰ / کمال الدین، ج ۲، ص ۶۴۹.

تعالی برای بندگان با ایمان، عرض کردم: آن آزمایشها چیست؟ حضرت فرمودند: همان فرمایش خدای (عزّ و جلّ) است که: وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ، «و حتما شما را به چیزی (به اندکی) از ترس و گرسنگی و کاهش در مالها و جانها (عمرها) و فرزندان خواهیم آزمود و بردباران را بشارت ده» آن حضرت فرمودند: «حتما شما را خواهیم آزمود» یعنی مؤمنان را «به چیزی از ترس» از پادشاهان فلان خاندان در پایان سلطنتشان «و گرسنگی» با گرانی نرخهایشان و «کاستی در مالها» منظور خراب شدن بازرگانی و کم شدن رشد و سود در آن، «و جانها» حضرت (در باره آن) فرمودند: یعنی مرگ زودرس «و میوه ها» کم شدن باروری آنچه کاشته می شود و کمبود برکت میوه ها و محصولات مراد است، «و بردباران را بشارت ده» بدان هنگام به خروج قائم (علیه السلام)».
۲- عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللهِ (علیه السلام): لَا بُدَّ أَنْ یَکُونَ قُدَّامَ الْقَائِمِ سَنَهٌ تَجُوعُ فِیهَا النَّاسُ وَ یُصِیبُهُمْ خَوْفٌ شَدِیدٌ مِنَ الْقَتْلِ وَ نَقْصٌ مِنَ الْأَمْوَالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَرَاتِ فَإِنَّ ذَلِکَ فِی کِتَابِ اللهِ لَبَیِّنٌ ثُمَّ تَلَا هَذِهِ الْآیَهَ «وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرِینَ».(۱)
ابو بصیر از امام صادق (علیه السلام) روایت کرده که حضرت فرمودند: «ناگزیر باید پیش از آمدن قائم (علیه السلام) سالی باشد که مردم در آن سال گرسنه بمانند و آنان را ترسی سخت از کشتار و کاهش در مالها و کم شدن عمرها و محصولات فرا گیرد که این
-----------------
۱- إثبات الهداه، ج ۵، ص ۳۶۳ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۵۵ / بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۲۲۹ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۳۵۹ / حلیه الأبرار، ج ۶، ص ۲۸۶ / الغیبه للنعمانی، ص ۲۵۱.

در کتاب خداوند بسیار آشکار است سپس این آیه را تلاوت فرمودند: «و شما را حتما به چیزی از ترس و گرسنگی و کاهش در اموال و جانها و میوه ها خواهیم آزمود و بردباران را بشارت ده».
۳- عَنْ جَابِرٍ الْجُعْفِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِیٍّ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللهِ تَعَالَی: «وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ»، فَقَالَ: یَا جَابِرُ! ذَلِکَ خَاصٌّ وَ عَامٌّ، فَأَمَّا الْخَاصُّ مِنَ الْجُوعِ فَبِالْکُوفَهِ وَ یَخُصُّ اللهُ بِهِ أَعْدَاءَ آلِ مُحَمَّدٍ فَیُهْلِکُهُمْ وَ أَمَّا الْعَامُّ فَبِالشَّامِ یُصِیبُهُمْ خَوْفٌ وَ جُوعٌ مَا أَصَابَهُمْ مِثْلُهُ قَطُّ وَ أَمَّا الْجُوعُ فَقَبْلَ قِیَامِ الْقَائِمِ (علیه السلام) وَ أَمَّا الْخَوْفُ فَبَعْدَ قِیَامِ الْقَائِمِ (علیه السلام).(۱)
جابر بن جعفی می گوید: از امّام باقر (علیه السلام) پرسیدم که معنای آیه: ولنبلونکم بشیء من الخوف والجوع، چیست؟ حضرت فرمودند: ای جابر! (این آیه) یک معنای خاص دارد و یک معنای عام، معنای خاص، گرسنگی در کوفه است که خداوند آن را مخصوص دشمنان آل محمد (علیهم السلام) قرار داده و به وسیله آن، آنها را هلاک می کند، ولی معنای عام آن در شام محقق می شود که اهل آنجا به خوف و هراس و گرسنگی مبتلا می شوند که احدی به مانند آن مبتلا نشده باشد و گرسنگی پیش از قیام قائم (علیه السلام) است و خ-وف و هراس پ-س از قیام قائم (علیه السلام).»
-----------------
۱- إثبات الهداه، ج ۵، ص ۳۶۳ / بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۲۲۹ / الغیبه (للنعمانی)، النص، ص۲۵۱.

شماره (۸) کد آیه: ۱۵۷ / ۲ اسم آیه: فضیلت شهداء راه مهدی (علیه السلام)
﴿أُولئِکَ عَلَیْهِمْ صَلَواتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَ رَحْمَهٌ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ﴾.

اینها، همانها هستند که الطاف و رحمت خدا شامل حالشان شده و آنها هستند هدایت یافتگان! عَتِیقُ بْنُ یَعْقُوبَ قَالَ: حَدَّثَنِی عَبْدُ اللهِ بْن رَبِیعَه فی حدیث طویل:... ثُمَّ الْمُنْتَظَرُ بَعْدَهُ اسْمُهُ اسْمُ النَّبِیِّ (صلّی الله علیه وآله وسلم) یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ یَفْعَلُهُ وَ یَنْهَی عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یَجْتَنِبُهُ، یَکْشِفُ اللهُ بِهِ الظُّلَمَ وَ یَجْلُو بِهِ الشَّکِّ وَ الْعَمَی یَرْعَی الذِّئْبُ فِی أَیَّامِهِ مَعَ الْغَنَمِ، وَ یَرْضَی عَنْهُ سَاکِنُ السَّمَاءِ وَ الطَّیْرُ فِی الْجَوِّ وَ الْحِیتَانُ فی الْبِحَارِ، یَا لَهُ مِنْ عَبْدٍ مَا أَکْرَمَهُ عَلَی اللهِ، طُوبَی لِمَنْ أَطَاعَهُ وَ وَیْلٌ لِمَنْ عَصَاهُ طُوبَی لِمَنْ قَاتَلَ بَیْنَ یَدَیْهِ فَقَتَلَ أَوْ قُتِلَ أُولئِکَ عَلَیْهِمْ صَلَواتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَ رَحْمَهٌ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ، وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ، وَ أُولئِکَ هُمُ الْفائِزُونَ.(۱)
عتیق بن یعقوب، از عبد الله بن ربیعه نقل کرده که گفت در حدیثی طولانی در فضیلت پیامبر (صلّی الله علیه وآله وسلم) آمده است:..... و کسی که بعد از او مورد انتظار است، نام او نام پیامبر (صلّی الله علیه وآله وسلم) است، به عدل و داد دستور می دهد و خود دادگری می کند، از منکر نهی و جلوگیری می کند، و خود از منکر می پرهیزد و اجتناب می نماید، خداوند به
-----------------
۱- إلزام الناصب، ج ۱، ص ۲۰۸ / مقتضب الأثر، المتن، ص ۱۴/ بحار الأنوار، ج ۳۶، ص۲۱۹.

واسطه ی او تاریکیها را بر می دارد و به وسیله ی او شک و تردید و کور دلی، بر طرف می گردد در دوران آن حضرت گرک با گوسفند همراه است، و اهل آسمان وپرندگان در فضا وماهیان دریا، از او خرسندند چه بنده ی خوبی که خداوند نسبت به او عنایت دارد خوش به حال کسی که از او فرمان برد وای بر آنکس که نافرمانی او نماید، خوش به حال کسی که در رکاب او بجنگد، بکشد یا کشته شود، درود و رحمت خداوند بر چنان افرادی، آنان هدایت یافتگان و رستگاران، و پیروزمندانند.

شماره (۹) کد آیه: ۲۴۹ / ۲ اسم آیه: امتحان اصحاب
﴿... قالَ إِنَّ اللهَ مُبْتَلِیکُمْ بِنَهَرٍ فَمَنْ شَرِبَ مِنْهُ فَلَیْسَ مِنِّی وَ مَنْ لَمْ یَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّی إِلَّا مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَهً بِیَدِهِ فَشَرِبُوا مِنْهُ إِلَّا قَلِیلًا مِنْهُم...﴾.

... به آنها گفت: «خداوند، شما را به وسیله یک نهر آب، آزمایش می کند آنها که از آن بنوشند، از من نیستند و آنها که جز یک پیمانه با دست خود، بیشتر از آن نخورند، از من هستند» جز عده کمی، همگی از آن آب نوشیدند...
عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) قَالَ إِنَّ أَصْحَابَ مُوسَی ابْتُلُوا بِنَهَرٍ وَ هُوَ قَوْلُ اللهِ (عزّ و جلّ): «إِنَّ اللهَ مُبْتَلِیکُمْ بِنَهَرٍ» وَ إِنَّ أَصْحَابَ الْقَائِمِ یُبْتَلَوْنَ بِمِثْلِ ذَلِک.(۱)
از ابو بصیر از حضرت صادق (علیه السلام) نقل کرده که فرمود: خداوند اصحاب موسی را به وسیله ی نهر آبی امتحان کرد چنان که خدا فرمود: «إِنَّ اللهَ مُبْتَلِیکُمْ بِنَهَرٍ» اصحاب قائم هم، چنین امتحانی خواهند داشت.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۳۶ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۵۵ / بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۲ / الغیبه للنعمانی، ص ۳۱۶ / کتاب الغیبه (للطوسی)، ص ۴۷۲.

شماره (۱۰) کد آیه: ۲۵۷ / ۲ اسم آیه: نور و ظلمت
﴿اللهُ وَلِیُّ الَّذِینَ آمَنُوا یُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَی النُّورِ وَ الَّذِینَ کَفَرُوا أَوْلِیاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ یُخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ إِلَی الظُّلُماتِ أُولئِکَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فِیها خالِدُونَ﴾.

خداوند، ولیّ و سرپرست کسانی است که ایمان آورده اند آنها را از ظلمتها، به سوی نور بیرون می برد. (اما) کسانی که کافر شدند، اولیای آنها طاغوتها هستند که آنها را از نور، به سوی ظلمتها بیرون می برند آنها اهل آتشند و همیشه در آن خواهند ماند.
۱- عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) قَالَ: کُلُّ رَایَهٍ تُرْفَعُ قَبْلَ قِیَامِ الْقَائِمِ (علیه السلام) فَصَاحِبُهَا طَاغُوتٌ یُعْبَدُ مِنْ دُونِ اللهِ (عزّ و جلّ).(۱)
ابو بصیر از امام صادق (علیه السلام) روایت می کند که حضرت فرمودند: هر پرچمی که پیش از قیام قائم (علیه السلام) برافراشته شود صاحب آن طاغوتی است که در برابر خدا پرستیده می شود.
-----------------
۱- بحار الانوار، ج ۲۵،ص ۱۱۴ و ج ۵۲،ص ۱۴۳/ البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۵۲۵ و ج ۲، ص ۹۲ و ج ۳، ص ۴۱۹ / الکافی، ج ۸، ص ۲۹۵ / وسائل الشیعه، ج ۱۵، ص ۵۲.

۲ - عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ أَبِی یَعْفُورٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) إِنِّی أُخَالِطُ النَّاسَ فَیَکْثُرُ عَجَبِی مِنْ أَقْوَامٍ لَا یَتَوَلَّوْنَکُمْ وَ یَتَوَلَّوْنَ فُلَاناً وَ فُلَاناً لَهُمْ أَمَانَهٌ وَ صِدْقٌ وَ وَفَاءٌ وَ أَقْوَامٌ یَتَوَلَّوْنَکُمْ لَیْسَ لَهُمْ تِلْکَ الْأَمَانَهُ وَ لَا الْوَفَاءُ وَ الصِّدْقُ، قَالَ: فَاسْتَوَی أَبُو عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) جَالِساً فَأَقْبَلَ عَلَیَّ کَالْغَضْبَانِ ثُمَّ قَالَ: لَا دِینَ لِمَنْ دَانَ اللهَ بِوَلَایَهِ إِمَامٍ جَائِرٍ لَیْسَ مِنَ اللهِ وَ لَا عَتْبَ عَلَی مَنْ دَانَ بِوَلَایَهِ إِمَامٍ عَادِلٍ مِنَ اللهِ، قُلْتُ: لَا دِینَ لِأُولَئِکَ وَ لَا عَتْبَ عَلَی هَؤُلَاءِ، قَالَ: نَعَمْ لَا دِینَ لِأُولَئِکَ وَ لَا عَتْبَ عَلَی هَؤُلَاءِ، ثُمَّ قَالَ: أَ لَا تَسْمَعُ لِقَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «اللهُ وَلِیُّ الَّذِینَ آمَنُوا یُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَی النُّورِ» یَعْنِی مِنْ ظُلُمَاتِ الذُّنُوبِ إِلَی نُورِ التَّوْبَهِ وَ الْمَغْفِرَهِ لِوَلَایَتِهِمْ کُلَّ إِمَامٍ عَادِلٍ مِنَ اللهِ، وَ قَالَ: «وَ الَّذِینَ کَفَرُوا أَوْلِیاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ یُخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ إِلَی الظُّلُماتِ» إِنَّمَا عَنَی بِهَذَا أَنَّهُمْ کَانُوا عَلَی نُورِ الْإِسْلَامِ فَلَمَّا أَنْ تَوَلَّوْا کُلَّ إِمَامٍ جَائِرٍ لَیْسَ مِنَ اللهِ (عزّ و جلّ) خَرَجُوا بِوَلَایَتِهِمْ إِیَّاهُ مِنْ نُورِ الْإِسْلَامِ إِلَی ظُلُمَاتِ الْکُفْرِ فَأَوْجَبَ اللهُ لَهُمُ النَّارَ مَعَ الْکُفَّارِ فَقالَ: أُولئِکَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فِیها خالِدُونَ.(۱)
عبد الله بن أبی یعفور گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: من با مردم معاشرت دارم، بسیار در شگفتم از گروه هائی که ولایت شما را ندارند و تولّای فلانی و فلانی را دارند، آنان دارای امانت و راستی و وفاداری هستند، و (در مقابل اینان) گروه هائی که ولایت شما را دارند دارای آن امانت و وفاداری و راستی نیستند؟ گوید: ناگاه امام صادق (علیه السلام) راست نشستند و همانند آدمی خشمگین رو به من کرده و
-----------------
۱- الزام الناصب، ج۱ ص ۱۵ / بحار الانوار، ج ۲۳ ص ۳۲۳ و ج ۶۵ ص ۱۰۵ و ج ۶۹ ص ۱۳۵ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱ ص ۵۲۲ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۱۰۲ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۲ ص ۴۱۲ / تفسیر نور الثقلین، ج ۱ ص ۲۶۶ / الغیبه النعمانی، ص ۱۳۳ / الکافی، ج۱، ص ۳۷۵.

فرمودند: کسی که به امامی ستمکار که از جانب خدا نیست اعتقاد داشته باشد اصلا دین ندارد، و بر کسی که به ولایت امام عادلی، منصوب از جانب خدا، اعتقاد داشته باشد سرزنشی نیست. عرض کردم: آنان دیندار نیستند، و سرزنشی هم بر اینان نیست؟ حضرت فرمودند: آری آنان دین ندارند و بر اینان نیز سرزنشی نیست، سپس فرمودند: آیا فرمایش خدای (عزّ و جلّ) را نشنیده ای که می فرماید: اللهُ وَلِیُّ الَّذِینَ آمَنُوا یُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَی النُّورِ، «خداوند بر آنان که ایمان آورده اند ولایت دارد و آنان را از تاریکی ها به سوی روشنائی می راند» یعنی (سوق دادن) از تاریکی های گناهان به طرف روشنائی توبه و آمرزش به پاس برخورداری از ولایت هر امام عادلی که از جانب خداست، سپس خداوند می فرماید: «و آنان که کفر ورزیدند اولیائشان طاغوت است آنان را از روشنائی به سوی تاریکی ها می رانند» برای کافر چه نوری وجود دارد تا از آن بیرون آید؟ بلکه مراد این آیه تنها این است که آنان در روشنائی اسلام بودند ولی چون ولایت هر امام جائری را که از جانب خدا نبود پذیرفتند، از نور اسلام به ظلمات کفر در آمدند، پس خداوند نیز برای آنان آتش دوزخ را همراه با کفّار واجب فرمود. و می فرماید: «آن گروه اهل دوزخ اند آنان در آتش جاودان خواهند بود».

شماره (۱۱) کد آیه: ۲۶۱ / ۲ اسم آیه: هفتمین خوشه
﴿مَثَلُ الَّذِینَ یُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ فِی سَبِیلِ اللهِ کَمَثَلِ حَبَّهٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنابِلَ فِی کُلِّ سُنْبُلَهٍ مِائَهُ حَبَّهٍ وَ اللهُ یُضاعِفُ لِمَنْ یَشاءُ وَ اللهُ واسِعٌ عَلِیمٌ﴾.

کسانی که اموال خود را در راه خدا انفاق می کنند، همانند بذری هستند که هفت خوشه برویاند که در هر خوشه، یکصد دانه باشد و خداوند آن را برای هر کس بخواهد، دو یا چند برابر می کند و خدا (از نظر قدرت و رحمت،) وسیع، و (به همه چیز) داناست.
عن المفضل بن محمد الجعفی قال: سألت أبا عبد الله (علیه السلام) عن قول الله: «کَمَثَلِ حَبَّهٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنابِلَ» قال: الحبه: فاطمه۳، و السبع سنابل: سبعه من ولدها، سابعهم قائمهم، قلت: الحسن (علیه السلام) ؟ قال: الحسن إمام من الله مفترض طاعته، و لکن لیس من السنابل السبعه، أولهم الحسین (علیه السلام)، و آخرهم القائم (علیه السلام)، فقلت: قوله: «فِی کُلِّ سُنْبُلَهٍ مِائَهُ حَبَّهٍ» قال: یولد الرجل منهم فی الکوفه مائه من صلبه، و لیس ذلک إلا هؤلاء السبعه.(۱)
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۷۲/ الزام الناصب، ج ۱، ص ۵۴ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱ ص ۵۴۲ / تفسیر العیّاشی، ج ۱ ص ۱۴۷ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۲ ص ۴۳۵ / تفسیر نور الثقلین، ج ۱ ص ۲۸۲.

مفضل بن محمد جعفی گفت: از امام صادق (علیه السلام) درباره ی گفته ی خدای سبحان: «کمثل حبه انبتت سبع سنابل» پرسیدم، حضرت فرمودند: منظور از حبه، فاطمه (علیها السلام) است و هفت سنبل، هفت تن از فرزندان اوست، که هفتمین آنها قائم آنان است، عرض کردم: امام حسن (علیه السلام) ؟ فرمودند: حسن (علیه السلام) از ناحیه خداوند امام و پیشوایی است که اطاعتش واجب است ولی از سنبل های [خوشه های] هفتگانه نیست، بلکه نخستین فرد آنان حسین (علیه السلام)، وآخرین آنها قائم (علیه السلام) است، عرض کردم اینکه خداوند فرموده: «فی کل سنبله مائه حبه» منظور چیست؟ حضرت فرمودند: از هر یک از مردان آنها در کوفه صد نفر به وجود می آید، و آنها جز این هفت تن نیستند.
توضیح: اینکه باید اسامی ائمه اطهار: که اولاد حضرت زهرا (علیها السلام) هستند را بدون تکرار محاسبه کنید تا امام زمان (علیه السلام) ? هفتم گردند. یعنی: ۱- حسن (علیه السلام)، ۲- حسین (علیه السلام)، ۳- علی (علیه السلام)، ۴- محمد (علیه السلام)، ۵- جعفر (علیه السلام)، ۶- موسی (علیه السلام)، ۷- مهدی (علیه السلام).

شماره (۱۲) کد آیه: ۲۶۹ / ۲ اسم آیه: خیر کثیر
﴿یُؤْتِی الْحِکْمَهَ مَنْ یَشاءُ وَ مَنْ یُؤْتَ الْحِکْمَهَ فَقَدْ أُوتِیَ خَیْراً کَثیراً وَ ما یَذَّکَّرُ إِلاَّ أُولُوا الْأَلْباب﴾.

(خدا) دانش و حکمت را به هر کس بخواهد (و شایسته بداند) می دهد و به هر کس دانش داده شود، خیر فراوانی داده شده است. و جز خردمندان، (این حقایق را درک نمی کنند، و) متذکر نمی گردند.
۱- عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: «وَ مَنْ یُؤْتَ الْحِکْمَهَ فَقَدْ أُوتِیَ خَیْراً کَثِیراً»، فَقَالَ: هِیَ طَاعَهُ اللهِ وَ مَعْرِفَهُ الْإِمَامِ.(۱)
ابو بصیر از حضرت صادق (علیه السلام) سوال کرد از تفسیر قول خداوند: «وَ مَنْ یُؤْتَ الْحِکْمَهَ فَقَدْ أُوتِیَ خَیْراً کَثِیراً»، یعنی: «هر کسی را حکمت داده شود، پس به او خیر بسیاری داده شده است» حضرت فرمودند: حکمت، طاعت خداوند و شناخت امام است.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۱، ص ۱۰۶ / بحار الانوار، ج ۱، ص ۲۱۵ و ج ۲۴، ص ۸۶ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۵۴۸ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۲، ص ۴۴۴ / تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص ۲۸۷ / الکافی، ج ۱، ص ۱۸۵.

۲ - عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ (علیه السلام) یَقُولُ: «وَ مَنْ یُؤْتَ الْحِکْمَهَ فَقَدْ أُوتِیَ خَیْراً کَثِیراً»، قَالَ: مَعْرِفَهُ الْإِمَامِ وَ اجْتِنَابُ الْکَبَائِرِ الَّتِی أَوْجَبَ اللهُ عَلَیْهَا النَّارَ.(۱)
ابو بصیر از حضرت باقر (علیه السلام) روایت کرده است که: حکمت، معرفت امام است و اجتناب کردن از گناهان کبیره ای که حق تعالی از برای آنها آتش جهنم را واجب نموده است.
-----------------
۱- بحار الانوار، ج ۱، ص ۲۱۵ و ج ۲۴، ص ۸۶ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۵۴۸ / تفسیر کنزالدقائق، ج ۲، ص ۴۴۵ / تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص ۲۸۷ / الکافی، ج ۲، ص ۲۸۴.

شماره (۱۳) کد آیه: ۲۸۵ / ۲ اسم آیه: ستاره ی درخشان
﴿آمَنَ الرَّسُولُ بِما أُنْزِلَ إِلَیْهِ مِنْ رَبِّهِ وَ الْمُؤْمِنُونَ کُلٌّ آمَنَ بِاللهِ وَ مَلائِکَتِهِ وَ کُتُبِهِ وَ رُسُلِهِ لا نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِنْ رُسُلِهِ وَ قالُوا سَمِعْنا وَ أَطَعْنا غُفْرانَکَ رَبَّنا وَ إِلَیْکَ الْمَصیرُ﴾.

پیامبر، به آنچه از سوی پروردگارش بر او نازل شده، ایمان آورده است. (و او، به تمام سخنان خود، کاملًا مؤمن می باشد.) و همه مؤمنان (نیز)، به خدا و فرشتگان او و کتابها و فرستادگانش، ایمان آورده اند (و می گویند:) ما در میان هیچ یک از پیامبران او، فرق نمی گذاریم (و به همه ایمان داریم). و (مؤمنان) گفتند: «ما شنیدیم و اطاعت کردیم. پروردگارا! (انتظارِ) آمرزش تو را (داریم) و بازگشت (ما) به سوی توست.» قَالَ رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم): لَیْلَهَ أُسْرِیَ بِی إِلَی الْجَلِیلِ جَلَّ جَلَالُهُ أَوْحَی إِلَیَّ «آمَنَ الرَّسُولُ بِما أُنْزِلَ إِلَیْهِ مِنْ رَبِّهِ»، قُلْتُ: وَ الْمُؤْمِنُونَ؟ قَالَ: صَدَقْتَ، یَا مُحَمَّدُ! مَنْ خَلَّفْتَ فِی أُمَّتِکَ؟ قُلْتُ: خَیْرَهَا، قَالَ: عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ، قُلْتُ: نَعَمْ یَا رَبِّ.
قَالَ: یَا مُحَمَّدُ! إِنِّی اطَّلَعْتُ إِلَی الْأَرْضِ اطِّلَاعَهً فَاخْتَرْتُکَ مِنْهَا فَشَقَقْتُ لَکَ اسْماً مِنْ أَسْمَائِی، فَلَا أُذْکَرُ فِی مَوْضِعٍ إِلَّا ذُکِرْتَ مَعِی، فَأَنَا الْمَحْمُودُ وَ أَنْتَ مُحَمَّدٌ (صلّی الله علیه و آله)، ثُمَّ اطَّلَعْتُ الثَّانِیَهَ فِیهَا فَاخْتَرْتُ مِنْهَا عَلِیّاً وَ شَقَقْتُ لَهُ اسْماً مِنْ أَسْمَائِی، فَأَنَا الْأَعْلَی وَ هُوَ عَلِیٌّ.

یَا مُحَمَّدُ! إِنِّی خَلَقْتُکَ وَ خَلَقْتُ عَلِیّاً وَ فَاطِمَهَ وَ الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ وَ الْأَئِمَّهَ مِنْ وُلْدِهِ، مِنْ سِنْخِ نُورٍ مِنْ نُورِی، وَ عَرَضْتُ ولَایَتَکُمْ عَلَی أَهْلِ السَّمَاوَاتِ وَ أَهْلِ الْأَرَضِینَ، فَمَنْ قَبِلَهَا کَانَ عِنْدِی مِنَ الْمُؤْمِنِینَ، وَ مَنْ جَحَدَهَا کَانَ عِنْدِی مِنَ الْکَافِرِینَ.
یَا مُحَمَّدُ! لَوْ أَنَّ عَبْداً مِنْ عَبِیدِی عَبَدَنِی حَتَّی یَنْقَطِعَ وَ یَصِیرَ کَالشَّنِّ الْبَالِی ثُمَّ أَتَانِی جَاحِداً لِوَلَایَتِکُمْ مَا غَفَرْتُ لَهُ حَتَّی یُقِرَّ بِوَلَایَتِکُمْ.
یَا مُحَمَّدُ! تُحِبُّ أَنْ تَرَاهُمْ؟ قُلْتُ: نَعَمْ یَا رَبِّ، فَقَالَ لِی: الْتَفِتْ عَنْ یَمِینِ الْعَرْشِ، فَالْتَفَتُّ، فَإِذَا أَنَا بِعَلِیٍّ وَ فَاطِمَهَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ وَ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ وَ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍوَ عَلِیِّ بْنِ مُوسَی وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ وَ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ وَ الْمَهْدِیِّ فِی ضَحْضَاحٍ مِنْ نُورٍ، قِیَامٌ یُصَلُّونَ وَ فِی وَسْطِهِمُ الْمَهْدِیُّ یُضِیءُ کَأَنَّهُ کَوْکَبٌ دُرِّیٌّ.
فَقَالَ: یَا مُحَمَّدُ! هَؤُلَاءِ الْحُجَجُ وَ الْقَائِمُ مِنْ عِتْرَتِکَ، وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی لَهُ الْحُجَّهُ الْوَاجِبَهُ لِأَوْلِیَائِی وَ هُوَ الْمُنْتَقِمُ مِنْ أَعْدَائِی بِهِمْ یُمْسِکُ اللهُ السَّمَاوَاتِ أَنْ تَقَعَ عَلَی الْأَرْضِ إِلَّا بِإِذْنِهِ.(۱)
رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: شبی که مرا به آسمانها سیر دادند خداوند عزیز جلّ جلاله فرمود: «پیغمبر به آنچه از جانب پروردگارش به او نازل شده ایمان آورد»، من گفتم: «و مؤمنان» (نیز ایمان آورده اند؟) خدای متعال فرمود: درست گفتی.
ای محمد! چه کسی را جانشین خود برای امّت گذاشتی؟ گفتم: بهترین آنان را، فرمود: علی بن ابی طالب را؟ گفتم: بلی، پروردگارا!
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۲ ص ۱۵۲ / الزام الناصب، ج ۱ ص ۱۶۶ / بحار الانوار، ج ۲۷ ص ۲۰۰ و ج ۳۶ ص ۲۱۷ و ص ۲۶۲ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱ ص ۵۷۱ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۱۰۴ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۲ ص ۴۷۴ / تفسیر فرات الکوفی، ص ۷۴ / غیبه الطوسیّ، ص ۱۰۳.

فرمود: ای محمد! من نظری به زمین افکندم و تو را از آن برگزیدم، و برای تو نامی از نامهای خود جدا کرده و برگرفتم، من در جایی یاد نشوم مگر اینکه تو (هم) یاد شوی، من محمودم و تو محمّد، سپس دوباره به زمین نظر افکنده و علی را از آن انتخاب کردم، و برای او (هم) نامی از نامهای خود برگرفتم، من اعلایم و او علیّ است.
ای محمد! من تو را و علی و فاطمه و حسن و حسین را از شَبَح نوری از نور خودم آفریدم، و ولایت شما را بر أهل آسمانها و زمینها عرضه داشتم، هر که پذیرفت نزد من از مؤمنان است، و هر که نپذیرفت در نزد من از کافران است.
ای محمد! اگر بنده ای مرا عبادت کند تا از پا افتد و مانند مشک پوسیده گردد و در حالی که منکر ولایت شما است نزد من آید، او را نیامرزم تا آنگاه که گواهی به ولایت شما دهد.
ای محمد! آیا دوست داری آنان را ببینی؟ عرض کردم: آری، پروردگارا! فرمود: به طرف راست عرش توجّه نما، متوجّه (آن طرف) شدم، ناگاه علی و فاطمه و حسن و حسین و علی و محمد و جعفر و موسی و علی و محمد و علی و حسن و مهدی، را در فضایی از نور دیدم که ایستاده و نماز می خوانند، و مهدی در وسط آنان چون ستاره ی درخشان بود.
پس خداوند فرمود: ای محمّد! اینها حجّتهای من هستند و مهدی انتقام گیرنده ی عترت تو است، به عزّت و جلال خودم سوگند! او حجّتی است که ولایتش بر اولیای من واجب است و اوست که از دشمنان من انتقام خواهد گرفت، به واسطه ی ایشان است که خدای متعال آسمان را نگه می دارد تا روی زمین سقوط نکند.

شماره (۱۴) کد آیه: ۷ / ۳ اسم آیه: راسخون
﴿هُوَ الَّذِی أَنْزَلَ عَلَیْکَ الْکِتابَ مِنْهُ آیاتٌ مُحْکَماتٌ هُنَّ أُمُّ الْکِتابِ وَ أُخَرُ مُتَشابِهاتٌ فَأَمَّا الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ زَیْغٌ فَیَتَّبِعُونَ ما تَشابَهَ مِنْهُ ابْتِغاءَ الْفِتْنَهِ وَ ابْتِغاءَ تَأْوِیلِهِ وَ ما یَعْلَمُ تَأْوِیلَهُ إِلَّا اللهُ وَ الرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ یَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ کُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنا وَ ما یَذَّکَّرُ إِلَّا أُولُوا الْأَلْبابِ﴾.

او کسی است که این کتاب (آسمانی) را بر تو نازل کرد، که قسمتی از آن، آیات «محکم» [صریح و روشن] است که اساس این کتاب می باشد و قسمتی از آن، «متشابه» است اما آنها که در قلوبشان انحراف است، به دنبال متشابهاتند، تا فتنه انگیزی کنند (و مردم را گمراه سازند) و تفسیر (نادرستی) برای آن می طلبند در حالی که تفسیر آنها را، جز خدا و راسخان در علم، نمی دانند. (آنها که به دنبال فهم و درکِ اسرارِ همه آیات قرآن در پرتو علم و دانش الهی) می گویند: «ما به همه آن ایمان آوردیم همه از طرف پروردگارِ ماست.» و جز صاحبان عقل، متذکر نمی شوند.
۱- عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) قَالَ: نَحْنُ الرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ وَ نَحْنُ نَعْلَمُ تَأْوِیلَهُ.(۱)
-----------------
۱- بحار الانوار، ج ۲۳، ص ۱۹۹ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۵۹۷ / تأویل الآیات الظاهره ص۱۰۶ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۳، ص ۳۶ / تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص ۳۱۶ / الکافی، ج ۱، ص ۲۱۳.

ابو بصیر از حضرت صادق (علیه السلام) روایت کرده است که حضرت فرمودند: مائیم راسخون در علم و ما می دانیم تأویل متشابه قرآن را.
۲- عن عبد الرحمن بن کثیر، عن أبی عبد الله (علیه السلام) فی قول الله تعالی: «هُوَ الَّذِی أَنْزَلَ عَلَیْکَ الْکِتابَ مِنْهُ آیاتٌ مُحْکَماتٌ هُنَّ أُمُّ الْکِتابِ» قال: أمیر المؤمنین (علیه السلام) و الأئمه:، «وَ أُخَرُ مُتَشابِهاتٌ» قال: «فلان و فلان» «فَأَمَّا الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ زَیْغٌ»، أصحابهم و أهل ولایتهم «فَیَتَّبِعُونَ ما تَشابَهَ مِنْهُ ابْتِغاءَ الْفِتْنَهِ وَ ابْتِغاءَ تَأْوِیلِهِ، وَ ما یَعْلَمُ تَأْوِیلَهُ إِلَّا اللهُ وَ الرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ»: أمیر المؤمنین (علیه السلام) و الأئمه:.(۱)
عبد الرحمن بن کثیر از حضرت صادق (علیه السلام) روایت کرده که حضرت در باره ی آیه شریفه: «و هُوَ الَّذِی أَنْزَلَ عَلَیْکَ الْکِتابَ مِنْهُ آیاتٌ مُحْکَماتٌ هُنَّ أُمُّ الْکِتابِ»، فرمودند: منظور از آیات محکمات امیر المؤمنین و ائمه: هستند «وَ أُخَرُ مُتَشابِهاتٌ»، مقصود از متشابهات فلانی و فلانی است، «فَأَمَّا الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ زَیْغٌ فَیَتَّبِعُونَ ما تَشابَهَ مِنْهُ ابْتِغاءَ الْفِتْنَهِ وَ ابْتِغاءَ تَأْوِیلِهِ وَ ما یَعْلَمُ تَأْوِیلَهُ إِلَّا اللهُ وَ الرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ»، فرمودند: راسخون در علم امیر المؤمنین و ائمه: هستند.
۳- عَنْ أَبِی الصَّبَّاحِ قَالَ: قَالَ لِی أَبُو عَبْدِ اللهِ (علیه السلام): یَا أَبَا الصَّبَّاحِ! نَحْنُ قَوْمٌ فَرَضَ اللهُ طَاعَتَنَا لَنَا الْأَنْفَالُ وَ لَنَا صَفْوُ الْمَالِ وَ نَحْنُ الرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ وَ نَحْنُ الْمَحْسُودُونَ الَّذِینَ قَالَ اللهُ فِی کِتَابِهِ: «أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلی ما آتاهُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ».(۲)
-----------------
۱- اثبات الهداه ج ۲ ص ۱۸ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۵۹۷ / تأویل الآیات الظاهره ص۱۰۶ / الکافی، ج ۱، ص ۴۱۴.
۲- بحار الانوار، ج ۲۳، ص ۱۹۹ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۴۵ و ص ۵۹۷ / تفسیر الصافی، ج ۲، ص ۲۶۶ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۳، ص ۴۲۷ / تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص ۴۹۱ / غایه المرام و حجه الخصام، ج ۳، ص ۱۱۸ / الکافی، ج ۱، ص ۱۸۶.

حضرت صادق (علیه السلام) فرمودند: ای ابو صباح! ما گروهی هستیم که خداوند اطاعت ما را واجب نموده و خمس متعلّق به ما است و مال پاکیزه از ما است، ما راسخون در علم هستیم، به ما حسادت می ورزند که خداوند در این آیه می فرماید: «أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلی ما آتاهُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ».
۴- عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) قَالَ: سَمِعْتُهُ یَقُولُ: إِنَّ الْقُرْآنَ زَاجِرٌ وَ آمِرٌ یَأْمُرُ بِالْجَنَّهِ، وَ یَزْجُرُ عَنِ النَّارِ وَ فِیهِ مُحْکَمٌ وَ مُتَشَابِهٌ، فَأَمَّا الْمُحْکَمُ فَیُؤْمِنُ بِهِ وَ یَعْمَلُ بِهِ وَ یَدِینُ بِهِ، وَ أَمَّا الْمُتَشَابِهُ فَیُؤْمِنُ بِهِ وَ لَا یَعْمَلُ بِهِ، وَ هُوَ قَوْلُ اللهِ: «فَأَمَّا الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ زَیْغٌ فَیَتَّبِعُونَ ما تَشابَهَ مِنْهُ ابْتِغاءَ الْفِتْنَهِ وَ ابْتِغاءَ تَأْوِیلِهِ وَ ما یَعْلَمُ تَأْوِیلَهُ إِلَّا اللهُ وَ الرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ یَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ کُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنا»، وَ الرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ آلُ محمد (علیهم السلام).(۱)
ابو بصیر از حضرت صادق (علیه السلام) روایت کرده که حضرت فرمودند: قرآن زجر کننده است و امر کننده، امر می کند به بهشت و زجر می کند از جهنم، و در آن محکم هست و متشابه، و امّا محکم را، پس ایمان می آوری به آن و عمل می کنی و به آن اعتقاد داری، و امّا متشابه را، پس به آن ایمان می آوری ولی عمل نمی کنی، و این است معنی قول حق تعالی: «فَأَمَّا الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ زَیْغٌ فَیَتَّبِعُونَ ما تَشابَهَ مِنْهُ ابْتِغاءَ الْفِتْنَهِ وَ ابْتِغاءَ تَأْوِیلِهِ وَ ما یَعْلَمُ تَأْوِیلَهُ إِلَّا اللهُ وَ الرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ یَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ کُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنا»، و راسخون در علم، آل محمد (علیهم السلام) هستند.
-----------------
۱- بحار الانوار، ج ۲۳، ص ۱۹۱ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۵۹۸/ تفسیر کنز الدقائق، ج ۳ ص ۴۳ / تفسیر نور الثقلین، ج ۱ ص ۳۱۶.

شماره (۱۵) کد آیه: ۱۸ / ۳ اسم آیه: شَهِدَ الله
﴿شَهِدَ اللهُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ وَ الْمَلائِکَهُ وَ أُولُوا الْعِلْمِ قائِماً بِالْقِسْطِ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْعَزیزُ الْحَکیمُ﴾.

خداوند، گواهی می دهد که معبودی جز او نیست و فرشتگان و صاحبان دانش، (هر کدام به گونه ای بر این مطلب،) گواهی می دهند در حالی که (خداوند در تمام عالم) قیام به عدالت دارد معبودی جز او نیست، که هم توانا و هم حکیم است.
عَنْ غِیَاثِ بْنِ أَسِید شَهِدْتُ مُحَمَّدَ بْنَ عُثْمَانَ الْعَمْرِیَّ قَدَّسَ اللهُ رُوحَهُ، یَقُولُ: لَمَّا وُلِدَ الْخَلَفُ الْمَهْدِیُّ (علیه السلام)، سَطَعَ نُورٌ مِنْ فَوْقِ رَأْسِهِ إِلَی أَعْنَانِ السَّمَاءِ، ثُمَّ سَقَطَ لِوَجْهِهِ سَاجِداً لِرَبِّهِ تَعَالَی ذِکْرُهُ.
ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ وَ هُوَ یَقُولُ: «شَهِدَ اللهُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ وَ الْمَلائِکَهُ وَ أُولُوا الْعِلْمِ قائِماً بِالْقِسْطِ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ إِنَّ الدِّینَ عِنْدَ اللهِ الْإِسْلامُ»، قَالَ: وَ کَانَ مَوْلِدُهُ یَوْمَ الْجُمُعَهِ.(۱)
غیاث بن اسید گوید: با محمّد بن عثمان عمری قدس الله روحه (دومّین نایب خاص حضرت ولیّ عصر ارواحنا فداه) دیدار کردم، او می گفت: هنگامی که خلف
-----------------
۱- إثبات الهداه، ج ۵: ص۲۹۶، ح۳۷؛ بحار الأنوار، ج ۵۱: ص۱۶، ح۱۹؛ تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، ج ۳: ص۵۵؛ تفسیر نور الثقلین، ج ۱: ص۳۲۲، ح۶۴؛ حلیه الأبرار، ج ۶: ص۱۸۴، ح۲؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۴۳۳، ح۱۳؛ مدینه معاجز الأئمه الإثنی عشر، ج ۸: ص۳۷، ح۲۶۶۹.

حضرت عسکری (علیه السلام)، حضرت مهدی (عزّ و جلّ) تعالی فرجه الشّریف به دنیا آمد، نوری از بالای سرش به اطراف آسمان ساطع گردید، سپس آن به حالت سجده به خاک افتاد، تا سجده به پروردگارش را انجام دهد.
آنگاه سر خود را برداشت در حالی که می گفت: «شَهِدَ اللهُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ وَ الْمَلائِکَهُ وَ أُولُوا الْعِلْمِ قائِماً بِالْقِسْطِ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ إِنَّ الدِّینَ عِنْدَ اللهِ الْإِسْلامُ»، و فرمود: روز تولّدش، روز جمعه بوده است.

شماره (۱۶) کد آیه: ۳۳ / ۳ اسم آیه: وارث انبیاء
﴿إِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمینَ﴾.

به حقیقت خدا آدم و نوح و خاندان ابراهیم و خاندان عمران را بر جهانیان برگزید.
عَنْ جَابِرِ بْنِ یَزِیدَ الْجُعْفِیِّ قَالَ: قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ الباقر (علیهما السلام): یَا جَابِرُ! الْزَمِ الْأَرْضَ وَ لَا تُحَرِّکْ یَداً وَ لَا رِجْلًا حَتَّی تَرَی عَلَامَاتٍ أَذْکُرُهَا لَکَ إِنْ أَدْرَکْتَهَا، أَوَّلُهَا اخْتِلَافُ بَنِی الْعَبَّاسِ وَ مَا أَرَاکَ تُدْرِکُ ذَلِکَ وَ لَکِنْ حَدِّثْ بِهِ مِنْ بَعْدِی عَنِّی...
إلی أن قال فی الحدیث: قَالَ: وَ الْقَائِمُ (علیه السلام) یَوْمَئِذٍ بِمَکَّهَ قَدْ أَسْنَدَ ظَهْرَهُ إِلَی الْبَیْتِ الْحَرَامِ مُسْتَجِیراً بِهِ، فَیُنَادِی:
یَا أَیُّهَا النَّاسُ! إِنَّا نَسْتَنْصِرُ اللهَ فَمَنْ أَجَابَنَا مِنَ النَّاسِ فَإِنَّا أَهْلُ بَیْتِ نَبِیِّکُمْ مُحَمَّدٍ وَ نَحْنُ أَوْلَی النَّاسِ بِاللهِ وَ بِمُحَمَّدٍ (صلّی الله علیه و آله)، فَمَنْ حَاجَّنِی فِی آدَمَ فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِآدَمَ، وَ مَنْ حَاجَّنِی فِی نُوحٍ فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِنُوحٍ، وَ مَنْ حَاجَّنِی فِی إِبْرَاهِیمَ فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ، وَ مَنْ حَاجَّنِی فِی مُحَمَّدٍ (صلّی الله علیه و آله) فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِمُحَمَّدٍ (صلّی الله علیه و آله)، وَ مَنْ حَاجَّنِی فِی النَّبِیِّینَ فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِالنَّبِیِّینَ، أَ لَیْسَ اللهُ یَقُولُ فِی مُحْکَمِ کِتَابِهِ:

«إِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِینَ ذُرِّیَّهً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اللهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ» فَأَنَا بَقِیَّهٌ مِنْ آدَمَ وَ ذَخِیرَهٌ مِنْ نُوحٍ وَ مُصْطَفًی مِنْ إِبْرَاهِیمَ وَ صَفْوَهٌ مِنْ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِم.(۱)
از جابر جعفی روایت است که گفت: امام محمد باقر (علیه السلام) فرمودند: ای جابر! دست و پای خود را جمع کن و در جای خود بنشین تا آنگاه که این علامات را که هم اکنون برای تو نقل می کنم ببینی! نخستین علامت کشمکش بنی عباس بر سر حکومت است که گمان نمی کنم آن را ببینی، ولی بعد از من اینها را نقل کن...
تا آنجا که فرمودند: در آن روز قائم در مکه است، او در آنجا تکیه به خانه خدا می دهد و در حالی که پناه به آن برده است، می گوید: ای مردم! ما از خداوند و هر کس که دعوت ما را بپذیرد استمداد می کنیم، من از خانواده محمد پیغمبرتان هستم، ما از هر کس به خداوند و حضرت محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) نزدیکتریم.
هر کس می خواهد در باره ی آدم با من گفتگو کند، بداند که من از هر کس به آدم نزدیکترم، و هر کس می خواهد در خصوص نوح با من سخن بگوید، بداند که من از هر کس به نوح نزدیکترم، و هر کس می خواهد با من در باره ابراهیم گفتگو نماید، بداند که من نزدیکترین مردم به ابراهیم هستم، و هر کس می خواهد با من در باره ی محمد ۶ گفتگو کند بداند که من از هر کس به محمد نزدیکترم، و هر کس می خواهد با من در باره پیغمبران گفتگو کند بداند که من از هر کس بپیغمبران نزدیکترم، مگر خداوند در کتاب محکم خود نفرموده:
-----------------
۱- الاختصاص، ص ۲۵۵ / بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۳۷ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۶۱۳/ غایه المرام و حجه الخصام، ج ۳، ص ۲۷۱/ الغیبه للنعمانی، ص ۲۷۹.

«إِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمِینَ ذُرِّیَّهً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اللهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ» یعنی: «خداوند آدم و نوح و فرزندان ابراهیم و فرزندان عمران را بر جهانیان تفضیل داد، اینان ذریه ای هستند که بعضی از بعضی دیگر پدید آمده اند و خداوند شنوا و داناست» بدانید که من بازمانده آدم و ذخیره نوح و برگزیده ابراهیم و منتخب محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) هستم.

شماره (۱۷) کد آیه: ۳۶ / ۳ اسم آیه: سنگسار کردن شیطان
﴿... وَ إِنِّی أُعیذُها بِکَ وَ ذُرِّیَّتَها مِنَ الشَّیْطانِ الرَّجیمِ﴾.

... او و فرزندانش را از شرّ شیطان رانده شده در پناه تو قرار می دهم.
عَنْ عَبْدِ الْعَظِیمِ بْنِ عَبْدِ اللهِ الْحَسَنِیِّ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ عَلِیَّ بْنَ مُحَمَّدٍ الْعَسْکَرِیَّ۸، یَقُولُ: مَعْنَی الرَّجِیمِ أَنَّهُ مَرْجُومٌ بِاللعْنِ، مَطْرُودٌ مِنْ مَوَاضِعِ الْخَیْرِ، لَا یَذْکُرُهُ مُؤْمِنٌ إِلَّا لَعَنَهُ، وَ إِنَّ فِی عِلْمِ اللهِ السَّابِقِ أَنَّهُ إِذَا خَرَجَ الْقَائِمُ (علیه السلام)، لَا یَبْقَی مُؤْمِنٌ فِی زَمَانِهِ إِلَّا رَجَمَهُ بِالْحِجَارَهِ کَمَا کَانَ قَبْلَ ذَلِکَ مَرْجُوماً بِاللعْنِ.(۱)
عبد العظیم بن عبد الله حسنی گوید: از حضرت امام علی النقی (علیه السلام) شنیدم که می فرمودند: مفهوم رجیم آن است که شیطان با لعن از درگاه خدا رانده شده، و از هر جای خیر و نیکی دور شده، هیچ مؤمنی او را یاد نمی کند، مگر اینکه بر او لعنت فرستد.
به راستی در علم اولیّه ی خداوند گذشته است که، وقتی امام قائم (علیه السلام) قیام فرماید، هیچ مؤمنی نمی ماند مگر آن که در آن زمان همانطور که قبلاً اورا لعن و نفرین می کرد، سنگ بر او می زند و او را از خود دور می سازد.
-----------------
۱- بحار الأنوار، ج ۶۰، ص ۲۴۲ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۶۲۰ و ج ۴، ص ۶۸۶ / تفسیر الصافی، ج ۱، ص ۷۹ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۷، ص ۱۲۸ و ص ۲۷۱ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۱۳ و ص ۸۵ / معانی الأخبار، النص، ص ۱۳۹.

شماره (۱۸) کد آیه: ۶۸ / ۳ اسم آیه: شباهت به حضرت ابراهیم (علیه السلام)
﴿إِنَّ أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهیمَ للذینَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِیُّ وَ الَّذینَ آمَنُوا وَ اللهُ وَلِیُّ الْمُؤْمِنینَ﴾.

نزدیکترین مردم به ابراهیم کسانی هستند که از او پیروی کنند و این پیغمبر و امّتش که اهل ایمانند و خدا دوستدار و سرپرست مؤمنان است.
۱ - عَن إِسْمَاعِیل بْنِ جَابِرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ (علیهما السلام) (فی حدیث طویل) أَنَّهُ قَالَ:... وَ اللهِ لَکَأَنِّی أَنْظُرُ إِلَیْهِ وَ قَدْ أَسْنَدَ ظَهْرَهُ إِلَی الْحَجَرِ فَیَنْشُدُ اللهَ حَقَّهُ ثُمَّ یَقُولُ: یَا أَیُّهَا النَّاسُ! مَنْ یُحَاجُّنِی فِی اللهِ فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِاللهِ أَیُّهَا النَّاسُ، مَنْ یُحَاجُّنِی فِی آدَمَ فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِآدَمَ، أَیُّهَا النَّاسُ! مَنْ یُحَاجُّنِی فِی نُوحٍ فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِنُوحٍ، أَیُّهَا النَّاسُ! مَنْ یُحَاجُّنِی فِی إِبْرَاهِیمَ فَأَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ...(۱)
اسماعیل بن جابر از امام باقر (علیه السلام) در خبری طولانی روایت کرده که حضرت فرمودند:... به خدا سوگند، گویی به او (قائم) می نگرم که با پشت، به حجر (الاسود) تکیه زده، و آنگاه خدا را به حق خودش سوگند می دهد و سپس می گوید: ای مردم! هر کس درباره خدا با من محاجه و بحث کند، من سزاوارترین فرد به خدا
-----------------
۱- بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۳۴۱ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۶۸۶ /تفسیر العیاشی، ج ۲، ص ۵۶ / تفسیر القمی، ج ۲، ص ۲۰۵/ تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص ۳۵۳/ الغیبه (للنعمانی)، النص، ص ۱۸۲.

هستم، و هر کس در باره حضرت آدم (علیه السلام) با من محاجه نماید من سزاوارترین شخص به آدم (علیه السلام) هستم، ای مردم! هر کس درباره نوح با من احتجاج کند، من سزاوارترین مردم به نوح (علیه السلام) هستم، ای مردم! هر کس در باره ابراهیم (علیه السلام) با من احتجاج نماید، من سزاوارترین فرد به ابراهیم (علیه السلام) می باشم.
۲- عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ عَجْلَانَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: «إِنَّ أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ للذِینَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِیُّ وَ الَّذِینَ آمَنُوا»، قَالَ: هُمُ الْأَئِمَّهُ (علیهم السلام) وَ مَنِ اتَّبَعَهُمْ.(۱)
عبد الله بن عجلان گوید: حضرت باقر (علیه السلام) در تفسیر آیه شریفه: «إِنَّ أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ للذِینَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِیُّ وَ الَّذِینَ آمَنُوا»، فرمودند: مقصود ائمّه: و پیروان آنها می باشند.
-----------------
۱- إثبات الهداه، ج ۲، ص ۱۸ / بحار الأنوار، ج ۲۳، ص ۲۲۵ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص۶۴۰ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۱۱۹ / الکافی، ج ۱، ص ۴۱۶.

شماره (۱۹) کد آیه: ۸۱ / ۳ اسم آیه: رجعت انبیاء
﴿وَ إِذْ أَخَذَ اللهُ میثاقَ النَّبِیِّینَ لَما آتَیْتُکُمْ مِنْ کِتابٍ وَ حِکْمَهٍ ثُمَّ جاءَکُمْ رَسُولٌ مُصَدِّقٌ لِما مَعَکُمْ لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ وَ لَتَنْصُرُنَّهُ قالَ أَ أَقْرَرْتُمْ وَ أَخَذْتُمْ عَلی ذلِکُمْ إِصْری قالُوا أَقْرَرْنا قالَ فَاشْهَدُوا وَ أَنَا مَعَکُمْ مِنَ الشَّاهِدینَ﴾.

و (یاد کن) آن گاه که خدا از پیغمبران (و امّتهاشان) پیمان گرفت که چون به شما کتاب و حکمت بخشیدم سپس بر شما (اهل کتاب) رسولی از جانب خدا آمد که گواهی به راستی کتاب و شریعت شما می داد به او ایمان آورده و یاری او کنید خدا فرمود: آیا اقرار داشته و پیمان مرا بر این امر پذیرفتید؟ همه گفتند: اقرار داریم. خدا فرمود: گواه باشید، من هم با شما گواهم.
عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ مُسْکَانَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ: «وَ إِذْ أَخَذَ اللهُ مِیثاقَ النَّبِیِّینَ لَما آتَیْتُکُمْ مِنْ کِتابٍ وَ حِکْمَهٍ ثُمَّ جاءَکُمْ رَسُولٌ مُصَدِّقٌ لِما مَعَکُمْ لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ وَ لَتَنْصُرُنَّهُ» قَالَ: مَا بَعَثَ اللهُ نَبِیّاً مِنْ لَدُنْ آدَمَ إِلَی عِیسَی (علیه السلام) إِلَّا أَنْ یَرْجِعَ إِلَی الدُّنْیَا فَیَنْصُرَ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ هُوَ قَوْلُهُ «لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ» یَعْنِی رَسُولَ اللهِ وَ لَتَنْصُرُنَّهُ یَعْنِی أَمِیرَ الْمُؤْمِنِین.(۱)
-----------------
۱- الإیقاظ من الهجعه بالبرهان علی الرجعه، النص، ص ۳۳۲ / بحار الأنوار، ج ۵۳، ص ۵۰ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۹۱ و ص ۶۴۶ / تفسیر الصافی، ج ۱، ص ۳۵۱ / تفسیر القمی، ج ۱، ص ۲۵۱ و ص ۱۰۶ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۳، ص ۱۵۰ / تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص ۳۵۹ / مختصر البصائر، ص ۱۵۰.

علی بن ابراهیم در تفسیرش از عبد الله بن مسکان نقل می کند که حضرت صادق (علیه السلام) در تفسیر این آیه: «هنگامی که خدا از پیمبران پیمان گرفت که این کتاب و حکمتی را که به شما دادم، اگر پیغمبری سویتان آمد و آنچه نزد شما است تصدیق کرد باید به وی ایمان آرید و یاریش کنید» فرمودند: از زمان حضرت آدم تا کنون خدا هیچ پیغمبری نفرستاده جز این که به دنیا برمی گردد و پیغمبر و امیر المؤمنین (علیه السلام) را یاری می کند، و تأویل آیه چنین است که: «باید به پیغمبر ایمان آرید و امیر المؤمنین را یاری کنید». (و این در زمان رجعت محقق خواهد شد ان شاء الله)

شماره (۲۰) کد آیه: ۸۳ / ۳ اسم آیه: فقط اسلام
﴿أَ فَغَیْرَ دِینِ اللهِ یَبْغُونَ وَ لَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ طَوْعاً وَ کَرْهاً وَ إِلَیْهِ یُرْجَعُونَ﴾.

آیا کافران، دینی غیر دین خدا را می طلبند؟ و حال آنکه هر که در آسمانها و زمین است خواه ناخواه مطیع امر خداست و همه به سوی او بازگردانده می شوند.
۱- عَن ابْنِ بُکَیْرٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ (علیه السلام)، عَنْ قَوْلِهِ: «وَ لَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ طَوْعاً وَ کَرْهاً»، قَالَ: أُنْزِلَتْ فِی الْقَائِمِ (علیه السلام)، إِذَا خَرَجَ بِالْیَهُودِ وَ النَّصَارَی وَ الصَّابِئِینَ وَ الزَّنَادِقَهِ وَ أَهْلِ الرِّدَّهِ وَ الْکُفَّارِ فِی شَرْقِ الْأَرْضِ وَ غَرْبِهَا، فَعَرَضَ عَلَیْهِمُ الْإِسْلَامَ فَمَنْ أَسْلَمَ طَوْعاً أَمَرَهُ بِالصَّلَاهِ وَ الزَّکَاهِ، وَ مَا یُؤْمَرُ بِهِ الْمُسْلِمُ وَ یَجِبُ للهِ عَلَیْهِ، وَ مَنْ لَمْ یُسْلِمْ ضَرَبَ عُنُقَهُ حَتَّی لَا یَبْقَی فِی الْمَشَارِقِ وَ الْمَغَارِبِ أَحَدٌ، إِلَّا وَحَّدَ اللهَ.
قُلْتُ لَهُ: جُعِلْتُ فِدَاکَ! إِنَّ الْخَلْقَ أَکْثَرُ مِنْ ذَلِکَ، فَقَالَ: إِنَّ اللهَ إِذَا أَرَادَ أَمْراً قَلَّلَ الْکَثِیرَ وَ کَثَّرَ الْقَلِیلَ.(۱)
-----------------
۱- اثبات الهداه ج۵: ص۱۷۲، ح۵۵۱؛ الزام الناصب،ج۱:ص۵۵؛ بحار الانوار، ج۵۲، ص۳۴۰، ح۹۰؛ البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص۶۵۰، ح۱۷۷۹؛ تفسیر العیّاشی، ج۱: ص۱۸۳، ح۸۲؛ تفسیر کنز الدقائق، ج۳، ص۱۵۳؛ تفسیر نور الثقلین، ج۱: ص۳۶۲، ح۲۳۰.

از عبد الله بن بکیر روایت است که گفت: از حضرت صادق (علیه السلام) تفسیر این آیه: «وَ لَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ» را پرسیدم، حضرت فرمودند: این آیه در باره ی قائم نازل شده، هنگامی که علیه یهود و نصارا و صابئین و مادیها و برگشتگان از اسلام و کفّار در شرق و غرب کره زمین، قیام می کند، و اسلام را پیشنهاد می نماید، هر کس از روی میل پذیرفت دستور می دهد که نماز بخواند و زکاه بدهد و آنچه هر مسلمانی مأمور به انجام آن است بر وی نیز واجب می کند، و هر کس مسلمان نشد گردنش را می زند تا آنکه در شرق و غرب عالم یک نفر خدا نشناس باقی نماند.
عرض کردم: قربانت گردم! در روی زمین مردم بسیار هستند چطور قائم (علیه السلام) می تواند همه آنها را مسلمان کند و یا گردن بزند؟ حضرت فرمودند: هنگامی که خداوند چیزی را اراده کند، چیز اندک را زیاد و زیاد را کم می گرداند.
۲- عن رفاعه بن موسی، قال: سمعت أبا عبد الله (علیه السلام) یقول: «وَ لَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ طَوْعاً وَ کَرْهاً» قال: إذا قام القائم (علیه السلام) لا تبقی أرض إلا نودی فیها بشهاده أن لا إله إلا الله، و أن محمدا رسول الله.(۱)
رفاعه بن موسی گفت: شنیدم امام صادق (علیه السلام) می فرمودند: تأویل آن اینست که موقع ظهور قائم ما، زمینی نیست که در آن لا اله الّا الله و محمّد رسول الله گفته نشود.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵: ص۱۷۲، ح۵۵۰؛ بحار الانوار، ج ۵۲: ص۳۴۰، ح۸۹ و ج ۶۵: ص۲۳۱؛ البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱: ص۶۵۰، ح۱۷۷۸؛ تفسیر شریف لاهیجی، ج۱: ص۳۴۷؛ تفسیر العیّاشی، ج۱: ص۱۸۳، ح۸۱؛ تفسیر کنز الدقائق، ج ۳: ص۱۵۳؛ تفسیر نور الثقلین، ج ۱: ص۳۶۲، ینابیع الموده: ۴۲۱.

شماره (۲۱) کد آیه: ۹۷ / ۳ اسم آیه: امنیت در سایه بیعت با حضرت مهدی (علیه السلام)
﴿فیهِ آیاتٌ بَیِّناتٌ مَقامُ إِبْراهیمَ وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً وَ للهِ عَلَی النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطاعَ إِلَیْهِ سَبیلاً وَ مَنْ کَفَرَ فَإِنَّ اللهَ غَنِیٌّ عَنِ الْعالَمینَ﴾.

در آن، نشانه های روشن، (از جمله) مقام ابراهیم است و هر کس داخل آن [خانه خدا] شود در امان خواهد بود، و برای خدا بر مردم است که آهنگ خانه (او) کنند، آنها که توانایی رفتن به سوی آن دارند. و هر کس کفر ورزد (و حج را ترک کند، به خود زیان رسانده)، خداوند از همه جهانیان، بی نیاز است.
فی حدیثٍ طویل... عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) قَالَ: دَخَلَ عَلَیْهِ أَبُو حَنِیفَهَ، فَقَالَ لَهُ أَبُو عَبْدِ اللهِ (علیه السلام):... فَقَالَ: یَا ابَا حَنِیفَهَ! أَخْبِرْنِی عَنْ قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً»، أَیْنَ ذَلِکَ مِنَ الْأَرْضِ؟ قَالَ: الْکَعْبَهُ، قَالَ: أَ فَتَعْلَمُ أَنَّ الْحَجَّاجَ بْنَ یُوسُفَ حِینَ وَضَعَ الْمَنْجَنِیقَ عَلَی ابْنِ الزُّبَیْرِ فِی الْکَعْبَهِ فَقَتَلَهُ کَانَ آمِناً فِیهَا؟ قَالَ: فَسَکَتَ فَلَمَّا خَرَجَ، قَالَ أَبُو بَکْرٍ الْحَضْرَمِیُّ: جُعِلْتُ فِدَاکَ! الْجَوَابُ فِی الْمَسْأَلَتَیْنِ؟

فَقَالَ: یَا ابَا بَکْرٍ! «سِیرُوا فِیها لَیالِیَ وَ أَیَّاماً آمِنِینَ» فَقَالَ: مَعَ قَائِمِنَا أَهْلَ الْبَیْتِ، وَ أَمَّا قَوْلُهُ «وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً» فَمَنْ بَایَعَهُ وَ دَخَلَ مَعَهُ وَ مَسَحَ عَلَی یَدِهِ وَ دَخَلَ فِی عَقْدِ أَصْحَابِهِ کَانَ آمِناً، الْخَبَرَ.(۱)

-----------------
۱- بحار الأنوار، ج ۲: ص۲۹۲، ح۱۲ و ج ۵۲: ص۳۱۴، ح۸؛ تفسیر کنز الدقائق، ج ۳: ص۱۷۰ و ج ۱۰: ص۴۸۷؛ تفسیر نور الثقلین، ج ۱: ص۳۶۸، ح۲۵۸ و ج۴: ص۳۳۲، ح۵۲؛ علل الشرائع، ج ۱، ص۸۹، ح۵.

از بعضی اصحاب امام صادق (علیه السلام) نقل است که روزی ابوحنیفه بر امام صادق (علیه السلام) وارد شد... حضرت به او فرمودند: ای ابو حنیفه! خبر ده مرا از فرموده حقّ (عزّ و جلّ): «وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً» (کسی که داخل آن مکان شود در امان می باشد) این مکان کدام نقطه زمین می باشد؟ ابو حنیفه گفت: مراد کعبه است، امام (علیه السلام) فرمودند: آیا می دانی حجّاج بن یوسف در کعبه منجنیق قرار داد و ابن زبیر را کشت پس چطور ابن زبیر در امان قرار نگرفت؟ راوی گفت: ابو حنیفه ساکت شد، پس از اینکه ابوحنیفه رفت، ابو بکر حضرمی به امام صادق (علیه السلام) عرض کرد: فدایت شوم! تفسیر این آیه چیست؟ حضرت فرمودند: ای ابو بکر! مقصود از «وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً» این است که هر کس با قائم ما بیعت کرده و در حزب آن حضرت باشد و دست آن بزرگوار را مسح کند و در گروه اصحابش باشد البته از هر گزندی در امان می باشد.

شماره (۲۲) کد آیه:۱۲۵/۳ اسم آیه: ملائکه یاوران حضرت مهدی (علیه السلام)
﴿بَلی إِنْ تَصْبِرُوا وَ تَتَّقُوا وَ یَأْتُوکُمْ مِنْ فَوْرِهِمْ هذا یُمْدِدْکُمْ رَبُّکُمْ بِخَمْسَهِ آلافٍ مِنَ الْمَلائِکَهِ مُسَوِّمینَ﴾.

آری، (امروز هم) اگر استقامت و تقوا پیشه کنید، و دشمن به همین زودی به سراغ شما بیاید، خداوند شما را به پنج هزار نفر از فرشتگان، که نشانه هایی با خود دارند، مدد خواهد داد! فی تفسیر العیاشی عَنْ ضُرَیْسِ بْنِ عَبْدِ الْمَلِکِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: إِنَّ الْمَلَائِکَهَ الَّذِینَ نَصَرُوا مُحَمَّداً (صلّی الله علیه وآله وسلم) یَوْمَ بَدْرٍ فِی الْأَرْضِ مَا صَعِدُوا بَعْدُ وَ لَا یَصْعَدُونَ حَتَّی یَنْصُرُوا صَاحِبَ هَذَا الْأَمْرِ وَ هُمْ خَمْسَهُ آلَافٍ.(۱)
تفسیر عیاشی از ضریس بن عبد الملک، از امام باقر (علیه السلام) روایت کرده که حضرت فرمودند: فرشتگانی که حضرت محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) را روز جنگ بدر در زمین یاری کردند، از آن پس به آسمان بالا نرفتند، و نمی روند تا اینکه صاحب الامر (علیه السلام) را یاری نمایند، تعداد آن فرشتگان پنج هزار تن است.
-----------------
۱- إثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۷۳ / بحار الأنوار، ج ۱۹، ص ۲۸۴ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۶۸۶ / تفسیر الصافی، ج ۱، ص ۳۷۸ / تفسیر العیاشی، ج ۱، ص ۱۹۷ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۳، ص ۲۱۵ / تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص ۳۸۸.

شماره (۲۳) کد آیه: ۱۴۰ / ۳ اسم آیه: دولت حضرت قائم (علیه السلام)
﴿إِنْ یَمْسَسْکُمْ قَرْحٌ فَقَدْ مَسَّ الْقَوْمَ قَرْحٌ مِثْلُهُ وَ تِلْکَ الْأَیَّامُ نُداوِلُها بَیْنَ النَّاسِ وَ لِیَعْلَمَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَ یَتَّخِذَ مِنْکُمْ شُهَداءَ وَ اللهُ لا یُحِبُّ الظَّالِمِینَ﴾.

اگر (در اُحد) به شما آسیبی رسید، به دشمنان شما نیز (در بدر) آسیب رسید، و ما این روزها (ی پیروزی و شکست) را در میان مردم می گردانیم تا خداوند مقام اهل ایمان را معلوم کند و از میان شما، شاهدانی بگیرد و خدا ستمکاران را دوست ندارد.
فی تفسیر العیاشی عَنْ زُرَارَه عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللهِ: «وَ تِلْکَ الْأَیَّامُ نُداوِلُها بَیْنَ النَّاسِ»، قَالَ: مَا زَالَ مُنْذُ خَلَقَ اللهُ آدَمَ دَوْلَهٌ للهِ وَ دَوْلَهٌ لِإِبْلِیسَ فَأَیْنَ دَوْلَهُ اللهِ أَمَا هُوَ قَائِمٌ وَاحِدٌ.(۱)
در تفسیر عیّاشی از زراره روایت می کند که امام صادق (علیه السلام) فرمودند: از زمان خلقت آدم همیشه دولتی از خدا و دولتی از شیطان بوده، پس در این زمان دولت خدا کو؟ آگاه باشید که صاحب دولت خدا قائم آل محمد (علیهم السلام) است.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۱، ص ۱۶۴ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۵۶ / بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۵۴ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۶۹۵ / تفسیر العیاشی، ج۱،ص ۲۲۲ ح ۱۴۵ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۳، ص ۲۳۰ / تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص ۳۹۵.

شماره (۲۴) کد آیه: ۱۴۲ / ۳ اسم آیه: امتحان مؤمنین در غیبت
﴿أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّهَ وَ لَمَّا یَعْلَمِ اللهُ الَّذینَ جاهَدُوا مِنْکُمْ وَ یَعْلَمَ الصَّابِرینَ﴾.

آیا چنین پنداشتید که (تنها با ادّعای ایمان) وارد بهشت خواهید شد، در حالی که خداوند هنوز مجاهدان از شما و صابران را مشخّص نساخته است؟! عَنِ الْبَزَنْطِیِّ قَالَ: قَالَ أَبُو الْحَسَنِ (علیه السلام): أَمَا وَ اللهِ لَا یَکُونُ الَّذِی تَمُدُّونَ إِلَیْهِ أَعْیُنَکُمْ حَتَّی تُمَیَّزُوا وَ تُمَحَّصُوا وَ حَتَّی لَا یَبْقَی مِنْکُمْ إِلَّا الْأَنْدَرُ ثُمَّ تَلَا: «أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تُتْرَکُوا...،... وَ لَمَّا یَعْلَمِ اللهُ الَّذِینَ جاهَدُوا مِنْکُمْ وَ یَعْلَمَ الصَّابِرِینَ».(۱)
از احمد بن ابی نصر بزنطی روایت است که گفت: امام موسی بن جعفر (علیهما السلام) فرمودند: به خدا قسم آنچه شما چشم به سوی آن دوخته اید واقع نمی شود، مگر بعد از اینکه تمیز داده شوید و امتحان بدهید و تا هنگامی که جز دسته ای اندک کسی از شما (شیعیان) نمی ماند، سپس این آیه را تلاوت فرمودند: «أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تُتْرَکُوا...،... وَ لَمَّا یَعْلَمِ اللهُ الَّذِینَ جاهَدُوا مِنْکُمْ وَ یَعْلَمَ الصَّابِرِینَ»، یعنی: آیا گمان می کنید، که شما را به حال خود می گذارند، و تا کنون خداوند آنها را که جهاد می کنند و ثابت قدم می مانند، نمی شناسد.
-----------------
۱- إثبات الهداه بالنصوص و المعجزات، ج ۵، ص ۱۲۹ / بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۱۱۳ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۶۹۷ با کمی اختلاف / کتاب الغیبه (للطوسی)، النص، ص ۳۳۶.

شماره (۲۵) کد آیه: ۱۴۴ / ۳ اسم آیه: رجعت شهد
﴿وَ ما مُحَمَّدٌ إِلاَّ رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ أَ فَإِنْ ماتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلی أَعْقابِکُمْ...﴾.

محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) فقط پیامبر است، قبل از او نیز پیامبرانی بودند. آیا اگر او بمیرد و یا (در جنگ) کشته شود، شما بعقب بر میگردید؟...
عَنْ زُرَارَه قَالَ: کَرِهْتُ أَنْ أَسْأَلَ أَبَا جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی الرَّجْعَهِ فَاحْتَلْتُ مَسْأَلَهً لَطِیفَهً، لِأَبْلُغَ بِهَا حَاجَتِی مِنْهَا، فَقُلْتُ: أَخْبِرْنِی عَمَّنْ قُتِلَ مَاتَ؟ قَالَ: لَا، الْمَوْتُ مَوْتٌ وَ الْقَتْلُ قَتْلٌ، فَقُلْتُ: مَا أَحَدٌ یُقْتَلُ إِلَّا مَاتَ؟ قَالَ: فَقَالَ: یَا زُرَارَهُ! قَوْلُ اللهِ أَصْدَقُ مِنْ قَوْلِکَ قَدْ فَرَّقَ بَیْنَ الْقَتْلِ وَ الْمَوْتِ فِی الْقُرْآنِ، فَقَالَ (علیه السلام): «أَ فَإِنْ ماتَ أَوْ قُتِلَ»، وَ قَالَ: «لَئِنْ مُتُّمْ أَوْ قُتِلْتُمْ لَإِلَی اللهِ تُحْشَرُونَ»، فَلَیْسَ کَمَا قُلْتَ یَا زُرَارَهُ الْمَوْتُ مَوْتٌ وَ الْقَتْلُ قَتْلٌ وَ قَدْ قَالَ اللهُ (عزّ و جلّ): «إِنَّ اللهَ اشْتَری مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّهَ یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا»، قَالَ: فَقُلْتُ: إِنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ: «کُلُّ نَفْسٍ ذائِقَهُ الْمَوْتِ»، أَ فَرَأَیْتَ مَنْ قُتِلَ لَمْ یَذُقِ الْمَوْتَ فَقَالَ: لَیْسَ مَنْ قُتِلَ بِالسَّیْفِ کَمَنْ مَاتَ عَلَی فِرَاشِهِ، إِنَّ مَنْ قُتِلَ لَا بُدَّ أَنْ یَرْجِعَ إِلَی الدُّنْیَا حَتَّی یَذُوقَ الْمَوْتَ.(۱)
-----------------
۱- الإیقاظ من الهجعه بالبرهان علی الرجعه، النص، ص: ۲۷۳ / بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ۵۳، ص: ۶۵ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص: ۷۰۶ / تفسیر العیاشی، ج ۱، ص: ۲۰۲ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۳، ص: ۲۳۸ / تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص: ۴۰۳.

از زراره نقل است که گفت: کراهت داشتم که از امام باقر (علیه السلام) درباره ی رجعت بپرسم، پس مساله ای لطیف طرح نمودم تا در ضمن پاسخ آن به خواسته ام برسم، پس عرض کردم: فدایت شوم! خبر دهید از حال شخصی که کشته شود آیا مرده بشمار می رود؟ حضرت فرمودند: خیر، مردن، مردن است، و کشته شدن، کشته شدن است.
زراره گفت: سپس به آن حضرت عرض کردم: هیچ کس کشته نشده، مگر اینکه بمیرد. پس حضرت فرمودند: ای زراره! گفته ی خدای متعال از گفته ی تو راست تر است و او در قرآن میان آن دو (موت و قتل) تفاوت قائل شده است، آنجا که فرموده: «أَ فَإِنْ ماتَ أَوْ قُتِلَ»، و فرموده: «وَ لَئِنْ مُتُّمْ أَوْ قُتِلْتُمْ لإِلَی اللهِ تُحْشَرُونَ»، ای زراره! اینگونه که شما می گویی نیست، مردن، مردن است، و کشته شدن، کشته شدن است. همانا خداوند می فرماید:
«إِنَّ اللهَ اشْتَری مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّهَ یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا» یعنی: خداوند جانها و اموال مؤمنین را از آنها می خرد تا در عوض به آنها بهشت بدهد، آنها در راه خدا جهاد می کنند و دشمنان خدا را می کشند، و خود کشته می شوند این وعده ی راست خداوند است.
زراره می گوید: عرض کردم: خداوند در آیه ی دیگر می فرماید: «کُلُّ نَفْسٍ ذائِقَهُ الْمَوْتِ» یعنی: هر کس مرگ را می چشد، آیا می فرمائید کسی که کشته می شود مرگ را نمی چشد؟ حضرت فرمودند: کسی که با شمشیر در راه خدا کشته می شود با آن کس که در بسترش جان می دهد یکسان نیست، کسی که کشته می شود به ناچار می باید به دنیا برگردد (و مجدداً زندگی کند و بعد بمیرد) تا مزه ی مرگ را بچشد.

شماره (۲۶) کد آیه: ۲۰۰ / ۳ اسم آیه: وظیفه ی منتظران
﴿یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا وَ اتَّقُوا اللهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ﴾.

ای اهل ایمان، (در کار دین) صبور باشید و یکدیگر را به صبر و مقاومت سفارش کنید و مهیّا و مراقب کار دشمن بوده و خداترس باشید، شاید رستگار شوید.
۱- عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ الْبَاقِرِ (علیهما السلام) فِی مَعْنَی قَوْلِهِ تَعَالَی: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا»، قَالَ: اصْبِرُوا عَلَی أَدَاءِ الْفَرَائِضِ وَ صابِرُوا عَدُوَّکُمْ وَ رابِطُوا، إِمَامَکُمُ الْمُنْتَظَرَ.(۱)
از امام محمد باقر (علیه السلام) نقل شده که فرمودند: تأویل آیه این است: شکیبا باشید بر انجام فرائض دینی، و صبر کنید بر آزار دشمنانتان، و مواظب ظهور امام خود مهدی منتظَر (علیه السلام) باشید.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۵۳/ الزام الناصب، ج ۱، ص ۵۶ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۷۳۱ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۱۳۳ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۳، ص ۳۰۳ / غایه المرام و حجه الخصام، ج ۴، ص ۲۲۹ / الغیبه للنعمانی، ص ۱۹۹ حدیث ۱۳.

۲- عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ:: أَنَّ ابْنَ عَبَّاسٍ بَعَثَ إِلَیْهِ مَنْ یَسْأَلُهُ عَنْ هَذِهِ الْآیَهِ: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا»، فَغَضِبَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ (علیهما السلام) وَ قَالَ لِلسَّائِلِ: وَدِدْتُ أَنَّ الَّذِی أَمَرَکَ بِهَذَا وَاجَهَنِی بِهِ.
ثُمَّ قَالَ: نَزَلَتْ فِی أَبِی وَ فِینَا وَ لَمْ یَکُنِ الرِّبَاطُ الَّذِی أُمِرْنَا بِهِ بَعْدُ وَ سَیَکُونُ ذَلِکَ ذُرِّیَّهً مِنْ نَسْلِنَا الْمُرَابِطُ، ثُمَّ قَالَ: أَمَا إِنَّ فِی صُلْبِهِ یَعْنِی ابْنَ عَبَّاسٍ وَدِیعَهً ذُرِئَتْ لِنَارِ جَهَنَّمَ سَیُخْرِجُونَ أَقْوَاماً مِنْ دِینِ اللهِ أَفْوَاجاً وَ سَتُصْبَغُ الْأَرْضُ بِدِمَاءِ فِرَاخٍ مِنْ فِرَاخِ آلِ محمد (علیهم السلام) تَنْهَضُ تِلْکَ الْفِرَاخُ فِی غَیْرِ وَقْتٍ وَ تَطْلُبُ غَیْرَ مُدْرَکٍ وَ یُرَابِطُ الَّذِینَ آمَنُوا وَ یَصْبِرُونَ وَ یُصَابِرُونَ حَتَّی یَحْکُمَ اللهُ وَ هُوَ خَیْرُ الْحاکِمِین.(۱)
امام باقر (علیه السلام) از پدر خویش علیّ بن الحسین (علیهما السلام) روایت فرموده اند که ابن عبّاس کسی را نزد علیّ بن الحسین (علیهما السلام) فرستاد تا معنی آیه: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا» را بپرسد، پس حضرت سجاد (علیه السلام) خشمگین شدند و به سئوال کننده فرمودند: دوست می داشتم آن کس که تو را به این امر گسیل داشته خود بدان پرسش با من روبرو می شد، سپس فرمودند: آیه در باره ی پدرم و ما خاندان نازل شده است، و آن مرابطه که ما به آن مأمور شده ایم هنوز وقتش نرسیده است، در آینده ای نزدیک ذریّه ای از نسل ما که وظیفه آن را به عهده دارد به وجود خواهد آمد، سپس فرمودند: بدان که در صلب او (یعنی ابن عبّاس) سپرده ای است که برای آتش دوزخ آفریده شده، در آینده نزدیک اقوامی را دسته دسته از دین خدا خارج
-----------------
۱- بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۲۱۹ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۷۳۱ / تفسیر الصافی، ج ۱، ص ۴۱۲ / غایه المرام و حجه الخصام، ج ۴، ص ۲۲۹ / الغیبه للنعمانی، ص ۱۹۹.

خواهند ساخت، و زمین با خونهای جوجه گانی از جوجه گان آل محمّد رنگین خواهد شد، آن جوجه گان که بی موقع و نابهنگام قیام می کنند و چیزی را که می طلبند بدان نخواهند رسید ولی آنان که اهل ایمانند مراقب بوده و صبر می کنند و یک دیگر را به بردباری سفارش می نمایند تا خداوند حکم فرماید و او بهترین حاکمان است.

شماره (۲۷) کد آیه: ۴۱ / ۴ اسم آیه: شاهد
﴿فَکَیْفَ إِذا جِئْنا مِنْ کُلِّ أُمَّهٍ بِشَهیدٍ وَ جِئْنا بِکَ عَلی هؤُلاءِ شَهیداً﴾.

پس حال آنها چگونه است آن روزی که از هر امتی، شاهد و گواهی (بر اعمالشان) می آوریم، و تو را نیز بر آنان گواه خواهیم آورد؟ عَنْ سَمَاعَه قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «فَکَیْفَ إِذا جِئْنا مِنْ کُلِّ أُمَّهٍ بِشَهِیدٍ وَ جِئْنا بِکَ عَلی هؤُلاءِ شَهِیداً»، قَالَ: نَزَلَتْ فِی أُمَّهِ مُحَمَّدٍ (صلّی الله علیه و آله) خَاصَّهً فِی کُلِّ قَرْنٍ مِنْهُمْ إِمَامٌ مِنَّا شَاهِدٌ عَلَیْهِمْ وَ مُحَمَّدٌ (صلّی الله علیه و آله) شَاهِدٌ عَلَیْنَا.(۱)
سماعه گفت: حضرت صادق (علیه السلام) در باره ی آیه: «فَکَیْفَ إِذا جِئْنا مِنْ کُلِّ أُمَّهٍ بِشَهِیدٍ وَ جِئْنا بِکَ عَلی هؤُلاءِ شَهِیداً»، فرمودند: این آیه فقط در باره ی امت محمّد (صلّی الله علیه وآله وسلم) نازل شده در هر قرنی از ما خانواده امامی وجود دارد که گواه بر آنها است و حضرت محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) گواه بر ما است.
-----------------
۱- بحار الأنوار، ج ۷، ص ۲۸۳ و ج ۲۳، ص ۳۳۵ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۷۹ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۱۳۵ / تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص ۴۸۲/ الکافی، ج ۱، ص ۱۹۰.

شماره (۲۸) کد آیه: ۴۷ / ۴ اسم آیه: خسف بیداء
﴿یا أَیُّهَا الَّذینَ أُوتُوا الْکِتابَ آمِنُوا بِما نَزَّلْنا مُصَدِّقاً لِما مَعَکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَطْمِسَ وُجُوهاً فَنَرُدَّها عَلی أَدْبارِها أَوْ نَلْعَنَهُمْ کَما لَعَنَّا أَصْحابَ السَّبْتِ وَ کانَ أَمْرُ اللهِ مَفْعُولاً﴾.

ای کسانی که به شما کتاب آسمانی داده شد، به قرآنی که فرستادیم که مصدّق تورات و انجیل شماست ایمان آورید پیش از آنکه بر چهره هایی (از اثر ضلالت) خط خذلان کشیم و آنها را واژگون کنیم یا مانند اصحاب سَبت بر آنها لعنت و عذاب فرستیم، و (بترسید که) قضای خدا واقع شدنی است.
عَنْ جَابِر قَالَ: قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ (علیه السلام): یَا جَابِرُ! الْزَمِ الْأَرْضَ وَ لَا تُحَرِّکْ یَداً وَ لَا رِجْلًا حَتَّی تَرَی عَلَامَاتٍ أَذْکُرُهَا لَکَ إِنْ أَدْرَکْتَهَا أَوَّلُهَا اخْتِلَافُ بَنِی الْعَبَّاسِ وَ مَا أَرَاکَ تُدْرِکُ ذَلِکَ وَ لَکِنْ حَدِّثْ بِهِ مِنْ بَعْدِی عَنِّی.
وَ مُنَادٍ یُنَادِی مِنَ السَّمَاءِ وَ یَجِیئُکُمُ الصَّوْتُ مِنْ نَاحِیَهِ دِمَشْقَ بِالْفَتْحِ وَ تُخْسَفُ قَرْیَهٌ مِنْ قُرَی الشَّامِ تُسَمَّی الْجَابِیَهَ وَ تَسْقُطُ طَائِفَهٌ مِنْ مَسْجِدِ دِمَشْقَ الْأَیْمَنِ وَ مَارِقَهٌ تَمْرُقُ مِنْ نَاحِیَهِ التُّرْکِ وَ یَعْقُبُهَا هَرْجُ الرُّومِ وَ سَیُقْبِلُ إِخْوَانُ التُّرْکِ حَتَّی یَنْزِلُوا الْجَزِیرَهَ وَ سَتُقْبِلُ مَارِقَهُ الرُّومِ حَتَّی یَنْزِلُوا الرَّمْلَهَ.

فَتِلْکَ السَّنَهَ یَا جَابِرُ! اخْتِلَافٌ کَثِیرٌ فِی کُلِّ أَرْضٍ مِنْ نَاحِیَهِ الْمَغْرِبِ، فَأَوَّلُ أَرْضِ الْمَغْرِبِ أَرْضُ الشَّامِ یَخْتَلِفُونَ عِنْدَ ذَلِکَ عَلَی ثَلَاثِ رَایَاتٍ:
رَایَهِ الْأَصْهَبِ وَ رَایَهِ الْأَبْقَعِ وَ رَایَهِ السُّفْیَانِیِّ، فَیَلْتَقِی السُّفْیَانِیُّ بِالْأَبْقَعِ فَیَقْتَتِلُونَ وَ یَقْتُلُهُ السُّفْیَانِیُّ وَ مَنْ مَعَهُ وَ یَقْتُلُ الْأَصْهَبَ ثُمَّ لَا یَکُونُ لَهُ هِمَّهٌ إِلَّا الْإِقْبَالَ نَحْوَ الْعِرَاقِ وَ یَمُرُّ جَیْشُهُ بِقِرْقِیسَا فَیَقْتَتِلُونَ بِهَا فَیَقْتُلُ مِنَ الْجَبَّارِینَ مِائَهَ أَلْفٍ وَ یَبْعَثُ السُّفْیَانِیُّ جَیْشاً إِلَی الْکُوفَهِ وَ عِدَّتُهُمْ سَبْعُونَ أَلْفاً فَیُصِیبُونَ مِنْ أَهْلِ الْکُوفَهِ قَتْلًا وَ صَلْباً وَ سَبْیاً.
فَبَیْنَاهُمْ کَذَلِکَ إِذْ أَقْبَلَتْ رَایَاتٌ مِنْ قِبَلِ خُرَاسَانَ تَطْوِی الْمَنَازِلَ طَیّاً حَثِیثاً وَ مَعَهُمْ نَفَرٌ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ.
ثُمَّ یَخْرُجُ رَجُلٌ مِنْ مَوَالِی أَهْلِ الْکُوفَهِ فِی ضُعَفَاء فَیَقْتُلُهُ أَمِیرُ جَیْشِ السُّفْیَانِیِّ بَیْنَ الْحِیرَهِ وَ الْکُوفَهِ وَ یَبْعَثُ السُّفْیَانِیُّ بَعْثاً إِلَی الْمَدِینَهِ فَیَنْفِرُ الْمَهْدِیُّ مِنْهَا إِلَی مَکَّهَ فَیَبْلُغُ أَمِیرَ جَیْشِ السُّفْیَانِیِّ أَنَّ الْمَهْدِیَّ قَدْ خَرَجَ إِلَی مَکَّهَ فَیَبْعَثُ جَیْشاً عَلَی أَثَرِهِ فَلَا یُدْرِکُهُ حَتَّی یَدْخُلَ مَکَّهَ خائِفاً یَتَرَقَّبُ عَلَی سُنَّهِ مُوسَی بْنِ عِمْرَانَ.
قَالَ: وَ یَنْزِلُ أَمِیرُ جَیْشِ السُّفْیَانِیِّ الْبَیْدَاءَ فَیُنَادِی مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ:
یَا بَیْدَاءُ! أَبِیدِی الْقَوْمَ فَیُخْسَفُ بِهِمْ فَلَا یُفْلِتُ مِنْهُمْ إِلَّا ثَلَاثَهُ نَفَرٍ یُحَوِّلُ اللهُ وُجُوهَهُمْ إِلَی أَقْفِیَتِهِمْ وَ هُمْ مِنْ کَلْبٍ وَ فِیهِمْ نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهُ:

«یا أَیُّهَا الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ آمِنُوا بِما نَزَّلْنا مُصَدِّقاً لِما مَعَکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَطْمِسَ وُجُوهاً فَنَرُدَّها عَلی أَدْبارِها» الْآیَه.(۱)
جابر بن یزید جعفیّ روایت کرده است که حضرت ابو جعفر محمّد بن علیّ الباقر (علیهما السلام) فرمودند: ای جابر! در خ-انه ات بنشین و دست و پائی نزن تا آنگاه که نشانه هائی را که برایت می گویم ببینی البته اگر آخرالزمان را درک کردی.
اوّلش اختلاف بنی عبّاس است و به نظر من تو آن روز را درک نخواهی کرد ولی از من به کسانی که پس از من خواهند آمد بازگو کن.
نشانه ی دیگر منادی که از آسمان ندا خواهد داد و از سوی دمشق آوازه فتح و پیروزی به شما خواهد رسید و یکی از آبادیهای شام به نام (جابیه) فرو خواهد رفت و قسمت راست مسجد جامع دمشق فرو می ریزد و گروهی خارج از دین که از ناحیه ترک باشند خروج کنند و از پی آن فرو پاشی و هرج و مرج در (روم) خواهد بود، آنگاه (ترکان) در جزیره و رومیها در (رمله) فرود می آیند.
ای جابر! در آن سال در سراسر مغرب زمین اختلافات بزرگ و بسیاری روی خواهد داد. نخستین سرزمینی که ویران می گردد، سرزمین شام است و آن بخاطر سه پرچمی است که در آنجا به اهتزاز در می آید:
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۷۳ ح ۵۵۳ / الاختصاص، ص ۲۵۵ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۵۶ و ج ۲، ص۹۳ / بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۳۷ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۳۵۳ و ج ۲، ص ۸۷ / تفسیر العیاشی: ج ۱، ۲۴۵ ح ۱۴۷ / الغیبه للنعمانی، ص ۲۷۹ ح ۶۷.

پرچم (اصهب) یا زرد چهره، پرچم (ابقع) و مردی که نقطه های سیاه و سفید بر صورت دارد و پرچم سفیانی.
پس سفیانی با ابقع برخورد کند و بجنگد و سفیانی او و پیروانش را بکشد و سپس اصهب را بکشد سپس همّتی به جز آنکه رو به سوی عراق کند نخواهد داشت و سپاهیانش به (قرقیسیاء) گذر کنند و در آنجا بجنگند و یک صد هزار نفر از ستمگران در آن جنگ کشته شوند و سفیانی سپاهی به کوفه روانه کند که هفتاد هزار به شمار آیند و اهل کوفه را بکشند و به دار آویزند و اسیر کنند.
درست در این شرایط دردناک است که پرچمهایی از طرف خراسان می رسد. نیرویی که به سرعت خود را به کوفه می رساند و در میان همین نیرو، گروهی از یاران راستین مهدی (علیه السلام) است.
مردی از عجم و از اهل کوفه قیام می کند و با گروهی اندک بر ضد جنبش سفیانی وارد عمل می گردد، اما فرمانده لشکر سفیانی او را میان کوفه و حیره به قتل می رساند.
سفیانی سپاهی نیز به سوی مدینه گسیل می دارد، اما امام مهدی (علیه السلام) از مدینه به سوی مکه حرکت می کند. گزارش به فرمانده سپاه سفیانی می رسد که حضرت مهدی (علیه السلام) به سوی مکه در حرکت است و او سپاهی از پی حضرت می فرستد، اما آنان به آن حضرت نمی رسند و آن گرامی بسان (موسی بن عمران) و بر سیره و روش او، وارد مکه می گردد.
سپس حضرت فرمودند: فرمانده ی سپاه سفیانی در بیابانی فرود می آید و ندائی از آسمان ندا می دهد که:

(ای کویر خشک و سوزان! این سپاه تجاوزکار را نابود ساز!) و اینجاست که زمین، آنان را فرو می برد و جز سه نفر از آنان باقی نمی ماند و خدا آنان را نیز به گونه ای مسخ و به شدت کیفر می کند و چهرهایشان را به عقب بر می گرداند و آنان از قبیله کلب خواهند بود و این آیه در باره آنان نازل شده است:
«یا أَیُّهَا الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ آمِنُوا بِما نَزَّلْنا مُصَدِّقاً لِما مَعَکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَطْمِسَ وُجُوهاً فَنَرُدَّها عَلی أَدْبارِها» (ای کسانی که برای شما کتاب آسمانی فرستاده شد به قرآنی که فرو فرستادیم که توراه و انجیل را که با شما است تصدیق می کند ایمان آورید پیش از آنکه چهره هائی را خط خذلان کشیم و آنها را به پشت هایشان برگردانیم).

شماره (۲۹) کد آیه:۵۹/۴ اسم آیه: اولی الامر
﴿یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا أَطیعُوا اللهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ فَإِنْ تَنازَعْتُمْ فی شَیْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَی اللهِ وَ الرَّسُولِ إِنْ کُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ ذلِکَ خَیْرٌ وَ أَحْسَنُ تَأْویلاً﴾.

ای کسانی که ایمان آورده اید! اطاعت کنید خدا را! و اطاعت کنید پیامبر خدا و اولو الأمر [اوصیای پیامبر] را! و هر گاه در چیزی نزاع داشتید، آن را به خدا و پیامبر بازگردانید (و از آنها داوری بطلبید) اگر به خدا و روز رستاخیز ایمان دارید! این (کار) برای شما بهتر، و عاقبت و پایانش نیکوتر است.
۱- عَنْ جَابِر الْجُعْفِیِّ، قَالَ: سَمِعْتُ جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللهِ یَقُولُ: لَمَّا أَنْزَلَ اللهُ عزّ و جلّ عَلَی نَبِیِّهِ: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ»، قُلْتُ: یَا رَسُولَ اللهِ! عَرَفْنَا اللهَ وَ رَسُولَهُ، فَمَنْ أُولُو الْأَمْرِ الَّذِینَ قَرَنَ اللهُ طَاعَتَهُمْ بِطَاعَتِکَ؟ قَالَ: هُمْ خُلَفَائِی، یَا جَابِرُ! وَ أَئِمَّهُ الْمُسْلِمِینَ بَعْدِی، أَوَّلُهُمْ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ، ثُمَّ الْحَسَنُ، ثُمَّ الْحُسَیْنُ، ثُمَّ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ، ثُمَّ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ الْمَعْرُوفُ فِی التَّوْرَاهِ بِالْبَاقِرِ، وَ سَتُدْرِکُهُ، یَا جَابِرُ! فَإِذَا لَقِیتَهُ فَأَقْرِئْهُ مِنِّی السَّلَامَ، ثُمَّ الصَّادِقُ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ، ثُمَّ مُوسَی بنِ جَعفَر، ثُمَّ عَلِیُّ بْنُ مُوسَی، ثُمَّ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ، ثُمَّ عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ، ثُمَّ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ، ثُمَّ سَمِیِّی وَ کَنِیِّی حُجَّهُ اللهِ فِی أَرْضِهِ وَ بَقِیَّتُهُ فِی عِبَادِهِ، ابْنُ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ، ذَاکَ

الَّذِی یَفْتَحُ اللهُ تَعَالَی ذِکْرُهُ عَلَی یَدَیْهِ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا، ذَاکَ الَّذِی یَغِیبُ عَنْ شِیعَتِهِ وَ أَوْلِیَائِهِ غَیْبَهً لَا یَثْبُتُ فِیهَا عَلَی الْقَوْلِ بِإِمَامَتِهِ، إِلَّا مَنِ امْتَحَنَ اللهُ قَلْبَهُ لِلْإِیمَانِ.
قَالَ: فَقَالَ جَابِرٌ: یَا رَسُولَ اللهِ! فَهَلْ یَنْتَفِعُ الشِّیعَهُ بِهِ فِی غَیْبَتِهِ؟ فَقَالَ (صلّی الله علیه و آله): إِی، وَ الَّذِی بَعَثَنِی بِالنُّبُوَّهِ! إِنَّهُمْ لَیَنْتَفِعُونَ بِهِ یَسْتَضِیئُونَ بِنُورِ وَلَایَتِهِ فِی غَیْبَتِهِ، کَانْتِفَاعِ النَّاسِ بِالشَّمْسِ، وَ إِنْ جَلَّلَهَا السَّحَابُ، یَا جَابِرُ! هَذَا مَکْنُونُ سِرِّ اللهِ وَ مَخْزُونُ عِلْمِهِ فَاکْتُمْهُ إِلَّا عَنْ أَهْلِه.(۱)
از جابر بن یزید جعفی نقل است که گفت: از جناب جابر بن عبد الله انصاری شنیدم که می گفت: چون خدای متعال این آیه را بر پیامبرش نازل فرمود: «ای کسانی که ایمان آورده اید خدای را اطاعت کنید و پیغمبر و صاحبان امر خویش را فرمان برید»، عرض کردم: ای رسول خدا! ما خدا و پیامبر او را شناخته ایم (اکنون بیان فرمایید) صاحبان امری که خداوند فرمانبرداری ایشان را به فرمانبرداری خودش همراه و قرین نموده، چه کسانی هستند؟ حضرت فرمودند: ای جابر! آنها، جانشینان و امامان مسلمین بعد از من می باشند، نخستین آنها علی بن ابی طالب است، سپس حسن، و پس از او حسین، و سپس علی بن الحسین، و پس از او محمّد بن علی است، که در تورات به باقر معروف است، و ای جابر! تو او را درک خواهی کرد، پس هر گاه او را ملاقات نمودی سلام مرا به او برسان، و پس از او صادق جعفر بن محمّد، سپس موسی بن جعفر، و پس از او علی بن موسی، سپس محمّد بن علی، و پس از او علی بن محمّد، سپس حسن بن علی، و پس از او همنام و هم کنیه ی من، حجّت خدای تعالی در زمین، و بقیه الله در میان
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۲: ص۷۴، ح۲۱۲؛ بحار الانوار، ج ۳۶: ص۲۵۰، ح۶۷؛ البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲: ص۱۰۳، ح۲۴۷۶؛ تأویل الآیات الظاهره، ص۱۴۱؛ تفسیر الصافی، ج ۱: ص۴۶۴؛ تفسیر کنز الدقائق، ج ۳: ص۴۳۸؛ تفسیر نور الثقلین، ج ۱: ص۴۹۹، ح۳۳۱؛ کمال الدین، ج ۱: ص۲۵۳، ح۳.

بندگان او، فرزند حسن بن علی، همان کسی که خداوند شرق و غرب زمین را به دست او بگشاید، آن کسی که از شیعیان و دوستانش پنهان شود و غیبت کند، غیبتی که در آن غیبت به اعتقاد به امامت او پابرجا نماند، مگر کسی که خداوند قلبش را به ایمان آزمایش کرده است.
جابر گوید، عرض کردم: ای رسول خدا! آیا برای شیعیانش در حال غیبت او بهره و نفعی از او هست؟ حضرت فرمودند: آری، قسم به آنکه مرا به راستی به پیامبری مبعوث فرموده! ایشان به نور او روشنی جویند، و به ولایت او بهر مند شوند همان گونه که مردم به خورشید بهرمند شوند، اگر چه ابر آن را بپوشاند، ای جابر! این (که برایت گفتم) از اسرار مکنونه، و علم مخزون خداوند است، پس جز از اهلش، آن را مخفی نما.
۲- عَنْ أَبِی بَصِیر عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ» قَالَ: الْأَئِمَّهُ مِنْ وُلْدِ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَهَ (علیها السلام) إِلَی أَنْ تَقُومَ السَّاعَهُ.(۱)
از ابو بصیر از حضرت امام باقر (علیه السلام) روایت است: در تفسیر آیه اولی الامر فرمودند: مقصود از اولوا الامر ائمّه از اولاد علی و فاطمه (علیهما السلام) هستند تا زمانی که ساعت قیام قیامت برپا گردد.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۲، ص ۶۹ / بحار الانوار، ج ۲۳، ص ۲۸۸ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۱۰۸ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۳، ص ۴۳۸/ تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص ۴۹۹ / کمال الدین، ج ۱، ص ۲۲۲.

شماره (۳۰) کد آیه: ۶۹ / ۴ اسم آیه: بهترین رفیق
﴿وَ مَنْ یُطِعِ اللهَ وَ الرَّسُولَ فَأُولئِکَ مَعَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقِینَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحِینَ وَ حَسُنَ أُولئِکَ رَفِیقاً﴾.

و کسی که خدا و پیامبر را اطاعت کند، (در روز رستاخیز،) همنشین کسانی خواهد بود که خدا، نعمت خود را بر آنان تمام کرده از پیامبران و صدّیقان و شهدا و صالحان و آنها رفیقهای خوبی هستند!

۱- عَن زُراره عَن أبی جَعفر (علیه السلام) قال:... وَ أمّا قَولُه: «وَ مَنْ یُطِعِ اللهَ وَ الرَّسُولَ فَأُولئِکَ مَعَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقِینَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحِینَ وَ حَسُنَ أُولئِکَ رَفِیقاً»، قَالَ: النَّبِیِّینَ: رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم)، وَ الصِّدِّیقِینَ: عَلِیٌّ (علیه السلام)، وَ الشُّهَداءِ: الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ (علیهما السلام)، وَ الصَّالِحِینَ: الْأَئِمَّهُ (علیهم السلام): وَ حَسُنَ أُولئِکَ رَفِیقاً: الْقَائِمُ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ (علیه السلام).(۱)
زراره از امام باقر (علیه السلام) روایت کرده که حضرت در تفسیر این آیه فرمودند: نبیّین، رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) است، و صدّیقین، علی بن ابی طالب (علیهما السلام) است، و شهداء، حسن و
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱، ص ۵۷ / بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۳۱ و ج ۶۴، ص ۱۹۲/ البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۱۲۷ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۱۴۵/ تفسیر شریف لاهیجی، ج ۱، ص ۵۰۶ / تفسیر القمی، ج ۱، ص ۱۴۲ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۳، ص ۴۶۷ / تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص ۵۱۶ حدیث ۳۹۵ / غایه المرام و حجه الخصام، ج ۴، ص ۲۹۸.

حسین (علیهما السلام) اند، و صالحین، ائمه معصومین: هستند، و حسن اولئک رفیقا، قائم آل محمد (علیه السلام) است.
۲- عَنْ أُمِّ سَلَمَهَ قَالَتْ: سَأَلْتُ رَسُولَ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم) عَنْ قَوْلِ اللهِ سُبْحَانَهُ: «فَأُولئِکَ مَعَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقِینَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحِینَ وَ حَسُنَ أُولئِکَ رَفِیقاً»، قَالَ: الَّذِینَ أَنْعَمَ اللهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ: أَنَا، وَ الصِّدِّیقِینَ: عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ (علیه السلام)، وَ الشُّهَداءِ: الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ، وَ الصَّالِحِینَ: حَمْزَهُ، وَ حَسُنَ أُولئِکَ رَفِیقاً: الْأَئِمَّهُ الِاثْنَا عَشَرَ بَعْدِی.(۱)
ام سلمه گفت: از پیامبر اکرم (صلّی الله علیه وآله وسلم) درباره ی آیه: «فَأُولئِکَ مَعَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ»، آنها با کسانی هستند که خدا به ایشان نعمت ارزانی داشته از پیامبران، سوال کردم، حضرت فرمودند: الَّذِینَ أَنْعَمَ اللهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ: من هستم، وَ الصِّدِّیقِینَ: علی (علیه السلام) است، وَ الشُّهَداءِ: حسن و حسین (علیهما السلام) هستند، وَ الصَّالِحِینَ: حمزه است، وَ حَسُنَ أُولئِکَ رَفِیقاً: ائمه دوازده گانه بعد از من هستند.
-----------------
۱- بحار الأنوار، ج ۳۶، ص ۳۴۷ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۱۲۵/ کفایه الأثر، ص ۱۸۳.

شماره (۳۱) کد آیه: ۷۷ / ۴ اسم آیه: تأخیر
﴿أَ لَمْ تَرَ إِلَی الَّذینَ قیلَ لَهُمْ کُفُّوا أَیْدِیَکُمْ وَ أَقیمُوا الصَّلاهَ وَ آتُوا الزَّکاهَ فَلَمَّا کُتِبَ عَلَیْهِمُ الْقِتالُ إِذا فَریقٌ مِنْهُمْ یَخْشَوْنَ النَّاسَ کَخَشْیَهِ اللهِ أَوْ أَشَدَّ خَشْیَهً وَ قالُوا رَبَّنا لِمَ کَتَبْتَ عَلَیْنَا الْقِتالَ لَوْ لا أَخَّرْتَنا إِلی أَجَلٍ قَریبٍ قُلْ مَتاعُ الدُّنْیا قَلیلٌ وَ الْآخِرَهُ خَیْرٌ لِمَنِ اتَّقی وَ لا تُظْلَمُونَ فَتیلاً﴾.

آیا ندیدی کسانی را که (در مکّه) به آنها گفته شد: «فعلاً دست از جهاد بدارید! و نماز را برپا کنید! و زکات بپردازید!»، ولی هنگامی که (در مدینه) فرمان جهاد به آنها داده شد، جمعی از آنان، از مردم می ترسیدند، همان گونه که از خدا می ترسند، بلکه بیشتر! و گفتند: «پروردگارا! چرا جهاد را بر ما مقرّر داشتی؟! چرا این فرمان را تا زمان نزدیکی تأخیر نینداختی؟!» به آنها بگو: «سرمایه زندگی دنیا، ناچیز است! و سرای آخرت، برای کسی که پرهیزگار باشد، بهتر است! و به اندازه رشته شکافِ هسته خرمایی، به شما ستم نخواهد شد!» عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: وَ اللهِ! الَّذِی صَنَعَهُ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ (علیهما السلام) کَانَ خَیْراً لِهَذِهِ الْأُمَّهِ مِمَّا طَلَعَتْ عَلَیْهِ الشَّمْسُ، وَ اللهِ! لَفِیهِ نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهُ: «أَ لَمْ تَرَ إِلَی الَّذِینَ قِیلَ لَهُمْ کُفُّوا أَیْدِیَکُمْ وَ أَقِیمُوا الصَّلاهَ وَ آتُوا الزَّکاهَ» إِنَّمَا هِیَ طَاعَهُ

الْإِمَامِ فَطَلَبُوا الْقِتَالَ «فَلَمَّا کُتِبَ عَلَیْهِمُ» مَعَ الْحُسَیْنِ «قالُوا رَبَّنا لِمَ کَتَبْتَ عَلَیْنَا الْقِتالَ لَوْ لا أَخَّرْتَنا إِلی أَجَلٍ قَرِیبٍ» وَ قَوْلُهُ: «رَبَّنا أَخِّرْنا إِلی أَجَلٍ قَرِیبٍ نُجِبْ دَعْوَتَکَ وَ نَتَّبِعِ الرُّسُلَ»، أَرَادُوا تَأْخِیرَ ذَلِکَ إِلَی الْقَائِمِ (علیه السلام).(۱)
محمّد بن مسلم از امام محمّد باقر (علیه السلام) روایت می کند که حضرت فرمودند: به خدا قسم! آن عملی که حسن بن علی (علیهما السلام) انجام داد برای این امت از آنچه که آفتاب بر آن می تابد بهتر بود. به خدا! قسم این آیه که می فرماید:
«آیا ندیدی آن افرادی را که به آنان گفته شد: دست خود را نگاه دارید، نماز را بر پا و زکات را پرداخت نمائید»، این آیه در باره ی اطاعت کردن از امام است، ولی ایشان طالب قتال شدند. هنگامی که جنگیدن بر آنان واجب شد که در رکاب امام حسین (علیه السلام) با دشمنان بجنگند گفتند: «پروردگارا! چرا جنگیدن را بر ما واجب کردی، کاش ما را تا یک مدت نزدیکی به تأخیر می انداختی تا دعوت تو را اجابت و از پیامبران متابعت می نمودیم» منظور آنان از این تأخیر انداختن تا زمان حضرت قائم (علیه السلام) بود.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۷۵ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۵۷ و ص ۶۸ / بحار الانوار، ج ۴۴، ص ۲۵ و ص ۲۱۷ و ج ۵۲، ص ۱۳۲ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۱۳۰ و ج ۳، ص ۳۱۷ / تفسیر الصافی، ج ۱، ص ۴۷۲ / تفسیر العیاشی ج ۱ ص ۲۵۸ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۳، ص ۴۷۹ / تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص ۵۱۸ / الکافی، ج ۸، ص ۳۳۰.

شماره (۳۲) کد آیه: ۱۵۹ / ۴ اسم آیه: اقتداء
﴿وَ إِنْ مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ إِلَّا لَیُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ وَ یَوْمَ الْقِیامَهِ یَکُونُ عَلَیْهِمْ شَهِیداً﴾.

و هیچ کس از اهل کتاب نیست جز آنکه پیش از مرگ به وی (عیسی) ایمان خواهد آورد و در روز قیامت او بر آنان گواه خواهد بود.
فی تفسیر القمی، عَنْ شَهْرِ بْنِ حَوْشَبٍ قَالَ: قَالَ لِیَ الْحَجَّاجُ: یَا شَهْرُ! آیَهٌ فِی کِتَابِ اللهِ قَدْ أَعْیَتْنِی.
فَقُلْتُ: أَیُّهَا الْأَمِیرُ! أَیَّهُ آیَهٍ هِیَ؟ فَقَالَ: قَوْلُهُ: «وَ إِنْ مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ إِلَّا لَیُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ» وَ اللهِ إِنِّی لَأَمُرُّ بِالْیَهُودِیِّ وَ النَّصْرَانِیِّ فَتُضْرَبُ عُنُقُهُ ثُمَّ أَرْمَقُهُ بِعَیْنِی فَمَا أَرَاهُ یُحَرِّکُ شَفَتَیْهِ حَتَّی یَخْمُدَ.
فَقُلْتُ: أَصْلَحَ اللهُ الْأَمِیرَ، لَیْسَ عَلَی مَا تَأَوَّلْتَ.
قَالَ: کَیْفَ هُوَ؟ قُلْتُ: إِنَّ عِیسَی یَنْزِلُ قَبْلَ یَوْمِ الْقِیَامَهِ إِلَی الدُّنْیَا، فَلَا یَبْقَی أَهْلُ مِلَّهِ یَهُودِیٍّ وَ لَا غَیْرِهِ إِلَّا آمَنَ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ وَ یُصَلِّی خَلْفَ الْمَهْدِیِّ.
قَالَ: وَیْحَکَ! أَنَّی لَکَ هَذَا وَ مِنْ أَیْنَ جِئْتَ بِهِ؟ فَقُلْتُ: حَدَّثَنِی بِهِ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ (علیهم السلام).

فَقَالَ: جِئْتَ وَ اللهِ بِهَا مِنْ عَیْنٍ صَافِیَهٍ.(۱)
در تفسیر قمی شهر بن حوشب گفت: حجاج به من گفت: یک آیه در قرآن مرا خسته کرده، گفتم: امیر بفرمائید کدام آیه است؟ گفت: این آیه: «وَ إِنْ مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ إِلَّا لَیُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ»، هیچ یک از اهل کتاب نیستند مگر اینکه ایمان می آورند به او قبل از مرگش، گفت: من دستور می دهم گردن یک یهودی یا نصرانی را بزنند، بعد دقیق تماشا می کنم، هرگز لبهای خود را حرکتی نمی دهد تا موقعی که می میرد و چیزی نمی گوید که معلوم شود ایمان آورده. گفتم: خدا امیر را خیر دهد، آن طور که تو تأویل کرده ای نیست، پرسید چگونه است؟ گفتم: حضرت عیسی قبل از روز قیامت به دنیا فرود خواهد آمد، احدی از ملتها چه یهودی و چه دیگران نمی ماند مگر اینکه به او ایمان می آورد و او پشت سر حضرت مهدی (علیه السلام) نماز خواهد خواند.
گفت: وای بر تو! از کجا این مطلب را کشف نموده ای و از چه کسی استفاده کرده ای؟ گفتم: این مطلب را محمد بن علی بن حسین بن علی بن ابی طالب: برایم نقل کرد، گفت: به خدا قسم! از سرچشمه پاکی گرفته ای.
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱، ص ۵۷ و ج ۲ ص ۲۸۴ / الإیقاظ من الهجعه بالبرهان علی الرجعه، النص، ص۳۴۰ / بحار الانوار، ج ۹، ص ۱۹۵ و ج ۱۴ ص ۳۴۹ و ج ۵۳ ص ۵۰ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۱۹۷ / تفسیر شریف لاهیجی، ج ۱، ص ۵۸۵ / تفسیر الصافی، ج ۱، ص ۵۱۹ / تفسیر القمّی ج۱: ص ۱۵۸ / تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص ۵۷۱ حدیث ۶۶۲.

شماره (۳۳) کد آیه: ۱۶۵ / ۴ اسم آیه: طول عمر
﴿... لِئَلاَّ یَکُونَ لِلنَّاسِ عَلَی اللهِ حُجَّهٌ...﴾.

... تا بعد از فرستادن پیامبران، حجّتی برای مردم بر خدا باقی نماند، (و بر همه اتمام حجّت شود)...
عَنْ سَدِیرٍ الصَّیْرَفِیِّ قَالَ: دَخَلْتُ أَنَا وَ الْمُفَضَّلُ بْنُ عُمَرَ وَ دَاوُدُ بْنُ کَثِیرٍ الرَّقِّیُّ وَ أَبُو بَصِیرٍ وَ أَبَانُ بْنُ تَغْلِبَ عَلَی مَوْلَانَا الصَّادِقِ (علیه السلام)، فِی حَدِیثٍ طَوِیلٍ قَال:... قال: أَمَّا الْعَبْدُ الصَّالِحُ أَعْنِی الْخَضِرَ (علیه السلام)، فَإِنَّ اللهَ تَعَالَی مَا طَوَّلَ عُمُرَهُ لِنُبُوَّهٍ قَرَّرَهَا لَهُ، وَ لَا لِکِتَابٍ نَزَّلَ عَلَیْهِ، وَ لَا لِشَرِیعَهٍ یَنْسِخُ بِهَا شَرِیعَهَ مَنْ کَانَ قَبْلَهُ مِنَ الْأَنْبِیَاءِ:، وَ لَا لِإِمَامَهٍ یُلْزِمُ عِبَادَهُ الِاقْتِدَاءَ بِهَا، وَ لَا لِطَاعَهٍ یَفْرِضُهَا، بَلَی إِنَّ اللهَ تَعَالَی لَمَّا کَانَ فِی سَابِقِ عِلْمِهِ أَنْ یُقَدِّرَ مِنْ عُمُرِ الْقَائِمِ (علیه السلام) فِی أَیَّامِ غَیْبَتِهِ مَا یُقَدِّرُهُ وَ عَلِمَ مَا یَکُونُ مِنْ إِنْکَارِ عِبَادِهِ بِمِقْدَارِ ذَلِکَ الْعُمُرِ فِی الطُّولِ طُولِ عُمُرِ الْعَبْدِ الصَّالِحِ مِنْ غَیْرِ سَبَبٍ، أَوْجَبَ ذَلِکَ إِلَّا لِعِلَّهِ الِاسْتِدْلَالِ بِهِ عَلَی عُمُرِ الْقَائِمِ (علیه السلام) لِیَقْطَعَ بِذَلِکَ حُجَّهَ الْمُعَانِدِینَ: «لِئَلَّا یَکُونَ لِلنَّاسِ عَلَی اللهِ حُجَّهٌ».(۱)
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۹۱ / إعلام الوری بأعلام الهدی، ص ۴۳۲ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۹۴ / غایه المرام و حجه الخصام، ج ۷، ص ۱۳۴ / کتاب الغیبه (للطوسی)، ص ۱۷۲ / کمال الدین، ج ۲، ص ۳۵۷ / الوافی، ج ۲، ص ۴۲۳.

سدیر صیرفی گوید: من و مفضل بن عمر و داود بن کثیر رقی و ابو بصیر و ابان بن تغلب بر مولایمان حضرت صادق (علیه السلام) وارد شدیم:... حضرت فرمودند: و امّا عبد صالح یعنی حضرت خضر (علیه السلام)، خدای تعالی عمر او را طولانی ساخته است، ولی نه به خاطر نبوّتی که برای وی تقدیر کرده است، و یا کتابی که بر وی فرو فرستاده است، و یا شریعتی که به واسطه ی آن شرایع انبیاء پیشین را نسخ کند، و یا امامتی که بر بندگانش اقتداء به آن لازم باشد، و یا طاعتی که انجام دادن آن بر وی واجب باشد، بلکه چون در علم خداوند گذشته بود که عمر قائم (علیه السلام) در دوران غیبتش طولانی خواهد شد، تا جائی که پیروانش آن را به واسطه ی طولانی بودنش انکار کنند، عمر بنده ی صالح خود را طولانی کرد تا از طول عمر او به طول عمر قائم (علیه السلام) استدلال شود و حجّت معاندان منقطع گردد و برای مردم علیه خداوند حجّتی نباشد.

شماره (۳۴) کد آیه: ۳ / ۵ اسم آیه: روز یأس کفّار
﴿... الْیَوْمَ یَئِسَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ دِینِکُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ...﴾.

... امروز، کافران از (زوال) آیین شما، مأیوس شدند بنا بر این، از آنها نترسید! و از (مخالفت) من بترسید!...
عَنْ جَابِرٍ قَالَ: قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ (علیه السلام): فِی هَذِهِ الْآیَهِ: «الْیَوْمَ یَئِسَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ دِینِکُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ»، یَوْمَ یَقُومُ الْقَائِمُ (علیه السلام)، یَئِسَ بَنُو أُمَیَّهَ فَهُمُ الَّذِینَ کَفَرُوا یَئِسُوا مِنْ آلِ محمد (علیهم السلام).(۱)
از جابر نقل است که امام محمد باقر (علیه السلام) در تفسیر این آیه فرمودند: آن روز، روز ظهور قائم آل محمد (علیهم السلام) است که بنی امیه نا امید می شوند و آنها هستند که کافر گشته و از آل محمد (علیهم السلام) نا امید می باشند.
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱، ص ۵۸ / بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۵۵ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۲۲۳ / تفسیر العیاشی ج ۱، ص۲۹۲، ح ۱۹ / تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص ۵۸۷ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۴، ص ۳۲.

شماره (۳۵) کد آیه: ۱۲ / ۵ اسم آیه: دوازدهمین امام
﴿وَ لَقَدْ أَخَذَ اللهُ میثاقَ بَنی إِسْرائیلَ وَ بَعَثْنا مِنْهُمُ اثْنَیْ عَشَرَ نَقیباً وَ قالَ اللهُ إِنِّی مَعَکُمْ لَئِنْ أَقَمْتُمُ الصَّلاهَ وَ آتَیْتُمُ الزَّکاهَ وَ آمَنْتُمْ بِرُسُلی وَ عَزَّرْتُمُوهُمْ وَ أَقْرَضْتُمُ اللهَ قَرْضاً حَسَناً لَأُکَفِّرَنَّ عَنْکُمْ سَیِّئاتِکُمْ وَ لَأُدْخِلَنَّکُمْ جَنَّاتٍ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ فَمَنْ کَفَرَ بَعْدَ ذلِکَ مِنْکُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَواءَ السَّبیلِ﴾.

خدا از بنی اسرائیل پیمان گرفت. و از آنها، دوازده نقیب (سرپرست) برانگیختیم. و خداوند (به آنها) گفت: «من با شما هستم! اگر نماز را برپا دارید، و زکات را بپردازید، و به رسولان من ایمان بیاورید و آنها را یاری کنید، و به خدا قرض الحسن بدهید (در راه او، به نیازمندان کمک کنید)، گناهان شما را می پوشانم (می بخشم) و شما را در باغهایی از بهشت، که نهرها از زیر درختانش جاری است، وارد می کنم. اما هر کس از شما بعد از این کافر شود، از راه راست منحرف گردیده است.
۱- عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم) یَقُولُ: مَعَاشِرَ النَّاسِ! اعْلَمُوا أَنَّ للهِ تَعَالَی بَاباً، مَنْ دَخَلَهَا أَمِنَ مِنَ النَّارِ وَ مِنَ الْفَزَعِ الْأَکْبَرِ، فَقَامَ إِلَیْهِ أَبُو سَعِیدٍ الْخُدْرِیُّ، فَقَالَ: یَا رَسُولَ اللهِ! اهْدِنَا إِلَی هَذَا الْبَابِ حَتَّی نَعْرِفَهُ.

فَقَالَ: هُوَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ سَیِّدُ الْوَصِیِّینَ وَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ وَ أَخُو رَسُولِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ خَلِیفَتُهُ عَلَی النَّاسِ أَجْمَعِینَ، مَعَاشِرَ النَّاسِ! مَنْ أَحَبَّ أَنْ یَتَمَسَّکَ بِالْعُرْوَهِ الْوُثْقَی الَّتِی لَا انْفِصامَ لَها، فَلْیَسْتَمْسِکْ بِوَلَایَهِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبُ، فَإِنَّ وَلَایَتَهُ وَلَایَتِی وَ طَاعَتَهُ طَاعَتِی.
مَعَاشِرَ النَّاسِ! مَنْ أَحَبَّ أَنْ یَعْرِفَ الْحُجَّهَ بَعْدِی، فَلْیَعْرِفْ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ، مَعَاشِرَ النَّاسِ! مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَتَوَالَی وَلَایَهَ اللهِ، فَلْیَقْتَدِ بِعَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ، فَإِنَّهُ خِزَانَهُ عِلْمِی. مَعَاشِرَ النَّاسِ! مَنْ أَحَبَّ أَنْ یَلْقَی اللهَ وَ هُوَ عَنْهُ رَاضٍ، فَلْیُوَالِ عِدَّهَ الْأَئِمَّهِ:.
فَقَامَ جَابِرُ بْنُ عَبْدِ اللهِ، فَقَالَ: وَ مَا عِدَّهُ الْأَئِمَّهِ؟ فَقَالَ: یَا جَابِرُ! سَأَلْتَنِی یَرْحَمُکَ اللهُ عَنِ الْإِسْلَامِ بِأَجْمَعِهِ، عِدَّتُهُمْ عِدَّهُ الشُّهُورِ، وَ هِیَ عِنْدَ اللهِ اثْنا عَشَرَ شَهْراً فِی کِتابِ اللهِ یَوْمَ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ، وَ عِدَّتُهُمْ عِدَّهُ الْعُیُونِ الَّتِی انْفَجَرَتْ لِمُوسَی بْنِ عِمْرَانَ (علیه السلام) حِینَ ضَرَبَ بِعَصَاهُ الْحَجَرَ فَانْفَجَرَتْ مِنْهُ اثْنَتا عَشْرَهَ عَیْناً، وَ عِدَّتُهُمْ عِدَّهُ نُقَبَاءِ بَنِی إِسْرَائِیلَ.
قَالَ اللهُ تَعَالَی: «وَ لَقَدْ أَخَذَ اللهُ مِیثاقَ بَنِی إِسْرائِیلَ وَ بَعَثْنا مِنْهُمُ اثْنَیْ عَشَرَ نَقِیباً»، وَ الْأَئِمَّهُ، یَا جَابِرُ! اثْنَا عَشَرَ، أَوَّلُهُمْ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ (علیه السلام) وَ آخِرُهُمُ الْقَائِمُ (علیه السلام).(۱)
از ابن عباس روایت است که گفت: شنیدم که رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) می فرمودند: ای مردم! بدانید برای خداوند دری است که هر کس داخل آن شود از آتش جهنم و
-----------------
۱- إثبات الهداه، ج ۲، ص ۲۲۴ / إرشاد القلوب (للدیلمی)، ج ۲، ص ۲۹۳/ بحار الأنوار، ج ۳۶، ص ۲۶۳ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۳۸۹ / مائه منقبه من مناقب أمیر المؤمنین و الأئمه، ص ۷۱.

ترس قیامت در امان است، سپس ابو سعید خدری بلند شد، و عرض کرد: ای رسول خدا! ما را به سوی آن در، راهنمائی فرما تا آن را بشناسیم.
حضرت فرمودند: آن در، علی بن ابی طالب (علیهما السلام) سید الوصیین و امیر المؤمنین و برادر رسول رب العالمین و جانشین او بر تمام مردم جهان است.
ای گروه مردم! هر کس دوست دارد که چنگ زند بر دستگیره ی محکمی که هرگز جدا نشود، باید به ولایت و دوستی علی (علیه السلام) چنگ زند، زیرا که ولایت علی (علیه السلام)، ولایت من است، و اطاعت از او اطاعت از من است.
ای گروه مردم! هر کس می خواهد حجّت پس از من را بشناسد، باید علی بن ابی طالب (علیهما السلام) را بشناسد.
ای مردم! هر کس به ولایت خداوند خوشنود است، باید اقتدا به علی بن ابی طالب (علیهما السلام) کند، زیرا که او گنجینه ی علم و دانش من است.
ای مردم! هر کس دوست دارد که خدا را دیدار کند در حالی که از او خوشنود است، باید همه ی ائمه: را دوست بدارد.
پس جابر بن عبدالله ایستاد و عرض کرد: امامان چند نفرند؟ حضرت فرمودند: ای جابر! خدا تو را رحمت کند، از همه ی اسلام از من سؤال کردی، شماره ی امامان به شماره ی ماه ها در نظر خداوند، دوازده تاست، در کتاب خدا از آن روزی که آسمان و زمین را آفرید، شماره ی امامان به تعداد چشمه هائی است که برای موسی بن عمران (علیه السلام) پدید آمد، هنگامی که عصایش را به زمین زد دوازده چشمه جاری شد، و شماره ی آنان به تعداد نقیبان بنی اسرائیل است.

خدای تعالی می فرماید: «وَ لَقَدْ أَخَذَ اللهُ مِیثاقَ بَنِی إِسْرائِیلَ وَ بَعَثْنا مِنْهُمُ اثْنَیْ عَشَرَ نَقِیباً»، و امامان ای جابر دوازده نفرند، اول آنان علی بن ابی طالب (علیهما السلام) و آخرشان حضرت قائم (علیه السلام) می باشد.
۲- عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم): مِنْ وُلْدِیَ اثْنَا عَشَرَ نَقِیباً، نُجَبَاءُ مُحَدَّثُونَ مُفَهَّمُونَ، آخِرُهُمُ الْقَائِمُ بِالْحَقِّ، یَمْلَأُهَا عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً.(۱)
از حضرت باقر (علیه السلام) روایت است که رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: از بین فرزندان من دوازده نفرشان نقیب (شناسنده و سرپرست) و نجیب (اصیل و خوش گوهر) و محدّث و مُفَهَّم می باشند، آخرین آنها قائم به حق است، که زمین را از عدالت پر کند چنان که از ظلم و ستم پر شده باشد.
-----------------
۱- إثبات الهداه، ج ۲، ص ۳۲ / الکافی، ج ۱، ص ۵۳۴ / مرآه العقول، ج ۶، ص ۲۳۳/ الوافی، ج ۲، ص ۳۱۲.

شماره (۳۶) کد آیه: ۱۴ / ۵ اسم آیه: میثاق
﴿وَ مِنَ الَّذِینَ قالُوا إِنَّا نَصاری أَخَذْنا مِیثاقَهُمْ فَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُکِّرُوا بِهِ...﴾.

و از کسانی که ادّعای نصرانیّت (و یاری مسیح) داشتند (نیز) پیمان گرفتیم ولی آنها قسمت مهمّی را از آنچه به آنان تذکّر داده شده بود فراموش کردند...
عَنْ أَبِی الرَّبِیعِ الشَّامِیِّ قَالَ: قَالَ لِی أَبُو عَبْدِ اللهِ (علیه السلام): لَا تَشْتَرِ مِنَ السُّودَانِ أَحَداً، فَإِنْ کَانَ لَا بُدَّ فَمِنَ النُّوبَهِ، فَإِنَّهُمْ مِنَ الَّذِینَ قَالَ اللهُ (عزّ و جلّ): «وَ مِنَ الَّذِینَ قالُوا إِنَّا نَصاری أَخَذْنا مِیثاقَهُمْ فَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُکِّرُوا بِهِ»، أَمَا إِنَّهُمْ سَیَذْکُرُونَ ذَلِکَ الْحَظَّ وَ سَیَخْرُجُ مَعَ الْقَائِمِ (علیه السلام) مِنَّا عِصَابَهٌ مِنْهُمْ.(۱)
ابو ربیع شامی، از امام صادق (علیه السلام) روایت کرده که حضرت فرمودند: از غلامهای سیاه پوست کسی را خریداری نکنید، واگر ناچار شدید، از حبشه (اتیوپی) بخرید.
زیرا آنان کسانی هستند که خداوند (عزّ و جلّ) درباره ی آنان فرموده: «وَ مِنَ الَّذِینَ قالُوا إِنَّا نَصاری أَخَذْنا مِیثاقَهُمْ فَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُکِّرُوا بِهِ»، (و از کسانیکه گفتند، ما مسیحی هستیم واز آنها عهد و پیمان گرفتیم، وآنان بخشی از آنچه را که بدان یاد آور شده بودند، فراموش نمودند)، هان، آگاه باش که آنان، آن حظ (میثاق پیامبر وائمه) را یاد می کنند، وگروهی از آنان با قائم ما خروج خواهند کرد.
-----------------
۱- احقاق الحق، ج ۱۳، ص ۳۴۹ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۵۸ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۲۶۴ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۴، ص ۶۳ / تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص ۶۰۱ / عوالی اللئالی، ج ۳ ص ۳۰۲.

شماره (۳۷) کد آیه:۲۰/۵ اسم آیه: پادشاهان رجعت
﴿... اذْکُرُوا نِعْمَتَ اللهِ عَلَیْکُمْ إِذْ جَعَلَ فیکُمْ أَنْبِیاءَ وَ جَعَلَکُمْ مُلُوکاً وَ آتاکُمْ ما لَمْ یُؤْتِ أَحَداً مِنَ الْعالَمینَ﴾.

... نعمت خدا را بر خود متذکّر شوید هنگامی که در میان شما، پیامبرانی قرار داد و شما را حاکم و صاحب اختیار خود قرار داد و به شما چیزهایی بخشید که به هیچ یک از جهانیان نداده بود! عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَیْمَانَ الدَّیْلَمِیِّ، عَنْ أَبِیهِ، قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «إِذْ جَعَلَ فِیکُمْ أَنْبِیاءَ وَ جَعَلَکُمْ مُلُوکاً»، فَقَالَ: الْأَنْبِیَاءُ: رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم) وَ إِبْرَاهِیمُ وَ إِسْمَاعِیلُ وَ ذُرِّیَّتُهُ، وَ الْمُلُوکُ: الْأَئِمَّهُ (علیهم السلام). قَالَ: فَقُلْتُ: وَ أَیَّ مُلْکٍ أُعْطِیتُمْ؟ قَالَ: مُلْکَ الْجَنَّهِ وَ مُلْکَ الْکَرَّهِ.(۱)
محمد بن سلیمان دیلمی از پدرش روایت می کند که گفت: از حضرت صادق (علیه السلام) تفسیر این آیه شریفه را پرسیدم: «إِذْ جَعَلَ فِیکُمْ أَنْبِیاءَ وَ جَعَلَکُمْ مُلُوکاً»، یعنی: شما را پیغمبران و پادشاهان قرار دادیم، حضرت فرمودند: مقصود از انبیاء پیغمبر اکرم (صلّی الله علیه وآله وسلم) و ابراهیم و اسماعیل و ذریّه ی اوست، و منظور از پادشاهان ائمه اطهار: می باشند، عرض کردم: خداوند چه سلطنتی به شما عطا می کند؟ فرمودند: سلطنت بهشت و سلطنت به هنگام رجعت را.
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۲، ص ۲۷۳ / الإیقاظ من الهجعه بالبرهان علی الرجعه، النص، ص ۳۶۳ / بحارالأنوار ج: ۵۳ ص ۴۵ حدیث ۱۸ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۲۶۶ / مختصر البصائر ص ۱۱۹.

شماره (۳۸) کد آیه:۵۴/۵ اسم آیه:یاران حضرت مهدی (علیه السلام)
﴿یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّهٍ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّهٍ عَلَی الْکافِرِینَ یُجاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللهِ وَ لا یَخافُونَ لَوْمَهَ لائِمٍ ذلِکَ فَضْلُ اللهِ یُؤْتِیهِ مَنْ یَشاءُ وَ اللهُ واسِعٌ عَلِیم﴾.

ای کسانی که ایمان آورده اید! هر کس از شما، از آیین خود بازگردد، به خدا زیانی نمی رساند خداوند جمعیّتی را می آورد که آنها را دوست دارد و آنان (نیز) او را دوست دارند، در برابر مؤمنان متواضع، و در برابر کافران سرسخت و نیرومندند آنها در راه خدا جهاد می کنند، و از سرزنش هیچ ملامتگری هراسی ندارند. این، فضل خداست که به هر کس بخواهد (و شایسته ببیند) می دهد و (فضل) خدا وسیع، و خداوند داناست.
۱ - فی تفسیر علی بن إبراهیم قوله: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّهٍ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّهٍ عَلَی الْکافِرِینَ یُجاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللهِ» قال: هو مُخاطِبَه لِأصحابِ رَسوُلِ الله (صلّی الله علیه وآله وسلم) الذّینَ غَصَبوا آل

مُحمَّد حَقهم وَ ارتدوا عَن دینِ الله فَسَوْفَ یَأْتِی اللهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ، نَزَلت فِی القائِم وَ أصحابِه الذّین یُجاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللهِ وَ لا یَخافُونَ لَوْمَهَ لائِمٍ.(۱)
علی بن ابراهیم درباره ی این آیه گوید: خطاب به اصحاب رسول خدا است آن کسانی که حق آل محمد (علیهم السلام) را غصب کردند و از دین خدا برگشتند، در آینده خدا مردمی را آورد که آنها را دوست دارد و آنها نیز او را دوست دارند، تا آخر آیه، فرمود: در باره ی قائم و اصحابش نازل شده است که در راه خدا جهاد کنند و از سرزنش ملامت کننده نهراسند.
۲ - عَنْ سُلَیْمَان بْنِ هَارُون الْعِجْلِیِّ قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللهِ (علیه السلام): إِنَّ صَاحِبَ هَذَا الْأَمْرِ مَحْفُوظٌ لَهُ لَوْ ذَهَبَ النَّاسُ جَمِیعاً أَتَی اللهُ لَهُ بِأَصْحَابِهِ، وَ هُمُ الَّذِینَ قَالَ لَهُمُ اللهُ (عزّ و جلّ): «فَإِنْ یَکْفُرْ بِها هؤُلاءِ فَقَدْ وَکَّلْنا بِها قَوْماً لَیْسُوا بِها بِکافِرِینَ»، وَ هُمُ الَّذِینَ قَالَ اللهُ فِیهِمْ: «فَسَوْفَ یَأْتِی اللهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّهٍ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّهٍ عَلَی الْکافِرِین».(۲)
سلیمان بن هارون عجلی نقل کرده که از امام صادق (علیه السلام) شنیدم که می فرمودند: یاران صاحب این امر، محفوظ هستند، اگر همه مردم از بین بروند، خداوند اصحاب و یاران او را می آورد، و آنان کسانی هستند که خداوند در باره ی آنان فرموده است:
-----------------
۱- بحار الانوار، ج ۳۱، ص ۵۷۷ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۳۱۵ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۱۵۵ / تفسیر القمی، ج ۱، ص ۱۷۰ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۴، ص ۱۴۱ / تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص۶۴۱.
۲- الزام الناصب، ج ۱، ص ۵۸ / بحار الانوار، ج ۲۷، ص ۴۹ و ج ۵۲، ص ۳۷۰ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۳۱۴ و ص ۴۴۸ / تفسیر العیاشی، ج ۱،ص ۳۲۶ / الغیبه للنعمانی، ص ۳۱۶.

اگر اینان به آن کفر ورزند، گروهی را بر آنان نگاهبان قرار می دهیم که به آن کفر نمی ورزند، و هم آنان که خداوند در باره ی آنها فرموده: خداوند گروهی را خواهد آورد که آنها را دوست دارد و آنها نیز دوستدار اویند، نسبت به مؤمنین فروتن و نسبت به کافران، سخت گیر هستند.

شماره (۳۹) کد آیه: ۵۵ / ۵ اسم آیه: ولیّ الله
﴿إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاهَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاهَ وَ هُمْ راکِعُونَ﴾.

سرپرست و ولیّ شما، تنها خداست و پیامبر او و آنها که ایمان آورده اند همانها که نماز را برپا می دارند، و در حال رکوع، زکات می دهند.
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا»، قَالَ: إِنَّمَا یَعْنِی أَوْلَی بِکُمْ أَیْ أَحَقُّ بِکُمْ وَ بِأُمُورِکُمْ وَ أَنْفُسِکُمْ وَ أَمْوَالِکُمُ اللهُ وَ رَسُولُهُ، وَ الَّذِینَ آمَنُوا، یَعْنِی عَلِیّاً وَ أَوْلَادَهُ الْأَئِمَّهَ: إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهِ، ثُمَّ وَصَفَهُمُ اللهُ (عزّ و جلّ)، فَقَالَ: «الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاهَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاهَ وَ هُمْ راکِعُونَ»، وَ کَانَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) فِی صَلَاهِ الظُّهْرِ وَ قَدْ صَلَّی رَکْعَتَیْنِ وَ هُوَ رَاکِعٌ وَ عَلَیْهِ حُلَّهٌ قِیمَتُهَا أَلْفُ دِینَارٍ، وَ کَانَ النَّبِیُّ (صلّی الله علیه وآله وسلم) کَسَاهُ إِیَّاهَا وَ کَانَ النَّجَاشِیُّ أَهْدَاهَا لَهُ.
فَجَاءَ سَائِلٌ، فَقَالَ: السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَلِیَّ اللهِ وَ أَوْلی بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ، تَصَدَّقْ عَلَی مِسْکِینٍ، فَطَرَحَ الْحُلَّهَ إِلَیْهِ، وَ أَوْمَأَ بِیَدِهِ إِلَیْهِ أَنِ احْمِلْهَا، فَأَنْزَلَ اللهُ (عزّ و جلّ) فِیهِ هَذِهِ الْآیَهَ، وَ صَیَّرَ نِعْمَهَ أَوْلَادِهِ بِنِعْمَتِهِ، فَکُلُّ مَنْ بَلَغَ مِنْ أَوْلَادِهِ مَبْلَغَ الْإِمَامَهِ یَکُونُ بِهَذِهِ الصِّفَهِ

مِثْلَهُ، فَیَتَصَدَّقُونَ وَ هُمْ راکِعُونَ، وَ السَّائِلُ الَّذِی سَأَلَ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام)، مِنَ الْمَلَائِکَهِ، وَ الَّذِینَ یَسْأَلُونَ الْأَئِمَّهَ مِنْ أَوْلَادِهِ، یَکُونُونَ مِنَ الْمَلَائِکَهِ.(۱)
احمد بن عیسی، از امام جعفر صادق (علیه السلام) روایت کرده است، در قول خدای (عزّ و جلّ): «إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا»، که آن حضرت فرمودند: جز این نیست که مقصود از وَلِیُّکُمُ، أولی بکم است، یعنی: احقّ و سزاوارتر به شما و به امور شما از خود شما و مال های شما، خداست و رسول او، و آنان که ایمان آورند، یعنی: علی و اولاد او که ائمّه: هستند تا روز قیامت، بعد از آن، خدای (عزّ و جلّ) ایشان را وصف نموده و فرموده که: «الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاهَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاهَ وَ هُمْ راکِعُونَ»، و امیر المؤمنین (علیه السلام) در نماز ظهر بود و دو رکعت را خوانده بودند، و آن حضرت در رکوع بودند، و بر او حلّه ای بود که قیمت آن هزار دینار شرعی بود، و پیغمبر (صلّی الله علیه وآله وسلم) آن حُلّه را به علی (علیه السلام) پوشانیده بود، و نجاشی آن را به رسم هدیه برای آن حضرت فرستاده بود.
پس سائلی آمد و عرض کرد: سلام بر تو باد ای ولیّ خدا! و ای سزاوارتر به مؤمنان از خود ایشان! بر گدا تصدّق فرما، حضرت آن حُلّه را به جانب سائل افکند، و با دست خویش اشاره به سوی او فرمود که: این را بردار.
بعد از آن، خدای (عزّ و جلّ) این آیه را در شأن او فرو فرستاد و نعمت اولاد او را به نعمت او جفت و قرین گردانید.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۲، ص ۱۳ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۳۱۶ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۱۵۸/ تفسیر الصافی، ج ۲، ص ۴۴ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۴، ص ۱۴۵/ تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص ۶۴۳ / غایه المرام و حجه الخصام، ج ۲، ص ۱۵/ الکافی، ج ۱، ص ۲۸۸.

پس هر کدام از اولاد آن حضرت، به جایگاه امامت رسیدند، به این نعمت و این صفت متّصف می باشند، پس تصدّق می کنند و حال آن که ایشان رکوع کنندگانند.
و آن سائلی که از امیر المؤمنین (علیه السلام) سؤال نمود، از فرشتگان بود، و کسانی که از امامان از فرزندان آن حضرت سؤال می کنند، از فرشتگان می باشند.

شماره (۴۰) کد آیه: ۲ / ۶ اسم آیه: حتمیّت خروج سفیانی
﴿هُوَ الَّذی خَلَقَکُمْ مِنْ طینٍ ثُمَّ قَضی أَجَلاً وَ أَجَلٌ مُسَمًّی عِنْدَهُ ثُمَّ أَنْتُمْ تَمْتَرُونَ﴾.

او کسی است که شما را از گل آفرید سپس مدتی مقرّر داشت و اجل حتمی نزد اوست. با این همه، شما (مشرکان در توحید و یگانگی و قدرت او،) تردید می کنید! عَنْ حُمْرَان بْنِ أَعْیَن عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ (علیهما السلام) فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: «ثُمَّ قَضی أَجَلًا وَ أَجَلٌ مُسَمًّی عِنْدَهُ»، فَقَالَ: إِنَّهُمَا أَجَلَانِ، أَجَلٌ مَحْتُومٌ وَ أَجَلٌ مَوْقُوفٌ، فَقَالَ لَهُ حُمْرَانُ: مَا الْمَحْتُومُ؟ قَالَ: الَّذِی للهِ فِیهِ الْمَشِیئَهُ.
قَالَ حُمْرَانُ: إِنِّی لَأَرْجُو أَنْ یَکُونَ أَجَلُ السُّفْیَانِیِّ مِنَ الْمَوْقُوفِ، فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ (علیه السلام): لَا، وَ اللهِ! إِنَّهُ لَمِنَ الْمَحْتُومِ.(۱)
حمران بن أعین از امام باقر (علیه السلام) روایت کرده که آن حضرت در باره ی فرمایش خدای تعالی که می فرماید: «ثُمَّ قَضی أَجَلًا وَ أَجَلٌ مُسَمًّی عِنْدَهُ»، سپس خداوند اجلی را مقرّر فرمود و اجلی دیگر در نزد او به نام و معلوم است.
-----------------
۱- إلزام الناصب، ج ۲، ص ۹۴ / بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۲۴۹ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۴۰۰ / الغیبه (للنعمانی)، النص، ص ۳۰۱.

فرمودند: اجل دو گونه است، اجلی حتمی، و اجلی موقوف، پس حمران عرض کرد: محتوم چیست؟ حضرت فرمودند: آنچه که خداوند آن را خواسته باشد، حمران عرض کرد: من امیدوارم که اجل سفیانی از نوع موقوف (غیر حتمی) باشد، امام باقر (علیه السلام) فرمودند: نه، به خدا قسم! که آن از امور حتمی است.

شماره (۴۱) کد آیه: ۳۷ / ۶ اسم آیه: نشانه های آخر الزّمان
﴿وَ قالُوا لَوْ لا نُزِّلَ عَلَیْهِ آیَهٌ مِنْ رَبِّهِ قُلْ إِنَّ اللهَ قادِرٌ عَلی أَنْ یُنَزِّلَ آیَهً وَ لکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لا یَعْلَمُونَ﴾.

و گفتند: «چرا نشانه (و معجزه ای) از طرف پروردگارش بر او نازل نمی شود؟!» بگو: «خداوند، قادر است که نشانه ای نازل کند ولی بیشتر آنها نمی دانند!» أَبِی الْجَارُودِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ: «إِنَّ اللهَ قادِرٌ عَلی أَنْ یُنَزِّلَ آیَهً»، وَ سَیُرِیکُمْ فِی آخِرِ الزَّمَانِ آیَاتٍ مِنْهَا دَابَّهُ الْأَرْضِ وَ الدَّجَّالُ وَ نُزُولُ عِیسَی ابْنِ مَرْیَمَ وَ طُلُوعُ الشَّمْسِ مِنْ مَغْرِبِهَا.(۱)
علی بن ابراهیم قمی در تفسیر خود از ابو جارود روایت کرده که امام محمد باقر (علیه السلام) در تفسیر آیه: «إِنَّ اللهَ قادِرٌ عَلی أَنْ یُنَزِّلَ آیَهً»، یعنی خداوند، قادر است که نشانه ای نازل کند، به وی فرمودند: خداوند در آخر الزمان آیاتی (علاماتی) را به شما نشان می دهد، که از آن جمله، دابه الارض (یعنی جنبنده روی زمین) و خروج دجّال و آمدن عیسی بن مریم و طلوع آفتاب از مغرب است.
-----------------
۱- الإیقاظ من الهجعه بالبرهان علی الرجعه، النص، ص ۹۰ / بحار الأنوار، ج ۹، ص ۲۰۴ و ج ۱۷، ص ۲۰۴ و ج ۵۲، ص ۱۸۱ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۴۱۶ / تفسیر القمی، ج ۱، ص ۱۹۸.

شماره (۴۲) کد آیه: ۴۴ / ۶ اسم آیه: ناگهانی بودن قیام حضرت
﴿فَلَمَّا نَسُوا ما ذُکِّرُوا بِهِ فَتَحْنا عَلَیْهِمْ أَبْوابَ کُلِّ شَیْءٍ حَتَّی إِذا فَرِحُوا بِما أُوتُوا أَخَذْناهُمْ بَغْتَهً فَإِذا هُمْ مُبْلِسُونَ﴾.

(آری،) هنگامی که آنچه را به آنها یادآوری شده بود فراموش کردند، درهای همه چیز (از نعمتها) را به روی آنها گشودیم تا (کاملا) خوشحال شدند (و دل به آن بستند) ناگهان آنها را گرفتیم (و سخت مجازات کردیم) در این هنگام، همگی مأیوس شدند (و درهای امید به روی آنها بسته شد).
عَنْ أَبِی حَمْزَهَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «فَلَمَّا نَسُوا ما ذُکِّرُوا بِهِ فَتَحْنا عَلَیْهِمْ أَبْوابَ کُلِّ شَیْءٍ»، قَالَ: أَمَّا قَوْلُهُ: «فَلَمَّا نَسُوا ما ذُکِّرُوا بِهِ»، یَعْنِی فَلَمَّا تَرَکُوا وَلَایَهَ عَلِیٍّ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ قَدْ أُمِرُوا بِهِ، «فَتَحْنا عَلَیْهِمْ أَبْوابَ کُلِّ شَیْءٍ»، یَعْنِی دَوْلَتَهُمْ فِی الدُّنْیَا وَ مَا بُسِطَ لَهُمْ فِیهَا، وَ أَمَّا قَوْلُهُ: «حَتَّی إِذا فَرِحُوا بِما أُوتُوا أَخَذْناهُمْ بَغْتَهً فَإِذا هُمْ مُبْلِسُونَ»، یَعْنِی قِیَامَ الْقَائِمِ (علیه السلام).(۱)
ابو حمزه از امام باقر (علیه السلام) روایت کرده که در باره ی قول خداوند (عزّ و جلّ): آنچه را به آنها یادآوری شده بود فراموش کردند، حضرت فرمودند: یعنی چون ولایت حضرت
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱،ص ۵۸ / بحار الأنوار، ج ۳۵، ص ۳۷۱ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۴۱۹ / بصائر الدرجات، ج ۱، ص ۷۸ / تفسیر الصافی، ج ۲، ص ۱۲۱ / تفسیر القمی، ج ۱، ص ۲۰۰ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۴، ص ۳۳۰ / تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص ۷۱۸.

علی (علیه السلام) را وا گذاشتند، با اینکه به آن مأمور شده بودند، درهای همه چیز را بر آنان گشودیم، یعنی دولتشان در دنیا و آنچه در آن برایشان گسترده شده بود، و اینکه خداوند فرموده: تا آنگاه که به آنچه عطا شدند مغرور و شادمان گشتند، (و دل به آن بستند)، ناگهان آنها را گرفتیم، (و سخت مجازات کردیم) در این هنگام، همگی مأیوس شدند، (و درهای امید به روی آنها بسته شد)، یعنی به واسطه ی قیام حضرت قائم (علیه السلام).

شماره (۴۳) کد آیه:۶۵/۶ اسم آیه:اختلافات و فتنه های آخرالزمان
﴿قُلْ هُوَ الْقادِرُ عَلی أَنْ یَبْعَثَ عَلَیْکُمْ عَذاباً مِنْ فَوْقِکُمْ أَوْ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِکُمْ أَوْ یَلْبِسَکُمْ شِیَعاً وَ یُذیقَ بَعْضَکُمْ بَأْسَ بَعْضٍ انْظُرْ کَیْفَ نُصَرِّفُ الْآیاتِ لَعَلَّهُمْ یَفْقَهُونَ﴾.

بگو: «او قادر است که از بالا یا از زیر پای شما، عذابی بر شما بفرستد یا بصورت دسته های پراکنده شما را با هم بیامیزد و طعم جنگ (و اختلاف) را به هر یک از شما به وسیله دیگری بچشاند.» ببین چگونه آیات گوناگون را (برای آنها) بازگو می کنیم! شاید بفهمند! عَن ابی الجارود عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ: «قُلْ هُوَ الْقادِرُ عَلی أَنْ یَبْعَثَ عَلَیْکُمْ عَذاباً مِنْ فَوْقِکُمْ»، قَالَ: هُوَ الدَّجَّالُ وَ الصَّیْحَهُ «أَوْ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِکُمْ» وَ هُوَ الْخَسْفُ «أَوْ یَلْبِسَکُمْ شِیَعاً»، وَ هُوَ اخْتِلَافٌ فِی الدِّینِ، وَ طَعْنُ بَعْضِکُمْ عَلَی بَعْضٍ، «وَ یُذِیقَ بَعْضَکُمْ بَأْسَ بَعْضٍ»، وَ هُوَ أَنْ یَقْتُلَ بَعْضُکُمْ بَعْضاً، وَ کُلُّ هَذَا فِی أَهْلِ الْقِبْلَهِ.(۱)
ابو جارود از حضرت باقر (علیه السلام) روایت کرده که حضرت در تفسیر این آیه: «قُلْ هُوَ الْقادِرُ عَلی أَنْ یَبْعَثَ عَلَیْکُمْ عَذاباً مِنْ فَوْقِکُمْ»، یعنی: پیغمبر! بگو خداوند قادر
-----------------
۱- إلزام الناصب، ج ۲، ص ۹۴ / بحار الأنوار، ج ۹، ص ۲۰۵ و ج ۵۲، ص ۱۸۲ / تفسیر الصافی، ج ۲، ص ۱۲۷ / تفسیر القمی، ج ۱، ص ۲۰۴ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۴، ص ۳۴۸ / تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص ۷۲۴.

است که عذابی از بالایتان به سوی شما بفرستد، فرمودند: این عذاب دجال و صدای آسمانی است و بقیه ی آیه که می گوید: «أَوْ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِکُمْ»، یعنی: یا عذابی از زیر پای شما بفرستد، فرو رفتن در بیابان است، «أَوْ یَلْبِسَکُمْ شِیَعاً»، یعنی: یا شما را با گروه های مختلف بهم ریزد، اختلافاتی است که در امور دینی پیدا می شود و از یکدیگر بدگوئی می نمایند، «وَ یُذِیقَ بَعْضَکُمْ بَأْسَ بَعْضٍ»، یعنی: سختی بعضی از شما را به بعضی دیگر می چشاند، اینست که بعضی از شما بعضی دیگر را به قتل برسانند، و تمام این عذابها در میان اهل قبله به وقوع می پیوندد.

شماره (۴۴) کد آیه:۸۹/۶ اسم آیه: یاران حضرت مهدی (علیه السلام) ذخائر الهی
﴿أُولئِکَ الَّذینَ آتَیْناهُمُ الْکِتابَ وَ الْحُکْمَ وَ النُّبُوَّهَ فَإِنْ یَکْفُرْ بِها هؤُلاءِ فَقَدْ وَکَّلْنا بِها قَوْماً لَیْسُوا بِها بِکافِرینَ﴾.

آنها کسانی هستند که کتاب و حکم و نبوّت به آنان دادیم و اگر نسبت به آن کفر ورزند، کسان دیگری را نگاهبان آن می سازیم که نسبت به آن، کافر نیستند.
«لطفاً به آیه ی شماره ی ۳۸، کد: ۵۴ / ۵ مراجعه فرمائید.»

شماره (۴۵) کد آیه: ۱۱۵ / ۶ اسم آیه: بر بازوی راست حضرت
﴿وَ تَمَّتْ کَلِمَهُ رَبِّکَ صِدْقاً وَ عَدْلاً لا مُبَدِّلَ لِکَلِماتِهِ وَ هُوَ السَّمیعُ الْعَلیمُ﴾.

و کلام پروردگار تو، با صدق و عدل، به حدّ تمام رسید هیچ کس نمی تواند کلمات او را دگرگون سازد و او شنونده داناست.
عَنْ یُونُس بْنِ ظَبْیَان قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) یَقُولُ: إِنَّ اللهَ إِذَا أَرَادَ خَلْقَ إِمَامٍ، أَنْزَلَ قَطْرَهً مِنْ تَحْتِ عَرْشِهِ عَلَی بَقْلَهٍ مِنْ بَقْلِ الْأَرْضِ أَوْ ثَمَرَهٍ مِنْ ثِمَارِهَا، فَأَکَلَ مِنْهَا الْإِمَامُ، فَتَکُونُ نُطْفَهً مِنْ تِلْکَ الْقَطْرَهِ، فَإِذَا مَکَثَ فِی بَطْنِ أُمِّهِ أَرْبَعِینَ یَوْماً سَمِعَ الصَّوْتَ، فَإِذَا تَمَّتْ لَهُ أَرْبَعَهُ أَشْهُرٍ کُتِبَ عَلَی عَضُدِهِ الْأَیْمَنِ:
«وَ تَمَّتْ کَلِمَهُ رَبِّکَ صِدْقاً وَ عَدْلًا لا مُبَدِّلَ لِکَلِماتِهِ وَ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ»، فَإِذَا وَضَعَتْهُ أُمُّهُ عَلَی الْأَرْضِ زُیِّنَ بِالْحِکْمَهِ وَ جُعِلَ لَهُ مِصْبَاحٌ مِنْ نُورٍ یَرَی بِهِ أَعْمَالَهُمْ.(۱)
یونس بن ظبیان از حضرت صادق (علیه السلام) نقل کرده که شنیدم حضرت می فرمودند: وقتی خداوند تصمیم بگیرد امامی را از امام دیگر بیافریند فرشته ای را می فرستد که
-----------------
۱- بحار الأنوار، ج ۲۵، ص ۴۱ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۴۷۲ / بصائر الدرجات، ج ۱، ص ۴۳۳ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۴، ص ۴۳۱ / تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص ۷۶۰ / الکافی، ج ۱، ص ۳۸۷.

آبی از زیر عرش می گیرد بعد می رساند آن آب را به امام یا به او وامی گذارد چهل روز در رحم می ماند بدون اینکه چیزی بشنود پس از چهل روز می شنود. وقتی مادر او را زائید خداوند همان فرشته را می فرستد بر بازوی راست او می نویسد:
«وَ تَمَّتْ کَلِمَهُ رَبِّکَ صِدْقاً وَ عَدْلًا لا مُبَدِّلَ لِکَلِماتِهِ وَ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ»، وقتی بر زمین قرار گیرد به او حکمت داده می شود و به علم و وقار آراسته می گردد و به او چراغی از نور می دهند که به وسیله آن اعمال مردم را می بیند.

شماره (۴۶) کد آیه: ۱۵۸ / ۶ اسم آیه: بسته شدن باب توبه
﴿هَلْ یَنْظُرُونَ إِلاَّ أَنْ تَأْتِیَهُمُ الْمَلائِکَهُ أَوْ یَأْتِیَ رَبُّکَ أَوْ یَأْتِیَ بَعْضُ آیاتِ رَبِّکَ یَوْمَ یَأْتی بَعْضُ آیاتِ رَبِّکَ لا یَنْفَعُ نَفْساً إیمانُها لَمْ تَکُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ کَسَبَتْ فی إیمانِها خَیْراً قُلِ انْتَظِرُوا إِنَّا مُنْتَظِرُونَ﴾.

آیا جز این انتظار دارند که فرشتگان (مرگ) به سراغشان آیند، یا خداوند (خودش) به سوی آنها بیاید، یا بعضی از آیات پروردگارت (و نشانه های رستاخیز)؟! اما آن روز که بعضی از آیات پروردگارت تحقّق پذیرد، ایمان آوردن افرادی که قبلًا ایمان نیاورده اند، یا در ایمانشان عمل نیکی انجام نداده اند، سودی به حالشان نخواهد داشت! بگو: «انتظار بکشید ما هم انتظار (کیفر شما را) می کشیم!»

۱ - عَنْ عَلِیِّ بْنِ رِئَابٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) أَنَّهُ قَالَ: فِی قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «یَوْمَ یَأْتِی بَعْضُ آیاتِ رَبِّکَ لا یَنْفَعُ نَفْساً إِیمانُها لَمْ تَکُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ، فَقَالَ: الْآیَاتُ، هُمُ الْأَئِمَّهُ وَ الْآیَهُ الْمُنْتَظَرَهُ، هُوَ الْقَائِمُ (علیه السلام)، «فَیَوْمَئِذٍ لَا یَنْفَعُ نَفْساً إِیمَانُهَا لَمْ تَکُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلِ»، قِیَامِهِ بِالسَّیْفِ وَ إِنْ آمَنَتْ بِمَنْ تَقَدَّمَهُ مِنْ آبَائِهِ:.(۱)
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۲، ص ۶۶ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۵۹ / بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۵۱ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۵۰۰/ تفسیر کنز الدقائق، ج ۴، ص ۴۹۱/ تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص ۷۸۱ ح ۳۵۶ / کمال الدین، ج ۲، ص ۳۳۶.

علیّ بن رئاب از امام صادق (علیه السلام) روایت کند که در تأویل این آیه: «یَوْمَ یَأْتِی بَعْضُ آیاتِ رَبِّکَ لا یَنْفَعُ نَفْساً إِیمانُها لَمْ تَکُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ»، فرمودند: آیات، ائمّه: هستند و آیه ی منتظره، قائم (علیه السلام) است، و در آن روز ایمان کسی که پیش از قیام او با شمشیر ایمان نیاورده باشد سودی ندارد، گرچه به پدرانش ایمان داشته باشد.
۲- عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: قَالَ الصَّادِقُ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ (علیهما السلام): فِی قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «یَوْمَ یَأْتِی بَعْضُ آیاتِ رَبِّکَ لا یَنْفَعُ نَفْساً إِیمانُها لَمْ تَکُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ کَسَبَتْ فِی إِیمانِها خَیْراً»، یَعْنِی خُرُوجَ الْقَائِمِ الْمُنْتَظَرِ مِنَّا، ثُمَّ قَالَ (علیه السلام): یَا أَبَا بَصِیرٍ! طُوبَی لِشِیعَهِ قَائِمِنَا، الْمُنْتَظِرِینَ لِظُهُورِهِ فِی غَیْبَتِهِ، وَ الْمُطِیعِینَ لَهُ فِی ظُهُورِهِ، أُولَئِکَ أَوْلِیَاءُ اللهِ الَّذِینَ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُون.(۱)
ابو بصیر از امام صادق (علیه السلام) روایت می کند که در تفسیر این قول خدای تعالی: «یَوْمَ یَأْتِی بَعْضُ آیاتِ رَبِّکَ لا یَنْفَعُ نَفْساً إِیمانُها لَمْ تَکُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ کَسَبَتْ فِی إِیمانِها خَیْراً»، فرمودند: یعنی خروج قائم منتظَر از ما، سپس فرمودند: ای ابا بصیر! خوشا به حال شیعیان قائم ما، کسانی که در غیبتش منتظر ظهور او هستند و در حال ظهورش نیز فرمانبردار اویند، آنان اولیای خدا هستند که نه خوفی بر آنهاست و نه اندوهگین می شوند.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۹۱ ح ۱۶۲ / بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۴۹ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۵۰۱ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۴، ص ۴۹۲ / تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص ۷۸۱ / کمال الدین، ج ۲، ص ۳۵۷.

۳- عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ سُلَیْمَانَ الْعَامِرِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) قَالَ: مَا زَالَتِ الْأَرْضُ إِلَّا وَ للهِ تَعَالَی ذِکْرُهُ فِیهَا حُجَّهٌ یَعْرِفُ الْحَلَالَ وَ الْحَرَامَ وَ یَدْعُو إِلَی سَبِیلِ اللهِ، وَ لَا تَنْقَطِعُ الْحُجَّهُ مِنَ الْأَرْضِ إِلَّا أَرْبَعِینَ یَوْماً قَبْلَ یَوْمِ الْقِیَامَهِ، فَإِذَا رُفِعَتِ الْحُجَّهُ، أُغْلِقَ بَابُ التَّوْبَهِ، وَ «لا یَنْفَعُ نَفْساً إِیمانُها لَمْ تَکُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ»، أَنْ تُرْفَعَ الْحُجَّهُ أُولَئِکَ شِرَارُ مَنْ خَلَقَ اللهُ وَ هُمُ الَّذِینَ یَقُومُ عَلَیْهِمُ الْقِیَامَهُ.(۱)
عبد الله بن سلیمان عامری از امام صادق (علیه السلام) روایت کند که حضرت فرمودند: زمین زایل نشود جز آنکه برای خدای تعالی در آن حجّتی باشد که حلال و حرام را بشناسد و مردم را به راه خدا فراخواند، و حجّت از زمین منقطع نشود، جز چهل روز پیش از وقوع قیامت، و چون حجّت خدا برداشته شود، ابواب توبه نیز مسدود می شود و ایمان شخصی که پیش از رفع حجّت ایمان نیاورده باشد سودی نبخشد، آنها بدترین خلق خدا هستند و قیامت علیه آنها واقع خواهد شد.
۴- قال امیر المومنین علی (علیه السلام) فی خطبه طویل:... ثُمَّ تَرْفَعُ الدَّابَّهُ رَأْسَهَا فَیَرَاهَا مَنْ بَیْنَ الْخَافِقَیْنِ بِإِذْنِ اللهِ جَلَّ جَلَالُهُ، وَ ذَلِکَ بَعْدَ طُلُوعِ الشَّمْسِ مِنْ مَغْرِبِهَا، فَعِنْدَ ذَلِکَ تُرْفَعُ التَّوْبَهُ، فَلَا تَوْبَهٌ تُقْبَلُ وَ لَا عَمَلٌ یُرْفَعُ وَ «لا یَنْفَعُ نَفْساً إِیمانُها لَمْ تَکُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ کَسَبَتْ فِی إِیمانِها خَیْراً»...(۲)
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۱، ص ۱۳۷ ح ۱۳۹ / بحار الانوار، ج ۲۳، ص ۴۱ ح ۷۸ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۵۰۱ / تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص ۷۸۲ ح ۳۵۹ / کمال الدین، ج ۱، ص ۲۲۹ ح ۲۴.
۲- إلزام الناصب، ج ۲، ص ۱۱۱ / الإیقاظ من الهجعه بالبرهان علی الرجعه، النص، ص ۳۲۳ / بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۱۹۴ / تفسیر الصافی، ج ۲، ص ۱۷۴ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۴، ص ۴۹۲ / تفسیر نور الثقلین، ج ۱، ص ۷۸۲ / کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۵۲۷ / مختصر البصائر، ص ۱۲۹.

حضرت امیر المومنین (علیه السلام) در خطبه ای طولانی فرمودند:... سپس آن جنبنده سر بلند کند و به اذن خدای تعالی همه کسانی که بین مشرق و مغرب هستند او را می بینند، و این بعد از آن است که آفتاب از مغرب طلوع نماید، در این هنگام توبه برداشته شود و هیچ توبه ای پذیرفته نشود و عملی بالا نرود، و «لا یَنْفَعُ نَفْساً إِیمانُها لَمْ تَکُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ کَسَبَتْ فِی إِیمانِها خَیْراً»...

شماره (۴۷) کد آیه:۱۶۴/۶ اسم آیه: انتقام از بازماندگان بنی امیّه
﴿... وَ لا تَزِرُ وازِرَهٌ وِزْرَ أُخْری ثُمَّ إِلی رَبِّکُمْ مَرْجِعُکُمْ فَیُنَبِّئُکُمْ بِما کُنْتُمْ فیهِ تَخْتَلِفُونَ﴾.

...و هیچ گنهکاری گناه دیگری را متحمّل نمی شود سپس بازگشت همه شما به سوی پروردگارتان است و شما را از آنچه در آن اختلاف داشتید، خبر خواهد داد.
عَن عبد السلام بن صالح الْهَرَوِیِّ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا (علیه السلام): یَا ابْنَ رَسُولِ اللهِ! مَا تَقُولُ فِی حَدِیثٍ رُوِیَ عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام) أَنَّهُ قَالَ: إِذَا خَرَجَ الْقَائِمُ (علیه السلام) قَتَلَ ذَرَارِیَّ قَتَلَهِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) بِفِعَالِ آبَائِهَا، فَقَالَ (علیه السلام): هُوَ کَذَلِکَ.
فَقُلْتُ: وَ قَوْلُ اللهِ عزّ و جلّ: «وَ لا تَزِرُ وازِرَهٌ وِزْرَ أُخْری»، مَا مَعْنَاهُ؟ قَالَ: صَدَقَ اللهُ فِی جَمِیعِ أَقْوَالِهِ وَ لَکِنْ ذَرَارِیُّ قَتَلَهِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام)، یَرْضَوْنَ بِفِعَالِ آبَائِهِمْ وَ یَفْتَخِرُونَ بِهَا وَ مَنْ رَضِیَ شَیْئاً، کَانَ کَمَنْ أَتَاهُ وَ لَوْ أَنَّ رَجُلًا قُتِلَ بِالْمَشْرِقِ فَرَضِیَ بِقَتْلِهِ رَجُلٌ بِالْمَغْرِبِ لَکَانَ الرَّاضِی عِنْدَ اللهِ عزّ و جلّ شَرِیکَ الْقَاتِلِ، وَ إِنَّمَا یَقْتُلُهُمُ الْقَائِمُ (علیه السلام) إِذَا خَرَجَ لِرِضَاهُمْ بِفِعْلِ آبَائِهِمْ.(۱)
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱: ص۷۲؛ بحار الانوار، ج ۴۵: ص۲۹۵، ح۱ و ج ۵۲: ص۳۱۳، ح۶؛ البرهان فی تفسیر القرآن، ج۱: ص۴۱۰، ح۹۲۹ و ج ۲: ص۵۰۸؛ ح۳۷۷۴؛ تفسیر شریف لاهیجی، ج ۱: ص۸۵۵؛ تفسیر الصافی، ج ۲: ص۱۷۷؛ تفسیر کنز الدقائق، ج ۴: ص۵۰۳؛ تفسیر نور الثقلین، ج ۱: ص۷۸۶، ح۳۸۳؛ علل الشرائع، ج ۱: ص۲۲۹، باب۱۶۴، ح۱؛ عیون أخبار الرضا (علیه السلام)، ج ۱: ص۲۷۳، ح۵؛ کامل الزیارات: ص۶۳؛ وسائل الشیعه، ج ۱۶: ص۱۳۸، ح۲۱۱۸۰.

از عبد السلام بن صالح هروی نقل است که گفت: به حضرت امام رضا (علیه السلام) عرض کردم: ای پسر رسول خدا چه می فرمایید در باره ی حدیثی که از جدّ بزرگوارتان، حضرت امام جعفر صادق (علیه السلام) روایت شده که فرموده اند: وقتی حضرت قائم (علیه السلام) خروج کند، آن حضرت، فرزندان قاتلین حضرت امام حسین (علیه السلام) را به خاطر عمل پدرانشان، خواهد کشت؟ پس حضرت رضا (علیه السلام) فرمودند: بله، همینطور است که حضرت صادق (علیه السلام) فرموده اند.
پس من عرض کردم: پس معنی قول خداوند عزّ و جلّ که فرموده: «وَ لا تَزِرُ وازِرَهٌ وِزْرَ أُخْری»، چیست؟ حضرت فرمودند: حق تعالی در همه اقوال خود، راستگو است، ولی ذریّه و فرزندان قاتلین امام حسین (علیه السلام)، به آنچه که پدران ایشان انجام داده اند، راضی اند و به عمل زشت پدران خود افتخار می کنند و کسی که راضی به چیزی باشد، مانند کسی است که آن چیز را انجام داده، و اگر شخصی را در مشرق کسی را کشته باشد و دیگری در مغرب به آن قتل راضی باشد، هر آینه راضی به قتل، نزد خداوند عزّ و جلّ، شریک قاتل خواهد بود، و حضرت قائم (علیه السلام) هنگامی که خروج می کند، ذراری و فرزندان قاتلین امام حسین (علیه السلام) را می کشد برای این که آنها به عمل پدرانشان راضی اند.

شماره (۴۸) کد آیه: ۴۶ / ۷ اسم آیه: آخرین مرد اعراف
﴿وَ بَیْنَهُما حِجابٌ وَ عَلَی الْأَعْرافِ رِجالٌ یَعْرِفُونَ کُلاًّ بِسیماهُمْ وَ نادَوْا أَصْحابَ الْجَنَّهِ أَنْ سَلامٌ عَلَیْکُمْ لَمْ یَدْخُلُوها وَ هُمْ یَطْمَعُونَ﴾.

و میان این دو گروه حجاب و پرده ای است و بر اعراف (جایگاهی میان بهشت و جهنم) مردانی هستند که همه را به سیمایشان می شناسند و بهشتیان را که هنوز داخل بهشت نشده و چشم امید به دخول آن دارند ندا کنند که سلام بر شما باد.
عَنْ أَبِی ذَرٍّ قَالَ: سَمِعْتُ فَاطِمَهَ (علیها السلام)، تَقُولُ: سَأَلْتُ أَبِی عَنْ قَوْلِ اللهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: «وَ عَلَی الْأَعْرافِ رِجالٌ یَعْرِفُونَ کُلًّا بِسِیماهُمْ»، قَالَ: هُمُ الْأَئِمَّهُ بَعْدِی، عَلِیٌّ، وَ سِبْطَایَ، وَ تِسْعَهٌ مِنْ صُلْبِ الْحُسَیْنِ، هُمْ رِجَالُ الْأَعْرَافِ، لَا یَدْخُلُ الْجَنَّهَ إِلَّا مَنْ یَعْرِفُهُمْ وَ یَعْرِفُونَهُ، وَ لَا یَدْخُلُ النَّارَ إِلَّا مَنْ أَنْکَرَهُمْ وَ یُنْکِرُونَهُ، لَا یُعْرَفُ اللهُ تَعَالَی إِلَّا بِسَبِیلِ مَعْرِفَتِهِمْ.(۱)
ابوذر از حضرت زهرا (علیها السلام) نقل می کند که فرمودند: از پدر بزرگوارم در باره ی قول خداوند تعالی: «وَ عَلَی الْأَعْرافِ رِجالٌ یَعْرِفُونَ کُلًّا بِسِیماهُمْ»، پرسیدم،
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۲، ص ۱۷۶ / بحارالأنوار ج: ۳۶ ص ۳۵۱ / غایه المرام و حجه الخصام، ج ۲، ص ۲۸۳ و ج ۳، ص ۷۳ / کفایهالأثر، ص ۱۹۴ / المناقب ج: ۱ ص ۲۹۶.

پیامبر (صلّی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: آنان، امامان بعد از من هستند، علی (علیه السلام) و دو نوه ی دختری من، و نُه فرزند از نسل حسین (علیه السلام) آنها مردان اعراف اند، کسی وارد بهشت نمی شود مگر آنکه آنها را می شناسد، وآنها نیز او را می شناسند، و وارد دوزخ نمی شود مگر کسی که آنها را نشناخته وآنها هم او را نشناسند، خداوند، جز از طریق شناخت آنها، شناخته نمی شود.

شماره (۴۹) کد آیه: ۷۱ /۷ اسم آیه: امر به انتظار فرج
﴿قالَ قَدْ وَقَعَ عَلَیْکُمْ مِنْ رَبِّکُمْ رِجْسٌ وَ غَضَبٌ أَ تُجادِلُونَنی فی أَسْماءٍ سَمَّیْتُمُوها أَنْتُمْ وَ آباؤُکُمْ ما نَزَّلَ اللهُ بِها مِنْ سُلْطانٍ فَانْتَظِرُوا إِنِّی مَعَکُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرینَ﴾.

گفت: «غضب پروردگارتان، شما را فرا گرفته است! آیا با من در مورد نامهایی مجادله می کنید که شما و پدرانتان (به عنوان معبود و خدا، بر بتها) گذارده اید، در حالی که خداوند هیچ دلیلی درباره آن نازل نکرده است؟! پس شما منتظر باشید، من هم با شما انتظار می کشم!) «عَنْ أَحْمَد بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ قَالَ: قَالَ الرِّضَا (علیه السلام): مَا أَحْسَنَ الصَّبْرَ وَ انْتِظَارَ الْفَرَجِ، أَ مَا سَمِعْتَ قَوْلَ اللهِ (عزّ و جلّ): «وَ ارْتَقِبُوا إِنِّی مَعَکُمْ رَقِیبٌ»، «فَانْتَظِرُوا إِنِّی مَعَکُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِینَ»، فَعَلَیْکُمْ بِالصَّبْرِ، فَإِنَّهُ إِنَّمَا یَجِیءُ الْفَرَجُ عَلَی الْیَأْسِ، فَقَدْ کَانَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ أَصْبَرَ مِنْکُمْ.(۱)
احمد بن محمد بن ابی نصر از امام رضا (علیه السلام) روایت کند که حضرت فرمودند: صبر و انتظار فرج چه نیکوست، آیا سخن خدای تعالی را نشنیدی که فرموده: چشم به
-----------------
۱- بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۱۱۰ و ص ۱۲۹ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۵۶۱ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۶، ص ۴۱ / تفسیر نور الثقلین، ج ۲، ص ۲۹۷ / کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۶۴۵.

راه باشید که من نیز با شما چشم به راهم، و فرمود: منتظر باشید که من نیز با شما از منتظرانم، پس بر شما باد که صبر کنید، که فرج پس از یأس می آید، و پیشینیان شما از شما صابرتر بودند.

شماره (۵۰) کد آیه: ۹۶ / ۷ اسم آیه: رجعت پیامبر (صلّی الله علیه وآله وسلم) و امام حسین (علیه السلام)
﴿وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُری آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ وَ لکِنْ کَذَّبُوا فَأَخَذْناهُمْ بِما کانُوا یَکْسِبُونَ﴾.

و اگر مردم شهر و روستاها ایمان می آوردند و خداترس و پرهیزکار می شدند، ما برکات آسمان و زمین را برای آنان می گشودیم. ولی آنان حقایق را تکذیب کردند. ما نیز آنها را بکیفر اعمالشان گرفتار ساختیم.
عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: قَالَ الْحُسَیْنُ (علیه السلام) لِأَصْحَابِهِ قَبْلَ أَنْ یُقْتَلَ: إِنَّ رَسُولَ اللهِ قَالَ لِی: یَا بُنَیَّ! إِنَّکَ سَتُسَاقُ إِلَی الْعِرَاقِ وَ هِیَ أَرْضٌ قَدِ الْتَقَی بِهَا النَّبِیُّونَ وَ أَوْصِیَاءُ النَّبِیِّینَ، وَ هِیَ أَرْضٌ تُدْعَی عموراء، وَ إِنَّکَ تُسْتَشْهَدُ بِهَا وَ یُسْتَشْهَدُ مَعَکَ جَمَاعَهٌ مِنْ أَصْحَابِکَ، لَا یَجِدُونَ أَلَمَ مَسِّ الْحَدِیدِ، وَ تَلَا قُلْنا: «یا نارُ کُونِی بَرْداً وَ سَلاماً عَلی إِبْراهِیمَ» یَکُونُ الْحَرْبُ بَرْداً وَ سَلَاماً عَلَیْکَ وَ عَلَیْهِمْ، فَأَبْشِرُوا فَوَ اللهِ لَئِنْ قَتَلُونَا فَإِنَّا نَرِدُ عَلَی نَبِیِّنَا، قَالَ: ثُمَّ أَمْکُثُ مَا شَاءَ اللهُ، فَأَکُونُ أَوَّلَ مَنْ یَنْشَقُّ الْأَرْضُ عَنْهُ، فَأَخْرُجُ خَرْجَهً یُوَافِقُ ذَلِکَ خَرْجَهَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ قِیَامَ قَائِمِنَا ثُمَّ لَیَنْزِلَنَّ عَلَیَّ وَفْدٌ مِنَ السَّمَاءِ مِنْ عِنْدِ اللهِ لَمْ یَنْزِلُوا إِلَی الْأَرْضِ قَطُّ وَ لَیَنْزِلَنَّ إِلَیَّ جَبْرَئِیلُ وَ مِیکَائِیلُ وَ إِسْرَافِیلُ وَ جُنُودٌ مِنَ الْمَلَائِکَهِ وَ لَیَنْزِلَنَّ مُحَمَّدٌ وَ عَلِیٌّ وَ أَنَا وَ أَخِی وَ جَمِیعُ مَنْ مَنَّ اللهُ عَلَیْهِ فِی حَمُولَاتٍ مِنْ حَمُولَاتِ الرَّبِّ خَیْلٍ بُلْقٍ مِنْ نُورٍ لَمْ یَرْکَبْهَا مَخْلُوقٌ، ثُمَّ لَیَهُزَّنَّ مُحَمَّدٌ لِوَاءَهُ وَ لَیَدْفَعَنَّهُ إِلَی قَائِمِنَا مَعَ سَیْفِهِ، ثُمَّ إِنَّا نَمْکُثُ مِنْ بَعْدِ ذَلِکَ مَا شَاءَ اللهُ، ثُمَّ إِنَّ اللهَ یَخْرُجُ مِنْ مَسْجِدِ الْکُوفَهِ عَیْناً مِنْ دُهْنٍ وَ عَیْناً مِنْ مَاءٍ وَ عَیْناً مِنْ لَبَنٍ،

ثُمَّ إِنَّ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) یَدْفَعُ إِلَیَّ سَیْفَ رَسُولِ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم) وَ یَبْعَثُنِی إِلَی الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ، فَلَا آتِی عَلَی عَدُوٍّ للهِ إِلَّا أَهْرَقْتُ دَمَهُ وَ لَا أَدَعُ صَنَماً إِلَّا أَحْرَقْتُهُ حَتَّی أَقَعَ إِلَی الْهِنْدِ فَأَفْتَحُهَا وَ إِنَّ دَانِیَالَ وَ یُوشَعَ یَخْرُجَانِ إِلَی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ یَقُولَانِ: صَدَقَ اللهُ وَ رَسُولُهُ وَ یَبْعَثُ اللهُ مَعَهُمَا إِلَی الْبَصْرَهِ سَبْعِینَ رَجُلًا، فَیَقْتُلُونَ مُقَاتِلِیهِمْ وَ یَبْعَثُ بَعْثاً إِلَی الرُّومِ فَیَفْتَحُ اللهُ لَهُمْ ثُمَّ لَأَقْتُلَنَّ کُلَّ دَابَّهٍ حَرَّمَ اللهُ لَحْمَهَا حَتَّی لَا یَکُونَ عَلَی وَجْهِ الْأَرْضِ إِلَّا الطَّیِّبُ وَ أَعْرِضُ عَلَی الْیَهُودِ وَ النَّصَارَی وَ سَائِرِ الْمِلَلِ وَ لَأُخَیِّرَنَّهُمْ بَیْنَ الْإِسْلَامِ وَ السَّیْفِ، فَمَنْ أَسْلَمَ مَنَنْتُ عَلَیْهِ وَ مَنْ کَرِهَ الْإِسْلَامَ أَهْرَقَ اللهُ دَمَهُ، وَ لَا یَبْقَی رَجُلٌ مِنْ شِیعَتِنَا إِلَّا أَنْزَلَ اللهُ إِلَیْهِ مَلَکاً یَمْسَحُ عَنْ وَجْهِهِ التُّرَابَ، وَ یُعَرِّفُهُ أَزْوَاجَهُ وَ مَنْزِلَتَهُ فِی الْجَنَّهِ وَ لَا یَبْقَی عَلَی وَجْهِ الْأَرْضِ أَعْمَی وَ لَا مُقْعَدٌ وَ لَا مُبْتَلًی إِلَّا کَشَفَ اللهُ عَنْهُ بَلَاءَهُ بِنَا أَهْلَ الْبَیْتِ وَ لَیَنْزِلَنَّ الْبَرَکَهُ مِنَ السَّمَاءِ إِلَی الْأَرْضِ حَتَّی إِنَّ الشَّجَرَهَ لَتَقْصِفُ بِمَا یُرِیدُ اللهُ فِیهَا مِنَ الثَّمَرَهِ وَ لَتَأْکُلَنَّ ثَمَرَهَ الشِّتَاءِ فِی الصَّیْفِ وَ ثَمَرَهَ الصَّیْفِ فِی الشِّتَاءِ وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ تَعَالَی: «وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُری آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ وَ لکِنْ کَذَّبُوا فَأَخَذْناهُمْ بِما کانُوا یَکْسِبُونَ» ثُمَّ إِنَّ اللهَ لَیَهَبُ لِشِیعَتِنَا کَرَامَهً لَا یَخْفَی عَلَیْهِمْ شَیْءٌ فِی الْأَرْضِ وَ مَا کَانَ فِیهَا حَتَّی إِنَّ الرَّجُلَ مِنْهُمْ یُرِیدُ أَنْ یَعْلَمَ عِلْمَ أَهْلِ بَیْتِهِ فَیُخْبِرَهُمْ بِعِلْمِ مَا یَعْمَلُونَ.(۱)
جابر از امام محمّد باقر (علیه السلام) روایت می کند که فرمودند: امام حسین (علیه السلام) قبل از اینکه کشته شود به اصحاب خود می فرمودند: پیغمبر خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) به من فرمودند: ای
-----------------
۱- الإیقاظ من الهجعه بالبرهان علی الرجعه، النص، ص: ۳۵۲ / بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ۴۵، ص: ۸۰ و ج ۵۳، ص: ۶۱ / الخرائج و الجرائح، ج ۲، ص: ۸۴۸ / مختصر البصائر، ص: ۱۳۹.

پسر عزیزم! تو به زودی به سوی عراق رانده خواهی شد، زمین عراق همان زمینی است که پیامبران و اوصیای آنان در آن با یکدیگر ملاقات کردند، آن زمین را عمور می خوانند، تو در آن زمین شهید خواهی شد و گروهی هم با تو شهید می شوند که درد نیزه و شمشیر را احساس نمی کنند، سپس این آیه را تلاوت کردند:
«قُلْنا یا نارُ کُونِی بَرْداً وَ سَلاماً عَلی إِبْراهِیمَ» جنگ برای تو و یارانت سرد و سلامت خواهد شد.
سپس امام حسین (علیه السلام) به اصحاب خود فرمودند: مژده باد شما را، گر چه دشمنان ما را می کشند ولی ما بر پیامبر خود۶ وارد خواهیم شد، سپس من به قدری که خدا بخواهد مکث خواهم نمود! بعداً اول کسی که زمین برایش شکافته و او خارج می شود من خواهم بود.
من با حضرت امیر (علیه السلام) و قیام حضرت قائم و زنده بودن پیامبر خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) خارج خواهم شد. سپس افرادی از آسمان از طرف خدا نزد من می آیند که هرگز در زمین نازل نشده اند.
جبرئیل، میکائیل، اسرافیل و گروهی از ملائکه بر من نازل خواهند شد حضرت محمّد و علی و من و برادرم و جمیع آن افرادی که خدا بر آنان منّت نهاده به وسیله ی شترانی از نور که احدی از مخلوقین بر آنها سوار نشده فرود می آئیم. پس از این جریان حضرت محمّد (صلّی الله علیه وآله وسلم) پرچم خود را به اهتزاز می آورد و آن را با شمشیر خود به قائم ما می دهد.
سپس ما به اندازه ای که خدا بخواهد مکث می نمائیم. بعداً خدای توانا چشمه ای از روغن و چشمه ای از آب و چشمه ای از شیر در مسجد کوفه خارج می کند. پس

از این جریان امیر المؤمنین شمشیر پیغمبر خدا را به من می دهد و مرا به سوی مشرق و مغرب زمین می فرستد، من به هیچ یک بر نمی خورم مگر اینکه خون او را می ریزم هیچ بتی را نمی بینم مگر اینکه آن را می سوزانم، تا اینکه به هند می رسم و آن را فتح می نمایم! دانیال و یوشع خارج می شوند و به حضرت امیر می گویند: خدا و رسول راست گفته اند. سپس ایشان با تعداد هفتاد مرد به سوی بصره می روند و دشمنان خود را می کشند. گروهی به جانب روم اعزام می شوند و خدای توانا پیروزی را نصیب آنان می نماید.
بعداً من هر حیوانی را که خدا گوشت آن را حرام کرده می کشم تا اینکه در روی زمین غیر از گوشت طیب و طاهر چیزی نباشد. من بر یهود و نصارا و سائر ملل اسلام شمشیر را عرضه می کنم و آنان را بین اسلام و شمشیر مخیر می نمایم هر کسی از آنان اسلام بیاورد منّت بر او می گذارم و هر کسی که از اسلام بیزار باشد خدا خون او را خواهد ریخت.
هیچ مردی از شیعیان ما روی زمین نیست مگر اینکه خدا ملَکی می فرستد تا خاک را از روی او پاک نماید. زنان و مقام و منزلت او را در بهشت به وی معرفی نماید، در روی زمین شخص کور و زمین گیر و مبتلائی نخواهد بود مگر اینکه خدا به وسیله ی ما اهل بیت بلا را از او بر طرف می کند. به قدری برکت از آسمان به زمین نازل می شود که شاخه ی درخت از زیادی میوه می شکند! میوه ی زمستانی در تابستان و میوه ی تابستانی در زمستان خورده می شود. همین است معنای قول خداوند سبحان که می فرماید:

«وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُری آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ وَ لکِنْ کَذَّبُوا فَأَخَذْناهُمْ بِما کانُوا یَکْسِبُونَ» سپس خدای رؤف کرامتی به شیعیان ما عطا می کند که چیزی در زمین بر آنان پنهان نخواهد بود. تا آنجا که مردی از ایشان تصمیم می گیرد که علم اهل بیت خود را بداند پس خداوند او را از آنچه آنها می دانند آگاه می نماید.

شماره (۵۱) کد آیه: ۱۲۸ / ۷ اسم آیه: عاقبت زمین
﴿قالَ مُوسی لِقَوْمِهِ اسْتَعِینُوا بِاللهِ وَ اصْبِرُوا إِنَّ الْأَرْضَ للهِ یُورِثُها مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ الْعاقِبَهُ لِلْمُتَّقِینَ﴾.

موسی به قوم خود گفت: «از خدا یاری جویید، و استقامت پیشه کنید، که زمین از آن خداست، و آن را به هر کس از بندگانش که بخواهد، واگذار می کند و سرانجام (نیک) برای پرهیزکاران است!»

۱- عَنْ أَبِی خَالِدٍ الْکَابُلِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام)، قَالَ: وَجَدْنَا فِی کِتَابِ عَلِیٍّ (علیه السلام): «إِنَّ الْأَرْضَ للهِ یُورِثُها مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ الْعاقِبَهُ لِلْمُتَّقِینَ»، أَنَا وَ أَهْلُ بَیْتِیَ الَّذِینَ أَوْرَثَنَا اللهُ الْأَرْضَ، وَ نَحْنُ الْمُتَّقُونَ، وَ الْأَرْضُ کُلُّهَا لَنَا، فَمَنْ أَحْیَا أَرْضاً مِنَ الْمُسْلِمِینَ فَلْیَعْمُرْهَا وَ لْیُؤَدِّ خَرَاجَهَا إِلَی الْإِمَامِ مِنْ أَهْلِ بَیْتِی، وَ لَهُ مَا أَکَلَ مِنْهَا، فَإِنْ تَرَکَهَا أَوْ أَخْرَبَهَا وَ أَخَذَهَا رَجُلٌ مِنَ الْمُسْلِمِینَ مِنْ بَعْدِهِ فَعَمَرَهَا وَ أَحْیَاهَا، فَهُوَ أَحَقُّ بِهَا مِنَ الَّذِی تَرَکَهَا یُؤَدِّی خَرَاجَهَا إِلَی الْإِمَامِ مِنْ أَهْلِ بَیْتِی، وَ لَهُ مَا أَکَلَ مِنْهَا حَتَّی یَظْهَرَ الْقَائِمُ مِنْ أَهْلِ بَیْتِی بِالسَّیْفِ، فَیَحْوِیَهَا وَ یَمْنَعَهَا وَ یُخْرِجَهُمْ مِنْهَا کَمَا حَوَاهَا رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم) وَ مَنَعَهَا، إِلَّا مَا کَانَ فِی أَیْدِی شِیعَتِنَا، فَإِنَّهُ یُقَاطِعُهُمْ عَلَی مَا فِی أَیْدِیهِمْ وَ یَتْرُکُ الْأَرْضَ فِی أَیْدِیهِم.(۱)
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱ ص ۶۳ و ج ۲، ص ۲۷۳ / بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۹۰ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۵۷۰ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۱۸۴/ تفسیر الصافی، ج ۲، ص ۲۲۸ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۵، ص ۱۵۵ / تفسیر نور الثقلین، ج ۲، ص ۵۷ / الکافی، ج ۱، ص ۴۰۸.

از ابوخالد کابلی روایت است که، امام باقر (علیه السلام) فرمودند: ما در کتاب حضرت علی (علیه السلام) یافتیم که زمین از آنِ خدا است، و آن را به بندگان خود که خواهد به ارث دهد، و سرانجام از آنِ پرهیزکاران است، من و خاندان من هستیم آن کسانی که خداوند زمین را به ما ارث داده، و ما هستیم پرهیزکاران و همه زمین از آنِ ما است.
هر که از مسلمانان زمینی را احیاء کند باید آن را آباد دارد و خراج آن را به امام از خاندان من بپردازد، و هر چه از آن خرج خود کند حق او است، و اگر از آن دست کشید و یا آن را بایر و خراب کرد و مرد مسلمان دیگری پس از وی آن را به دست گرفت و آباد کرد و زنده نمود، او بدان سزاوارتر است از آن که دست از آن کشیده و آن را رها کرده، و او باید خراج آن را به امام از خاندان من بپردازد، و هر چه از آن خرج بخورد حق او است، تا امام قائم از اهل بیت من با شمشیر و قدرت، عیان شود و آن را تصرّف کند و از آنِ خود دارد، و آنها را از آن بیرون کند، چنانچه رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) آنها را تصرّف کرد و برای خود داشت، جز آنچه در دست شیعیان ما باشد، که امام با آنها قرار دادی ببندد نسبت بدان چه در دست آنها است، و زمین را در دست آنها واگذارد.
۲- عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: دَوْلَتُنَا آخِرُ الدُّوَلِ، وَ لَنْ یَبْقَی أَهْلُ بَیْتٍ لَهُمْ دَوْلَهٌ، إِلَّا مَلَکُوا قَبْلَنَا، لِئَلَّا یَقُولُوا إِذَا رَأَوْا سِیرَتَنَا، إِذَا مَلِکْنَا سِرْنَا مِثْلَ سِیرَهِ هَؤُلَاءِ، وَ هُوَ قَوْلُ اللهِ (عزّ و جلّ): «وَ الْعاقِبَهُ لِلْمُتَّقِین».(۱)
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۳۶ / الزام الناصب، ج ۲، ص ۲۳۳ / الإیقاظ من الهجعه بالبرهان علی الرجعه، النص، ص ۳۵۷/ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۲ / کتاب الغیبه (للطوسی)، ص ۴۷۲.

امام باقر (علیه السلام) فرمودند: دولت ما آخرین دولتها است، هر خاندانی که دولتی داشته باشند، پیش از ما به آن می رسند تا چون روش سلطنت ما را دیدند، نگویند اگر ما هم سلطنتی داشتیم همین طور رفتار می کردیم، و همین است که قرآن می فرماید: عاقبت از پرهیزکاران است.
۳- مِمَّا کَتَبَ مِن أبِی مُحَمَّد الحَسَن بنِ عَلِی العَسکَری (علیهما السلام) إِلَی عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ بَابَوَیْهِ الْقُمِّیِّ... وَ عَلَیْکَ بِالصَّبْرِ وَ انْتِظَارِ الْفَرَجِ، فَإِنَّ النَّبِیَّ (صلّی الله علیه واله وسلم) قَالَ: أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ، وَ لَا تَزَالُ شِیعَتُنَا فِی حُزْنٍ، حَتَّی یَظْهَرَ وَلَدِیَ الَّذِی بَشَّرَ بِهِ النَّبِیُّ (صلّی الله علیه وآله وسلم)، یَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً، فَاصْبِرْ یَا شَیْخِی! یَا أَبَا الْحَسَنِ! عَلَیَّ أَمْرِ جَمِیعِ شِیعَتِی بِالصَّبْرِ، «فَإِنَّ الْأَرْضَ للهِ یُورِثُها مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ الْعاقِبَهُ لِلْمُتَّقِینَ»، وَ السَّلَامُ عَلَیْکَ وَ عَلَی جَمِیعِ شِیعَتِنَا، وَ رَحْمَهُ اللهِ وَ بَرَکَاتُهُ وَ صَلَّی اللهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ.(۱)
امام حسن عسکری (علیه السلام) در نامه ای به علی بن الحسین بن بابویه القمی، پس از حمد خدا و درود بر پیامبر و عترت طاهرینش می فرمایند: ای فقیه مورد اعتماد من،... و تو را به صبر و پایداری و انتظار فرج توصیه می کنم، زیرا پیامبر اکرم (صلّی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: بهترین کارهای امت من، انتظار فرج است.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۲۰۴ / الإمامه و التبصره من الحیره، المقدمه، ص ۲۰ / بحار الانوار، ج ۵۰، ص ۳۱۷ / روضات الجنات، ج ۴، ص ۲۷۳ / مستدرک الوسائل، الخاتمه ج ۳، ص ۲۷۷ / مناقب آل أبی طالب: (لابن شهرآشوب)، ج ۴، ص ۴۲۵.

شیعیان ما همواره در غم و اندوه به سر می برند تا فرزندم ظهور کند، همان کسی که پیامبر (صلّی الله علیه وآله وسلم) بشارت آمدنش را داده اند، او زمین را از عدل و داد پر می کند، همان گونه که از ظلم و ستم پر شده است، پس بار دیگر ای علیّ بن بابویه، تو را به صبر و استقامت توصیه می کنم، و تو نیز همه ی شیعیان و پیروان مرا، به صبر و استقامت فرمان بده، به راستی زمین از آنِ خداست و آن را به هر کس از بندگانش که بخواهد به ارث می دهد و عاقبت از آنِ پرهیزگاران است، سلام و رحمت و برکت حقّ بر تو و بر همه شیعیان ما، و درود خداوند بر محمّد (صلّی الله علیه وآله وسلم) و آل او.

شماره (۵۲) کد آیه: ۱۵۷ / ۷ اسم آیه: رستگاران
﴿الَّذِینَ یَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِیَّ الْأُمِّیَّ الَّذِی یَجِدُونَهُ مَکْتُوباً عِنْدَهُمْ فِی التَّوْراهِ وَ الْإِنْجِیلِ یَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهاهُمْ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُحِلُّ لَهُمُ الطَّیِّباتِ وَ یُحَرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبائِثَ وَ یَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَ الْأَغْلالَ الَّتِی کانَتْ عَلَیْهِمْ فَالَّذِینَ آمَنُوا بِهِ وَ عَزَّرُوهُ وَ نَصَرُوهُ وَ اتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِی أُنْزِلَ مَعَهُ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ﴾.

همانها که از فرستاده (خدا)، پیامبر «امّی» پیروی می کنند پیامبری که صفاتش را، در تورات و انجیلی که نزدشان است، می یابند آنها را به معروف دستور می دهد، و از منکر باز می دارد أشیاء پاکیزه را برای آنها حلال می شمرد، و ناپاکیها را تحریم می کند و بارهای سنگین، و زنجیرهایی را که بر آنها بود، بر می دارد، پس کسانی که به او ایمان آوردند، و حمایت و یاریش کردند، و از نوری که با او نازل شده پیروی نمودند، آنان رستگارانند.
عَنْ أَبِی عُبَیْدَه الْحَذَّاءِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ (علیه السلام) عَنِ الِاسْتِطَاعَهِ وَ قَوْلِ النَّاسِ فَقَالَ: وَ تَلَا هَذِهِ الْآیَهَ: «وَ لا یَزالُونَ مُخْتَلِفِینَ إِلَّا مَنْ رَحِمَ رَبُّکَ وَ لِذلِکَ خَلَقَهُمْ» یَا أَبَا عُبَیْدَهَ! النَّاسُ مُخْتَلِفُونَ فِی إِصَابَهِ الْقَوْلِ وَ کُلُّهُمْ هَالِکٌ.

قَالَ: قُلْتُ: قَوْلُهُ: «إِلَّا مَنْ رَحِمَ رَبُّکَ»، قَالَ: هُمْ شِیعَتُنَا، وَ لِرَحْمَتِهِ خَلَقَهُمْ، وَ هُوَ قَوْلُهُ: «وَ لِذلِکَ خَلَقَهُمْ»، یَقُولُ لِطَاعَهِ الْإِمَامِ الرَّحْمَهُ الَّتِی یَقُولُ: «وَ رَحْمَتِی وَسِعَتْ کُلَّ شَیْءٍ»، یَقُولُ: عِلْمُ الْإِمَامِ، وَ وَسِعَ عِلْمُهُ الَّذِی هُوَ مِنْ عِلْمِهِ کُلَّ شَیْءٍ هُمْ شِیعَتُنَا.
ثُمَّ قَالَ: «فَسَأَکْتُبُها للذِینَ یَتَّقُونَ»، یَعْنِی وَلَایَهَ غَیْرِ الْإِمَامِ وَ طَاعَتَهُ، ثُمَّ قَالَ: «یَجِدُونَهُ مَکْتُوباً عِنْدَهُمْ فِی التَّوْراهِ وَ الْإِنْجِیلِ»، یَعْنِی النَّبِیَّ (صلّی الله علیه وآله وسلم) وَ الْوَصِیَّ وَ الْقَائِمَ یَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ إِذَا قَامَ وَ یَنْهاهُمْ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ الْمُنْکَرُ مَنْ أَنْکَرَ فَضْلَ الْإِمَامِ وَ جَحَدَهُ، «وَ یُحِلُّ لَهُمُ الطَّیِّباتِ»، أَخْذَ الْعِلْمِ مِنْ أَهْلِهِ، «وَ یُحَرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبائِثَ»، وَ الْخَبَائِثُ قَوْلُ مَنْ خَالَفَ، «وَ یَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ»، وَ هِیَ الذُّنُوبُ الَّتِی کَانُوا فِیهَا قَبْلَ مَعْرِفَتِهِمْ فَضْلَ الْإِمَامِ، «وَ الْأَغْلالَ الَّتِی کانَتْ عَلَیْهِمْ»، وَ الْأَغْلَالُ مَا کَانُوا یَقُولُونَ مِمَّا لَمْ یَکُونُوا أُمِرُوا بِهِ مِنْ تَرْکِ فَضْلِ الْإِمَامِ، فَلَمَّا عَرَفُوا فَضْلَ الْإِمَامِ وَضَعَ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ، وَ الْإِصْرُ، الذَّنْبُ وَ هِیَ الْآصَارُ ثُمَّ نَسَبَهُمْ.
فَقَالَ: «فَالَّذِینَ آمَنُوا بِهِ»، یَعْنِی بِالْإِمَامِ، «وَ عَزَّرُوهُ وَ نَصَرُوهُ وَ اتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِی أُنْزِلَ مَعَهُ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ»، یَعْنِی الَّذِینَ اجْتَنَبُوا الْجِبْتَ وَ الطَّاغُوتَ أَنْ یَعْبُدُوها، وَ الْجِبْتُ وَ الطَّاغُوتُ، فُلَانٌ وَ فُلَانٌ وَ فُلَانٌ وَ الْعِبَادَهُ طَاعَهُ النَّاسِ لَهُمْ.
ثُمَّ قَالَ: أَنِیبُوا إِلی رَبِّکُمْ وَ أَسْلِمُوا لَهُ، ثُمَّ جَزَاهُمْ، فَقَالَ: «لَهُمُ الْبُشْری فِی الْحَیاهِ الدُّنْیا وَ فِی الْآخِرَهِ»، وَ الْإِمَامُ یُبَشِّرُهُمْ بِقِیَامِ الْقَائِمِ وَ بِظُهُورِهِ وَ بِقَتْلِ أَعْدَائِهِمْ وَ بِالنَّجَاهِ فِی الْآخِرَهِ وَ الْوُرُودِ عَلَی مُحَمَّدٍ صَلَّی اللهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الصَّادِقِینَ عَلَی الْحَوْضِ.(۱)
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱،ص ۶۳ / بحار الأنوار، ج ۲۴، ص ۳۵۳ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۵۹۴ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۱۸۵ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۵، ص ۲۰۷ / تفسیر نور الثقلین، ج ۲، ص ۸۳ / الکافی، ج ۱، ص ۴۲۹ / الوافی، ج ۳، ص ۹۱۱.

ابو عبیده حذاء گوید: از امام باقر (علیه السلام) راجع به استطاعت و گفتار مردم پرسیدم، حضرت این آیه را تلاوت نمودند: «مردم پیوسته مختلف خواهند بود (از لحاظ عقیده)، جز آنکه پروردگارت ترحّم کند (و به راه حق هدایتش فرماید)، و ایشان را برای ترحّم آفریده»، و فرمودند: ای ابا عبیده! مردم در رسیدن به قول حق مختلفند و همگی در هلاکت اند (حق را کنار گذاشته از باطلها پیروی می کنند).
من عرض کردم: خدا می فرماید: «جز کسی را که پروردگارت ترحّم کند»؟ حضرت فرمودند: آنها شیعیان ما هستند و خدا آنها را برای رحمتش آفریده، یعنی برای اطاعت امام آفرید، و امام همان رحمتی است که خدا می فرماید: «رحمت من همه چیز را فرا گرفته»، و آن رحمت علم امام است، و علم امام که مأخوذ از علم خداست همه چیز را فرا گرفته، آنها شیعیان ما هستند، سپس خدای تعالی فرماید: «رحمت خدا را برای کسانی که پرهیز کنند مقرر می دارد»، یعنی از ولایت و طاعت غیر امام پرهیز کنند.
سپس فرماید: «او را نزد خود در تورات و انجیل نوشته می یابند»، مقصود از او، پیغمبر اکرم (صلّی الله علیه وآله وسلم) و وصیّش و امام قائم (علیه السلام) است، که ایشان را امر به معروف می کنند (زمانی که قیام فرماید) و از منکر بازشان می دارد، و منکر کسی است که فضیلت امام را نپذیرد و منکر شود، «و چیزهای پاکیزه را برای ایشان حلال می کند»، چیز پاکیزه به دست آوردن علم است از اهلش، «و پلیدی ها را بر ایشان حرام می کند»، پلیدیها گفتار مخالفین است، «و بار سنگین را از گردنشان بنهد»، و آن گناهانی است که پیش از شناختن فضیلت امام، در میانش بودند، «و بند و زنجیرهائی که بر دوش داشتند»، و زنجیرها همان سخنانی است که در باره ی ترک فضیلت امام می گفتند، در صورتی

که به آن دستور نداشتند، پس چون فضیلت امام را شناختند، بار گران را از دوششان بنهد و بار گران همان گناه است.
سپس خدای تعالی آنها را معرفی کرده و فرموده است: «کسانی که به او (یعنی به امام) ایمان آورده و گرامیش داشته و یاری اش کرده اند و از نوری که همراه او نازل شده، پیروی کرده اند ایشان رستگارانند»، یعنی کسانی که از پرستش جبت و طاغوت دوری گزیدند، و جبت و طاغوت. فلان و فلان و فلان است و پرستش اطاعت مردم است از ایشان.
باز خداوند می فرماید: «به سوی پروردگار خود باز گردید و تسلیم او شوید»، سپس ایشان را پاداش داده و فرموده: «بشارت در زندگی دنیا و آخرت برای آنهاست»، و امام، ایشان را به قیام و ظهور حضرت قائم (علیه السلام) و به کشته شدن دشمنانشان و نجات در آخرت و ورود بر حضرت محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم)، که درود خداوند بر محمد و آل راستگویش باد، کنار حوض کوثر بشارت دهد.

شماره (۵۳) کد آیه:۱۵۹/۷ اسم آیه: رجعت عدّه ای از یهودیان مؤمن
﴿وَ مِنْ قَوْمِ مُوسی أُمَّهٌ یَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ یَعْدِلُونَ﴾.

و از قوم موسی، گروهی هستند که به سوی حق هدایت می کنند و به حق و عدالت حکم می نمایند.
عَن مُفَضَّلِ بْن عُمَر عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام): قَالَ: یَخْرُجُ مَعَ الْقَائِمِ (علیه السلام) مِنْ ظَهْرِ الْکُوفَهِ سَبْعٌ وَ عِشْرُونَ رَجُلًا خَمْسَهَ عَشَرَ مِنْ قَوْمِ مُوسَی (علیه السلام) الَّذِینَ کَانُوا، «یَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ یَعْدِلُونَ»، وَ سَبْعَهٌ مِنْ أَهْلِ الْکَهْفِ، وَ یُوشَعُ بْنُ نُونٍ، وَ سَلْمَانُ، وَ أَبُو دُجَانَهَ الْأَنْصَارِیُّ، وَ الْمِقْدَادُ، وَ مَالِکٌ الْأَشْتَرُ، فَیَکُونُونَ بَیْنَ یَدَیْهِ أَنْصَاراً وَ حُکَّاما.(۱)
مفضل بن عمر از امام صادق (علیه السلام) روایت کند که حضرت فرمودند: از پشت شهر کوفه بیست و هفت مرد همراه حضرت قائم (علیه السلام) بیرون می آیند، پانزده تن آنان از قوم حضرت موسی (علیه السلام) می باشند، که به حق هدایت کنند و بدان دادگری نمایند، و هفت تن آنان اصحاب کهف هستند، و یوشع بن نون، سلمان فارسی، ابو دجانه انصاری، مقداد، مالک اشتر، می باشند، پس اینها یاران و حکمرانان او هستند.
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۲، ص ۲۳۴ و ص ۲۸۵/ إعلام الوری بأعلام الهدی، ص ۴۶۴ / بحار الانوار، ج ۵۳، ص ۹۰، ح ۹۵ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۵۹۶ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۸، ص ۴۳ / کشف الغمه فی معرفه الأئمه، ج ۲، ص ۴۶۶.

شماره (۵۴) کد آیه: ۱۷۲ / ۷ اسم آیه: پیمان انبیاء
﴿وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّکَ مِنْ بَنی آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ وَ أَشْهَدَهُمْ عَلی أَنْفُسِهِمْ أَ لَسْتُ بِرَبِّکُمْ قالُوا بَلی شَهِدْنا أَنْ تَقُولُوا یَوْمَ الْقِیامَهِ إِنَّا کُنَّا عَنْ هذا غافِلینَ﴾.

و (به خاطر بیاور) زمانی را که پروردگارت از صلب فرزندان آدم، ذریّه آنها را برگرفت و آنها را گواه بر خویشتن ساخت (و فرمود:) «آیا من پروردگار شما نیستم؟» گفتند: «آری، گواهی می دهیم!» (و ما این گواهی را گرفتیم) تا مبادا روز رستاخیز بگویید: «ما از این، غافل بودیم»!عَنْ زُرَارَه عَنْ حُمْرَان عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: إِنَّ اللهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی حَیْثُ خَلَقَ الْخَلْقَ، خَلَقَ مَاءً عَذْباً وَ مَاءً مَالِحاً أُجَاجاً، فَامْتَزَجَ الْمَاءَانِ فَأَخَذَ طِیناً مِنْ أَدِیمِ الْأَرْضِ، فَعَرَکَهُ عَرْکاً شَدِیداً، فَقَالَ لِأَصْحَابِ الْیَمِینِ وَ هُمْ کَالذَّرِّ یَدِبُّونَ إِلَی الْجَنَّهِ بِسَلَامٍ، وَ قَالَ لِأَصْحَابِ الشِّمَالِ إِلَی النَّارِ وَ لَا أُبَالِی، ثُمَّ قَالَ: «أَ لَسْتُ بِرَبِّکُمْ قالُوا بَلی شَهِدْنا أَنْ تَقُولُوا یَوْمَ الْقِیامَهِ إِنَّا کُنَّا عَنْ هذا غافِلِینَ»، ثُمَّ أَخَذَ الْمِیثَاقَ عَلَی النَّبِیِّینَ.
فَقَالَ: أَ لَسْتُ بِرَبِّکُمْ وَ أَنَّ هَذَا مُحَمَّدٌ رَسُولِی وَ أَنَّ هَذَا عَلِیٌّ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ، قالُوا: بَلی، فَثَبَتَتْ لَهُمُ النُّبُوَّهُ، وَ أَخَذَ الْمِیثَاقَ عَلَی أُولِی الْعَزْمِ، أَنَّنِی رَبُّکُمْ وَ مُحَمَّدٌ رَسُولِی وَ

عَلِیٌّ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ وَ أَوْصِیَاؤُهُ مِنْ بَعْدِهِ وُلَاهُ أَمْرِی وَ خُزَّانُ عِلْمِی، وَ أَنَّ الْمَهْدِیَّ أَنْتَصِرُ بِهِ لِدِینِی، وَ أُظْهِرُ بِهِ دَوْلَتِی، وَ أَنْتَقِمُ بِهِ مِنْ أَعْدَائِی، وَ أُعْبَدُ بِهِ طَوْعاً وَ کَرْهاً...(۱)
امام باقر (علیه السلام) فرمودند: همانا خدای تبارک و تعالی چون خواست خلق را بیافریند، نخست آبی گوارا و آبی شور و تلخ آفرید، و آن دو آب را به هم آمیختند، سپس خاکی از صفحه زمین برگرفت و آن را به شدّت مالش داد، آنگاه به اصحاب یمین که مانند مورچه می جنبیدند، فرمود: با سلامت به سوی بهشت بروید و به أصحاب شمال فرمود: به سوی دوزخ بروید و باکی هم ندارم، سپس فرمود: «مگر من پروردگار شما نیستم؟ گفتند: آری گواهی می دهیم، تا در روز قیامت نگویند: ما از این بی خبر بودیم».
سپس از پیغمبران پیمان گرفت و فرمود: مگر من پروردگار شما نیستم؟ و این محمد رسول من نیست و این علی امیر مؤمنان نمی باشد؟ انبیاء گفتند: آری، پس نبوّت آنها پا بر جا شد، و از پیغمبران اولو العزم پیمان گرفت که من پروردگار شمایم و محمد رسولم و علی امیر مؤمنان و اوصیاء بعد از او، والیان امر من و خزانه داران علم من و اینکه مهدی کسی است که به وسیله او دینم را نصرت دهم و دولتم را آشکار کنم و از دشمنانم انتقام گیرم و به وسیله او خواهی نخواهی عبادت شوم...
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۱، ص ۱۸۵ / الکافی، ج ۲، ص ۸ / بحار الانوار، ج ۶۴، ص ۱۱۴ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۶۰۷ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۵، ص ۲۳۱ / تفسیر نور الثقلین، ج ۲، ص ۹۴ / غایه المرام و حجه الخصام، ج ۱، ص ۹۳ / الوافی، ج ۴، ص ۴۱.

شماره (۵۵) کد آیه: ۱۸۱ / ۷ اسم آیه: آخرین امام
﴿وَ مِمَّنْ خَلَقْنا أُمَّهٌ یَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ یَعْدِلُونَ﴾.

و از آنها که آفریدیم، گروهی به حق هدایت می کنند، و به حق اجرای عدالت می نمایند.
۱- عَنْ حُمْرَان عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: «وَ مِمَّنْ خَلَقْنا أُمَّهٌ یَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ یَعْدِلُونَ»، قَالَ: هُمُ الْأَئِمَّهُ (علیهم السلام).(۱)
حمران از حضرت باقر (علیه السلام) نقل کرده که حضرت در مورد آیه: «وَ مِمَّنْ خَلَقْنا أُمَّهٌ یَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ یَعْدِلُونَ»، از میان مردم گروهی راهنمای به حق هستند و مردم را متوجّه حقیقت می کنند، فرمودند: آنها ائمّه: هستند.
۲- عَنْ زَاذَانَ عَنْ عَلِیٍّ (علیه السلام) قَالَ: تَفْتَرِقُ هَذِهِ الْأُمَّهِ عَلَی ثَلَاثٍ وَ سَبْعِینَ فِرْقَهً، اثْنَتَانِ وَ سَبْعُونَ فِی النَّارِ، وَ وَاحِدَهٌ فِی الْجَنَّهِ، وَ هُمُ الَّذِینَ قَالَ اللهُ (عزّ و جلّ): «وَ مِمَّنْ خَلَقْنا أُمَّهٌ یَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ یَعْدِلُونَ»، وَ هُمْ أَنَا وَ شِیعَتِی.(۲)
-----------------
۱- إثبات الهداه، ج ۲، ص ۱۴۰ و ص ۲۱۰ / بحار الأنوار، ج ۲۳، ص ۵ و ج ۲۴، ص ۱۴۴ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۶۱۸ / بصائر الدرجات، ج ۱، ص ۳۶ / تفسیر العیاشی، ج ۲، ص ۴۲ / تفسیر نور الثقلین، ج ۲، ص ۱۰۴ / الکافی، ج ۱، ص ۴۱۴.
۲- إرشاد القلوب (للدیلمی)، ج ۲، ص ۲۵۸ / بحار الأنوار، ج ۲۴، ص ۱۴۶ و ج ۳۶، ص ۱۸۶ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۶۱۹ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۱۹۵/ مناقب (ابن شهرآشوب)، ج ۳، ص ۷۲ / کشف الغمه فی معرفه الأئمه (ط- القدیمه)، ج ۱، ص ۳۲۱.

زاذان از حضرت علی (علیه السلام) روایت نموده که حضرت در باره ی آیه: «وَ مِمَّنْ خَلَقْنا أُمَّهٌ یَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ یَعْدِلُونَ»، فرمودند: این امّت به هفتاد و سه فرقه تقسیم می شود، که هفتاد و دو فرقه در آتشند و یک فرقه در بهشت، و اینان همان کسانی هستند که خداوند در حقّ آن ها فرموده است: «وَ مِمَّنْ خَلَقْنا أُمَّهٌ یَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَ بِهِ یَعْدِلُونَ»، و آن ها من و شیعیان من هستند.

شماره (۵۶) کد آیه: ۱۸۷ / ۷ اسم آیه: وقت ظهور
﴿یَسْئَلُونَکَ عَنِ السَّاعَهِ أَیَّانَ مُرْساها قُلْ إِنَّما عِلْمُها عِنْدَ رَبِّی لا یُجَلِّیها لِوَقْتِها إِلاَّ هُوَ ثَقُلَتْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لا تَأْتیکُمْ إِلاَّ بَغْتَهً یَسْئَلُونَکَ کَأَنَّکَ حَفِیٌّ عَنْها قُلْ إِنَّما عِلْمُها عِنْدَ اللهِ وَ لکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لا یَعْلَمُونَ﴾.

(ای رسول ما) درباره ی قیامت از تو سؤال می کنند، کی فرامی رسد؟! بگو: «علمش فقط نزد پروردگار من است و هیچ کس جز او (نمی تواند) وقت آن را آشکار سازد، (قیام قیامت، حتی) در آسمانها و زمین، سنگین است و جز به طور ناگهانی، به سراغ شما نمی آید!» (باز) از تو سؤال می کنند، چنان که گویی تو از زمان وقوع آن با خبری! بگو: «علمش تنها نزد خداست ولی بیشتر مردم نمی دانند.» عَنِ مُفَضَّلِ بْنِ عُمَر قَالَ: سَأَلْتُ سَیِّدِیَ الصَّادِقَ (علیه السلام): هَلْ لِلْمَأْمُورِ الْمُنْتَظَرِ الْمَهْدِیِّ (علیه السلام) مِنْ وَقْتٍ مُوَقَّتٍ یَعْلَمُهُ النَّاسُ؟ فَقَالَ: حَاشَ للهِ أَنْ یُوَقِّتَ ظُهُورَهُ بِوَقْتٍ یَعْلَمُهُ شِیعَتُنَا، قُلْتُ: یَا سَیِّدِی! وَ لِمَ ذَاکَ؟ قَالَ: لِأَنَّهُ هُوَ السَّاعَهُ الَّتِی قَالَ اللهُ تَعَالَی: «یَسْئَلُونَکَ عَنِ السَّاعَهِ أَیَّانَ مُرْساها قُلْ إِنَّما عِلْمُها عِنْدَ رَبِّی لا یُجَلِّیها لِوَقْتِها إِلَّا هُوَ ثَقُلَتْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ»، الْآیَهَ، وَ هُوَ السَّاعَهُ الَّتِی قَالَ اللهُ تَعَالَی: «یَسْئَلُونَکَ عَنِ السَّاعَهِ أَیَّانَ مُرْساها»،

وَ قَالَ: «عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَهِ وَ لَمْ یَقُلْ إِنَّهَا عِنْدَ أَحَدٍ»، وَ قَالَ: «فَهَلْ یَنْظُرُونَ إِلَّا السَّاعَهَ أَنْ تَأْتِیَهُمْ بَغْتَهً فَقَدْ جاءَ أَشْراطُها»، الْآیَهَ، وَ قَالَ: «اقْتَرَبَتِ السَّاعَهُ وَ انْشَقَّ الْقَمَرُ، وَ قَالَ: «ما یُدْرِیکَ لَعَلَّ السَّاعَهَ تَکُونُ قَرِیباً، یَسْتَعْجِلُ بِهَا الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِها وَ الَّذِینَ آمَنُوا مُشْفِقُونَ مِنْها وَ یَعْلَمُونَ أَنَّهَا الْحَقُّ أَلا إِنَّ الَّذِینَ یُمارُونَ فِی السَّاعَهِ لَفِی ضَلالٍ بَعِیدٍ»، قُلْتُ: فَمَا مَعْنَی یُمَارُونَ؟ قَالَ: یَقُولُونَ: مَتَی وُلِدَ وَ مَنْ رَأَی وَ أَیْنَ یَکُونُ، وَ مَتَی یَظْهَرُ وَ کُلُّ ذَلِکَ اسْتِعْجَالًا لِأَمْرِ اللهِ وَ شَکّاً فِی قَضَائِهِ وَ دُخُولًا فِی قُدْرَتِهِ، أُولَئِکَ الَّذِینَ خَسِرُوا الدُّنْیَا وَ إِنَّ لِلْکَافِرِینَ لَشَرَّ مَآبٍ، قُلْتُ: أَ فَلَا یُوَقَّتُ لَهُ وَقْتٌ؟ فَقَالَ: یَا مُفَضَّلُ! لَا أُوَقِّتُ لَهُ وَقْتاً وَ لَا یُوَقَّتُ لَهُ وَقْتٌ، إِنَّ مَنْ وَقَّتَ لِمَهْدِیِّنَا وَقْتاً، فَقَدْ شَارَکَ اللهَ تَعَالَی فِی عِلْمِهِ وَ ادَّعَی أَنَّهُ ظَهَرَ عَلَی سِرِّهِ، وَ مَا للهِ مِنْ سِرٍّ إِلَّا وَ قَدْ وَقَعَ إِلَی هَذَا الْخَلْقِ الْمَعْکُوسِ الضَّالِّ عَنِ اللهِ، الرَّاغِبِ عَنْ أَوْلِیَاءِ اللهِ، وَ مَا للهِ مِنْ خَبَرٍ إِلَّا وَ هُمْ أَخَصُّ بِهِ لِسِرِّهِ وَ هُوَ عِنْدَهُمْ وَ إِنَّمَا أَلْقَی اللهُ إِلَیْهِمْ لِیَکُونَ حُجَّهً عَلَیْهِم.(۱)
از مفضل بن عمر روایت است که گفت: از آقایم حضرت صادق (علیه السلام) پرسیدم: آیا مأموریت مهدی منتظَر (علیه السلام) وقت معینی دارد و مردم باید بدانند کی خواهد بود؟ حضرت فرمودند: حاشا که خداوند وقت ظهور او را طوری معین کند که شیعیان ما آن را بدانند. عرض کردم: آقای من! برای چه؟ فرمودند: زیرا وقت ظهور او همان ساعتی است که خداوند می فرماید:
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۴۳ و ص ۲۱۶ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۹۰ / بحار الانوار، ج ۵۳، ص ۲ / حلیه الأبرار، ج ۶، ص ۳۷۱ / مختصر البصائر، ص ۴۳۳.

«یَسْئَلُونَکَ عَنِ السَّاعَهِ أَیَّانَ مُرْساها قُلْ إِنَّما عِلْمُها عِنْدَ رَبِّی لا یُجَلِّیها لِوَقْتِها إِلَّا هُوَ ثَقُلَتْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لا تَأْتِیکُمْ إِلَّا بَغْتَهً» و نیز این همان ساعتی است که خدا فرموده: «یَسْئَلُونَکَ عَنِ السَّاعَهِ أَیَّانَ مُرْساها» و هم فرموده: «إِنَّ اللهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَهِ» یعنی: علم آن وقت فقط در نزد خداست، و در آیه ی دیگر فرموده: «فَهَلْ یَنْظُرُونَ إِلَّا السَّاعَهَ أَنْ تَأْتِیَهُمْ بَغْتَهً فَقَدْ جاءَ أَشْراطُها» و نیز فرمود: «اقْتَرَبَتِ السَّاعَهُ وَ انْشَقَّ الْقَمَرُ» و هم فرمود: «ما یُدْرِیکَ لَعَلَّ السَّاعَهَ قَرِیبٌ یَسْتَعْجِلُ بِهَا الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِها وَ الَّذِینَ آمَنُوا مُشْفِقُونَ مِنْها وَ یَعْلَمُونَ أَنَّهَا الْحَقُّ أَلا إِنَّ الَّذِینَ یُمارُونَ فِی السَّاعَهِ لَفِی ضَلالٍ بَعِیدٍ»، عرض کردم: معنی «یمارون» چیست؟ حضرت فرمودند: یعنی مردم می گویند قائم (علیه السلام) کی متولد شده و چه کسی او را دیده است، و حالا کجاست و چه وقت آشکار می شود؟ اینها همه عجله در امر خدا و شک در قضای الهی و دخالت در قدرت اوست، اینان کسانی هستند که، در دنیا زیان می برند و پایان بد از آنِ کافران است، عرض کردم: آیا وقتی برای آن تعیین نشده؟ حضرت فرمودند: ای مفضل! نه من وقتی بر آن معیّن می کنم و نه هم وقتی برای آن تعیین شده است! هر کس برای ظهور مهدی ما وقتی تعیین کند، خود را در علم خداوند شریک دانسته و (به ناحق) ادعا کرده که توانسته است بر اسرار خدا آگاهی یابد! در صورتی که خداوند هر سرّی دارد برای این مخلوق که از خدا و اولیاء خدا برگشته اند واقع شده است، هر خیری خدا داشته باشد اختصاص به بندگانش دارد که باید به آن برسند، زیرا که خدا همه وقت با بندگانش است، آن اسرار که به آنها می دهد برای این است که بر آنها حجّت باشد.

شماره (۵۷) کد آیه:۸ و۷ / ۸ اسم آیه: ابطال باطل
﴿وَ إِذْ یَعِدُکُمُ اللهُ إِحْدَی الطَّائِفَتَیْنِ أَنَّها لَکُمْ وَ تَوَدُّونَ أَنَّ غَیْرَ ذاتِ الشَّوْکَهِ تَکُونُ لَکُمْ وَ یُریدُ اللهُ أَنْ یُحِقَّ الْحَقَّ بِکَلِماتِهِ وَ یَقْطَعَ دابِرَ الْکافِرینَ (۷) لِیُحِقَّ الْحَقَّ وَ یُبْطِلَ الْباطِلَ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُجْرِمُونَ (۸)﴾.

و (به یاد آرید) هنگامی را که خداوند به شما وعده داد که یکی از دو گروه [کاروان تجاری قریش، یا لشکر مسلح آنها] نصیب شما خواهد بود و شما دوست می داشتید که کاروان (غیر مسلح) برای شما باشد (و بر آن پیروز شوید) ولی خداوند می خواهد حق را با کلمات خود تقویت، و ریشه کافران را قطع کند.(۷) تا حق را تثبیت کند، و باطل را از میان بردارد، هر چند مجرمان کراهت داشته باشند. (۸)
عَنْ جَابِرٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ (علیه السلام) عَنْ تَفْسِیرِ هَذِهِ الْآیَهِ فِی قَوْلِ اللهِ: «یُرِیدُ اللهُ أَنْ یُحِقَّ الْحَقَّ بِکَلِماتِهِ وَ یَقْطَعَ دابِرَ الْکافِرِینَ».
قَالَ: أَبُو جَعْفَرٍ (علیه السلام) تَفْسِیرُهَا فِی الْبَاطِنِ یُرِیدُ اللهُ فَإِنَّهُ شَیْءٌ یُرِیدُهُ وَ لَمْ یَفْعَلْهُ بَعْدُ وَ أَمَّا قَوْلُهُ: «یُحِقَّ الْحَقَّ بِکَلِماتِهِ»، فَإِنَّهُ یَعْنِی یُحِقُّ حَقَّ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ أَمَّا قَوْلُهُ: «بِکَلِماتِهِ»، قَالَ: کَلِمَاتُهُ فِی الْبَاطِنِ، عَلِیٌّ (علیه السلام)، هُوَ کَلِمَهُ اللهِ فِی الْبَاطِنِ،

وَ أَمَّا قَوْلُهُ: «وَ یَقْطَعَ دابِرَ الْکافِرِینَ»، فَیَعْنِی بَنِی أُمَیَّهَ هُمُ الْکَافِرُونَ یَقْطَعُ اللهُ دَابِرَهُمْ، وَ أَمَّا قَوْلُهُ: «لِیُحِقَ الْحَقَّ»، فَإِنَّهُ یَعْنِی لِیُحِقَّ حَقَّ آلِ مُحَمَّدٍ حِینَ یَقُومُ الْقَائِمُ (علیه السلام)، وَ أَمَّا قَوْلُهُ: «وَ یُبْطِلَ الْباطِلَ»، یَعْنِی الْقَائِمَ (علیه السلام)، فَإِذَا قَامَ یُبْطِلُ بَاطِلَ بَنِی أُمَیَّهَ وَ ذَلِکَ لِیُحِقَّ الْحَقَّ وَ یُبْطِلَ الْباطِلَ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُجْرِمُونَ.(۱)
از جابر روایت است که از حضرت باقر (علیه السلام) راجع به تفسیر این آیه پرسیدم: «یُرِیدُ اللهُ أَنْ یُحِقَّ الْحَقَّ بِکَلِماتِهِ وَ یَقْطَعَ دابِرَ الْکافِرِینَ»، حضرت فرمودند: تفسیر این آیه در باطن اینست که خدا اراده دارد یعنی هنوز انجام نداده و معنی «یُحِقَ الْحَقَّ بِکَلِماتِهِ» یعنی احقاق حق آل محمد (علیهم السلام) را کند اما «بِکَلِماتِهِ» در باطن علی (علیه السلام) کلمه الله است «وَ یَقْطَعَ دابِرَ الْکافِرِینَ» منظور بنی امیّه است که خداوند دمار از روزگار آنها می کشد و اینکه فرموده: «لِیُحِقَّ الْحَقَّ» یعنی تا احقاق حق آل محمد (علیهم السلام) را بکند هنگام قیام حضرت قائم (علیه السلام) «وَ یُبْطِلَ الْباطِلَ»، یعنی قائم وقتی قیام کند، باطل بنی امیّه را از میان می برد این است معنی آیه.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۷۳/ بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۱۷۸/ البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۶۵۹ / تفسیر العیاشی، ج ۲، ص ۵۰/ تفسیر کنز الدقائق، ج ۵، ص ۲۸۶ / تفسیر نور الثقلین، ج ۲، ص ۱۳۶.

شماره (۵۸) کد آیه: ۳۹ / ۸ اسم آیه: پایان شرک
﴿وَ قاتِلُوهُمْ حَتَّی لا تَکُونَ فِتْنَهٌ وَ یَکُونَ الدِّینُ کُلُّهُ للهِ فَإِنِ انْتَهَوْا فَإِنَّ اللهَ بِما یَعْمَلُونَ بَصیرٌ﴾.

و با آنها پیکار کنید، تا فتنه برچیده شود، و دین (و پرستش) همه مخصوص خدا باشد! و اگر آنها خودداری کنند، خدا به آنچه انجام می دهند بیناست.
تفسیر العیاشی عَنْ زُرَارَه قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللهِ (علیه السلام): سُئِلَ أَبِی عَنْ قَوْلِ اللهِ: «قاتِلُوا الْمُشْرِکِینَ کَافَّهً کَما یُقاتِلُونَکُمْ کَافَّهً»، «حَتَّی لا تَکُونَ فِتْنَهٌ وَ یَکُونَ الدِّینُ کُلُّهُ للهِ»، قَالَ: إِنَّهُ لَمْ یَجِئْ تَأْوِیلُ هَذِهِ الْآیَهِ، وَ لَوْ قَدْ قَامَ قَائِمُنَا سَیَرَی مَنْ یُدْرِکُهُ مَا یَکُونُ مِنْ تَأْوِیلِ هَذِهِ الْآیَهِ، وَ لَیَبْلُغَنَّ دِینُ مُحَمَّدٍ (صلّی الله علیه و آله) مَا بَلَغَ اللیْلُ حَتَّی لَا یَکُونَ شِرْکٌ عَلَی ظَهْرِ الْأَرْضِ کَمَا قَالَ الله تعالی: «یَعْبُدُونَنِی لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئا».(۱)
در تفسیر عیاشی از زراره روایت نموده که گفت: امام صادق (علیه السلام) فرمودند: راجع به این آیه از پدرم سؤال شد، پدرم فرمودند: تأویل این آیه هنوز فرا نرسیده است،
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۷۴ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۶۶ / بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۵۵ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۶۸۶ / تفسیر العیّاشی ج۲: ص۵۶/ ۴۸ / تفسیر الصافی، ج ۲، ص ۳۰۳ / تفسیر نور الثقلین، ج ۲، ص ۱۵۵ / ینابیع الموده: ۴۲۳.

هنگامی که قائم ما قیام کند کسانی که زمان او را درک کنند تأویل این آیه را خواهند دید، در آن موقع دین حضرت محمّد (صلّی الله علیه وآله وسلم) به تمام نقاطی که شب پوشش آرام بخش خود را بر آن می افکند، خواهد رسید تا در سراسر روی زمین مشرک و بی دینی باقی نماند، چنان که خداوند می فرماید: تنها مرا پرستش کنند و چیزی را شریک من قرار ندهند.

شماره (۵۹) کد آیه: ۳ / ۹ اسم آیه: اعلان جهانی ظهور حضرت
﴿وَ أَذانٌ مِنَ اللهِ وَ رَسُولِهِ إِلَی النَّاسِ یَوْمَ الْحَجِّ الْأَکْبَرِ أَنَّ اللهَ بَریءٌ مِنَ الْمُشْرِکینَ وَ رَسُولُهُ فَإِنْ تُبْتُمْ فَهُوَ خَیْرٌ لَکُمْ وَ إِنْ تَوَلَّیْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّکُمْ غَیْرُ مُعْجِزِی اللهِ وَ بَشِّرِ الَّذینَ کَفَرُوا بِعَذابٍ أَلیمٍ﴾.

و این، اعلامی است از ناحیه خدا و پیامبرش به (عموم) مردم در روز حج اکبر که: خداوند و پیامبرش از مشرکان بیزارند! با این حال، اگر توبه کنید، برای شما بهتر است! و اگر سرپیچی نمایید، بدانید شما نمی توانید خدا را ناتوان سازید! و کافران را به مجازات دردناک بشارت ده! عَنْ جَابِرٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ (علیهما السلام) وَ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام)، فِی قَوْلِ اللهِ: «وَ أَذانٌ مِنَ اللهِ وَ رَسُولِهِ إِلَی النَّاسِ یَوْمَ الْحَجِّ الْأَکْبَرِ»، قَالَ: خُرُوجُ الْقَائِمِ (علیه السلام) وَ أَذَانٌ دَعْوَتُهُ إِلَی نَفْسِه.(۱)
جابر از امام صادق (علیه السلام) و امام باقر (علیه السلام) روایت کرده در باره ی قول خداوند تعالی: «وَ أَذانٌ مِنَ اللهِ وَ رَسُولِهِ إِلَی النَّاسِ یَوْمَ الْحَجِّ الْأَکْبَرِ» که فرمودند: حج بزرگ ظهور قائم (علیه السلام) است و اعلان دعوت به خویش می باشد.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۷۴ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۶۵/ بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۵۵ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۷۳۲ / تفسیر نور الثقلین، ج ۲، ص ۱۸۴ / تفسیر العیاشی: ج ۲/ ۷۶ ح ۱۵ / غایه المرام و حجه الخصام، ج ۴، ص ۸۰ و ج ۵، ص ۵۰

شماره (۶۰) کد آیه: ۳۳ / ۹ اسم آیه: غلبه ی اسلام بر تمام ادیان
﴿هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدی وَ دِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ﴾.

او کسی است که رسولش را با هدایت و آیین حق فرستاد، تا او را بر همه ی ادیان غالب سازد، هر چند مشرکان کراهت داشته باشند!

۱- عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللهِ (علیه السلام): فِی قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدی وَ دِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ»، فَقَالَ: وَ اللهِ مَا نَزَلَ تَأْوِیلُهَا بَعْدُ وَ لَا یَنْزِلُ تَأْوِیلُهَا حَتَّی یَخْرُجَ الْقَائِمُ (علیه السلام)، فَإِذَا خَرَجَ الْقَائِمُ (علیه السلام) لَمْ یَبْقَ کَافِرٌ بِاللهِ الْعَظِیمِ وَ لَا مُشْرِکٌ بِالْإِمَامِ، إِلَّا کَرِهَ خُرُوجَهُ حَتَّی أَنْ لَوْ کَانَ کَافِراً أَوْ مُشْرِکاً فِی بَطْنِ صَخْرَهٍ لَقَالَتْ: یَا مُؤْمِنُ! فِی بَطْنِی کَافِرٌ فَاکْسِرْنِی وَ اقْتُلْهُ.(۱)
ابو بصیر گوید: امام صادق (علیه السلام) در تفسیر قول خدای تعالی: «هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدی وَ دِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ»، فرمودند: به
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۰۹ و ص ۱۷۴ و ص ۱۹۲ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۶۵ و ص ۹۵ / بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۶۰ و ج ۵۲، ص ۳۲۴ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۷۷۰ و ج ۵، ص ۳۶۶ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۶۶۳ / تفسیر شریف لاهیجی، ج ۴، ص ۴۶۵ / تفسیر الصافی، ج ۲، ص ۳۳۸ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۳، ص ۲۳۴ / تفسیر نور الثقلین، ج ۲، ص ۲۱۱ / الکافی، ج ۱، ص ۴۳۲ / کمال الدین، ج ۲، ص ۶۷۰.

خدا سوگند! تأویل این آیه هنوز نازل نشده است، و نازل نخواهد شد تا آنکه قائم (علیه السلام) خروج کند، و چون خروج کرد کافران به خدای عظیم و مشرکان به امام را، ناخوش آید، و اگر کافر یا مشرکی در دل صخره ای باشد آن صخره بگوید: ای مؤمن! در دل من کافری است مرا بشکن و او را بکش.
۲- عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ الثَّقَفِیِّ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِیٍّ الباقر (علیهما السلام) یَقُولُ: الْقَائِمُ مِنَّا مَنْصُورٌ بِالرُّعْبِ مُؤَیَّدٌ بِالنَّصْرِ تُطْوَی لَهُ الْأَرْضُ وَ تَظْهَرُ لَهُ الْکُنُوزُ یَبْلُغُ سُلْطَانُهُ الْمَشْرِقَ وَ الْمَغْرِبَ وَ یُظْهِرُ اللهُ (عزّ و جلّ) بِهِ دَیْنَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ، فَلَا یَبْقَی فِی الْأَرْضِ خَرَابٌ إِلَّا قَدْ عُمِرَ وَ یَنْزِلُ رُوحُ اللهِ عِیسَی ابْنُ مَرْیَمَ (علیهما السلام) فَیُصَلِّی خَلْفه.(۱)
از محمد بن مسلم ثقفی روایت است که: شنیدم از امام باقر (علیه السلام) که می فرمایند: قائم (علیه السلام) به توسط ترس یاری و تأیید می گردد. زمین برای او خواهد چرخید و سلطنتش مشرق و مغرب عالم را فرا خواهد گرفت، خداوند (عزّ و جلّ) به واسطه او دینش را ظاهر می کند، هر چند مشرکان به آن کراهت داشته باشند، روی زمین جای خرابی نیست، مگر آن که آباد شود و روح الله عیسی بن مریم۸ فرود می آید و پشت سر او اقامه نماز خواهد کرد.
-----------------
۱- إعلام الوری بأعلام الهدی، ص ۴۶۳ / بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۹۱ / تفسیر الصافی، ج ۲، ص ۳۳۹ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۵، ص ۴۴۵ / تفسیر نور الثقلین، ج ۲، ص ۲۱۲ / کمال الدین، ج ۱، ص ۳۳۱.

۳- فی تفسیر العیاشی عَنْ أَبِی الْمِقْدَامِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللهِ: «لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ»، یَکُونُ أَنْ لَا یَبْقَی أَحَدٌ إِلَّا أَقَرَّ بِمُحَمَّدٍ (صلّی الله علیه و آله).(۱)
عیاشی در تفسیر خود از ابو المقدام از حضرت امام محمد باقر (علیه السلام) روایت کرده، که حضرت در تأویل آیه: «لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ»، یعنی خداوند او (امام زمان) را بر همه ادیان غالب می گرداند هر چند مشرکین نخواهند، فرمودند: هیچ کس نمی ماند جز اینکه اقرار به خاتمیّت حضرت محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) می کند.
-----------------
۱- بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۴۶ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۷۷۰ / تفسیر العیاشی، ج ۲، ص ۸۷ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۵، ص ۴۴۶ / تفسیر نور الثقلین، ج ۲، ص ۲۱۲.

شماره (۶۱) کد آیه: ۳۴ / ۹ اسم آیه: گنجه
﴿... وَ الَّذِینَ یَکْنِزُونَ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّهَ وَ لا یُنْفِقُونَها فِی سَبِیلِ اللهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ أَلِیمٍ﴾.

... و کسانی که طلا و نقره را گنجینه (و ذخیره و پنهان) می سازند، و در راه خدا انفاق نمی کنند، را به مجازات دردناکی بشارت ده! عَنْ مُعَاذِ بْنِ کَثِیرٍ صَاحِبِ الْأَکْسِیَهِ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) قَالَ: مُوَسَّعٌ عَلَی شِیعَتِنَا أَنْ یُنْفِقُوا مِمَّا فِی أَیْدِیهِمْ بِالْمَعْرُوفِ، فَإِذَا قَامَ قَائِمُنَا حَرَّمَ عَلَی کُلِّ ذِی کَنْزٍ کَنْزَهُ حَتَّی یَأْتِیَهُ فَیَسْتَعِینَ بِهِ عَلَی عَدُوِّهِ وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللهُ:
«الَّذِینَ یَکْنِزُونَ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّهَ وَ لا یُنْفِقُونَها فِی سَبِیلِ اللهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ أَلِیمٍ».(۱)
معاذ بن کثیر که صاحب کیسه ها بود گوید: از امام صادق (علیه السلام) شنیدم فرمودند: شیعیان ما در وسعت می باشند و آنها میتوانند در کارهای خیر انفاق کنند اما هنگامی
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱، ص ۶۵ / بحار الانوار، ج ۷۰، ص ۱۴۳ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۷۷۱ / تفسیر الصافی، ج ۲، ص ۳۴۱ / تفسیر العیاشی، ج ۲،ص ۸۷ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۵، ص ۴۴۷ / تفسیر نور الثقلین، ج ۲، ص ۲۱۳.

که قائم ما قیام کند همه گنجها به صاحبان آنها حرام می باشد، آنها باید گنجها را بیاورند و در اختیار او بگذارند تا دشمنان خود را منکوب کند.
و این است معنی آیه شریفه: «الَّذِینَ یَکْنِزُونَ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّهَ وَ لا یُنْفِقُونَها فِی سَبِیلِ اللهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ أَلِیم»، و کسانی که طلا و نقره را گنجینه (و ذخیره و پنهان) می سازند، و در راه خدا انفاق نمی کنند، را به مجازات دردناکی بشارت ده.

شماره (۶۲) کد آیه: ۳۶ / ۹ اسم آیه: دوازدهمین ماه
﴿إِنَّ عِدَّهَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللهِ اثْنا عَشَرَ شَهْراً فی کِتابِ اللهِ یَوْمَ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ مِنْها أَرْبَعَهٌ حُرُمٌ ذلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ فَلا تَظْلِمُوا فیهِنَّ أَنْفُسَکُمْ وَ قاتِلُوا الْمُشْرِکینَ کَافَّهً کَما یُقاتِلُونَکُمْ کَافَّهً وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللهَ مَعَ الْمُتَّقینَ﴾.

تعداد ماه ها نزد خداوند در کتاب الهی، از آن روز که آسمانها و زمین را آفریده، دوازده ماه است که چهار ماه از آن، ماه حرام است (و جنگ در آن ممنوع می باشد.) این، آیین ثابت و پابرجا (ی الهی) است! بنا بر این، در این ماه ها به خود ستم نکنید! و با مشرکان، دسته جمعی پیکار کنید، همان گونه که آنها دسته جمعی با شما پیکار می کنند و بدانید خداوند با پرهیزگاران است! رَوَی جَابِر الْجُعْفِیّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ (علیه السلام) عَنْ تَأْوِیلِ قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «إِنَّ عِدَّهَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللهِ اثْنا عَشَرَ شَهْراً فِی کِتابِ اللهِ یَوْمَ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ مِنْها أَرْبَعَهٌ حُرُمٌ ذلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ فَلا تَظْلِمُوا فِیهِنَّ أَنْفُسَکُمْ»، قَالَ: فَتَنَفَّسَ سَیِّدِیَ الصُّعَدَاءَ ثُمَّ قَالَ:
یَا جَابِرُ! أَمَّا السَّنَهُ فَهِیَ جَدِّی رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم) وَ شُهُورُهَا اثْنَا عَشَرَ شَهْراً فَهُوَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) إِلَیَّ وَ إِلَی ابْنِی جَعْفَرٍ وَ ابْنِهِ مُوسَی وَ ابْنِهِ عَلِیٍّ وَ ابْنِهِ مُحَمَّدٍ وَ ابْنِهِ عَلِیٍّ وَ إِلَی ابْنِهِ الْحَسَنِ وَ إِلَی ابْنِهِ مُحَمَّدٍ الْهَادِی الْمَهْدِیِّ اثْنَا عَشَرَ إِمَاماً حُجَجُ اللهِ فِی خَلْقِهِ وَ أُمَنَاؤُهُ عَلَی وَحْیِهِ وَ عِلْمِهِ وَ الْأَرْبَعَهُ الْحُرُمُ الَّذِینَ هُمُ الدِّینُ الْقَیِّمُ أَرْبَعَهٌ مِنْهُمْ

یَخْرُجُونَ بِاسْمٍ وَاحِدٍ عَلِیٌّ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ أَبِی عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ وَ عَلِیُّ بْنُ مُوسَی وَ عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ فَالْإِقْرَارُ بِهؤُلَاءِ هُوَ الدِّینُ الْقَیِّمُ فَلَا تَظْلِمُوا فِیهِنَّ أَنْفُسَکُمْ أَیْ قُولُوا بِهِمْ جَمِیعاً تَهْتَدُوا.(۱)
از جابر جعفی روایت است که گفت: از حضرت باقر (علیه السلام) از تأویل این آیه پرسش کردم که خدای تعالی می فرماید: به درستی که شماره ماهها نزد خدا در کتاب او دوازده ماه است روزی که آسمانها و زمین را آفرید، از آنها چهار ماه حرام است، این است آئین استوار، پس در آنها به خویشتن ستم نکنید.
جابر گفت: آقای من حضرت باقر (علیه السلام) آه سردی کشیدند، سپس فرمودند: اما (منظور از) سال جدم رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) است، و ماههای آن دوازده است از امیر المؤمنین (علیه السلام) تا من، و تا فرزندم جعفر و فرزندش موسی، و فرزند او علی، و فرزندش محمد و فرزندش علی و تا فرزندش حسن و تا فرزندش مهدی دوازده امام، که حجّتهای خدا بر خلق و امینهای او بر وحی و علمش می باشند، و چهار ماه حرامی که آیین استوارند، چهار تن از ایشان به یک نام بیرون می آیند، علی امیر المؤمنین (علیه السلام)، و پدرم علی بن الحسین (علیهما السلام)، و علی بن موسی۸، و علی بن محمد (علیهما السلام)، پس گواهی دادن به اینها همان آیین استوار است، «در باره ی ایشان به خویشتن ستم نکنید» یعنی (به امامت) همه شان اقرار کنید تا هدایت شوید.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۲، ص ۱۲۵ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۶۵ / بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۲۴۰ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۷۷۴/ تفسیر نور الثقلین، ج ۲، ص ۲۱۵ / کتاب الغیبه (للطوسی)، ص ۱۴۹.

شماره (۶۳) کد آیه: ۵۲ / ۹ اسم آیه: انتظار هلاکت دشمنان
﴿قُلْ هَلْ تَرَبَّصُونَ بِنا إِلَّا إِحْدَی الْحُسْنَیَیْنِ وَ نَحْنُ نَتَرَبَّصُ بِکُمْ أَنْ یُصِیبَکُمُ اللهُ بِعَذابٍ مِنْ عِنْدِهِ أَوْ بِأَیْدِینا فَتَرَبَّصُوا إِنَّا مَعَکُمْ مُتَرَبِّصُونَ﴾.

بگو: «آیا درباره ما، جز یکی از دو نیکی را انتظار دارید؟! (یا پیروزی یا شهادت) ولی ما انتظار داریم که خداوند، عذابی از سوی خودش به شما برساند، یا به دست ما (مجازات شوید) اکنون که چنین است، شما انتظار بکشید، ما هم با شما انتظار می کشیم!» عَنْ أَبِی حَمْزَهَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ:... قُلْتُ قَوْلُهُ (عزّ و جلّ): «هَلْ تَرَبَّصُونَ بِنا إِلَّا إِحْدَی الْحُسْنَیَیْنِ»، قَالَ: إِمَّا مَوْتٌ فِی طَاعَهِ اللهِ أَوْ إِدْرَاکُ ظُهُورِ إِمَامٍ، وَ نَحْنُ نَتَرَبَّصُ بِهِمْ مَعَ مَا نَحْنُ فِیهِ مِنَ الشِّدَّهِ، «أَنْ یُصِیبَهُمُ اللهُ بِعَذابٍ مِنْ عِنْدِهِ»، قَالَ: هُوَ الْمَسْخُ أَوْ بِأَیْدِینَا وَ هُوَ الْقَتْلُ، قَالَ اللهُ (عزّ و جلّ) لِنَبِیِّهِ۶: «قُلْ تَرَبَّصُوا فَإِنَّا مَعَکُمْ مُتَرَبِّصُونَ» وَ التَّرَبُّصُ انْتِظَارُ وُقُوعِ الْبَلَاءِ بِأَعْدَائِهِمْ.(۱)
-----------------
۱- البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲،ص۷۹۲ / بحار الأنوار، ج ۲۴، ص ۳۱۱ / تفسیر الصافی، ج ۲، ص ۳۴۸ / تفسیر نور الثقلین، ج ۲، ص ۲۲۵ / الکافی، ج ۸،ص ۲۸۵.

ابو حمزه روایت می کند که به امام باقر (علیه السلام) عرض کردم: منظور از این فرموده ی پروردگار: «هَلْ تَرَبَّصُونَ بِنا إِلَّا إِحْدَی الْحُسْنَیَیْنِ» چیست؟ امام (علیه السلام) فرمودند: یا مرگ در راه اطاعت از خدا و یا درک ظهور امام، ولی ما در باره ی آنها با همین سختی و دشواری که داریم انتظار می کشیم که: «أَنْ یُصِیبَکُمُ اللهُ بِعَذابٍ مِنْ عِنْدِهِ» و امام فرمودند: آن عذاب همان مسخ است، أَوْ بِأَیْدِینا که همان کشتن ایشان است، خداوند (عزّ و جلّ) به پیامبرش فرمود: «فَتَرَبَّصُوا إِنَّا مَعَکُمْ مُتَرَبِّصُونَ»، و مفهوم تربّص انتظار پیش آمدن بلاست برای دشمنان ایشان.

شماره (۶۴) کد آیه: ۱۱۱ / ۹ اسم آیه: رجعت مؤمنین
﴿إِنَّ اللهَ اشْتَری مِنَ الْمُؤْمِنینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّهَ یُقاتِلُونَ فی سَبیلِ اللهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا فِی التَّوْراهِ وَ الْإِنْجیلِ وَ الْقُرْآنِ وَ مَنْ أَوْفی بِعَهْدِهِ مِنَ اللهِ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَیْعِکُمُ الَّذی بایَعْتُمْ بِهِ وَ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظیمُ﴾.

خدا، جان و مال مردم با ایمان را در مقابل بهشتی که نصیب آنان خواهد کرد، پیش خرید می کند. این مردم با ایمان در راه خدا پیکار می کنند، می کشند و کشته می شوند. این وعده حقی است که خدا در هر سه کتاب آسمانی تورات و انجیل و قرآن یاد کرده است. وفادارتر از خدا به عهد خود کیست؟ شما را به داد و ستدی که با وی انجام داده اید، بشارت باد، سعادت و پیروزی بزرگ همین است.
عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «إِنَّ اللهَ اشْتَری مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّهَ یُقاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللهِ فَیَقْتُلُونَ وَ یُقْتَلُونَ» إِلَی آخِرِ الْآیَهِ، فَقَالَ: ذَلِکَ فِی الْمِیثَاقِ، ثُمَّ قَرَأْتُ «التَّائِبُونَ الْعابِدُونَ» فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ (علیه السلام): لَا تَقْرَأْ هَکَذَا وَ لَکِنْ اقْرَأْ «التَّائِبِینَ الْعَابِدِینَ» إِلَی آخِرِ الْآیَهِ، ثُمَّ قَالَ:
إِذَا رَأَیْتَ هَؤُلَاءِ فَعِنْدَ ذَلِکَ هُمُ الَّذِینَ اشْتَرَی مِنْهُمْ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوَالَهُمْ یَعْنِی فِی الرَّجْعَهِ، ثُمَّ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ (علیه السلام):

مَا مِنْ مُؤْمِنٍ إِلَّا وَ لَهُ مَیْتَهٌ وَ قَتْلَهٌ، مَنْ مَاتَ بُعِثَ حَتَّی یُقْتَلَ، وَ مَنْ قُتِلَ بُعِثَ حَتَّی یَمُوتَ.(۱)
ابو بصیر نقل می کند که تفسیر این آیه را از حضرت باقر (علیه السلام) پرسیدم، حضرت فرمودند: این میثاق و معامله در عالم ذر بوده، سپس آیه ی بعد را خواندم: «التَّائِبُونَ الْعابِدُونَ» (یعنی مؤمنان عبارت اند از توبه کنندگان و عبادت کنندگان) فرمودند: چنین بخوان: «التائبین العابدین» آنگاه فرمودند: هرگاه این توبه کنندگان و عبادت کنندگان را دیدی بدان همان هایند که خدا جان و مالشان را خریده، یعنی در زمان رجعت، سپس حضرت فرمودند: هیچ مؤمنی نیست جز اینکه مردنی دارد، و کشته شدنی، هرکه بمیرد زنده شود تا کشته گردد، و هرکه کشته شود، زنده گردد تا بمیرد.
-----------------
۱- الإیقاظ من الهجعه بالبرهان علی الرجعه، النص، ص: ۲۹۳ / بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ۵۳، ص: ۷۱ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص: ۸۵۷ / تفسیر الصافی، ج ۲، ص: ۳۸۲ / تفسیر العیاشی، ج ۲، ص: ۱۱۲.

شماره (۶۵) کد آیه: ۱۱۹ / ۹ اسم آیه: آخرین صادق
﴿یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللهَ وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ﴾.

ای کسانی که ایمان آورده اید! از خدا بپرهیزید، و با صادقین باشید! عَنْ سُلَیْمِ بْنِ قَیْسٍ الْهِلَالِیِّ قَال: فی حدیث طویل،... ثُمَّ قَالَ عَلِیٌّ (علیه السلام): أَنْشُدُکُمُ اللهَ أَتَعْلَمُونَ أَنَّ اللهَ (عزّ و جلّ) لَمَّا أَنْزَلَ فِی کِتَابِهِ: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللهَ وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ» فَقَالَ سَلْمَانُ: یَا رَسُولَ اللهِ! عَامَّهٌ هَذِهِ أَمْ خَاصَّهٌ؟ فَقَالَ: أَمَّا الْمَأْمُورُونَ فَعَامَّهُ الْمُؤْمِنِینَ أُمِرُوا بِذَلِکَ وَ أَمَّا الصَّادِقُونَ فَخَاصَّهٌ لِأَخِی عَلِیٍّ وَ أَوْصِیَائِی مِنْ بَعْدِهِ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهِ قَالُوا: اللهُمَّ نَعَمْ...(۱)
سلیم بن قیس هلالی در حدیثی طولانی از امیر المؤمنین (علیه السلام) روایت نموده:... سپس حضرت علی (علیه السلام) فرمودند: شما را به خدا قسم می دهم، آیا می دانید که خداوند این آیه را نازل کرد: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللهَ وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ»، ای کسانی که ایمان آورده اید تقوی پیشه کنید و با صادقین باشید.
-----------------
۱- إثبات الهداه، ج ۲، ص ۸۳ و ص ۲۴۵ / بحار الأنوار، ج ۳۱، ص ۴۱۳ و ج ۳۳، ص ۱۴۹ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۸۶۴ / حلیه الأبرار، ج ۴، ص ۸۶ / تفسیر الصافی، ج ۲، ص ۳۸۸/ تفسیر کنز الدقائق، ج ۵، ص ۵۶۹ / تفسیر نور الثقلین، ج ۲، ص ۲۸۰ / کتاب سلیم بن قیس: ۱۵۰ / کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ص ۲۷۸.

سلمان عرض کرد: یا رسول الله! آیا این آیه عمومیّت دارد یا به عدّه خاصّی مربوط است؟ حضرت فرمودند: امرشدگان همه مؤمنین هستند که به این مطلب دستور داده شده اند، اما «صادقین» مخصوص برادرم علی و اوصیای من بعد از او تا روز قیامت است، گفتند: به خدا چنین است.

شماره (۶۶) کد آیه:۱۲۲/۹ اسم آیه: حرکت به سوی شناخت امام (علیه السلام)
﴿وَ ما کانَ الْمُؤْمِنُونَ لِیَنْفِرُوا کَافَّهً فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَهٍ مِنْهُمْ طائِفَهٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَ لِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ﴾.

شایسته نیست مؤمنان همگی (بسوی میدان جهاد) کوچ کنند چرا از هر گروهی از آنان، طایفه ای کوچ نمی کند، تا در دین (و معارف و احکام اسلام) آگاهی یابند و به هنگام بازگشت به سوی قوم خود، آنها را بیم دهند؟! شاید بترسند، و خودداری کنند! عَنْ یَعْقُوب بْنِ شُعَیْبٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) قَالَ: قُلْتُ لَهُ إِذَا هَلَکَ الْإِمَامُ فَبَلَغَ قَوْماً لَیْسُوا بِحَضْرَتِهِ، قَالَ: یَخْرُجُونَ فِی الطَّلَبِ فَإِنَّهُمْ لَا یَزَالُونَ فِی عُذْرٍ مَا دَامُوا فِی الطَّلَبِ، قُلْتُ: یَخْرُجُونَ کُلُّهُمْ أَوْ یَکْفِیهِمْ أَنْ یَخْرُجَ بَعْضُهُمْ، قَالَ: إِنَّ اللهَ (عزّ و جلّ) یَقُولُ: «فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَهٍ مِنْهُمْ طائِفَهٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَ لِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ»، قَالَ: هَؤُلَاءِ الْمُقِیمُونَ فِی السَّعَهِ حَتَّی یَرْجِعَ إِلَیْهِمْ أَصْحَابُهُمْ.(۱)
یعقوب بن شعیب از حضرت صادق (علیه السلام) نقل کرد که عرض کردم خدمت ایشان: اگر امام از دنیا برود و این خبر برسد به کسانی که در حضور امام قبل نبوده اند چه
-----------------
۱- بحار الأنوار، ج ۲۷، ص ۲۹۵- البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۸۶۸- علل الشرائع، ج ۲، ص ۵۹۱.

باید بکنند؟! حضرت فرمودند: برای تشخیص امام به جستجو بپردازند و خارج می شوند در جستجویش تا وقتی در جستجو و طلب باشند معذورند. عرض کردم: همه باید خارج شوند یا بعضی اگر خارج شدند کافی است؟! فرمودند: خداوند می فرماید: «فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَهٍ مِنْهُمْ طائِفَهٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَ لِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ»، حضرت فرمودند: آنهائی که در محل مانده و منتظر آمدن کسی که به جستجوی امام رفته است هستند مؤاخذ و مسئول نیستند تا آن کسی که به جستجو رفته بازگردد.

شماره (۶۷) کد آیه: ۲۰ / ۱۰ اسم آیه:حجّت غایب
﴿وَ یَقُولُونَ لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَیْهِ آیَهٌ مِنْ رَبِّهِ فَقُلْ إِنَّمَا الْغَیْبُ للهِ فَانْتَظِرُوا إِنِّی مَعَکُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِینَ﴾.

می گویند: «چرا معجزه ای از پروردگارش بر او نازل نمی شود؟!» بگو: «غیب (و معجزات) تنها برای خدا (و به فرمان او) است! شما در انتظار باشید، من هم با شما در انتظارم!»«لطفاً به آیه ی شماره ی ۱، کد: ۳ / ۲ مراجعه فرمائید.»

شماره (۶۸) کد آیه: ۲۴ / ۱۰ اسم آیه: قیام با شمشیر
﴿... حَتَّی إِذا أَخَذَتِ الْأَرْضُ زُخْرُفَها وَ ازَّیَّنَتْ وَ ظَنَّ أَهْلُها أَنَّهُمْ قادِرُونَ عَلَیْها أَتاها أَمْرُنا لَیْلاً أَوْ نَهاراً فَجَعَلْناها حَصیداً کَأَنْ لَمْ تَغْنَ بِالْأَمْسِ کَذلِکَ نُفَصِّلُ الْآیاتِ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ﴾.

... تا زمانی که زمین، زیبایی خود را یافته و آراسته می گردد، و اهل آن مطمئن می شوند که می توانند از آن بهره مند گردند، (ناگهان) فرمان ما، شب هنگام یا در روز، فرامی رسد و آن چنان آن را درو می کنیم که گویی دیروز هرگز (چنین کشتزاری) نبوده است! این گونه، آیات خود را برای گروهی که می اندیشند، شرح می دهیم! عَن مُفَضَّلِ بْنِ عُمَر، عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام)، قَالَ: نَزَلَتْ فِی بَنِی فُلَانٍ ثَلَاثُ آیَاتٍ: قَوْلُهُ (عزّ و جلّ): «حَتَّی إِذا أَخَذَتِ الْأَرْضُ زُخْرُفَها وَ ازَّیَّنَتْ وَ ظَنَّ أَهْلُها أَنَّهُمْ قادِرُونَ عَلَیْها أَتاها أَمْرُنا لَیْلًا أَوْ نَهاراً»، یَعْنِی الْقَائِمَ بِالسَّیْفِ فَجَعَلْناها حَصِیداً کَأَنْ لَمْ تَغْنَ بِالْأَمْسِ.(۱)
از مفضل بن عمر روایت است که امام صادق (علیه السلام) فرمودند: در باره ی بنی فلان سه آیه نازل شده: قول خداوند (عزّ و جلّ): تا آن گاه که زمین (از خرمی و سبزی) به خود زیور بسته و آرایش کند و مردمش خود را بر آن قادر و متصرف پندارند، ناگهان فرمان ما به شب یا روز در رسد، یعنی حضرت قائم (علیه السلام) با شمشیر، آن همه زیب و زیور زمین را درو کند و چنان خشک شود که گویی دیروز هیچ نبوده است.
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱، ص ۶۶ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۴۲۰ / دلائل الامامه، ص ۴۶۸.

شماره (۶۹) کد آیه: ۳۵ / ۱۰ اسم آیه: صیحه ی آسمانی جدا کننده ی حق از باطل
﴿قُلْ هَلْ مِنْ شُرَکائِکُمْ مَنْ یَهْدی إِلَی الْحَقِّ قُلِ اللهُ یَهْدی لِلْحَقِّ أَفَمَنْ یَهْدی إِلَی الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ یُتَّبَعَ أَمَّنْ لا یَهِدِّی إِلاَّ أَنْ یُهْدی فَما لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُونَ﴾.

بگو: «آیا هیچ یک از معبودهای شما، به سوی حق هدایت می کند؟!» بگو: «تنها خدا به حق هدایت می کند! آیا کسی که هدایت به سوی حق می کند برای پیروی شایسته تر است، یا آن کس که خود هدایت نمی شود مگر هدایتش کنند؟ شما را چه می شود، چگونه داوری می کنید؟!» عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ مَسْلَمَه الْجَرِیرِیِّ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام): یُوَبِّخُونَّا وَ یُکَذِّبُونَّا أَنَّا نَقُولُ إِنَّ صَیْحَتَیْنِ تَکُونَانِ یَقُولُونَ: مِنْ أَیْنَ تُعْرَفُ الْمُحِقَّهُ مِنَ الْمُبْطِلَهِ إِذَا کَانَتَا، قَالَ: فَمَا ذَا تَرُدُّونَ عَلَیْهِمْ، قُلْتُ: مَا نَرُدُّ عَلَیْهِمْ شَیْئاً، قَالَ: قُولُوا یُصَدِّقُ بِهَا إِذَا کَانَتْ مَنْ کَانَ یُؤْمِنُ بِهَا مِنْ قَبْلُ إِنَّ اللهَ (عزّ و جلّ) یَقُولُ: «أَ فَمَنْ یَهْدِی إِلَی الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ یُتَّبَعَ أَمَّنْ لا یَهِدِّی إِلَّا أَنْ یُهْدی فَما لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُونَ».(۱)
عبد الرحمن بن مسلمه جریری می گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: دشمنان ما را سرزنش می کنند و دروغگو می پندارند، ما می گوییم: دو فریاد آسمانی
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱، ص ۶۷ و ج ۲، ص ۹۵ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۲۹/ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۹۹ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۶، ص ۵۵ / تفسیر نور الثقلین، ج ۲، ص ۳۰۲ / الکافی، ج ۸، ص ۲۰۸.

خواهد بود، آنها می گویند: وقتی دو فریاد هر دو از آسمان باشد چگونه فریاد حق از باطل شناخته گردد؟ حضرت (علیه السلام) فرمودند: شما چه پاسخی به آنها می دهید؟ عرض کردم: ما پاسخی نداریم که به آنها بگوییم، حضرت فرمودند: به آنها بگویید: هنگامی که آن فریاد بلند شود هر کس پیش از آن فریاد بدان ایمان آورده آن را باور و تصدیق کند.
خدای (عزّ و جلّ) می فرماید: «أَ فَمَنْ یَهْدِی إِلَی الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ یُتَّبَعَ أَمَّنْ لا یَهِدِّی إِلَّا أَنْ یُهْدی فَما لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُونَ»، آیا آن کس که راهنمای به سوی حقّ است سزاوارتر به پیروی است یا کسی که خودش راهیاب نیست مگر آنکه راهنمائیش کنند شما را چه شده است این چگونه قضاوتی است که شما دارید.

شماره (۷۰) کد آیه:۳۹/۱۰ اسم آیه: جاهلان تکذیب کنندگان رجعت
﴿بَلْ کَذَّبُوا بِما لَمْ یُحیطُوا بِعِلْمِهِ وَ لَمَّا یَأْتِهِمْ تَأْویلُهُ کَذلِکَ کَذَّبَ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَانْظُرْ کَیْفَ کانَ عاقِبَهُ الظَّالِمینَ﴾.

بلکه چیزی را تکذیب کردند که آگاهی از آن نداشتند، و هنوز واقعیتش بر آنان روشن نشده است! پیشینیان آنها نیز همین گونه تکذیب کردند پس بنگر عاقبت کار ظالمان چگونه بود! عَنْ زُرَارَه قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) عَنْ هَذِهِ الْأُمُورِ الْعِظَامِ مِنَ الرَّجْعَهِ وَ أَشْبَاهِهَا، فَقَالَ: إِنَّ هَذَا الَّذِی تَسْأَلُونَ عَنْهُ لَمْ یَجِئْ أَوَانُهُ، وَ قَدْ قَالَ اللهُ (عزّ و جلّ): «بَلْ کَذَّبُوا بِما لَمْ یُحِیطُوا بِعِلْمِهِ وَ لَمَّا یَأْتِهِمْ تَأْوِیلُهُ».(۱)
از زراره روایت است که گفت: از حضرت صادق (علیه السلام) از رجعت و امثال این امور مهم سؤال کردم، حضرت فرمودند: این را که می پرسید هنوز وقتش نرسیده است، خداوند می فرماید: «بَلْ کَذَّبُوا بِما لَمْ یُحِیطُوا بِعِلْمِهِ وَ لَمَّا یَأْتِهِمْ تَأْوِیلُهُ»، یعنی: بلکه آنها آنچه را که با علم خود به آن احاطه نداشتند، دروغ پنداشتند در صورتی که (دروغ نیست) و هنوز (موقع) تأویل آن نرسیده است.
-----------------
۱- الإیقاظ من الهجعه بالبرهان علی الرجعه، النص، ص ۲۷۸ / بحار الأنوار، ج ۵۳، ص ۴۰ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۳۱ / مختصر البصائر، ص ۱۰۸.

شماره (۷۱) کد آیه: ۴۸ / ۱۰ اسم آیه: فضیلت صابرین در غیبت
﴿وَ یَقُولُونَ مَتی هذَا الْوَعْدُ إِنْ کُنْتُمْ صادِقینَ﴾.

آنها می گویند: «این وعده کی خواهد آمد اگر راست می گویید؟!»

۱- عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ سَلِیطٍ قَالَ: قَالَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ:: مِنَّا اثْنَا عَشَرَ مَهْدِیّاً أَوَّلُهُمْ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ وَ آخِرُهُمُ التَّاسِعُ مِنْ وُلْدِی وَ هُوَ الْإِمَامُ الْقَائِمُ بِالْحَقِّ یُحْیِی اللهُ بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها، وَ یُظْهِرُ بِهِ دِیْنَ الْحَقِّ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ، لَهُ غَیْبَهٌ یَرْتَدُّ فِیهَا أَقْوَامٌ وَ یَثْبُتُ فِیهَا عَلَی الدِّینِ آخَرُونَ فَیُؤْذَوْنَ وَ یُقَالُ لَهُمْ: «مَتی هذَا الْوَعْدُ إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ»، أَمَا إِنَّ الصَّابِرَ فِی غَیْبَتِهِ عَلَی الْأَذَی وَ التَّکْذِیبِ بِمَنْزِلَهِ الْمُجَاهِدِ بِالسَّیْفِ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم).(۱)
عبد الرّحمن بن سلیط گوید: امام حسین (علیه السلام) فرمودند: از ما خاندان دوازده مهدیّ خواهد بود که اوّلین آنها امیر المؤمنین علیّ بن أبی طالب (علیهما السلام) است و آخرین آنها نهمین از فرزندان من است و او امام قائم به حقّ است و خدای تعالی زمین را به واسطه او پس از موت زنده کند، و دین حقّ را به دست او بر همه ادیان چیره نماید
-----------------
۱- إثبات الهداه، ج ۲، ص ۵۱ و ص ۸۸ / إعلام الوری بأعلام الهدی (ط- القدیمه)، النص، ص ۴۰۶ / إلزام الناصب، ج ۱، ص ۱۹۹ / بحار الأنوار، ج ۳۶، ص ۳۸۵ و ج ۵۱، ص ۱۳۳ / عیون أخبار الرضا (علیه السلام)، ج ۱، ص ۶۸ / کفایه الأثر، ص ۲۳۲ / کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ص ۳۱۷ / مقتضب الأثر، المتن، ص ۲۳.

گرچه مشرکان را ناخوش آید، او را غیبتی است که اقوامی در آن مرتدّ شوند و عده ای در آن پابرجا باشند و اذیّت شوند، و به آنها بگویند: «اگر راست می گوئید این وعده چه وقت عملی شود؟» بدانید کسی که در دوران غیبت او بر آزار و تکذیب صابر باشد مانند مجاهدی است که با شمشیر پیش روی رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) مجاهده کرده است.
۲ - عَن عَبْد اللهِ بْن حُسَیْنِ بْنِ حَسَنٍ عَنْ أَبِیهِ عَنِ الْحَسَنِ (علیه السلام) قَالَ: خَطَبَ رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم) یَوْماً، فَقَالَ: بَعْدَ مَا حَمِدَ اللهَ وَ أَثْنَی عَلَیْهِ.
مَعَاشِرَ النَّاسِ! کَأَنِّی أُدْعَی فَأُجِیبُ وَ إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمُ الثَّقَلَیْنِ، کِتَابَ اللهِ وَ عِتْرَتِی أَهْلَ بَیْتِی، مَا إِنْ تَمَسَّکْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا، فَتَعَلَّمُوا مِنْهُمْ وَ لَا تُعَلِّمُوهُمْ فَإِنَّهُمْ أَعْلَمُ مِنْکُمْ، لَا یَخْلُو الْأَرْضُ مِنْهُمْ، وَ لَوْ خَلَتْ إِذًا لَسَاخَتْ بِأَهْلِهَا.
ثُمَّ قَالَ۶: اللهُمَّ إِنِّی أَعْلَمُ أَنَّ الْعِلْمَ لَا یَبِیدُ وَ لَا یَنْقَطِعُ وَ أَنَّکَ لَا تُخْلِی أَرْضَکَ مِنْ حُجَّهٍ لَکَ عَلَی خَلْقِکَ ظَاهِرٍ لَیْسَ بِالْمُطَاعِ أَوْ خَائِفٍ مَغْمُورٍ لِکَیْلَا تَبْطُلَ حجّتکَ وَ لَا تَضِلَّ أَوْلِیَاؤُکَ بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَهُمْ أُولَئِکَ الْأَقَلُّونَ عَدَداً الْأَعْظَمُونَ قَدْراً عِنْدَ اللهِ، فَلَمَّا نَزَلَ عَنْ مِنْبَرِهِ.
قُلْتُ: یَا رَسُولَ اللهِ! أَمَا أَنْتَ الْحُجَّهُ عَلَی الْخَلْقِ کُلِّهِمْ؟ قَالَ: یَا حَسَنُ! إِنَّ اللهَ یَقُولُ: «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِکُلِّ قَوْمٍ هادٍ»، فَأَنَا الْمُنْذِرُ وَ عَلِیٌّ الْهَادِی.
قُلْتُ: یَا رَسُولَ اللهِ! فَقَوْلُکَ إِنَ الْأَرْضَ لَا تَخْلُو مِنْ حُجَّهٍ، قَالَ: نَعَمْ، عَلِیٌّ هُوَ الْإِمَامُ وَ الْحُجَّهُ بَعْدِی وَ أَنْتَ الْحُجَّهُ وَ الْإِمَامُ بَعْدَهُ وَ الْحُسَیْنُ الْإِمَامُ وَ الْحُجَّهُ بَعْدَکَ وَ لَقَدْ نَبَّأَنِی اللطِیفُ الْخَبِیرُ، أَنَّهُ یَخْرُجُ مِنْ صُلْبِ الْحُسَیْنِ غُلَامٌ یُقَالُ لَهُ عَلِیٌّ سَمِیُّ جَدِّهِ عَلِیٍّ، فَإِذَا مَضَی الْحُسَیْنُ أَقَامَ بِالْأَمْرِ بَعْدَهُ عَلِیٌّ ابْنُهُ، وَ هُوَ الْحُجَّهُ وَ الْإِمَامُ، وَ یُخْرِجُ اللهُ

مِنْ صُلْبِهِ وَلَداً سَمِیِّی وَ أَشْبَهَ النَّاسِ بِی، عِلْمُهُ عِلْمِی وَ حُکْمُهُ حُکْمِی، هُوَ الْإِمَامُ وَ الْحُجَّهُ بَعْدَ أَبِیهِ، وَ یُخْرِجُ اللهُ تَعَالَی مِنْ صُلْبِهِ مَوْلُوداً، یُقَالُ لَهُ جَعْفَرٌ أَصْدَقُ النَّاسِ قَوْلًا وَ عَمَلًا، هُوَ الْإِمَامُ وَ الْحُجَّهُ بَعْدَ أَبِیهِ، وَ یُخْرِجُ اللهُ تَعَالَی مِنْ صُلْبِ جَعْفَرٍ مَوْلُوداً، یُقَالُ لَهُ مُوسَی سَمِیُّ مُوسَی بْنِ عِمْرَانَ (علیه السلام)، أَشَدُّ النَّاسِ تَعَبُّداً، فَهُوَ الْإِمَامُ وَ الْحُجَّهُ بَعْدَ أَبِیهِ، وَ یُخْرِجُ اللهُ تَعَالَی مِنْ صُلْبِ مُوسَی وَلَداً، یُقَالُ لَهُ عَلِیٌّ مَعْدِنُ عِلْمِ اللهِ وَ مَوْضِعُ حُکْمِهِ، فَهُوَ الْإِمَامُ وَ الْحُجَّهُ بَعْدَ أَبِیهِ، وَ یُخْرِجُ اللهُ مِنْ صُلْبِ عَلِیٍّ مَوْلُوداً، یُقَالُ لَهُ مُحَمَّدٌ، فَهُوَ الْإِمَامُ وَ الْحُجَّهُ بَعْدَ أَبِیهِ، وَ یُخْرِجُ اللهُ تَعَالَی مِنْ صُلْبِ مُحَمَّدٍ مَوْلُوداً، یُقَالُ لَهُ عَلِیٌّ، فَهُوَ الْحُجَّهُ وَ الْإِمَامُ بَعْدَ أَبِیهِ، وَ یُخْرِجُ اللهُ تَعَالَی مِنْ صُلْبِ عَلِیٍّ مَوْلُوداً، یُقَالُ لَهُ الْحَسَنُ، فَهُوَ الْإِمَامُ وَ الْحُجَّهُ بَعْدَ أَبِیهِ، وَ یُخْرِجُ اللهُ تَعَالَی مِنْ صُلْبِ الْحَسَنِ، الْحُجَّهَ الْقَائِمَ، إِمَامَ شِیعَتِهِ وَ مُنْقِذَ أَوْلِیَائِهِ، یَغِیبُ حَتَّی لَا یُرَی، فَیَرْجِعُ عَنْ أَمْرِهِ وَ یَثْبُتُ آخَرُونَ.
وَ یَقُولُونَ: «مَتی هذَا الْوَعْدُ إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ»، وَ لَوْ لَمْ یَبْقَ مِنَ الدُّنْیَا إِلَّا یَوْمٌ وَاحِدٌ، لَطَوَّلَ اللهُ (عزّ و جلّ) ذَلِکَ حَتَّی یَخْرُجَ قَائِمُنَا، فَیَمْلَأَهَا قِسْطاً وَ عَدْلًا، کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً، فَلَا تَخْلُو الْأَرْضُ أَعْطَاکُمُ اللهُ عِلْمِی وَ فَهْمِی، وَ لَقَدْ دَعَوْتُ اللهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی، أَنْ یَجْعَلَ الْعِلْمَ وَ الْفِقْهَ فِی عَقِبِی وَ عَقِبِ عَقِبِی وَ مَزْرَعِی وَ زَرْعِ زَرْعِی.(۱)
از عبد الله بن حسین بن حسن از پدر بزرگوارش حضرت امام حسن (علیه السلام) حدیث کند که فرمودند: روزی پیغمبر اکرم (صلّی الله علیه وآله وسلم) خطبه خواندند، و بعد از حمد و ثنای پروردگار متعال.
-----------------
۱- إثبات الهداه، ج ۲، ص ۱۷۰ / بحار الأنوار، ج ۳۶، ص ۳۳۸ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۲۲۷ / کفایه الأثر، ص ۱۶۴.

فرمودند: ای گروه مردم! من به سوی خدا خوانده شده ام و دعوت حق را اجابت کنم، و من در میان شما دو چیز گرانبها می گذارم: کتاب خدا، و عترتم أهل بیتم را، هر آینه اگر به این دو چنگ بزنید هرگز گمراه نشوید، از ایشان تعلیم کنید و (علوم را) فرا گیرید، و به ایشان تعلیم نکنید زیرا آنها از شما داناترند، زمین از ایشان خالی نماند، و اگر خالی بماند اهلش را فرو برد.
سپس فرمودند: بار خدایا! من می دانم که علم نابود نشود، و منقطع نگردد، و تو زمین را از حجّتی بر خلق خالی نگذاری، خواه آشکار باشد و فرمانش نبرند، یا بیمناک و پنهان، تا حجّتهایت باطل نشوند، و اولیاء خود را پس از آن که هدایتشان فرموده ای گمراه نکنی، اینهایند مردمان کم عدد، و بلند قدر و منزلت نزد خداوند، این کلمات را فرمودند و از منبر به پایین آمدند.
در این وقت امام حسن (علیه السلام) عرض کردند: ای رسول خدا! آیا شما بر همه خلق حجّت نیستید؟ پیامبر (صلّی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: ای حسن! خداوند فرماید: تو بیم دهنده ای و برای هر گروهی راهنمایی است، و من بیم دهنده ام و علی راهنما است.
عرض کردم: اینکه فرمودید: زمین خالی از حجّت نخواهد ماند، پس از شما حجّت کیست؟ حضرت فرمودند: بلی، علی امام و حجّت بعد از من است، و تو پس از او امام و حجّت هستی، و حسین امام و حجّت و خلیفه ات پس از تو است، و خدای مهربان و خبیر به من خبر داد که از صلب حسین فرزندی بیرون آید که به او علی گویند، و هم نام جدش علی است، پس چون حسین درگذشت علی بعد از او (به امر امامت) قیام کند، و او است امام و حجّت، و خداوند از صلب علی فرزندی بیرون آورد که همنام و شبیه ترین مردمان به من می باشد، دانش او دانش من، و حکم

او حکم من است، و حجّت و امام بعد از پدرش اوست، و خدای تعالی از صلب محمد مولودی بیرون آورد که به او جعفر گویند، و او راستگوترین مردمان در گفتار و کردار است، و او حجّت و امام بعد از پدرش می باشد، و از صلب جعفر فرزندی خارج کند که نامش موسی است، همنام موسی بن عمران، و شدیدترین مردمان در عبادت است، پس بعد از پدرش امام و حجّت است، و از صلب موسی فرزندی بیرون آرد که نامش علی است، معدن علم خدا و محل حکمت او است، پس امام و حجّت بعد از پدرش می باشد، و از صلب علی فرزندی بیرون آورد که او را محمد نامند، و او امام و حجّت بعد از پدرش می باشد، و از صلب محمد فرزندی بیرون آورد که او را علی گویند، و او است امام و حجّت بعد از پدرش، و از صلب علی فرزندی بیرون آورد که او را حسن گویند، و او است امام و حجّت بعد از پدرش، و از صلب حسن حجّت قائم، پیشوای شیعیانش، و نجات دهنده دوستانش را بیرون آورد، پنهان شود به طوری که دیگر دیده نشود، دسته ای از امر امامت او برگردند و دسته ای پابرجا بمانند.
و گویند: چه وقت است این وعده اگر راستگویید؟ و اگر نباشد از دنیا مگر یک روز، خدای تعالی آن روز را طولانی کند تا قائم ما بیرون آید و زمین را از عدل و داد پر کند چنانچه از ظلم و ستم پر شده است. پس ای فرزند! زمین از شما خالی نماند، خداوند به شما علم و فهم مرا عطا فرموده، و از خدای خواسته ام که علم و فهم را در فرزندان و فرزندان فرزندان، و زرع من و زرع زرع من قرار دهد.

شماره (۷۲) کد آیه:۵۰/۱۰ اسم آیه: عذاب فاسقان در آخر الزّمان
﴿قُلْ أَرَأَیْتُمْ إِنْ أَتاکُمْ عَذابُهُ بَیاتاً أَوْ نَهاراً ما ذا یَسْتَعْجِلُ مِنْهُ الْمُجْرِمُونَ﴾.

بگو: «اگر مجازات او، شب هنگام یا در روز به سراغ شما آید، (آیا می توانید آن را از خود دفع کنید؟!)» پس مجرمان برای چه عجله می کنند؟! أَبِی الْجَارُودِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ: «قُلْ أَرَأَیْتُمْ إِنْ أَتاکُمْ عَذابُهُ بَیاتاً یَعْنِی لَیْلًا أَوْ نَهاراً ما ذا یَسْتَعْجِلُ مِنْهُ الْمُجْرِمُونَ»، فَهَذَا عَذَابٌ یَنْزِلُ فِی آخِرِ الزَّمَانِ عَلَی فَسَقَهِ أَهْلِ الْقِبْلَهِ وَ هُمْ یَجْحَدُونَ نُزُولَ الْعَذَابِ عَلَیْهِم.(۱)
ابو الجارود گفت: امام محمد باقر (علیه السلام) در تفسیر آیه: «قُلْ أَ رَأَیْتُمْ إِنْ أَتاکُمْ عَذابُهُ بَیاتاً أَوْ نَهاراً» یعنی: بگو: به من بگوئید اگر عذاب خدا شبی یا روزی برای شما بیاید؟ «ما ذا یَسْتَعْجِلُ مِنْهُ الْمُجْرِمُونَ»؟ گناهکاران برای چه شتاب می کنند؟ حضرت فرمودند: این عذابی است که در آخر الزّمان بر فاسقان اهل قبله (یعنی مسلمانان) فرود می آید، در حالی که منکر این هستند که عذاب بر آنها فرود خواهد آمد.
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱، ص ۶۶ و ج ۲، ص ۹۴ / بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۸۵ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۳۳ / تفسیر القمی، ج ۱، ص ۳۱۲ / تفسیر نور الثقلین، ج ۲، ص ۳۰۶.

شماره (۷۳) کد آیه: ۵۴ / ۱۰ اسم آیه: پشیمانی ظالمین در رجعت
﴿وَ لَوْ أَنَّ لِکُلِّ نَفْسٍ ظَلَمَتْ ما فِی الْأَرْضِ لاَفْتَدَتْ بِهِ وَ أَسَرُّوا النَّدامَهَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذابَ وَ قُضِیَ بَیْنَهُمْ بِالْقِسْطِ وَ هُمْ لا یُظْلَمُونَ﴾.

و اگر هر چه در روی زمین است، متعلق بکسی باشد که بسیار ظلم کرده است و بخواهد همه آن را فدا کند (تا از مجازات رهایی یابد) از او پذیرفته نخواهد شد و چون عذاب را مشاهده کنند، پشیمانی خود را نهان میدارند و میان آنها بعدالت حکم میشود و ستمی به آنان نخواهد شد.
فی تفسیر القمی، فی قوله تعالی: «وَ لَوْ أَنَّ لِکُلِّ نَفْسٍ ظَلَمَتْ»، آلَ مُحَمَّدٍ حَقَّهُمْ، «ما فِی الْأَرْضِ جَمِیعاً لَافْتَدَتْ بِهِ»، فِی ذَلِکَ الْوَقْتِ یَعْنِی الرَّجْعَهَ.(۱)
در تفسیر قمی، در باره ی آیه ی: «وَ لَوْ أَنَّ لِکُلِّ نَفْسٍ ظَلَمَتْ ما فِی الْأَرْضِ لَافْتَدَتْ بِهِ»، می فرماید: هر کس ظلمی به آل محمد (علیهم السلام) نموده باشد، حاضر است تمام آنچه را که در روی زمین است، اگر مالک باشد، همه را بدهد تا از کیفر روز رجعت نجات یابد.
-----------------
۱- إلزام الناصب، ج ۲، ص: ۲۸۶ / الإیقاظ من الهجعه بالبرهان علی الرجعه، النص، ص: ۲۵۲ / بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ۵۳، ص: ۵۱ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص: ۳۴ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۶، ص: ۶۶ / تفسیر القمی، ج ۱، ص: ۳۱۳ / تفسیر نور الثقلین، ج ۲، ص: ۳۰۶.

شماره (۷۴) کد آیه: ۶۲ / ۱۰ اسم آیه: شیعیان مهدی اولیای خد
﴿أَلا إِنَّ أَوْلِیاءَ اللهِ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ﴾.

آگاه باشید! اولیای خدا، نه ترسی دارند و نه غمگین می شوند! عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: قَالَ الصَّادِقُ جَعْفَرُ بْنَ مُحَمَّدٍ (علیهما السلام) فِی قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «یَوْمَ یَأْتِی بَعْضُ آیاتِ رَبِّکَ لا یَنْفَعُ نَفْساً إِیمانُها لَمْ تَکُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ کَسَبَتْ فِی إِیمانِها خَیْراً»، قَالَ: یَعْنِی یَوْمَ خُرُوجِ الْقَائِمِ الْمُنْتَظَرِ مِنَّا، ثُمَّ قَالَ (علیه السلام): یَا ابَا بَصِیرٍ! طُوبَی لِشِیعَهِ قَائِمِنَا الْمُنْتَظِرِینَ لِظُهُورِهِ فِی غَیْبَتِهِ وَ الْمُطِیعِینَ لَهُ فِی ظُهُورِهِ، أُولَئِکَ أَوْلِیَاءُ اللهِ الَّذِینَ «لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُون».(۱)
ابو بصیر از امام صادق (علیه السلام) روایت کند که در تفسیر این قول خدای تعالی: «یَوْمَ یَأْتِی بَعْضُ آیاتِ رَبِّکَ لا یَنْفَعُ نَفْساً إِیمانُها لَمْ تَکُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ کَسَبَتْ فِی إِیمانِها خَیْراً». فرمودند: یعنی خروج قائم منتظر ما، سپس فرمودند: ای ابا بصیر! خوشا به حال شیعیان قائم ما، کسانی که در غیبتش منتظر ظهور او هستند و در حال ظهورش نیز فرمانبردار اویند، آنان اولیای خدا هستند که نه خوفی بر آنهاست و نه اندوهگین می شوند.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۹۱ / بحار الانوار: ج ۵۲،ص ۱۴۹ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۵۰۱ / تفسیر الصافی، ج ۲، ص ۴۰ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۶، ص ۷۳ / تفسیر نور الثقلین، ج ۲، ص ۳۰۹ / کمال الدین، ج ۲،ص ۳۵۷.

شماره (۷۵) کد آیه:۶۴/۱۰ اسم آیه: بشارت به ظهور و قیام حضرت
﴿لَهُمُ الْبُشْری فِی الْحَیاهِ الدُّنْیا وَ فِی الْآخِرَهِ لا تَبْدیلَ لِکَلِماتِ اللهِ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظیمُ﴾.

آنها همیشه در زندگی دنیا و در آخرت، شاد (و مسرور) ند، وعده های الهی تخلّف ناپذیر است! این است آن رستگاری بزرگ! عَنْ أَبِی عُبَیْدَه الْحَذَّاءِ فِی حَدیثٍ طَویل، قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ (علیه السلام) فی قوله (عزّ و جلّ): «لَهُمُ الْبُشْری فِی الْحَیاهِ الدُّنْیا وَ فِی الْآخِرَهِ»، قالَ: وَ الْإِمَامُ یُبَشِّرُهُمْ بِقِیَامِ الْقَائِمِ وَ بِظُهُورِهِ وَ بِقَتْلِ أَعْدَائِهِمْ وَ بِالنَّجَاهِ فِی الْآخِرَهِ وَ الْوُرُودِ عَلَی مُحَمَّدٍ (صلّی الله علیه و آله) الصَّادِقِینَ عَلَی الْحَوْضِ.(۱)
ابی عبیده حذاء در حدیثی طولانی از امام باقر (علیه السلام) در باره ی قول خداوند (عزّ و جلّ): «لَهُمُ الْبُشْری فِی الْحَیاهِ الدُّنْیا وَ فِی الْآخِرَهِ»، پرسیدم، حضرت فرمودند: یعنی امام آنها را بشارت می دهد به قیام قائم (علیه السلام) و ظهور آن جناب و کشتن دشمنان و نجات در آخرت و رسیدن به خدمت حضرت محمّد (صلّی الله علیه وآله وسلم) و ائمه: بر حوض کوثر.
-----------------
۱- إلزام الناصب، ج ۱، ص ۶۴ / بحار الأنوار، ج ۲۴، ص ۳۵۴ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۱۴۶/ تفسیر کنز الدقائق، ج ۶، ص ۷۴ / تفسیر نور الثقلین، ج ۲، ص ۳۱۰ / الکافی، ج ۱، ص ۴۲۹.

شماره (۷۶) کد آیه:۹۸/۱۰ اسم آیه: مسخ بعضی از کفّار قبل از ظهور
﴿فَلَوْ لا کانَتْ قَرْیَهٌ آمَنَتْ فَنَفَعَها إیمانُها إِلاَّ قَوْمَ یُونُسَ لَمَّا آمَنُوا کَشَفْنا عَنْهُمْ عَذابَ الْخِزْیِ فِی الْحَیاهِ الدُّنْیا وَ مَتَّعْناهُمْ إِلی حینٍ﴾.

پس چرا هیچ یک از شهرها و آبادیها ایمان نیاوردند که (ایمانشان به موقع باشد، و) به حالشان مفید افتد؟! مگر قوم یونس، هنگامی که آنها ایمان آوردند، عذاب رسوا کننده را در زندگی دنیا از آنان برطرف ساختیم و تا مدّت معیّنی آنها را بهره مند ساختیم.
عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) فی قَوْل اللهِ (عزّ و جلّ): «عَذابَ الْخِزْیِ فِی الْحَیاهِ الدُّنْیا وَ فِی الْآخِرَهِ»، مَا هُوَ عَذَابُ خِزْیِ الدُّنْیَا؟ فَقَالَ (علیه السلام): وَ أَیُّ خِزْیٍ أَخْزَی یَا أَبَا بَصِیرٍ! مِنْ أَنْ یَکُونَ الرَّجُلُ فِی بَیْتِهِ وَ حِجَالِهِ وَ عَلَی إِخْوَانِهِ وَسْطَ عِیَالِهِ إِذْ شَقَّ أَهْلُهُ الْجُیُوبَ عَلَیْهِ وَ صَرَخُوا، فَیَقُولُ النَّاسُ: مَا هَذَا؟ فَیُقَالُ: مُسِخَ فُلَانٌ السَّاعَهَ، فَقُلْتُ: قَبْلَ قِیَامِ الْقَائِمِ (علیه السلام) أَوْ بَعْدَهُ؟ قَالَ: لَا بَلْ قَبْلَهُ.(۱)
-----------------
۱- إثبات الهداه، ج ۵، ص ۳۶۷ / إلزام الناصب، ج ۲، ص ۱۰۲ / بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۲۴۱ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۷۸۲/ الغیبه (للنعمانی)، النص، ص ۲۶۹.

ابو بصیر گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: فرمایش خدای (عزّ و جلّ) که می فرماید: «عَذابَ الْخِزْیِ فِی الْحَیاهِ الدُّنْیا وَ لَعَذابُ الْآخِرَهِ»، عذاب خوار کننده در زندگی دنیا و در آخرت، عذاب خوار کننده ی دنیا چیست؟ پس حضرت فرمودند: ای ابا بصیر! کدام ننگی رسواکننده تر از این است که مرد در خانه و در اطاق خود و در کنار برادران و در میان اهل و عیال خود باشد ناگهان خانواده اش گریبه آنها را چاک زنند و فریاد بر آورند، و مردم می گویند: این چیست؟ گفته شود: فلانی هم اکنون مسخ شد، عرض کردم: این قبل از قیام قائم (علیه السلام) است یا بعد از آن؟ حضرت فرمودند: نه بلکه قبل از آن است.

شماره (۷۷) کد آیه: ۸ / ۱۱ اسم آیه: امّت معدوده
﴿وَ لَئِنْ أَخَّرْنا عَنْهُمُ الْعَذابَ إِلی أُمَّهٍ مَعْدُودَهٍ لَیَقُولُنَّ ما یَحْبِسُهُ أَلا یَوْمَ یَأْتیهِمْ لَیْسَ مَصْرُوفاً عَنْهُمْ وَ حاقَ بِهِمْ ما کانُوا بِهِ یَسْتَهْزِؤُنَ﴾.

و اگر مجازات را تا زمان محدودی از آنها به تأخیر اندازیم، (از روی استهزا) می گویند: «چه چیز مانع آن شده است؟!» آگاه باشید، آن روز که (عذاب) به سراغشان آید، از آنها بازگردانده نخواهد شد و آنچه را مسخره می کردند، دامانشان را می گیرد!

۱- عن عبد الأعلی الحلبی، قال: قال أبو جعفر (علیه السلام):... أَصْحَابُ الْقَائِمِ (علیه السلام) الثَّلَاثُمِائَهِ وَ الْبِضْعَهَ عَشَرَ رَجُلًا، قَالَ: هُمْ وَ اللهِ الْأُمَّهُ الْمَعْدُودَهُ الَّتِی قَالَ اللهُ فِی کِتَابِهِ: «وَ لَئِنْ أَخَّرْنا عَنْهُمُ الْعَذابَ إِلی أُمَّهٍ مَعْدُودَهٍ»، قَالَ: یَجْتَمِعُونَ فِی سَاعَهٍ وَاحِدَهٍ قَزَعاً کَقَزَعِ الْخَرِیفِ.(۱)
حضرت باقر (علیه السلام) فرمودند: اصحاب قائم (علیه السلام) سیصد و چند ده مرد هستند به خدا قسم آنها «امه معدوده» ای هستند که در قرآن است، و خداوند در یک لحظه آنها را مانند پاره های ابر فصل پائیز در یک جا جمع می کند.
-----------------
۱- بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۴۲/ البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۸۳ / تفسیر الصافی، ج ۲، ص ۴۳۳ / تفسیر العیاشی، ج ۲، ص ۱۴۰/ تفسیر کنز الدقائق، ج ۶، ص ۱۳۳ / تفسیر نور الثقلین، ج ۲، ص ۳۴۱.

۲ - عَنْ إِسْحَاق بْنِ عَبْدِ الْعَزِیزِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ: «وَ لَئِنْ أَخَّرْنا عَنْهُمُ الْعَذابَ إِلی أُمَّهٍ مَعْدُودَهٍ»، قَالَ: الْعَذَابُ خُرُوجُ الْقَائِمِ وَ الْأُمَّهُ الْمَعْدُودَهُ عِدَّهُ أَهْلِ بَدْرٍ وَ أَصْحَابُه.(۱)
اسحاق بن عبد العزیز از امام صادق (علیه السلام) روایت کرده است که در تأویل فرمایش خدای تعالی: «وَ لَئِنْ أَخَّرْنا عَنْهُمُ الْعَذابَ إِلی أُمَّهٍ مَعْدُودَهٍ»، و اگر عذاب را از آنان به مدّتی اندک به عقب می اندازیم...، آن حضرت فرمودند: عذاب همان خروج قائم (علیه السلام) است و امّت معدوده، تعداد اهل بدر که یاران آن حضرت هستند، می باشند».
۳ - عن أبی عبد الله (علیه السلام): «وَ لَئِنْ أَخَّرْنا عَنْهُمُ الْعَذابَ إِلی أُمَّهٍ مَعْدُودَهٍ»، قال: هو القائم و أصحابه.(۲)
امام صادق (علیه السلام) فرمودند: «و اگر ما عذاب را از آن منکران معاد تا وقت معین به تعویق اندازیم» ایشان (امت معدوده) حضرت قائم (علیه السلام) و اصحابش میباشند.
-----------------
۱- إثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۶۴ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۶۷ / بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۵۸ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۸۲ / الغیبه للنعمانی، ص ۲۴۱.
۲- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۷۴ / بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۵۵ / تفسیر الصافی، ج ۲، ص ۴۳۳ / تفسیر العیاشی، ج ۲، ص ۱۴۱ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۶، ص ۱۳۳ / تفسیر نور الثقلین، ج ۲، ص ۳۴۱.

شماره (۷۸) کد آیه:۸۰/۱۱ اسم آیه: قدرت حضرت مهدی (علیه السلام) و اصحابشان
﴿قالَ لَوْ أَنَّ لی بِکُمْ قُوَّهً أَوْ آوی إِلی رُکْنٍ شَدیدٍ﴾.

لوط گفت: «(افسوس!) ای کاش در برابر شما قدرتی داشتم یا تکیه گاه و پشتیبان محکمی در اختیار من بود!»

۱- عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللهِ (علیه السلام): مَا کَانَ قَوْلُ لُوطٍ (علیه السلام) لِقَوْلِهِ: «لَوْ أَنَّ لِی بِکُمْ قُوَّهً أَوْ آوِی إِلی رُکْنٍ شَدِیدٍ»، إِلَّا تَمَنِّیاً لِقُوَّهِ الْقَائِمِ (علیه السلام) وَ لَا ذَکَرَ إِلَّا شِدَّهَ أَصْحَابِهِ وَ إِنَّ الرَّجُلَ مِنْهُمْ لَیُعْطَی قُوَّهَ أَرْبَعِینَ رَجُلًا وَ إِنَ قَلْبَهُ لَأَشَدُّ مِنْ زُبَرِ الْحَدِیدِ وَ لَوْ مَرُّوا بِجِبَالِ الْحَدِیدِ لَقَلَعُوهَا وَ لَا یَکُفُّونَ سُیُوفَهُمْ حَتَّی یَرْضَی اللهُ عَزَّ وَ جَلَ.(۱)
ابو بصیر از امام صادق (علیه السلام) روایت کند که حضرت فرمودند: وقتی حضرت لوط (علیه السلام) به قومش می گفت: ای کاش در برابر شما قدرتی داشتم، یا به اساسی محکم پناه می گرفتم.
آرزو داشت که توانایی قائم (علیه السلام) را داشته باشد و با این کلام استواری اصحاب او را یاد کرده است، زیرا مردی از اصحاب او توانایی چهل مرد را دارد و قلب او از
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۱۱/ إلزام الناصب، ج ۱،ص ۶۸ / بحار الأنوار، ج ۵۲،ص ۳۲۷ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۱۲۹ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۶، ص ۲۰۳ / تفسیر نور الثقلین، ج ۲، ص ۳۸۷ / کمال الدین، ج ۲، ص ۶۷۲.

پاره آهن استوارتر است و اگر بر کوههای آهن بگذرند آن را بر کنند و شمشیرهای خود را در نیام نکنند تا آنکه خدای تعالی خشنود گردد.
۲ - عن صالح بن سعد، عن أبی عبد الله (علیه السلام) فی قوله تعالی: «لَوْ أَنَّ لِی بِکُمْ قُوَّهً أَوْ آوِی إِلی رُکْنٍ شَدِیدٍ»، قال: «قوه» القائم (علیه السلام)، و «الرکن الشدید» الثلاثمائه و ثلاثه عشر أصحابه.(۱)
صالح بن سعد از امام صادق (علیه السلام) روایت نموده که حضرت در باره ی قول خداوند تعالی: «لَوْ أَنَّ لِی بِکُمْ قُوَّهً أَوْ آوِی إِلی رُکْنٍ شَدِیدٍ»، فرمودند: قوّت، حضرت قائم (علیه السلام) است و رکن شدید، اصحاب آن حضرت می باشد، که سیصد و سیزده نفرند.
-----------------
۱- إلزام الناصب، ج ۱،ص ۶۸ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۱۲۷ / تفسیر العیاشی، ج ۲، ص ۱۵۶.

شماره (۷۹) کد آیه:۸۳/۱۱ اسم آیه: عذابهای ظالمین در آستانه ظهور
﴿مُسَوَّمَهً عِنْدَ رَبِّکَ وَ ما هِیَ مِنَ الظَّالِمینَ بِبَعیدٍ﴾.

که آن سنگها از امر خدا نشاندار و معین بود و البته چنین هلاکتی از ظالمان عالم دور نخواهد بود.
قالَ اَمیرُ المُؤمنِین عَلیّ (علیه السلام) فِی خُطبهٍ:... وَ یَأْتِیهِمْ یَوْمَئِذٍ الْخَسْفُ وَ الْقَذْفُ وَ الْمَسْخُ، فَیَوْمَئِذٍ تَأْوِیلُ هَذِهِ الْآیَهِ: «وَ ما هِیَ مِنَ الظَّالِمِینَ بِبَعِیدٍ».(۱)
امیر المؤمنین علی (علیه السلام) در یک خطبه ای می فرمایند:... در آن روز خسف (به زمین فرورفتن) و مسخ (بصورت حیوانی تبدیل شدن) و قذف (که ظاهرا مراد سنگ باریدن است) اتفاق می افتد و این تأویل این آیه است: «وَ ما هِیَ مِنَ الظَّالِمِینَ بِبَعِیدٍ».
-----------------
۱- إلزام الناصب، ج ۲، ص ۱۶۳ / بحار الأنوار، ج ۵۳، ص ۸۴ / مختصر البصائر، ص ۴۷۲.

شماره (۸۰) کد آیه: ۸۶ / ۱۱ اسم آیه: بقیّت الله
﴿بَقِیَّتُ اللهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنینَ وَ ما أَنَا عَلَیْکُمْ بِحَفیظٍ﴾.

آنچه خداوند برای شما باقی گذارده، برایتان بهتر است اگر ایمان داشته باشید! و من، پاسدار شما (و مأمور بر اجبارتان به ایمان) نیستم! ۱- عَنْ عُمَر بْنِ زَاهِرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) قَالَ: سَأَلَهُ رَجُلٌ عَنِ الْقَائِمِ یُسَلَّمُ عَلَیْهِ بِإِمْرَهِ الْمُؤْمِنِینَ؟ قَالَ: لَا ذَاکَ اسْمٌ سَمَّی اللهُ بِهِ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) لَمْ یُسَمَّ بِهِ أَحَدٌ قَبْلَهُ وَ لَا یَتَسَمَّی بِهِ بَعْدَهُ إِلَّا کَافِرٌ، قُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاکَ کَیْفَ یُسَلَّمُ عَلَیْهِ؟ قَالَ: یَقُولُونَ: السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا بَقِیَّهَ اللهِ، ثُمَّ قَرَأَ: «بَقِیَّتُ اللهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِین».(۱)
شخصی از حضرت صادق (علیه السلام) پرسید که: آیا وقتی که سلام به حضرت قائم (علیه السلام) کنند او را امیر المؤمنین می گویند؟ حضرت فرمودند: نه، این اسمی است که خدا حضرت علی (علیه السلام) را به آن مسمّی ساخته و پیش از او کسی به این نام مسمّی نشده و بعد از او هم کسی این نام را بر خود نمی گذارد مگر کافر باشد.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۶۰ / بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۷۳ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۱۹۱ / تفسیر فرات الکوفی، ص ۱۹۳ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۶، ص ۲۲۳ / تفسیر نور الثقلین، ج ۲، ص ۳۹۰ / الکافی، ج ۱، ص ۴۱۲ / کمال الدین، ج ۱، ص ۳۳۱.

راوی گفت: فدای شما شوم پس بر او چگونه سلام می کنند؟ حضرت فرمودند: می گویند: «السّلام علیک یا بقیّه الله»، سپس این آیه را خواندند: «بَقِیَّتُ اللهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِین».
۲- عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ الثَّقَفِیِّ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِیٍّ الباقر (علیهما السلام) یَقُول:... أَوَّلُ مَا یَنْطِقُ بِهِ هَذِهِ الْآیَهُ: «بَقِیَّتُ اللهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ»، ثُمَّ یَقُولُ: أَنَا بَقِیَّهُ اللهِ فِی أَرْضِهِ وَ خَلِیفَتُهُ وَ حجّتهُ عَلَیْکُمْ فَلَا یُسَلِّمُ عَلَیْهِ مُسَلِّمٌ إِلَّا قَالَ: السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا بَقِیَّهَ اللهِ فِی أَرْضِه...(۱)
محمد بن مسلم از حضرت امام محمد باقر (علیه السلام) نقل نموده که حضرت می فرمودند:... چون حضرت قائم (علیه السلام) ظاهر شود اوّلین سخن او این آیه قرآن است: «بَقِیَّتُ اللهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ»، سپس می گوید: منم بقیّه الله در زمین و منم خلیفه خداوند و حجّت او بر شما و هر درود فرستنده ای به او چنین سلام گوید: السّلام علیک یا بقیّه الله فی ارضه.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۳۴۶ / إعلام الوری بأعلام الهدی، ص ۴۶۳ / إلزام الناصب، ج ۱، ص ۴۲۷ / بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۲۱۲ / تفسیر الصافی، ج ۲، ص ۴۶۸ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۶، ص ۲۲۶ / تفسیر نور الثقلین، ج ۲، ص ۳۹۲ / کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ص ۳۳۱.

شماره (۸۱) کد آیه: ۹۳ / ۱۱ اسم آیه: دستور به صبر و انتظار
﴿... وَ ارْتَقِبُوا إِنِّی مَعَکُمْ رَقیبٌ﴾.

پس شما منتظر باشید که من هم منتظرم.
عَنْ أَحْمَد بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ قَالَ: قَالَ الرِّضَا (علیه السلام): مَا أَحْسَنَ الصَّبْرَ وَ انْتِظَارَ الْفَرَجِ أَمَا سَمِعْتَ قَوْلَ اللهِ (عزّ و جلّ): «وَ ارْتَقِبُوا إِنِّی مَعَکُمْ رَقِیبٌ»، «فَانْتَظِرُوا إِنِّی مَعَکُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِینَ»، فَعَلَیْکُمْ بِالصَّبْرِ فَإِنَّهُ إِنَّمَا یَجِیءُ الْفَرَجُ عَلَی الْیَأْسِ فَقَدْ کَانَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ أَصْبَرَ مِنْکُمْ.(۱)
احمد بن محمد بن ابی نصر از حضرت امام رضا (علیه السلام) روایت کند که حضرت فرمودند: صبر و انتظار فرج چه نیکوست، آیا سخن خدای تعالی را نشنیدی که فرمود: چشم به راه باشید که من نیز با شما چشم به راهم، و فرمود: منتظر باشید که من نیز با شما از منتظرانم، پس بر شما باد که صبر کنید که فرج پس از یأس می آید و پیشینیان شما، از شما صابرتر بودند.
-----------------
۱- بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۱۱۰ و ص ۱۲۹ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۵۶۱ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۶، ص ۴۱ / تفسیر نور الثقلین، ج ۲، ص ۲۹۷ / کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۶۴۵.

شماره (۸۲) کد آیه:۱۱۰/۱۱ اسم آیه: عاقبت منکرین حضرت مهدی (علیه السلام)
﴿وَ لَقَدْ آتَیْنا مُوسَی الْکِتابَ فَاخْتُلِفَ فیهِ...﴾.

و ما به موسی کتاب آسمانی دادیم سپس در آن اختلاف شد...
البته شیبه این آیه در آیه ی شماره ی ۱۷۱، کد: ۴۵ / ۴۱ نیز خواهد آمد.
أَبِی حَمْزَه عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ (عزّ و جلّ):... «وَ لَقَدْ آتَیْنا مُوسَی الْکِتابَ فَاخْتُلِفَ فِیهِ»، قَالَ: اخْتَلَفُوا کَمَا اخْتَلَفَتْ هَذِهِ الْأُمَّهُ فِی الْکِتَابِ وَ سَیَخْتَلِفُونَ فِی الْکِتَابِ الَّذِی مَعَ الْقَائِمِ الَّذِی یَأْتِیهِمْ بِهِ حَتَّی یُنْکِرَهُ نَاسٌ کَثِیرٌ فَیُقَدِّمُهُمْ فَیَضْرِبُ أَعْنَاقَهُم...(۱)
ابو حمزه از امام باقر (علیه السلام) روایت کرده که حضرت در تفسیر گفتار خدای (عزّ و جلّ):... و به راستی به موسی کتاب دادیم و در آن اختلاف روی داد، فرمودند: اختلاف کردند، چنانچه این امت در قرآن هم اختلاف کردند، و محققا در کتابی هم که با قائم (علیه السلام) است و برای آنها بیاورد، اختلاف خواهند کرد، بدان حد که جمع زیادی آن را انکار کنند، پس آن حضرت منکران را حاضر نماید و گردنشان را بزند.
-----------------
۱- بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۳۱۳ و ج ۵۱، ص ۶۲ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۷۹۴ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۵۲۷ / تفسیر الصافی، ج ۲، ص ۴۷۴ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۶، ص ۲۴۸ و ج ۱۱، ص ۴۶۴ / تفسیر نور الثقلین، ج ۲، ص ۴۰۰ و ج ۴، ص ۵۷۰.

شماره (۸۳) کد آیه: ۹۴ / ۱۲ اسم آیه: پیراهن یوسف
﴿وَ لَمَّا فَصَلَتِ الْعِیرُ قالَ أَبُوهُمْ إِنِّی لَأَجِدُ رِیحَ یُوسُفَ لَوْ لا أَنْ تُفَنِّدُونِ﴾.

هنگامی که کاروان (از مصر) بیرون آمد، پدرشان [یعقوب] گفت: «من بوی یوسف را احساس می کنم، اگر مرا نادان نشمارید!» عَن مُفَضَّلِ بْنِ عُمَر عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) قَالَ: سَمِعْتُهُ یَقُولُ: أَ تَدْرِی مَا کَانَ قَمِیصُ یُوسُفَ (علیه السلام) ؟ قَالَ قُلْتُ: لا، قَالَ: إِنَّ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) لَمَّا أُوقِدَتْ لَهُ النَّارُ أَتَاهُ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) بِثَوْبٍ مِنْ ثِیَابِ الْجَنَّهِ، فَأَلْبَسَهُ إِیَّاهُ فَلَمْ یَضُرَّهُ مَعَهَا حَرٌّ وَ لَا بَرْدٌ، فَلَمَّا حَضَرَ إِبْرَاهِیمَ الْمَوْتُ جَعَلَهُ فِی تَمِیمَهٍ وَ عَلَّقَهُ عَلَی إِسْحَاقَ، وَ عَلَّقَهُ إِسْحَاقُ عَلَی یَعْقُوبَ، فَلَمَّا وُلِدَ یُوسُفُ عَلَّقَهُ عَلَیْهِ، وَ کَانَ فِی عَضُدِهِ حَتَّی کَانَ مِنْ أَمْرِهِ مَا کَانَ، فَلَمَّا أَخْرَجَهُ یُوسُفُ بِمِصْرَ مِنَ التَّمِیمَهِ وَجَدَ یَعْقُوبُ (علیه السلام) رِیحَهُ، وَ هُوَ قَوْلُهُ تَعَالَی حِکَایَهً عَنْهُ: «إِنِّی لَأَجِدُ رِیحَ یُوسُفَ لَوْ لا أَنْ تُفَنِّدُونِ»، فَهُوَ ذَلِکَ الْقَمِیصُ الَّذِی أُنْزِلَ مِنَ الْجَنَّهِ.
قُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاکَ فَإِلَی مَنْ صَارَ هَذَا الْقَمِیصُ؟

قَالَ: إِلَی أَهْلِهِ، وَ هُوَ مَعَ قَائِمِنَا إِذَا خَرَجَ ثُمَّ قَالَ: کُلُّ نَبِیٍّ وَرِثَ عِلْماً أَوْ غَیْرَهُ فَقَدِ انْتَهَی إِلَی مُحَمَّدٍ (صلّی الله علیه و آله).(۱)
مفضّل بن عمر گوید از امام صادق (علیه السلام) شنیدم که می فرمودند: آیا می دانی که پیراهن یوسف (علیه السلام) چه بود؟ گفتم: نه، فرمودند: چون برای ابراهیم (علیه السلام) آتش افروختند جبرئیل (علیه السلام) برای او پیراهنی بهشتی آورد و به او پوشاند تا گرما و سرما بر او اثر نکند و چون وفاتش فرا رسید آن را در تمیمه ای (کیسه ای که معمولاً برای حفظ فرزندان از چشم زخم، دعا درونش قرار داده و گردن فرزندان آویزان می نمودند) کرد و به گردن اسحاق آویخت، و او نیز بر یعقوب آویخت، و چون یوسف به دنیا آمد بر او آویخت و در بازویش بود تا کارش به آنجا رسید که شنیده اید، و چون در مصر یوسف آن پیراهن را از تمیمه بیرون آورد، یعقوب بوی آن را شنید و این همان قول خدای تعالی است که در حکایت از او می فرماید: «اگر مرا خطا کار ندانید من بوی یوسف را استشمام می کنم»، و آن همان پیراهنی است که از بهشت فرود آمد.
گفتم: فدای شما شوم! اکنون آن پیراهن در نزد کیست؟ حضرت فرمودند: در دست اهل آن است، و هنگام خروج قائم (علیه السلام) همراه اوست، سپس فرمودند: علم یا هر چیز دیگری که پیامبران به ارث گذاشته اند منتهی به حضرت محمّد (صلّی الله علیه وآله وسلم) شده است.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۱۲ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۱۶۸ / بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۲۷ / الخرائج و الجرائح، ج ۲، ص ۶۹۳ / کمال الدین، ج ۲، ص ۶۷۴.

شماره (۸۴) کد آیه:۱۱۰/۱۲ اسم آیه: ظهور حضرت مهدی (علیه السلام) پس از نا امیدی
﴿حَتَّی إِذَا اسْتَیْأَسَ الرُّسُلُ وَ ظَنُّوا أَنَّهُمْ قَدْ کُذِبُوا جاءَهُمْ نَصْرُنا فَنُجِّیَ مَنْ نَشاءُ وَ لا یُرَدُّ بَأْسُنا عَنِ الْقَوْمِ الْمُجْرِمینَ﴾.

(مردم با انبیاء چنان ضدیّت کردند) تا آنجا که رسولان مأیوس شده و (مردم) گمان کردند که به آنان دروغ گفته شده است، در این هنگام یاری ما به سراغ آنها آمد، پس آنان که ما خواستیم، نجات یافتند، و نیز قهر و انتقام ما از بدکاران عالم باز گردانده نمی شود! عَن مُفَضَّلِ بْنِ عُمَر، عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام)، قَالَ: جَاءَ رَجُلٌ إِلَی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) فَشَکَا إِلَیْهِ طُولَ دَوْلَهِ الْجَوْرِ، فَقَالَ لَهُ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام): وَ اللهِ! لَا یَکُونُ مَا تَأْمُلُونَ حَتَّی یَهْلِکَ الْمُبْطِلُونَ، وَ یَضْمَحِلَّ الْجَاهِلُونَ، وَ یَأْمَنَ الْمُتَّقُونَ، وَ قَلِیلٌ مَا یَکُونُ حَتَّی لَا یَکُونَ لِأَحَدِکُمْ مَوْضِعُ قَدَمِهِ، وَ حَتَّی تَکُونُوا عَلَی النَّاسِ أَهْوَنَ مِنَ الْمَیْتَهِ عِنْدَ صَاحِبِهَا، فَبَیْنَا أَنْتُمْ کَذَلِکَ إِذْ جَاءَ نَصْرُ اللهِ وَ الْفَتْحُ، وَ هُوَ قَوْلُ رَبِّی (عزّ و جلّ) فِی کِتَابِهِ: «حَتَّی إِذَا اسْتَیْأَسَ الرُّسُلُ وَ ظَنُّوا أَنَّهُمْ قَدْ کُذِبُوا جاءَهُمْ نَصْرُنا».(۱)
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱، ص ۶۸ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۲۱۸ / دلائل الامامه، ص ۴۷۱.

مفضل بن عمر از امام صادق (علیه السلام) نقل می کند که حضرت فرمودند: مردی به محضر امام امیرالمؤمنین (علیه السلام) شرفیاب شد و از طولانی شدن دولت جور و ستم به آن جناب شکایت کرد، امیرالمؤمنین (علیه السلام) به او فرمودند: به خدا سوگند! آنچه آرزویش را دارید نخواهد شد تا اینکه باطل جویان هلاک شوند و جاهلان از میان بروند، و متّقیان که اندک هستند در امان گردند، تا جائیکه احدی از شما جای پایی برای خودش نخواهد یافت، و تا آنجا که شما در نظر مردم از مردار در چشم صاحبش نیز بی ارزشتر خواهید شد، همانطور که شما در آن حال هستید ناگهان یاری خداوند و پیروزی بیاید، و این است فرموده ی خداوند (عزّ و جلّ) در کتابش: پیامبران به دعوت خود، و دشمنان آنها به مخالفت خود هم چنان ادامه دادند، تا آن گاه که رسولان مأیوس شدند، و (مردم) گمان کردند که به آنان دروغ گفته شده است در این هنگام، یاری ما به سراغ آنها آمد.

شماره (۸۵) کد آیه: ۷ / ۱۳ اسم آیه: آخرین هادی
﴿... إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِکُلِّ قَوْمٍ هادٍ﴾.

... تو فقط بیم دهنده ای! و برای هر گروهی هدایت کننده ای است.
۱- عَنْ حَنَانِ بْنِ سَدِیرٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: سَمِعْتُهُ یَقُولُ فِی قَوْلِ اللهِ تَعَالَی: «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِکُلِّ قَوْمٍ هادٍ»، قَالَ رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم): أَنَا الْمُنْذِرُ وَ عَلِیٌّ الْهَادِی وَ کُلُّ إِمَامٍ هَادٍ لِلْقَرْنِ الَّذِی هُوَ فِیهِ.(۱)
حنان بن سدیر از پدرش روایت می کند که از امام باقر (علیه السلام)، شنیدم در باره ی آیه: «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِکُلِ قَوْمٍ هادٍ»، فرمودند: پیامبر اکرم (صلّی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: من منذر هستم و علی (علیه السلام) هادی است و هر امام هدایت کننده ای است برای قومش در زمان خود.
۲- عَنْ بُرَیْدِ بْنِ مُعَاوِیَه عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِکُلِّ قَوْمٍ هادٍ»، فَقَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم): أَنَا الْمُنْذِرُ وَ فِی کُلِّ زَمَانٍ إِمَامٌ مِنَّا یَهْدِیهِمْ إِلَی مَا جَاءَ بِهِ نَبِیُّ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم) وَ الْهُدَاهُ مِنْ بَعْدِهِ عَلِیٌّ وَ الْأَوْصِیَاءُ مِنْ بَعْدِهِ وَاحِدٌ بَعْدَ وَاحِدٍ،
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۲، ص ۲۱۰ / بحار الانوار، ج ۳۵، ص ۴۰۴ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۲۳۱ / تفسیر العیاشی، ج ۲، ص ۲۰۴ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۶، ص ۴۱۵ / غایه المرام و حجه الخصام، ج ۳، ص ۱۱.

أَمَا وَ اللهِ! مَا ذَهَبَتْ مِنَّا وَ لَا زَالَتْ فِینَا إِلَی السَّاعَهِ رَسُولُ اللهِ الْمُنْذِرُ وَ بِعَلِیٍّ یَهْتَدِی الْمُهْتَدُونَ.(۱)
برید بن معاویه گوید: امام باقر (علیه السلام)، در باره قول خداوند تعالی: «إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِکُلِّ قَوْمٍ هادٍ»، فرمودند که: رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) فرموده اند: من بیم دهنده هستم، و در هر زمان از ما امامی خواهد بود که مردم را به آنچه پیغمبر خدا آورده است هدایت می کند، و راهنمایان امّت بعد از پیغمبر (صلّی الله علیه وآله وسلم)، علی است و سپس اوصیای او یکی بعد از دیگری.
سوگند به خدا! هدایت امّت از ما خاندان بیرون نرفته و تا روز قیامت هم در میان ما خواهد بود، رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) منذر و دعوت کننده است و به وسیله ی امیر المؤمنین علیّ بن ابیطالب (علیهما السلام) راه یافتگان به سوی خدا رهبری خواهند شد.
-----------------
۱- البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۲۳۱ / بحار الانوار، ج ۳۵، ص ۴۰۴ / تفسیر العیاشی، ج ۲، ص ۲۰۴ / غایه المرام و حجه الخصام، ج ۳، ص ۱۱ / منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه (خوئی)، ج ۵، ص ۲۳۳.

شماره (۸۶) کد آیه:۱۳/۱۳ اسم آیه: دوران فریبکاری
﴿... وَ هُمْ یُجادِلُونَ فِی اللهِ وَ هُوَ شَدیدُ الْمِحالِ﴾.

... باز هم کافران درباره ی خدا به مجادله مشغولند! و او قدرتی بی انتهاست (و مجازاتی دردناک) دارد! عَنِ ابْنِ نُبَاتَه قَالَ: سَمِعْتُ عَلِیّاً (علیه السلام) یَقُولُ: إِنَّ بَیْنَ یَدَیِ الْقَائِمِ سِنِینَ خَدَّاعَهً یُکَذَّبُ فِیهَا الصَّادِقُ وَ یُصَدَّقُ فِیهَا الْکَاذِبُ، وَ یُقَرَّبُ فِیهَا الْمَاحِلُ، وَ فِی حَدِیثٍ وَ یَنْطِقُ فِیهَا الرُّوَیْبِضَهُ، قُلْتُ: وَ مَا الرُّوَیْبِضَهُ وَ مَا الْمَاحِلُ؟ قَالَ: أَ مَا تَقْرَءُونَ الْقُرْآنَ قَوْلَهُ: «وَ هُوَ شَدِیدُ الْمِحالِ»، قَالَ: یُرِیدُ الْمَکْرَ، فَقُلْتُ: وَ مَا الْمَاحِلُ؟ قَالَ: یُرِیدُ الْمَکَّارَ.(۱)
اصبغ بن نباته گوید: شنیدم حضرت علیّ (علیه السلام) می فرمایند: همانا پیش از قائم سالهای فریبکاری خواهد بود، که راستگو در آن دروغگو و دروغگو در آن راستگو قلمداد شود و ماحل در آن مقرّب باشد، و در حدیثی است که: رویبضه در آن به سخن آید.
عرض کردم: رویبضه چیست و ماحل کدام است؟ حضرت فرمودند: مگر قرآن نمی خوانید که در آن می فرماید: «وَ هُوَ شَدِیدُ الْمِحالِ»، فرمودند: مراد مکر است، پس عرض کردم: ماحل چه باشد؟ فرمودند: یعنی مکّار سخن چین و جاسوس.
-----------------
۱- إثبات الهداه، ج ۵، ص ۳۶۸ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۶۹ / بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۴۵ / الغیبه للنعمانی، ص ۲۷۸.

شماره (۸۷) کد آیه: ۲۹ / ۱۳ اسم آیه: طوبی
﴿الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ طُوبی لَهُمْ وَ حُسْنُ مَآبٍ﴾.

آنها که ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند، پاکیزه ترین (زندگی) نصیبشان است و بهترین سرانجامها! عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: قَالَ الصَّادِقُ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ (علیهما السلام): طُوبَی لِمَنْ تَمَسَّکَ بِأَمْرِنَا فِی غَیْبَهِ قَائِمِنَا فَلَمْ یَزِغْ قَلْبُهُ بَعْدَ الْهِدَایَهِ، فَقُلْتُ لَهُ: جُعِلْتُ فِدَاکَ! وَ مَا طُوبَی؟ قَالَ: شَجَرَهٌ فِی الْجَنَّهِ، أَصْلُهَا فِی دَارِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ (علیه السلام)، وَ لَیْسَ مِنْ مُؤْمِنٍ إِلَّا وَ فِی دَارِهِ غُصْنٌ مِنْ أَغْصَانِهَا، وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللهِ (عزّ و جلّ): «طُوبی لَهُمْ وَ حُسْنُ مَآبٍ».(۱)
ابو بصیر از امام صادق (علیه السلام) روایت کند که حضرت فرمودند: خوشا به حال کسی که در غیبت قائم ما به امر ما تمسّک جوید و قلبش پس از هدایت منحرف نشود، گفتم: فدای شما شوم! طوبی چیست؟ فرمودند: درختی در بهشت است که ریشه ی آن در خانه ی علیّ بن أبی طالب (علیهما السلام) است، و هیچ مؤمنی نیست جز آنکه شاخه ای از شاخه های آن درخت در خانه ی اوست، و این همان قول خدای تعالی است که فرمود: «طُوبی لَهُمْ وَ حُسْنُ مَآبٍ».
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱، ص ۱۶۹ / بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۲۵۴ / تفسیر الصافی، ج ۳، ص ۷۰ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۶، ص ۴۵۱ / تفسیر نور الثقلین، ج ۲، ص ۵۰۵ / کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۳۵۸ / معانی الأخبار، النص، ص ۱۱۲.

شماره (۸۸) کد آیه: ۵ / ۱۴ اسم آیه: روزهای خاص خد
﴿... وَ ذَکِّرْهُمْ بِأَیَّامِ اللهِ إِنَّ فی ذلِکَ لَآیاتٍ لِکُلِّ صَبَّارٍ شَکُورٍ﴾.

... و «ایّام الله» را به آنان یاد آور! در این، نشانه هایی است برای هر صبر کننده شکرگزار! عَنْ مُثَنًّی الْحَنَّاطِ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ (علیه السلام) یَقُولُ: «أَیَّامُ اللهِ»، ثَلَاثَهٌ یَوْمُ، یَقُومُ الْقَائِمُ وَ یَوْمُ الْکَرَّهِ وَ یَوْمُ الْقِیَامَهِ.(۱)
از مثنی حناط روایت است که گفت: شنیدم امام باقر (علیه السلام) می فرمایند: روزهای خداوند (عزّ و جلّ) سه روزند، روزی که حضرت قائم (علیه السلام) قیام می کند و روز رجعت و روز قیامت.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۷۲ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۶۸ و ج ۲، ص ۲۹۱ / بحار الانوار، ج ۷، ص ۶۱ و ج ۵۱، ص ۵۰ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۲۸۶ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۵۵۹ / تفسیر الصافی، ج ۳، ص ۸۰ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۷، ص ۲۹ / تفسیر نور الثقلین، ج ۲، ص ۵۲۶ / الخصال، ج ۱، ص ۱۰۸.

شماره (۸۹) کد آیه: ۴۴ / ۱۴ اسم آیه: تأخیر
﴿وَ أَنْذِرِ النَّاسَ یَوْمَ یَأْتیهِمُ الْعَذابُ فَیَقُولُ الَّذینَ ظَلَمُوا رَبَّنا أَخِّرْنا إِلی أَجَلٍ قَریبٍ نُجِبْ دَعْوَتَکَ وَ نَتَّبِعِ الرُّسُلَ أَ وَ لَمْ تَکُونُوا أَقْسَمْتُمْ مِنْ قَبْلُ ما لَکُمْ مِنْ زَوالٍ﴾.

و مردم را از روزی که عذاب الهی به سراغشان می آید، بترسان! آن روز که ظالمان می گویند: «پروردگارا! مدّت کوتاهی ما را مهلت ده، تا دعوت تو را بپذیریم و از پیامبران پیروی کنیم!» (امّا پاسخ می شنوند که:) مگر قبلًا سوگند یاد نکرده بودید که زوال و فنایی برای شما نیست؟!«لطفاً به آیه ی شماره ی ۳۱، کد: ۷۷ / ۴ مراجعه فرمائید.»

شماره (۹۰) کد آیه: ۴۵ / ۱۴ اسم آیه: خانه های حضرت مهدی (علیه السلام)
﴿وَ سَکَنْتُمْ فی مَساکِنِ الَّذینَ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ وَ تَبَیَّنَ لَکُمْ کَیْفَ فَعَلْنا بِهِمْ وَ ضَرَبْنا لَکُمُ الْأَمْثالَ﴾.

(آری شما بودید که) در منازل (و کاخهای) کسانی که به خویشتن ستم کردند، ساکن شدید و برای شما آشکار شد چگونه با آنان رفتار کردیم و برای شما، مثلها (از سرگذشت پیشینیان) زدیم! عَنْ سَعْدِ بْنِ عُمَر عَنْ غَیْرِ وَاحِدٍ مِمَّنْ حَضَرَ أَبَا عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) وَ رَجُلٍ یَقُولُ: قَدْ ثَبَتَ دَارُ صَالِحٍ وَ دَارُ عِیسَی بْنِ عَلِیٍّ وَ ذَکَرَ دُورَ الْعَبَّاسِیِّینَ، فَقَالَ رَجُلٌ: أَرَانَاهَا اللهُ خَرَاباً أَوْ خَرَّبَهَا بِأَیْدِینَا.
فَقَالَ لَهُ أَبُو عَبْدِ اللهِ (علیه السلام): لَا تَقُلْ هَکَذَا! بَلْ یَکُونُ مَسَاکِنَ الْقَائِمِ وَ أَصْحَابِهِ، أَمَا سَمِعْتَ اللهَ یَقُولُ: «وَ سَکَنْتُمْ فِی مَساکِنِ الَّذِینَ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ».(۱)
از سعد بن عمر از چند نفر از کسانی که در محضر حضرت صادق (علیه السلام) شرفیاب بوده اند روایت کرده که: مردی در آن مجلس می گفت: خانه ی صالح و خانه ی عیسی بن علی ثابت مانده، و از خانه های عباسیان یاد کرد، مرد دیگری گفت:
-----------------
۱- اثبات الهداه،ج ۵ ص ۱۷۵،ح ۵۶۵ / إلزام الناصب، ج ۱، ص ۶۹ / بحار الانوار، ج ۵۲ ص ۳۴۷،ح ۹۵ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۳۱۷ / تفسیر العیاشی، ج ۲،ص ۲۳۵،ح ۴۹ / تفسیر نور الثقلین، ج ۲، ص ۵۵۳ حدیث ۱۲۹.

خداوند آن خانه ها را در حال خرابی به ما نشان دهد، یا آنها را به دست ما خراب کند.
پس حضرت صادق (علیه السلام) به او فرمودند: اینچنین سخن مگوی! بلکه اینها خانه های حضرت قائم و اصحابش خواهد شد، آیا نشنیده ای که خداوند (عزّ و جلّ) می فرماید: «و در منازل و مساکن ستمگران (قبل از خودتان) مسکن گرفتید».

شماره (۹۱) کد آیه:۲/۱۵ اسم آیه: رجعت امیر المؤمنین (علیه السلام) و شیعیانشان
﴿رُبَما یَوَدُّ الَّذینَ کَفَرُوا لَوْ کانُوا مُسْلِمینَ﴾.

کافران (هنگامی که آثار شوم اعمال خود را ببینند،) چه بسا آرزو می کنند که ای کاش مسلمان بودند! عَنْ جَابِرِ بْنِ یَزِید عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی خبرٍ طَویل... اِلی اَن قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ (علیه السلام): قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ (عزّ و جلّ): «رُبَما یَوَدُّ الَّذِینَ کَفَرُوا لَوْ کانُوا مُسْلِمِینَ»، قَالَ: هُوَ أَنَا، إِذَا خَرَجْتُ أَنَا وَ شِیعَتِی، وَ خَرَجَ عُثْمَانُ بْنُ عَفَّانَ وَ شِیعَتُهُ، وَ نَقْتُلُ بَنِی أُمَیَّهَ فَعِنْدَهَا «یَوَدُّ الَّذِینَ کَفَرُوا لَوْ کَانُوا مُسْلِمَیْنِ».(۱)
جابر از امام باقر (علیه السلام) در روایتی طولانی نقل می کند که امام باقر (علیه السلام) از وجود مقدس امیرمؤمنان (علیه السلام) نقل می کند که حضرت در تفسیر آیه: «رُبَما یَوَدُّ الَّذِینَ کَفَرُوا لَوْ کانُوا مُسْلِمِینَ»، فرمودند: آن هنگامی است که من و شیعیانم خارج شویم، عثمان و پیروانش نیز خارج شوند و بنی امیه را از دم شمشیر بگذرانیم، آن روز کافران آرزو می کنند که ای کاش مسلمان بودند.
-----------------
۱- بحار الأنوار، ج ۵۳، ص ۶۴ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۳۳۱ / مختصر البصائر، ص ۸۹.

شماره (۹۲) کد آیه: ۱۷ / ۱۵ اسم آیه: سنگسار کردن شیطان
﴿وَ حَفِظْناها مِنْ کُلِّ شَیْطانٍ رَجیمٍ﴾.

و آن را از هر شیطان رانده شده ای حفظ کردیم.
«لطفاً به آیه ی شماره ی ۱۷، کد: ۳۶ / ۳ مراجعه فرمائید.»

شماره (۹۳) کد آیه:۳۸/ ۱۵ اسم آیه: پایان مهلت شیطان و پایان تقیّه
﴿إِلی یَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُوم﴾.

(امّا نه تا روز رستاخیز، بلکه) تا روز وقت معیّنی.
۱- عَنْ وَهْبِ بْنِ جُمَیْعٍ مَوْلَی إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ إِبْلِیسَ: «رَبِّ فَأَنْظِرْنِی إِلی یَوْمِ یُبْعَثُونَ قالَ فَإِنَّکَ مِنَ الْمُنْظَرِینَ إِلی یَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ» قَالَ لَهُ وَهْبٌ: جُعِلْتُ فِدَاکَ! أَیُّ یَوْمٍ هُوَ؟ قَالَ: یَا وَهْبُ! أَ تَحْسَبُ أَنَّهُ یَوْمُ یَبْعَثُ اللهُ فِیهِ النَّاسَ؟ إِنَّ اللهَ أَنْظَرَهُ إِلَی یَوْمِ یَبْعَثُ فِیهِ قَائِمَنَا فَإِذَا بَعَثَ اللهُ قَائِمَنَا کَانَ فِی مَسْجِدِ الْکُوفَهِ، وَ جَاءَ إِبْلِیسُ حَتَّی یَجْثُوَ بَیْنَ یَدَیْهِ عَلَی رُکْبَتَیْهِ، فَیَقُولُ: یَا وَیْلَهُ مِنْ هَذَا الْیَوْمِ! فَیَأْخُذُ بِنَاصِیَتِهِ فَیَضْرِبُ عُنُقَهُ فَذَلِکَ یَوْمُ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ.(۱)
وهب بن جمیع از بستگان اسحاق بن عمار گوید: پرسیدم از امام صادق (علیه السلام) از گفته ی ابلیس: «پروردگارا مهلتم ده تا روزی که مبعوث شوند، فرمود: تو مهلت داری تا روز وقت معلوم» وهب گفت: قربانت شوم! آن چه روزی است؟
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۷۵ / بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۷۶ و ج ۶۰، ص ۲۵۴ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۳۶۶ / تفسیر الصافی، ج ۳، ص ۱۱۳ / تفسیر العیّاشی ۲: ۲۴۲/ تفسیر کنز الدقائق، ج ۷، ص ۱۲۹ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۱۴.

حضرت فرمودند: ای وهب! آیا می پنداری که روز رستاخیز مردم است؟ بلکه خدایش مهلت داده تا روزی که قائم ما ظهور کند، و چون قائم ما ظهور کند و در مسجد کوفه باشد، ابلیس آید و برابرش زانو زند و گوید: ای وای بر من از این روز! و قائم موی جلوی سرش را بگیرد و گردنش را بزند و این روز وقت معلوم است.
۲ - عَن ْحُسَیْنِ بْنِ خَالِدٍ قَالَ: قَالَ الرِّضَا (علیه السلام): لَا دِینَ لِمَنْ لَا وَرَعَ لَهُ، وَ لَا إِیمَانَ لِمَنْ لَا تَقِیَّهَ لَهُ، وَ إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللهِ أَتْقاکُمْ، وَ أَعْمَلُکُمْ بِالتَّقِیَّهِ، فَقِیلَ لَهُ: یَا ابْنَ رَسُولِ اللهِ! إِلَی مَتَی؟ قَالَ: إِلی یَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ وَ هُوَ یَوْمَ خُرُوجِ قَائِمِنَا، فَمَنْ تَرَکَ التَّقِیَّهَ قَبْلَ خُرُوجِ قَائِمِنَا فَلَیْسَ مِنَّا...(۱)
حسین بن خالد گوید: امام رضا (علیه السلام) فرمودند: کسی که ورع نداشته باشد دین ندارد، و کسی که تقیّه نداشته باشد ایمان ندارد، گرامی ترین شما نزد پروردگار کسی است که بیشتر به تقیّه عمل کند، گفتند: ای فرزند رسول خدا! تا به کی؟ حضرت فرمودند: تا روز وقت معلوم که روز خروج قائم ما اهل بیت است، و کسی که تقیّه را پیش از خروج قائم ما ترک کند از ما نیست،...
-----------------
۱- إعلام الوری بأعلام الهدی، ص ۴۳۴ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۱۵۷ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۹، ص ۴۵۷ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۴۷ / غایه المرام و حجه الخصام، ج ۷، ص ۹۰ / کشف الغمه فی معرفه الأئمه، ج ۲، ص ۵۲۴/ کفایه الاثر، ص ۲۷۴ / کمال الدین، ج ۲، ص ۳۷۱.

شماره (۹۴) کد آیه: ۷۵ / ۱۵ اسم آیه: مُتوسّمین
﴿إِنَّ فی ذلِکَ لَآیاتٍ لِلْمُتَوَسِّمینَ﴾.

در این (سرگذشت عبرت انگیز)، نشانه هایی است برای هوشیاران!

۱- عَنْ أَبِی بَکْرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْحَضْرَمِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: سَمِعْتُهُ یَقُولُ: إِنَّهُ لَیْسَ مِنْ مَخْلُوقٍ إِلَّا بَیْنَ عَیْنَیْهِ مَکْتُوبٌ مُؤْمِنٌ أَوْ کَافِرٌ، ذَلِکَ مَحْجُوبٌ عَنْکُمْ وَ لَیْسَ بِمَحْجُوبٍ عَنِ الْأَئِمَّهِ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ (صلّی الله علیه و آله) ثُمَّ لَیْسَ یَدْخُلُ عَلَیْهِمْ أَحَدٌ إِلَّا عَرَفُوهُ مُؤْمِنٌ أَوْ کَافِرٌ، ثُمَّ تَلَا هَذِهِ الْآیَهَ: «إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِلْمُتَوَسِّمِینَ»، فَهُمُ الْمُتَوَسِّمُون.(۱)
ابو بکر حضرمی از حضرت باقر (علیه السلام) نقل کرد که حضرت فرمودند: هر انسانی در پیشانیش نوشته است: مؤمن است یا کافر، این مطلب از دیدگان شما پنهان است، ولی ائمه از آل محمّد (صلّی الله علیه وآله وسلم) آن را می بینند، هر کس وارد بر آنها شود می شناسند مؤمن است یا کافر.
و بعد حضرت این آیه را خواندند: «إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِلْمُتَوَسِّمِینَ»، ائمه: متوسّمین هستند.
-----------------
۱- الاختصاص، النص، ص ۳۰۲ / بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۱۳۰/ البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۳۷۹ / بصائر الدرجات، ج ۱، ص ۳۵۴ / تفسیر الصافی، ج ۳، ص ۱۱۸ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۲۲.

۲- عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ کَثِیرٍ قَالَ: حَجَجْتُ مَعَ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) فَإِنِّی مَعَهُ فِی بَعْضِ الطَّرِیقِ إِذْ صَعِدَ عَلَی جَبَلٍ فَنَظَرَ إِلَی النَّاسِ، فَقَالَ: مَا أَکْثَرَ الضَّجِیجَ! فَقَالَ لَهُ: دَاوُدُ بْنُ کَثِیرٍ الرَّقِّیُّ، یَا ابْنَ رَسُولِ اللهِ! هَلْ یَسْتَجِیبُ اللهُ دُعَاءَ الْجَمْعِ الَّذِی أَرَی؟ فَقَالَ:
وَیْحَکَ یَا أَبَا سُلَیْمَانَ! إِنَّ اللهَ لا یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ بِهِ إِنَّ الْجَاحِدَ لِوَلَایَهِ عَلِیٍّ (علیه السلام) کَعَابِدِ وَثَنٍ، فَقُلْتُ لَهُ: جُعِلْتُ فِدَاکَ! هَلْ تَعْرِفُونَ مُحِبِّیکُمْ مِنْ مُبْغِضِیکُمْ؟ فَقَالَ: وَیْحَکَ یَا أَبَا سُلَیْمَانَ! إِنَّهُ لَیْسَ مِنْ عَبْدٍ یُولَدُ إِلَّا کُتِبَ بَیْنَ عَیْنَیْهِ مُؤْمِنٌ أَوْ کَافِرٌ، وَ إِنَّ الرَّجُلَ لَیَدْخُلُ إِلَیْنَا یَتَوَلَّانَا وَ یَتَبَرَّأُ مِنْ عَدُوِّنَا، فَیَرَی مَکْتُوباً بَیْنَ عَیْنَیْهِ مُؤْمِنٌ.
قَالَ اللهُ (عزّ و جلّ): «إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِلْمُتَوَسِّمِینَ» فَنَحْنُ نَعْرِفُ عَدُوَّنَا مِنْ وَلِیِّنَا.(۱)
عبد الرحمن بن کثیر گفت: در خدمت حضرت صادق (علیه السلام) به حج رفتم، ناگهان حضرت در بین راه بر فراز کوهی رفتند و جمعیّت را نگاه کرده، فرمودند: چقدر داد و فریاد زیاد است، ولی حاجی کم است، داود رقّی عرض کرد: ای پسر رسول خدا! آیا دعای این جمعیت که می بینم مستجاب می شود؟ حضرت فرمودند: وای بر تو ای ابا سلیمان! خداوند نمی آمرزد کسی را که شریک برایش قرار دهد، منکر ولایت علی (علیه السلام) مانند بت پرست است.
-----------------
۱- الاختصاص، النص، ص ۳۰۳ / بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۱۲۴ و ج ۲۷، ص ۱۸۱/ البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۳۸۲ / بصائر الدرجات، ج ۱، ص ۳۵۸ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۲۲.

عرض کردم: فدایت شوم! شما دوستان و دشمنان خود را می شناسید؟ حضرت فرمودند: وای بر تو ای ابا سلیمان! هر بنده ای که متولّد شود در پیشانی او نوشته است: مؤمن است یا کافر، شخص پیش ما می آید مدّعی ولایت ما است و بیزاری از دشمنانمان، در پیشانی او نوشته است: مؤمن است یا کافر، خداوند در این آیه می فرماید: «إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِلْمُتَوَسِّمِینَ»، ما دوست را از دشمن تشخیص می دهیم.

شماره (۹۵) کد آیه: ۸۷ / ۱۵ اسم آیه: سبع مثانی
﴿وَ لَقَدْ آتَیْناکَ سَبْعاً مِنَ الْمَثانِی وَ الْقُرْآنَ الْعَظِیمَ﴾.

ای محمّد (صلّی الله علیه وآله وسلم) ! به تحقیق ما هفت آیه ای را که دو مرتبه نازل شده و قرآن عظیم را به تو عطا کردیم.
۱- عَنْ یُونُس بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ رَفَعَهُ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللهِ: «وَ لَقَدْ آتَیْناکَ سَبْعاً مِنَ الْمَثانِی وَ الْقُرْآنَ الْعَظِیمَ»، قَالَ: إِنَّ ظَاهِرَهَا الْحَمْدُ وَ بَاطِنَهَا وُلْدُ الْوَلَدِ، وَ السَّابِعُ مِنْهَا الْقَائِمُ (علیه السلام).(۱)
از یونس بن عبد الرحمن، از کسیکه آن را مرفوع نموده، آورده است که گفت: از حضرت امام صادق (علیه السلام) در باره قول خداوند: «ای پیامبر، و ما هفت آیت مثانی و قرآن عظیم را بر تو فرستادیم»، پرسیدم، حضرت فرمودند: ظاهر آن سوره حمد است و باطن آن فرزندِ فرزند، و هفتمین آنها حضرت قائم (علیه السلام) است.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۷۵ / بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۱۱۷ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۳۸۶ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۲۷.

۲ - عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ عُرْوَه عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللهِ: «وَ لَقَدْ آتَیْناکَ سَبْعاً مِنَ الْمَثانِی وَ الْقُرْآنَ الْعَظِیمَ»، قَالَ: سَبْعَهَ أَئِمَّهٍ وَ الْقَائِمَ (علیه السلام).(۱)
از قاسم بن عروه از حضرت باقر (علیه السلام) در باره آیه: «وَ لَقَدْ آتَیْناکَ سَبْعاً مِنَ الْمَثانِی وَ الْقُرْآنَ الْعَظِیمَ»، نقل کرده که فرمودند: منظور آیه هفت امام و قائم (علیه السلام) است.
۳ - عَنْ سَوْرَهَ بْنِ کُلَیْبٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: نَحْنُ الْمَثَانِی الَّتِی أَعْطَاهَا اللهُ تَعَالَی نَبِیَّنَا، وَ نَحْنُ وَجْهُ اللهِ الَّذِی نَتَقَلَّبُ فِی الْأَرْضِ بَیْنَ أَظْهُرِکُمْ، مَنْ عَرَفَنَا فَإِمَامُهُ الْیَقِینُ وَ مَنْ جَهِلَنَا فَإِمَامُهُ السَّعِیر.(۲)
سوره بن کُلیب از حضرت باقر (علیه السلام) نقل کرد که حضرت فرمودند: ما هستیم مثانی که خدا به پیامبر عطا نموده و ما وجه الله هستیم که روی زمین بین شما رفت و آمد می کنیم، می شناسد ما را آن کس که شناخته و جاهل است به حق ما آنکه نادان است، هر که ما را بشناسد در آینده (هنگام مرگ) بهره مند می شود و هر که جاهل به حق ما باشد به استقبال آتش سوزان می رود.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۲، ص ۲۱۱ / بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۱۱۷ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۳۸۶ /تفسیر العیاشی، ج ۲، ص ۲۵۰ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۷، ص ۱۵۷ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۲۸.
۲- بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۱۱۴ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۳۸۶ / بصائر الدرجات، ج ۱، ص ۶۵ / تفسیر العیاشی، ج ۲، ص ۲۴۹ / تفسیر القمی، ج ۱، ص ۳۷۷ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۷، ص ۱۵۸ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۲۹ / الکافی، ج ۱، ص ۱۴۳.

شماره (۹۶) کد آیه:۱/۱۶ اسم آیه: نهی از عجله در امر خد
﴿أَتی أَمْرُ اللهِ فَلا تَسْتَعْجِلُوهُ سُبْحانَهُ وَ تَعالی عَمَّا یُشْرِکُونَ﴾.

فرمان خدا به زودی فرا می رسد پس برای آن عجله نکنید! منزّه و برتر است خداوند از آنچه همتای او قرار می دهند!

۱- عَنْ أَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللهِ (علیه السلام): أَوَّلُ مَنْ یُبَایِعُ الْقَائِمَ (علیه السلام) جَبْرَئِیلُ، یَنْزِلُ فِی صُورَهِ طَیْرٍ أَبْیَضَ فَیُبَایِعُهُ، ثُمَّ یَضَعُ رِجْلًا عَلَی بَیْتِ اللهِ الْحَرَامِ وَ رِجْلًا عَلَی بَیْتِ الْمَقْدِسِ، ثُمَّ یُنَادِی بِصَوْتٍ طَلِقٍ تَسْمَعُهُ الْخَلَائِقُ: «أَتی أَمْرُ اللهِ فَلا تَسْتَعْجِلُوهُ».(۱)
از ابان بن تغلب از حضرت صادق (علیه السلام) روایت نموده که حضرت فرمودند: اول کسی که با قائم (علیه السلام) بیعت می کند جبرئیل است، که به صورت پرنده ی سفیدی از آسمان فرود می آید و با وی بیعت می کند، آنگاه یک پای خود را روی خانه خدا در مکه و پای دیگر روی بیت المقدس می گذارد، و با صدای رسا و فصیح به طوری که تمام مردم روی زمین بشنوند می گوید: «أَتی أَمْرُ اللهِ فَلا تَسْتَعْجِلُوهُ».
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۲۰۲ / إلزام الناصب، ج ۱، ص ۷۰ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۴۰۴ / تفسیر العیاشی، ج ۲، ص ۲۵۴ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۷، ص ۱۷۶ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۳۸ / دلائل الامامه، ص ۴۷۲ / کمال الدین، ج ۲، ص ۶۷۱.

۲- عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ کَثِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «أَتی أَمْرُ اللهِ فَلا تَسْتَعْجِلُوهُ»، قَالَ: هُوَ أَمْرُنَا، یَعْنِی قِیَامَ قَائِمِنَا آلَ محمد (علیهم السلام) أَمَرَنَا اللهُ أَنْ لَا نَسْتَعْجِلَ بِهِ فَیُؤَیِّدُهُ إِذَا أَتَی ثَلَاثَهُ جُنُودٍ: الْمَلَائِکَهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الرُّعْبُ، وَ خُرُوجُهُ (علیه السلام) کَخُرُوجِ رَسُولِ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم) مِنْ مَکَّهَ وَ هُوَ قَوْلُهُ: «کَما أَخْرَجَکَ رَبُّکَ مِنْ بَیْتِکَ بِالْحَقِ».(۱)

عبد الرّحمن بن کثیر از امام صادق (علیه السلام) روایت کرده که حضرت در معنی فرمایش خدای تعالی: «أَتی أَمْرُ اللهِ فَلا تَسْتَعْجِلُوهُ»، «فرمان خدا به زودی فرا می رسد پس در مورد آن شتابجوئی نکنید»، فرمودند: آن امر ما است یعنی قیام قائم ما اهل بیت:، که خدای (عزّ و جلّ) دستور فرموده است در آن شتابجوئی نشود تا [اینکه در وقت آن خداوند] او را با سه لشکر که عبارتند از: فرشتگان و مؤمنان و هراس، پشتیبانی فرماید، و خروج آن حضرت مانند خروج رسول الله۶ خواهد بود آنجا که خدا می فرماید: «کَما أَخْرَجَکَ رَبُّکَ مِنْ بَیْتِکَ بِالْحَقِّ».
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۸۸ / بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۳۹ و ص ۳۵۶ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۴۰۳ / تأویل الآیات الظاهره ص ۲۵۶ / الغیبه للنعمانی، ص ۱۹۸ و ص ۲۴۳.

شماره (۹۷) کد آیه: ۲۲ / ۱۶ اسم آیه: کفر منکران رجعت
﴿إِلهُکُمْ إِلهٌ واحِدٌ فَالَّذینَ لا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَهِ قُلُوبُهُمْ مُنْکِرَهٌ وَ هُمْ مُسْتَکْبِرُونَ﴾.

معبود شما خداوند یگانه است امّا کسانی که به آخرت ایمان نمی آورند، دلهایشان (حق را) انکار می کند و مستکبرند.
عَنْ أَبِی حَمْزَه الثُّمَالِیِّ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ (علیه السلام) یَقُولُ فِی قَوْلِهِ: «فَالَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَهِ»، یَعْنِی أَنَّهُمْ لَا یُؤْمِنُونَ بِالرَّجْعَهِ أَنَّهَا حَقٌّ، قُلُوبُهُمْ مُنْکِرَهٌ، یَعْنِی أَنَّهَا کَافِرَهٌ...(۱)
ابو حمزه ثمالی از حضرت امام محمد باقر (علیه السلام) روایت کرده که حضرت در باره ی قول خداوند: «آنان که به آخرت ایمان نیاورند دلهاشان به انکار خو گرفته، و متکبّرند» فرمودند: یعنی آنان که به رجعت ایمان ندارند دلهاشان به انکار خو گرفته و کافرند.
-----------------
۱- الإیقاظ من الهجعه بالبرهان علی الرجعه، النص، ص ۹۱ / بحار الأنوار، ج ۳۶، ص ۱۰۴ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۴۱۱/ تفسیر القمی، ج ۱، ص ۳۸۳ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۷، ص ۱۹۵ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۴۷.

شماره (۹۸) کد آیه:۳۸/۱۶ اسم آیه: تکذیب رجعت از سوی کفّار
﴿وَ أَقْسَمُوا بِاللهِ جَهْدَ أَیْمانِهِمْ لا یَبْعَثُ اللهُ مَنْ یَمُوتُ بَلی وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا وَ لکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لا یَعْلَمُونَ﴾.

آنها سوگندهای شدید به خدا یاد کردند که: «هرگز خداوند کسی را که می میرد، برنمی انگیزد!» آری، این وعده قطعی خداست (که همه مردگان را برای جزا بازمی گرداند) ولی بیشتر مردم نمی دانند!عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) فی قَوْلِه تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: «وَ أَقْسَمُوا بِاللهِ جَهْدَ أَیْمانِهِمْ لا یَبْعَثُ اللهُ مَنْ یَمُوتُ بَلی وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا» قَالَ: فَقَالَ لِی: یَا أَبَا بَصِیرٍ! مَا تَقُولُ فِی هَذِهِ الْآیَهُ؟ قَالَ: قُلْتُ: إِنَّ الْمُشْرِکِینَ یَزْعُمُونَ وَ یَحْلِفُونَ لِرَسُولِ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم) أَنَّ اللهَ لَا یَبْعَثُ الْمَوْتَی.
فَقَالَ: تَبّاً لِمَنْ قَالَ هَذَا، سَلْهُمْ هَلْ کَانَ الْمُشْرِکُونَ یَحْلِفُونَ بِاللهِ أَمْ بِاللاتِ وَ الْعُزَّی؟ قَالَ: قُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاکَ! فَأَوْجِدْنِیهِ.
فَقَالَ لِی: یَا أَبَا بَصِیرٍ! لَوْ قَدْ قَامَ قَائِمُنَا بَعَثَ اللهُ إِلَیْهِ قَوْماً مِنْ شِیعَتِنَا قَبَایِعُ سُیُوفِهِمْ عَلَی عَوَاتِقِهِمْ، فَیَبْلُغُ ذَلِکَ قَوْماً مِنْ شِیعَتِنَا لَمْ یَمُوتُوا، فَیَقُولُونَ: بُعِثَ فُلَانٌ وَ فُلَانٌ وَ فُلَانٌ مِنْ قُبُورِهِمْ فَهُمْ مَعَ الْقَائِمِ (علیه السلام)، فَیَبْلُغُ ذَلِکَ قَوْماً مِنْ عَدُوِّنَا، فَیَقُولُونَ: یَا مَعْشَرَ الشِّیعَهِ! مَا أَکْذَبَکُمْ، هَذِهِ دَوْلَتُکُمْ فَأَنْتُمْ تَقُولُونَ فِیهِ الْکَذِبَ، لَا، وَ اللهِ! مَا عَاشَ

هَؤُلَاءِ وَ لَا یَعِیشُ أَحَدٌ مِنْهُمْ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهِ، فَحَکَی اللهُ قَوْلَهُمْ، فَقَالَ: «وَ أَقْسَمُوا بِاللهِ جَهْدَ أَیْمانِهِمْ لا یَبْعَثُ اللهُ مَنْ یَمُوتُ».(۱)
از ابو بصیر نقل است که گفت: تفسیر این آیه را از حضرت صادق (علیه السلام) پرسیدم: «به خدا قسم خوردند، قسمهای مؤکد که خدا آنان را که می میرند زنده نمی کند، آری، وعده ای است بر او ثابت، اما بیشتر مردم نمی دانند».
حضرت فرمودند: ابو بصیر! مردم در باره ی این آیه چه می گویند؟ عرض کردم: می گویند: مشرکان می گفتند خدا مردگان را زنده نمی کند و برای اثبات این مدعا نزد پیغمبر خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) قسم می خوردند.
حضرت فرمودند: مرگ بر آنها که آیه را چنین تفسیر می کنند، از اینان بپرس: مشرکان به خدا قسم می خوردند یا به «لات و عزّی»؟ عرض کردم: پس مرا از این حقیقت آگاه فرمائید.
حضرت فرمودند: ای ابو بصیر! هنگام قیام قائم ما خداوند جمعی از شیعیان ما را در حالی که قبضه ی شمشیر بر دوش نهاده اند محشور فرماید، این خبر از طرفی به شیعیان ما که در آن وقت زنده اند برسد، به یکدیگر بشارت دهند که: فلان و فلان وفلان از قبرهایشان محشور شدند و در رکاب حضرت قائم اند، از طرف دیگر تا این خبر به عده ای از دشمنان ما رسد، گویند: ای گروه شیعه! شما چه قدر دروغ گوئید؟! این دوران دولت شما است که در آن دروغ می گوئید؟ نه، به خدا! اینها زنده نشده اند، و تا قیامت هم زنده نشوند، و این حکایت قول خداوند که می فرماید: «به خدا! قسم خوردند قسمهای مؤکد که هرکس بمیرد خدا زنده اش نمی کند».
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۶۲ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۷۰ / بحار الانوار، ج ۵۳، ص ۹۲ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۴۲۰ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۲۵۸ / تفسیر الصافی، ج ۳، ص ۱۳۵/ تفسیر کنز الدقائق، ج ۷، ص ۲۰۹ / الکافی، ج ۸، ص ۵۱.

شماره (۹۹) کد آیه: ۴۵ / ۱۶ اسم آیه: بیابان بیداء
﴿أَ فَأَمِنَ الَّذِینَ مَکَرُوا السَّیِّئاتِ أَنْ یَخْسِفَ اللهُ بِهِمُ الْأَرْضَ أَوْ یَأْتِیَهُمُ الْعَذابُ مِنْ حَیْثُ لا یَشْعُرُون﴾.

آیا توطئه گران از این ایمن گشتند که ممکن است خدا آنها را در زمین فروبرد، و یا مجازات (الهی)، از آن جا که انتظارش را ندارند، به سراغشان آید؟! عن جابر الجعفی عن أبی جعفر (علیه السلام)، فی حدیث طویل، قال له:... وَ إِیَّاکَ وَ شُذَّاذاً مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ (صلّی الله علیه و آله) فَإِنَّ لِآلِ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ رَایَهً وَ لِغَیْرِهِمْ رَایَاتٍ، فَالْزَمِ الْأَرْضَ وَ لَا تَتَبَّعْ مِنْهُمْ رَجُلًا أَبَداً، حَتَّی تَرَی رَجُلًا مِنْ وُلْدِ الْحُسَیْنِ مَعَهُ عَهْدُ نَبِیِّ اللهِ وَ رَایَتُهُ وَ سِلَاحُهُ فَإِنَّ عَهْدَ نَبِیِّ اللهِ صَارَ عِنْدَ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ، ثُمَّ صَارَ عِنْدَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ وَ یَفْعَلُ اللهُ ما یَشاءُ فَالْزَمْ هَؤُلَاءِ أَبَداً، وَ إِیَّاکَ وَ مَنْ ذَکَرْتُ لَکَ فَإِذَا خَرَجَ رَجُلٌ مِنْهُمْ مَعَهُ ثَلَاثُ مِائَهٍ وَ بِضْعَهَ عَشَرَ رَجُلًا، وَ مَعَهُ رَایَهُ رَسُولِ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم) عَامِداً إِلَی الْمَدِینَهِ حَتَّی یَمُرَّ بِالْبَیْدَاءِ، حَتَّی یَقُولَ هَذَا مَکَانُ الْقَوْمِ الَّذِینَ یُخْسَفُ بِهِمْ وَ هِیَ الْآیَهُ الَّتِی قَالَ اللهُ: «أَفَأَمِنَ الَّذِینَ مَکَرُوا السَّیِّئاتِ أَنْ یَخْسِفَ اللهُ بِهِمُ الْأَرْضَ أَوْ یَأْتِیَهُمُ الْعَذابُ مِنْ حَیْثُ لا یَشْعُرُونَ، أَوْ یَأْخُذَهُمْ فِی تَقَلُّبِهِمْ فَما هُمْ بِمُعْجِزِینَ».(۱)
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۲، ص ۹۷ / بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۲۴ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۳۵۲ و ج ۳، ص ۴۲۹ / تفسیر العیاشی، ج ۱، ص ۶۵.

از جابر جعفی درحدیثی طولانی از امام باقر (علیه السلام) که حضرت فرمودند:... مبادا به معدودی از سادات که مدعی مهدویّت می شوند اعتنا کنی، زیرا دولت پیغمبر و علی (علیهما السلام) یک بار است (و یکوقت ظاهر می شود) ولی دیگران دولتها دارند، پس خودداری کن و اصلاً از این مدعیّان پیروی مکن.
تا آنکه مردی از اولاد امام حسین (علیه السلام) را ببینی که عهد نامه ی پیغمبر (صلّی الله علیه وآله وسلم) و پرچم و سلاح وی با اوست، زیرا عهد نامه ی پیغمبر به علی بن الحسین رسید و بعد از او به محمد بن علی (خود حضرت) رسید و بعد هم خدا هر چه خواهد می کند، پس همیشه با اینان باش و از آنان که برای تو ذکر کردم بپرهیز، مگر هنگامی که مردی از خاندان پیغمبر (صلّی الله علیه وآله وسلم) قیام کند که سیصد و سیزده نفر مرد و پرچم پیغمبر (صلّی الله علیه وآله وسلم) با اوست، و آهنگ مدینه نماید، و موقعی که از بیابان «بیداء» عبور کند می گوید: اینجا جای کسانی است که زمین آنها را فرو برد، چنان که خدا می فرماید:
«أَفَأَمِنَ الَّذِینَ مَکَرُوا السَّیِّئاتِ أَنْ یَخْسِفَ اللهُ بِهِمُ الْأَرْضَ أَوْ یَأْتِیَهُمُ الْعَذابُ مِنْ حَیْثُ لا یَشْعُرُونَ أَوْ یَأْخُذَهُمْ فِی تَقَلُّبِهِمْ فَما هُمْ بِمُعْجِزِینَ».

شماره (۱۰۰) کد آیه:۸۴/۱۶ اسم آیه: با امام زمان (علیه السلام) تا قیامت
﴿وَ یَوْمَ نَبْعَثُ مِنْ کُلِّ أُمَّهٍ شَهیداً ثُمَّ لا یُؤْذَنُ للذینَ کَفَرُوا وَ لا هُمْ یُسْتَعْتَبُونَ﴾.

(به خاطر بیاورید) روزی را که از هر امّتی گواهی بر آنان برمی انگیزیم سپس به آنان که کفر ورزیدند، اجازه (سخن گفتن) داده نمی شود و اجازه عذرخواهی و تقاضای عفو به آنان نمی دهند! علی بن ابراهیم فی تفسیر قوله تعالی: «وَ یَوْمَ نَبْعَثُ مِنْ کُلِّ أُمَّهٍ شَهِیداً»، قال: قال الصادق (علیه السلام): لِکُلِّ زَمانٍ وَ أُمَّهٍ إمامٌ، تَبعَثُ کُل أُمَّهٍ مَعَ إِمَامِها.(۱)
علی بن ابراهیم در تفسیر قول خداوند تعالی: «وَ یَوْمَ نَبْعَثُ مِنْ کُلِّ أُمَّهٍ شَهِیداً»، روایت می کند از امام صادق (علیه السلام) که فرمودند: برای هر زمانی و امتی، امامی هست که در قیامت هر امتی با امام خودشان برانگیخته می شوند.
-----------------
۱- إثبات الهداه، ج ۱، ص ۱۶۱ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۴۴۳ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۲۶۳ / تفسیر القمی، ج ۱، ص ۳۸۸ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۷، ص ۲۵۰ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۷۳.

شماره (۱۰۱) کد آیه:۶ تا۴/۱۷ اسم آیه: رجعت امام حسین (علیه السلام)
﴿وَ قَضَیْنا إِلی بَنی إِسْرائیلَ فِی الْکِتابِ لَتُفْسِدُنَّ فِی الْأَرْضِ مَرَّتَیْنِ وَ لَتَعْلُنَّ عُلُوًّا کَبیراً (۴) فَإِذا جاءَ وَعْدُ أُولاهُما بَعَثْنا عَلَیْکُمْ عِباداً لَنا أُولی بَأْسٍ شَدیدٍ فَجاسُوا خِلالَ الدِّیارِ وَ کانَ وَعْداً مَفْعُولاً (۵) ثُمَّ رَدَدْنا لَکُمُ الْکَرَّهَ عَلَیْهِمْ وَ أَمْدَدْناکُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنینَ وَ جَعَلْناکُمْ أَکْثَرَ نَفیراً (۶)﴾.

ما به بنی اسرائیل در کتاب (تورات) اعلام کردیم که دو بار در زمین فساد خواهید کرد، و برتری جویی بزرگی خواهید نمود. (۴) هنگامی که نخستین وعده فرا رسد، گروهی از بندگان پیکارجوی خود را بر ضدّ شما می انگیزیم، خانه ها را جستجو می کنند و این وعده ای است قطعی! (۵) سپس شما را بر آنها چیره می کنیم و شما را به وسیله داراییها و فرزندانی کمک خواهیم کرد و نفرات شما را بیشتر (از دشمن) قرار می دهیم. (۶)

۱- عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ الْقَاسِمِ الْبَطَلِ، عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ: «وَ قَضَیْنا إِلی بَنِی إِسْرائِیلَ فِی الْکِتابِ لَتُفْسِدُنَّ فِی الْأَرْضِ مَرَّتَیْنِ»، قَالَ: قَتْلُ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ (علیه السلام)، وَ طَعْنُ الْحَسَنِ (علیه السلام)، «وَ لَتَعْلُنَّ عُلُوًّا کَبِیراً»، قَالَ: قَتْلُ الْحُسَیْنِ (علیه السلام)، «فَإِذا جاءَ وَعْدُ أُولاهُما»، فَإِذَا جَاءَ نَصْرُ دَمِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام)، «بَعَثْنا عَلَیْکُمْ عِباداً لَنا أُولِی بَأْسٍ شَدِیدٍ فَجاسُوا خِلالَ الدِّیارِ»، قَوْمٌ یَبْعَثُهُمُ اللهُ قَبْلَ خُرُوجِ الْقَائِمِ (علیه السلام)، فَلَا یَدَعُونَ وَتْراً، لِآلِ

مُحَمَّدٍ إِلَّا قَتَلُوهُ «وَ کانَ وَعْداً مَفْعُولًا»، خُرُوجُ الْقَائِمِ (علیه السلام)، ثُمَّ رَدَدْنا لَکُمُ الْکَرَّهَ عَلَیْهِمْ، خُرُوجُ الْحُسَیْنِ (علیه السلام)، یَخْرُجُ فِی سَبْعِینَ مِنْ أَصْحَابِهِ، عَلَیْهِمُ الْبِیضُ، الْمُذَهَّبَهُ لِکُلِّ بَیْضَهٍ وَجْهَانِ، الْمُؤَدُّون إِلَی النَّاسِ أَنَّ هَذَا الْحُسَیْنَ (علیه السلام) قَدْ خَرَجَ حَتَّی لَا یَشُکَّ الْمُؤْمِنُونَ فِیهِ، وَ أَنَّهُ لَیْسَ بِدَجَّالٍ وَ لَا شَیْطَانٍ، وَ الْحُجَّهُ الْقَائِمُ بَیْنَ أَظْهُرِهِمْ، فَإِذَا اسْتَقَرَّتِ الْمَعْرِفَهُ فِی قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ أَنَّهُ الْحُسَیْنُ (علیه السلام)، جَاءَ الْحُجَّهَ الْمَوْتُ، فَیَکُونُ الَّذِی یُغَسِّلُهُ وَ یُکَفِّنُهُ وَ یُحَنِّطُهُ وَ یَلْحَدُهُ فِی حُفْرَتِهِ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ (علیهما السلام)، وَ لَا یَلِی الْوَصِیَّ إِلَّا الْوَصِیُّ.(۱)
عبد الله بن قاسم بطل در باره ی آیه شریفه: «وَ قَضَیْنا إِلی بَنِی إِسْرائِیلَ فِی الْکِتابِ لَتُفْسِدُنَّ فِی الْأَرْضِ مَرَّتَیْنِ»، از امام صادق (علیه السلام) روایت می کند که حضرت فرمودند: این آیه به کشتن علی بن ابی طالب (علیهما السلام) و نیزه زدن به حسن (علیه السلام) نظر دارد، و آیه: «وَ لَتَعْلُنَّ عُلُوًّا کَبِیراً»، حاکی از کشته شدن امام حسین (علیه السلام) است، و آیه: «فَإِذا جاءَ وَعْدُ أُولاهُما»، حکایت از ریخته شدن خون حسین (علیه السلام) دارد.
و آیه: «بَعَثْنا عَلَیْکُمْ عِباداً لَنا أُولِی بَأْسٍ شَدِیدٍ فَجاسُوا خِلالَ الدِّیارِ»، بر مردمی دلالت دارد که خداوند پیش از ظهور امام قائم (علیه السلام) می فرستد و هیچ کس را، که مسئول خونی است، در خاندان حضرت محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) وانگذارند مگر آنکه او را بکشند، «وَ کانَ وَعْداً مَفْعُولًا»، یعنی ظهور امام قائم (علیه السلام).
و مقصود از آیه شریفه: «ثُمَّ رَدَدْنا لَکُمُ الْکَرَّهَ عَلَیْهِمْ»، رجعت امام حسین (علیه السلام) است با هفتاد تن از یاران وفادار خود که کلاه خودهای زرّین بر سر دارند از دو سو
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱، ص ۷۱ و ج ۲، ص ۲۹۸ / بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۵۶ و ج ۵۳، ص ۹۳ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۵۰۳ و ص ۵۰۵ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۲۷۱ / تفسیر شریف لاهیجی، ج ۲، ص ۷۷۷ / تفسیر العیّاشی ۲: ۲۸۰/ تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۱۳۸ / الکافی، ج ۸، ص ۲۰۶.

و به مردم خبر می دهند که این حسین (علیه السلام) است که رجعت کرده و بیرون آمده تا هیچ مؤمنی در باره آن حضرت شک و تردید نکند و بدون تردید، او دجّال و شیطان نیست و هنوز حجّت بن الحسن (علیه السلام) میان مردم است، و چون در دل مؤمنان استوار شود که او حسین (علیه السلام) است اجل امام دوازدهم که حجّت است فرا رسد، و همان امام حسین (علیه السلام) خواهد بود که او را غسل می دهد و کفن و حنوط می کند و به خاکش می سپارد، و عهده دار تجهیز جنازه وصی نشود مگر وصی و امام.
۲- عَنْ حُمْرَانَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: کَانَ یَقْرَأُ «بَعَثْنا عَلَیْکُمْ عِباداً لَنا أُولِی بَأْسٍ شَدِیدٍ»، ثُمَّ قَالَ: وَ هُوَ الْقَائِمُ وَ أَصْحَابُهُ أُولِی بَأْسٍ شَدِیدٍ.(۱)
حمران بن اعین از حضرت امام محمد باقر (علیه السلام) روایت می کند که این آیه را می خواند: «بَعَثْنا عَلَیْکُمْ عِباداً لَنا أُولِی بَأْسٍ شَدِیدٍ»، و می فرمودند: این بندگان خدا، قائم ما و یاران او هستند که سخت نیرومند می باشند.
-----------------
۱- بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۵۷ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۵۰۵ / تفسیر العیّاشی ۲: ۲۸۱/ ۲۱ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۷، ص ۳۶۱ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۱۳۸.

شماره (۱۰۲) کد آیه:۸و۷/۱۷ اسم آیه: وعده ی آخر
﴿إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ وَ إِنْ أَسَأْتُمْ فَلَها فَإِذا جاءَ وَعْدُ الْآخِرَهِ لِیَسُوؤُا وُجُوهَکُمْ وَ لِیَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ کَما دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّهٍ وَ لِیُتَبِّرُوا ما عَلَوْا تَتْبیراً (۷) عَسی رَبُّکُمْ أَنْ یَرْحَمَکُمْ وَ إِنْ عُدْتُمْ عُدْنا وَ جَعَلْنا جَهَنَّمَ لِلْکافِرینَ حَصیراً (۸)﴾.

اگر نیکی کنید، به خودتان نیکی می کنید و اگر بدی کنید باز هم به خود می کنید. و هنگامی که وعده دوم فرا رسد، آثار غم و اندوه در صورتهایتان ظاهر می شود و داخل مسجد (الاقصی) می شوند همان گونه که بار اول وارد شدند و آنچه را زیر سلطه خود می گیرند، در هم می کوبند. (۷) امید است پروردگارتان به شما رحم کند! هر گاه برگردید، ما هم بازمی گردیم و جهنّم را برای کافران، زندان سختی قرار دادیم.(۸) فی تفسیر علی بن إبراهیم، فی قوله تعالی: «إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ وَ إِنْ أَسَأْتُمْ فَلَها فَإِذا جاءَ وَعْدُ الْآخِرَهِ»، یَعْنِی الْقَائِمَ صَلَوَاتُ اللهِ عَلَیْهِ وَ أَصْحَابَهُ، «لِیَسُوؤُا وُجُوهَکُمْ»، یَعْنِی تَسَوُّدَ وُجُوهِهِمْ، «وَ لِیَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ کَما دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّهٍ»، یَعْنِی رَسُولَ اللهِ وَ أَصْحَابَهُ، «وَ لِیُتَبِّرُوا ما عَلَوْا تَتْبِیراً»، أَیْ یَعْلُو عَلَیْکُمْ فَیَقْتُلُوکُمْ ثُمَّ عَطَفَ عَلَی آلِ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام).

فَقَالَ: «عَسی رَبُّکُمْ أَنْ یَرْحَمَکُمْ أَیْ یَنْصُرُکُمْ عَلَی عَدُوِّکُمْ»، ثُمَّ خَاطَبَ بَنِی أُمَیَّهَ، فَقَالَ: «وَ إِنْ عُدْتُمْ عُدْنا»، یَعْنِی إِنْ عُدْتُمْ بِالسُّفْیَانِیِّ عُدْنَا بِالْقَائِمِ مِنْ آلِ محمد (علیهم السلام).(۱)
در تفسیر علی بن ابراهیم قمی آمده در قول خداوند تعالی: «إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ وَ إِنْ أَسَأْتُمْ فَلَها فَإِذا جاءَ وَعْدُ الْآخِرَهِ»، اگر نیکی کنید، نیکی بینید، و اگر بد کنید بدی یابید و چون وعده دیگر فرا رسد یعنی قائم آل محمد (علیه السلام) و یارانش قیام کنند، «لِیَسُوؤُا وُجُوهَکُمْ»، صورتهای شما سیاه گردد، «وَ لِیَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ کَما دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّهٍ»، و با یارانش به مسجد الحرام در آیند مانند روزی که پیغمبر اکرم (صلّی الله علیه وآله وسلم) و امیر المؤمنین (علیه السلام) و سپاه اسلام نخستین بار در آمدند، «وَ لِیُتَبِّرُوا ما عَلَوْا تَتْبِیراً»، تا دولت و شوکت شما را سخت تباه گردانند: یعنی بر شما غلبه یافته همه ی شما را از دم شمشیر بگذرانند.
سپس پروردگار جهان عطف توجهی به آل پیغمبر: نموده و می فرماید: «عَسی رَبُّکُمْ أَنْ یَرْحَمَکُمْ»، خدای به شما ترحم خواهد کرد و شما را بر دشمنانتان پیروز گرداند، آنگاه بنی امیه را مخاطب ساخته و می فرماید: «وَ إِنْ عُدْتُمْ عُدْنا» یعنی: اگر شما با شوکت سفیانی خروج کنید، دولت حق نیز با ظهور قائم آل محمد (علیه السلام) قیام خواهد کرد.
-----------------
۱- بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۴۵ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۵۰۸ / تفسیر الصافی، ج ۳، ص ۱۸۰ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۷، ص ۳۶۳ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۱۴۰.

شماره (۱۰۳) کد آیه:۳۳/۱۷ اسم آیه: منصور
﴿... وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطاناً فَلا یُسْرِفْ فِی الْقَتْلِ إِنَّهُ کانَ مَنْصُوراً﴾.

... و آن کس که مظلوم کشته شده، برای ولیش سلطه (و حق قصاص) قرار دادیم اما در قتل اسراف نکند، چرا که او مورد حمایت است! ۱- فی تفسیر فرات بن إبراهیم عَن جَعْفَر بْن مُحَمَّدٍ الْفَزَارِیّ مُعَنْعَناً عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: «وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطاناً»، قَالَ: الْحُسَیْنُ، «فَلا یُسْرِفْ فِی الْقَتْلِ إِنَّهُ کانَ مَنْصُوراً»، قَالَ: سَمَّی اللهُ الْمَهْدِیَّ الْمَنْصُورَ کَمَا سُمِیَّ أَحْمَدُ وَ مُحَمَّدٌ و محمود وَ کَمَا سُمِّیَ عِیسَی الْمَسِیحَ:.(۱)
فرات بن ابراهیم کوفی در تفسیر خود از امام محمد باقر (علیه السلام) روایت کرده که آن حضرت در تفسیر آیه شریفه: «وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً» فرمودند: او حسین بن علی (علیهما السلام) است و بقیّه ی آیه: «فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطاناً فَلا یُسْرِفْ فِی الْقَتْلِ إِنَّهُ کانَ مَنْصُوراً»، مقصود امام زمان (علیه السلام) ? است که نامش در آیه «منصور» می باشد چنان که خداوند احمد و محمد را محمود و عیسی را مسیح خوانده است.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۹۳ / بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۰ / تفسیر فرات الکوفی: ۲۴۰ ح ۴۳۲.

۲- عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ رَجُلٍ قَالَ: سَأَلْتُ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: «وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطاناً فَلا یُسْرِفْ فِی الْقَتْلِ إِنَّهُ کانَ مَنْصُوراً»، قَالَ: ذَلِکَ قَائِمُ آلِ مُحَمَّدٍ یَخْرُجُ فَیَقْتُلُ بِدَمِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) فَلَوْ قَتَلَ أَهْلَ الْأَرْضِ لَمْ یَکُنْ مُسْرِفاً، وَ قَوْلُهُ: «فَلا یُسْرِفْ فِی الْقَتْلِ»، لَمْ یَکُنْ لِیَصْنَعَ شَیْئاً یَکُونُ سَرَفاً، ثُمَّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللهِ (علیه السلام): یَقْتُلُ وَ اللهِ ذَرَارِیَّ قَتَلَهِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) بِفَعَالِ آبَائِهَا.(۱)
از محمّد بن سنان، از شخصی نقل نموده که وی گفت: از حضرت امام صادق (علیه السلام) از تفسیر آیه شریفه: «وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطاناً فَلا یُسْرِفْ فِی الْقَتْلِ إِنَّهُ کانَ مَنْصُوراً»، پرسیدم، حضرت فرمودند: مقصود از «ولی» قائم آل محمّد? بوده که خروج نموده پس به خون خواهی حضرت سیّد الشهداء (علیه السلام) شروع به کشتن می نماید به طوری که اگر اهل زمین را بکشد اسراف نکرده است، و در ذیل این فقره از آیه «فلا یُسْرِفْ فِی الْقَتْلِ» می فرمایند: حضرت قائم (علیه السلام) اقدام به چیزی که اسراف محسوب شود نمی کنند. سپس امام صادق (علیه السلام) فرمودند: به خدا قسم حضرت قائم (علیه السلام) اعقاب کشندگان سیّد الشّهداء (علیه السلام) را به واسطه ی عمل آباء و اجدادشان، خواهد کشت.
۳- عَنْ سَلَّامِ بْنِ الْمُسْتَنِیرِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ: «وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطاناً فَلا یُسْرِفْ فِی الْقَتْلِ إِنَّهُ کانَ مَنْصُوراً»، قَالَ: هُوَ الْحُسَیْنُ بْنُ
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۵۲ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۷۱ / بحار الانوار، ج ۴۵، ص ۲۹۸ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۵۲۸/ حلیه الأبرار، ج ۶، ص ۴۰۴ / کامل الزیارات، النص، ص۶۳.

عَلِیٍّ (علیهما السلام)، قُتِلَ مَظْلُوماً وَ نَحْنُ أَوْلِیَاؤُهُ وَ الْقَائِمُ مِنَّا إِذَا قَامَ طَلَبَ بِثَأْرِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) فَیَقْتُلُ حَتَّی یُقَالَ قَدْ أَسْرَفَ فِی الْقَتْلِ وَ قَالَ الْمَقْتُولُ الْحُسَیْنُ وَ وَلِیُّهُ الْقَائِمُ وَ الْإِسْرَافُ فِی الْقَتْلِ أَنْ یَقْتُلَ غَیْرَ قَاتِلِهِ إِنَّهُ کانَ مَنْصُوراً فَإِنَّهُ لَا یَذْهَبُ مِنَ الدُّنْیَا حَتَّی یُنْتَصَرَ بِرَجُلٍ مِنْ آلِ رَسُولِ اللهِ عَلَیْهِمُ الصَّلَاهُ وَ السَّلَامُ، یَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْما.(۱)
سلام بن مستنیر از امام محمّد باقر (علیه السلام) روایت می کند که در تفسیر آیه: «وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً» الی آخره، می فرمایند: منظور از این آیه امام حسین (علیه السلام) می باشند، زیرا آن بزرگوار مظلومانه شهید شدند و ما امامان خونخواه آن حضرت هستیم هنگامی که قائم ما خاندان قیام کند خون امام حسین (علیه السلام) را طلب خواهد کرد، او به قدری از قتله امام حسین را می کشد که خواهند گفت: در قتل اسراف می کند، امام باقر (علیه السلام) فرمودند: منظور از مقتول، امام حسین و منظور از خونخواه حضرت قائم و منظور از اسراف در قتل کشتن غیر قاتل می باشد و منظور از یاری شدن این است که از دنیا نخواهد رفت تا اینکه مردی از آل رسول: زمین را پر از عدل و داد کند همان طور که پر از ظلم و ستم شده باشد و او را یاری نماید.
-----------------
۱- بحار الانوار، ج ۴۴، ص ۲۱۸ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۵۲۹ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۷، ص ۴۰۴ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۱۶۳.

شماره (۱۰۴) کد آیه: ۷۱ / ۱۷ اسم آیه: پشت سر امام زمان (علیه السلام)
﴿یَوْمَ نَدْعُوا کُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ فَمَنْ أُوتِیَ کِتابَهُ بِیَمینِهِ فَأُولئِکَ یَقْرَؤُنَ کِتابَهُمْ وَ لا یُظْلَمُونَ فَتیلاً﴾.

(به یاد آورید) روزی را که هر گروهی را با پیشوایشان می خوانیم! کسانی که نامه عملشان به دست راستشان داده شود، آن را (با شادی و سرور) می خوانند و بقدر رشته شکاف هسته خرمایی به آنان ستم نمی شود!

۱- عَن دَاوُد بْن سُلَیْمَان قَالَ: حَدَّثَنِی الرِّضَا (علیه السلام) قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم) فِی قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «یَوْمَ نَدْعُوا کُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ»، قَالَ: یَدْعُونَ بِإِمَامِ زَمَانِهِمْ وَ کِتَابِ رَبِّهِمْ وَ سُنَّهِ نَبِیِّهِم.(۱)
داود بن سلیمان از حضرت امام رضا (علیه السلام) نقل می کند که حضرت فرمودند: رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) در باره ی سخن خدای (عزّ و جلّ): «یوم ندعوا کل اناس بامامهم»، فرمودند: در روز قیامت هر گروهی به نام امام زمانشان و کتاب خدا و سنّت پیامبرشان فرا خوانده می شوند.
-----------------
۱- إثبات الهداه، ج ۱، ص ۱۶۶/ بحار الأنوار، ج ۸، ص ۱۰ و ج ۲۴، ص ۲۶۴ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۵۵۲ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۷، ص ۴۵۵ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۱۹۰ / عیون أخبار الرضا (علیه السلام)، ج ۲، ص ۳۳.

۲- عَنِ الْفُضَیْلِ بْنِ یَسَارٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: «یَوْمَ نَدْعُوا کُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ»، فَقَالَ: یَا فُضَیْلُ! اعْرِفْ إِمَامَکَ فَإِنَّکَ إِذَا عَرَفْتَ إِمَامَکَ لَمْ یَضُرَّکَ تَقَدَّمَ هَذَا الْأَمْرُ أَوْ تَأَخَّرَ، وَ مَنْ عَرَفَ إِمَامَهُ ثُمَّ مَاتَ قَبْلَ أَنْ یَقُومَ صَاحِبُ هَذَا الْأَمْرِ کَانَ بِمَنْزِلَهِ مَنْ کَانَ قَاعِداً فِی عَسْکَرِهِ، لَا، بَلْ بِمَنْزِلَهِ مَنْ قَعَدَ تَحْتَ لِوَائِهِ، قَالَ: وَ قَالَ بَعْضُ أَصْحَابِهِ بِمَنْزِلَهِ مَنِ اسْتُشْهِدَ مَعَ رَسُولِ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم).(۱)
فضیل بن یسار گوید: از امام صادق (علیه السلام) در باره ی قول خدای تعالی: «روزی که هر دسته از مردم را به امامشان می خوانیم»، پرسیدم؟ حضرت فرمودند: ای فضیل! تو امام خود را بشناس، زیرا هر گاه امامت را شناختی تقدّم یا تأخّر این امر زیانی به تو نمی رساند، کسی که امامش را بشناسد و پیش از قیام صاحب الامر بمیرد، مانند کسی است که در لشکر آن حضرت بوده است، نه، بلکه مانند کسی است که زیر پرچم آن حضرت نشسته باشد.
در اینجا یکی از اصحابش گفت: مانند کسی است که در رکاب رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) شهید شده باشد.
۳- عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام): «یَوْمَ نَدْعُوا کُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ»، قَالَ: إِمَامِهِمُ الَّذِی بَیْنَ أَظْهُرِهِمْ وَ هُوَ قَائِمُ أَهْلِ زَمَانِهِ.(۲)
-----------------
۱- بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۴۱ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۵۵۳ / غایه المرام و حجه الخصام، ج ۳، ص ۱۳۲ / الغیبه للنعمانی، ص ۳۲۹ / الکافی، ج ۱، ص ۳۷۱.
۲- اثبات الهداه، ج ۱، ص ۱۱۵/ البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۵۵۳ / تفسیر الصافی، ج ۳، ص ۲۰۶ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۷، ص ۴۵۷ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۱۹۲ / غایه المرام و حجه الخصام، ج ۳، ص ۱۳۳/ الکافی، ج ۱، ص ۵۳۶.

عبد الله بن سنان گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: مقصود از این آیه چیست؟ «روزی که هر مردمی را به امامشان خوانیم»، حضرت فرمودند: مقصود امامی است که در میان آنهاست و او قائم اهل زمان خود است.

شماره (۱۰۵) کد آیه:۷۲/۱۷ اسم آیه: رجعت کوردلان
﴿وَ مَنْ کانَ فی هذِهِ أَعْمی فَهُوَ فِی الْآخِرَهِ أَعْمی وَ أَضَلُّ سَبیلاً﴾.

اما کسی که در این جهان (از دیدن چهره حق) نابینا بوده است، در آخرت نیز نابینا و گمراهتر است! عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَحَدِهِمَا۸، فِی قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «وَ مَنْ کانَ فِی هذِهِ أَعْمی فَهُوَ فِی الْآخِرَهِ أَعْمی وَ أَضَلُّ سَبِیلًا»، قَالَ: فِی الرَّجْعَهِ.(۱)
از ابو بصیر روایت است که امام صادق (علیه السلام) یا امام باقر (علیه السلام) درباره ی قول خداوند (عزّ و جلّ): «کسی که در این جهان از دیدن چهره حق نابیناست، در آخرت نیز نابینا و گمراه تر است»، فرمودند: این مربوط به رجعت است.
-----------------
۱- الإیقاظ من الهجعه بالبرهان علی الرجعه، النص، ص ۲۷۴ / بحار الأنوار، ج ۵۳، ص ۶۷ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۵۶۰ / تفسیر العیاشی، ج ۲، ص ۳۰۶/ مختصر البصائر، ص ۹۶.

شماره (۱۰۶) کد آیه: ۸۱ / ۱۷ اسم آیه: نابودی دولتهای باطل
﴿وَ قُلْ جاءَ الْحَقُّ وَ زَهَقَ الْباطِلُ إِنَّ الْباطِلَ کانَ زَهُوقاً﴾.

و بگو: «حق آمد، و باطل نابود شد یقیناً باطل نابود شدنی است!»

۱- عَن حَکیمه فِی خبرٍ طَویل وَ فِیه وَ لَما ولدَ القائمُ (علیه السلام) قَالَتْ: وَ لَمَّا وُلِدَ کَانَ نَظِیفاً مَفْرُوغاً مِنْهُ، وَ عَلَی ذِرَاعِهِ الْأَیْمَنِ مَکْتُوبٌ: «جاءَ الْحَقُّ وَ زَهَقَ الْباطِلُ إِنَّ الْباطِلَ کانَ زَهُوقاً».(۱)
از حضرت حکیمه خاتون عمه ی امام عسکری (علیه السلام) در خبری طولانی نقل شده که: چون حضرت قائم (علیه السلام) متولد شدند پاک و مطهّر بودند و از هر آلودگی مفروغ، و بر بازوی راستشان نوشته بود: «جاءَ الْحَقُّ وَ زَهَقَ الْباطِلُ إِنَّ الْباطِلَ کانَ زَهُوقاً».
-----------------
۱- بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۱۹ و ج ۵۱، ص ۲۶ / تفسیر شریف لاهیجی، ج ۲، ص ۸۴ / تفسیر الصافی، ج ۳، ص ۲۱۳/ تفسیر کنز الدقائق، ج ۷، ص ۴۹۲ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۲۱۳ / الخرائج و الجرائح، ج ۱، ص ۴۵۶ / کتاب الغیبه (للطوسی)، ص ۲۳۹ / کشف الغمه فی معرفه الأئمه، ج ۲، ص ۴۹۸.

۲- عن أبی حمزه، عن أبی جعفر (علیه السلام)، فی قوله (عزّ و جلّ): «وَ قُلْ جاءَ الْحَقُّ وَ زَهَقَ الْباطِلُ إِنَّ الْباطِلَ کانَ زَهُوقاً»، قال: إذا قامَ القائِم أذهب دَولَهُ الباطِل.(۱)
ابو حمزه روایت نموده که حضرت باقر (علیه السلام) در باره قول خداوند تعالی: «وَ قُلْ جاءَ الْحَقُّ وَ زَهَقَ الْباطِلُ إِنَّ الْباطِلَ کانَ زَهُوقاً»، فرمودند: وقتی قائم ما ظهور کند دولت باطل از میان می رود.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۶۴ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۷۲/ بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۳۱۳ و ج ۵۱، ص ۶۲ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۵۷۶/ تفسیر شریف لاهیجی، ج ۲، ص ۸۴ / تفسیر الصافی، ج ۳، ص ۲۱۲ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۷، ص ۴۹۲ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۲۱۲ / الکافی، ج ۸، ص ۲۸۷.

شماره (۱۰۷) کد آیه: ۳۷ / ۱۹ اسم آیه: وقایع قبل از ظهور
﴿فَاخْتَلَفَ الْأَحْزابُ مِنْ بَیْنِهِمْ فَوَیْلٌ للذینَ کَفَرُوا مِنْ مَشْهَدِ یَوْمٍ عَظیمٍ﴾.

ولی (بعد از او) گروه هایی از میان پیروانش اختلاف کردند وای به حال کافران از مشاهده روز بزرگ (رستاخیز)! عَنْ جَابِر الْجُعْفِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) یَقُولُ: الْزَمِ الْأَرْضَ لَا تُحَرِّکَنَّ یَدَکَ وَ لَا رِجْلَکَ أَبَداً حَتَّی تَرَی عَلَامَاتٍ أَذْکُرُهَا لَکَ فِی سَنَهٍ، وَ تَرَی مُنَادِیاً یُنَادِی بِدِمَشْقَ وَ خُسِفَ بِقَرْیَهٍ مِنْ قُرَاهَا وَ یَسْقُطُ طَائِفَهٌ مِنْ مَسْجِدِهَا، فَإِذَا رَأَیْتَ التُّرْکَ جَازُوهَا فَأَقْبَلَتِ التُّرْکُ حَتَّی نَزَلَتِ الْجَزِیرَهَ، وَ أَقْبَلَتِ الرُّومُ حَتَّی نَزَلَتِ الرَّمْلَهَ، وَ هِیَ سَنَهُ اخْتِلَافٍ فِی کُلِّ أَرْضٍ مِنْ أَرْضِ الْعَرَبِ، وَ إِنَّ أَهْلَ الشَّامِ یَخْتَلِفُونَ عِنْدَ ذَلِکَ عَلَی ثَلَاثِ رَایَاتٍ، الْأَصْهَبِ وَ الْأَبْقَعِ وَ السُّفْیَانِیِّ، مَعَ بَنِی ذَنَبِ الْحِمَارِ مُضَرُ، وَ مَعَ السُّفْیَانِیِّ أَخْوَالُهُ مِنْ کَلْبٍ، فَیَظْهَرُ السُّفْیَانِیُّ وَ مَنْ مَعَهُ عَلَی بَنِی ذَنَبِ الْحِمَارِ، حَتَّی یَقْتُلُوا قَتْلًا لَمْ یَقْتُلْهُ شَیْءٌ قَطُّ، وَ یَحْضُرُ رَجُلٌ بِدِمَشْقَ فَیُقْتَلُ هُوَ وَ مَنْ مَعَهُ قَتْلًا لَمْ یَقْتُلْهُ شَیْءٌ قَطُّ، وَ هُوَ مِنْ بَنِی ذَنَبِ الْحِمَارِ وَ هِیَ الْآیَهُ الَّتِی یَقُولُ اللهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: «فَاخْتَلَفَ الْأَحْزابُ مِنْ بَیْنِهِمْ فَوَیْلٌ للذِینَ کَفَرُوا مِنْ مَشْهَدِ یَوْمٍ عَظِیمٍ»...(۱)
-----------------
۱- إلزام الناصب، ج ۱، ص ۷۲ / بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۲۲۲ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص: ۳۵۰ و ج ۳، ص: ۷۱۲ / تفسیر العیاشی، ج ۱، ص ۶۴.

از جابر جعفی روایت است که حضرت امام محمد باقر (علیه السلام) فرمودند: در جای خود بنشین و حرکتی از خود نشان مده، تا آنگاه که علائمی را که در سال طاق روی می دهد و من اکنون برای تو ذکر می کنم ببینی...
تا آنجا که فرمودند: و آن اینکه کسی از دمشق صدائی می زند، و در یکی از دهات آن فرورفتگی پدید می آید، و قسمتی از مسجد آن فرو می ریزد، و می بینی که طایفه تُرک از آنجا (دمشق) می گذرند و در جزیره (موصل) فرود می آیند، رومیان هم در رمله فرود آیند و آن سالی است که در تمام سرزمین عرب اختلافات روی می دهد، اهل شام بر گرد سه پرچم مختلف جمع می شوند، یکی زرد و سفید و دیگر سرخ و سفید و سومی پرچم سفیانی است، سفیانی با دائی هایش که از قبیله کلب می باشند خروج می کند و بر قبیله بنی ذنب الحمار از قبیله مضر حمله می آورد و جنگی می کند که تا آن روز چنان جنگی به وقوع نپیوسته است، سپس مردی از بنی ذنب به دمشق می آید و با همراهانش طوری کشته می شود که کسی را بدان گونه نکشته باشند.
اینست معنی آیه شریفه: «فَاخْتَلَفَ الْأَحْزابُ مِنْ بَیْنِهِمْ فَوَیْلٌ للذِینَ کَفَرُوا مِنْ مَشْهَدِ یَوْمٍ عَظِیمٍ»، یعنی: طوائفی از میان مردم بجان هم می افتند. وای بر کفاری که آن روز بزرگ در آن جنگ شرکت می جویند.

شماره (۱۰۸) کد آیه: ۵۴ / ۱۹ اسم آیه: وعده ی رجعت به اسماعیل بن حزقیل (علیهما السلام)
﴿وَ اذْکُرْ فِی الْکِتابِ إِسْماعیلَ إِنَّهُ کانَ صادِقَ الْوَعْدِ وَ کانَ رَسُولاً نَبِیًّا﴾.

و در این کتاب (آسمانی) از اسماعیل (نیز) یاد کن، که او در وعده هایش صادق، و رسول و پیامبری (بزرگ) بود! عَنْ بُرَیْدِ بْنِ مُعَاوِیَه الْعِجْلِیِّ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام): یَا ابْنَ رَسُولِ اللهِ! أَخْبِرْنِی عَنْ إِسْمَاعِیلَ الَّذِی ذَکَرَهُ اللهُ فِی کِتَابِهِ حَیْثُ یَقُولُ: «وَ اذْکُرْ فِی الْکِتابِ إِسْماعِیلَ إِنَّهُ کانَ صادِقَ الْوَعْدِ وَ کانَ رَسُولًا نَبِیًّا»، أَ کَانَ إِسْمَاعِیلَ بْنَ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) فَإِنَّ النَّاسَ یَزْعُمُونَ أَنَّهُ إِسْمَاعِیلُ بْنُ إِبْرَاهِیمَ؟ فَقَالَ (علیه السلام): إِنَّ إِسْمَاعِیلَ مَاتَ قَبْلَ إِبْرَاهِیمَ وَ إِنَّ إِبْرَاهِیمَ کَانَ حُجَّهً للهِ کُلَّهَا قَائِماً صَاحِبَ شَرِیعَهٍ، فَإِلَی مَنْ أُرْسِلَ إِسْمَاعِیلُ إِذَنْ؟ فَقُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاکَ! فَمَنْ کَانَ؟ قَالَ (علیه السلام): ذَاکَ إِسْمَاعِیلُ بْنُ حِزْقِیلَ النَّبِیُّ۸، بَعَثَهُ اللهُ إِلَی قَوْمِهِ فَکَذَّبُوهُ فَقَتَلُوهُ وَ سَلَخُوا وَجْهَهُ، فَغَضِبَ اللهُ لَهُ عَلَیْهِمْ فَوَجَّهَ إِلَیْهِ أَسْطَاطَائِیلَ مَلَکَ الْعَذَابِ فَقَالَ لَهُ: یَا إِسْمَاعِیلُ! أَنَا أَسَطَاطَائِیلُ مَلَکُ الْعَذَابِ وَجَّهَنِی إِلَیْکَ رَبُّ الْعِزَّهِ لِأُعَذِّبَ قَوْمَکَ بِأَنْوَاعِ الْعَذَابِ إِنْ شِئْتَ.
فَقَالَ لَهُ إِسْمَاعِیلُ: لَا حَاجَهَ لِی فِی ذَلِکَ، فَأَوْحَی اللهُ إِلَیْهِ فَمَا حَاجَتُکَ یَا إِسْمَاعِیلُ!؟ فَقَالَ: یَا رَبِّ! إِنَّکَ أَخَذْتَ الْمِیثَاقَ لِنَفْسِکَ بِالرُّبُوبِیَّهِ وَ لِمُحَمَّدٍ بِالنُّبُوَّهِ وَ

لِأَوْصِیَائِهِ بِالْوَلَایَهِ وَ أَخْبَرْتَ خَیْرَ خَلْقِکَ بِمَا تَفْعَلُ أُمَّتُهُ بِالْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ (علیهما السلام) مِنْ بَعْدِ نَبِیِّهَا، وَ إِنَّکَ وَعَدْتَ الْحُسَیْنَ (علیه السلام) أَنْ تَکُرَّهُ إِلَی الدُّنْیَا حَتَّی یَنْتَقِمَ بِنَفْسِهِ مِمَّنْ فَعَلَ ذَلِکَ بِهِ، فَحَاجَتِی إِلَیْکَ یَا رَبِّ! أَنْ تَکُرَّنِی إِلَی الدُّنْیَا حَتَّی أَنْتَقِمَ مِمَّنْ فَعَلَ ذَلِکَ بِی، کَمَا تَکُرُّ الْحُسَیْنَ (علیه السلام) فَوَعَدَ اللهُ إِسْمَاعِیلَ بْنَ حِزْقِیلَ ذَلِکَ فَهُوَ یُکَرُّ مَعَ الْحُسَیْنِ (علیه السلام).(۱)
برید بن معاویه العجلی روایت کرده که محضر امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: ای پسر رسول خدا! خبر دهید به من از اسماعیل که حق تعالی در کتاب خودش از او یاد کرده و فرموده: «وَ اذْکُرْ فِی الْکِتابِ إِسْماعِیلَ إِنَّهُ کانَ صادِقَ الْوَعْدِ وَ کانَ رَسُولًا نَبِیًّا»، آیا مقصود، اسماعیل بن ابراهیم۸ است، چه آنکه مردم این طور می پندارند که وی اسماعیل بن ابراهیم می باشد؟ حضرت (علیه السلام) فرمودند: اسماعیل پیش از حضرت ابراهیم از دنیا رفت و جناب ابراهیم (علیه السلام) حجّت قائم حق تعالی و صاحب شریعت بود و با این حال اسماعیل با چنین موقعیتی به جانب چه کسانی می توانست مبعوث باشد؟! راوی می گوید: محضر مبارکش عرض کردم: پس اسماعیل در آیه ی مذکور چه کسی است؟ حضرت فرمودند: وی اسماعیل بن حزقیل پیغمبر می باشد که خداوند متعال او را به جانب قومش مبعوث نمود و آنها وی را تکذیب کرده و کشتند و سپس پوست صورتش را کندند، پس خداوند به ایشان غضب نمود و اسطاطائیل را که فرشته ی
-----------------
۱- الإیقاظ من الهجعه بالبرهان علی الرجعه، النص، ص ۳۲۸ / بحار الأنوار، ج ۱۳، ص ۳۹۰ و ج ۴۴، ص ۲۳۷ و ج ۵۳، ص ۱۰۵/ البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص۷۲۰ / کامل الزیارات، النص، ص ۶۵ / مختصر البصائر، ص ۴۳۱.

عذاب است بر او نازل کرد، فرشته عرضه داشت: ای اسماعیل! من اسطاطائیل فرشته عذاب می باشم، پروردگار متعال من را نزد شما فرستاده تا قوم شما را به انواع عذاب ها عذاب نمایم، و در صورتی که بخواهی ایشان را به بلاها و گرفتاری ها مبتلا سازم. اسماعیل به او فرمود: به این امر نیاز و احتیاجی ندارم.
پس حق تعالی وحی فرستاد: ای اسماعیل! حاجت تو چیست؟ عرض کرد: پروردگارا! از بندگانت عهد و میثاق گرفتی که تو را ربّ و پروردگار دانسته و حضرت محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) را پیغمبر و اوصیاء کرامش را ولیّ بدانند و به بهترین مخلوقاتت خبر دادی که امّتش با حسین بن علی (علیهما السلام) بعد از پیامبرشان چه خواهند نمود، و به حسین (علیه السلام) وعده دادی که به دنیا رجعت می کند تا خودش از آن قوم جفا کار انتقام بگیرد.
پس حاجت من به تو ای پروردگارم! آن است که من را نیز به دنیا برگردانی تا انتقام خود را از ظالمین بگیرم، همان طوری که حسین (علیه السلام) را به دنیا بازگردانیدی، پس حق تعالی به اسماعیل بن حزقیل وعده داد او را با حسین بن علی (علیهما السلام) به دنیا برگرداند.

شماره (۱۰۹) کد آیه:۷۵/۱۹ اسم آیه: اهمیّت قیام حضرت مهدی (علیه السلام)
﴿قُلْ مَنْ کانَ فِی الضَّلالَهِ فَلْیَمْدُدْ لَهُ الرَّحْمنُ مَدًّا حَتَّی إِذا رَأَوْا ما یُوعَدُونَ إِمَّا الْعَذابَ وَ إِمَّا السَّاعَهَ فَسَیَعْلَمُونَ مَنْ هُوَ شَرٌّ مَکاناً وَ أَضْعَفُ جُنْداً﴾.

بگو: «کسی که در گمراهی است، باید خداوند به او مهلت دهد تا زمانی که وعده الهی را با چشم خود ببینند: یا عذاب (این دنیا)، یا (عذاب) قیامت! (آن روز) خواهند دانست چه کسی جایش بدتر، و لشکرش ناتوانتر است!» عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) فِی خَبَرٍ طویل...
قُلتُ: قَوْلِهِ تَعَالَی: «حَتَّی إِذا رَأَوْا ما یُوعَدُونَ إِمَّا الْعَذابَ وَ إِمَّا السَّاعَهَ فَسَیَعْلَمُونَ مَنْ هُوَ شَرٌّ مَکاناً وَ أَضْعَفُ جُنْداً» قَالَ: أَمَّا قَوْلُهُ: «حَتَّی إِذا رَأَوْا ما یُوعَدُونَ»، فَهُوَ خُرُوجُ الْقَائِمِ (علیه السلام) وَ هُوَ السَّاعَهُ فَسَیَعْلَمُونَ ذَلِکَ الْیَوْمَ مَا نَزَلَ بِهِمْ مِنَ اللهِ عَلَی یَدَیْ قَائِمِهِ، فَذَلِکَ قَوْلُهُ: «مَنْ هُوَ شَرٌّ مَکاناً یَعْنِی عِنْدَ الْقَائِمِ وَ أَضْعَفُ جُنْداً»...(۱)
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۶۰ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۷۳ / بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۳۳۲ و ج ۵۱، ص ۶۳ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۷۲۷ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۳۰۰ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۸، ص ۲۶۲ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۳۵۵/ الکافی، ج ۱، ص ۴۳۱.

ابو بصیر گوید در خبری طولانی از امام صادق (علیه السلام) راجع به قول خداوند (عزّ و جلّ)، عرض کردم: خداوند می فرماید: «تا چون موعود خویش یا عذاب و یا رستاخیز را ببینند، خواهند دانست کیست که مکانش بدتر و سپاهش ناتوانتر است».
حضرت فرمودند: اما اینکه فرماید: «تا چون موعود خویش را ببینند»، آن خروج قائم (علیه السلام) و رستاخیز است، در آن روز خواهند دانست آنچه را که خداوند به دست قائمش بر آنها فرود می آورد، اینست که می فرماید: «کیست که مکانش بدتر (یعنی نزد قائم) و سپاهش ناتواناتر است»...

شماره (۱۱۰) کد آیه: ۱۱۰ / ۲۰ اسم آیه: اخبار حضرت مهدی (علیه السلام)
﴿یَعْلَمُ ما بَیْنَ أَیْدیهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ وَ لا یُحیطُونَ بِهِ عِلْماً﴾.

آنچه را پیش رو دارند، و آنچه را (در دنیا) پشت سرگذاشته اند می داند ولی آنها به (علم) او احاطه ندارند! علی بن إبراهیم، فی قوله تعالی: «یَعْلَمُ ما بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ وَ لا یُحِیطُونَ بِهِ عِلْماً»، قال: «ما بین أیدیهم»، ما مضی من أخبار الأنبیاء، «و ما خلفهم»، من أخبار القائم (علیه السلام) (۱)
علی بن ابراهیم در باره ی قول خداوند تعالی: «یَعْلَمُ ما بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ وَ لا یُحِیطُونَ بِهِ عِلْماً»، گفت: «آنچه بر آنان گذشته»، یعنی آنچه از اخبار و جریانات پیامبران گذشته است و «آنچه در آینده خواهد آمد»، یعنی آنچه از اخبار حضرت قائم (علیه السلام) خواهد آمد.
-----------------
۱- البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۷۷۸ / إلزام الناصب، ج ۱، ص ۷۴ / تفسیر الصافی، ج ۳، ص ۳۲۱ / تفسیر القمی، ج ۲، ص ۶۵ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۸، ص ۳۵۳ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۳۹۵.

شماره (۱۱۱) کد آیه:۱۱۳/۲۰ اسم آیه:یاد ظهور حضرت مهدی (علیه السلام) و خروج سفیانی
﴿وَ کَذلِکَ أَنْزَلْناهُ قُرْآناً عَرَبِیًّا وَ صَرَّفْنا فیهِ مِنَ الْوَعیدِ لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ أَوْ یُحْدِثُ لَهُمْ ذِکْراً﴾.

و این گونه آن را قرآنی عربی (فصیح و گویا) نازل کردیم، و انواع وعیدها (و انذارها) را در آن بازگو نمودیم، شاید تقوا پیشه کنند یا برای آنان تذکّری پدید آورد! فی تفسیر القمی: «أَوْ یُحْدِثُ لَهُمْ ذِکْراً»، یَعْنِی: ما یُحدِث مِنْ أَمْرِ الْقَائِمِ (علیه السلام) وَ السُّفْیَانِیِّ.(۱)
علی بن ابراهیم در تفسیرش آورده: یعنی آنچه از امر و ماجرای حضرت قائم (علیه السلام) و سفیانی اتفاق می افتد.
-----------------
۱- بحار الأنوار، ج ۵۱، ص ۴۶ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۷۸۰ /تفسیر القمی، ج ۲،ص ۶۵ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۳۹۶.

شماره (۱۱۲) کد آیه:۱۱۵/۲۰ اسم آیه: عهد خداوند
﴿وَ لَقَدْ عَهِدْنا إِلی آدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِیَ وَ لَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْماً﴾.

پیش از این، از آدم پیمان گرفته بودیم امّا او فراموش کرد و عزم استواری برای او نیافتیم! ۱- عَنْ حُمْرَان عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ:... ثُمَّ أَخَذَ الْمِیثَاقَ عَلَی النَّبِیِّینَ، فَقَالَ: أَ لَسْتُ بِرَبِّکُمْ وَ أَنَّ هَذَا مُحَمَّدٌ رَسُولِی وَ أَنَّ هَذَا عَلِیٌّ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ، قَالُوا: بَلَی فَثَبَتَتْ لَهُمُ النُّبُوَّهُ وَ أَخَذَ الْمِیثَاقَ عَلَی أُولِی الْعَزْمِ أَنَّنِی رَبُّکُمْ وَ مُحَمَّدٌ رَسُولِی وَ عَلِیٌّ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ وَ أَوْصِیَاؤُهُ مِنْ بَعْدِهِ وُلَاهُ أَمْرِی وَ خُزَّانُ عِلْمِی وَ أَنَّ الْمَهْدِیَ أَنْتَصِرُ بِهِ لِدِینِی وَ أُظْهِرُ بِهِ دَوْلَتِی وَ أَنْتَقِمُ بِهِ مِنْ أَعْدَائِی وَ أُعْبَدُ بِهِ طَوْعاً وَ کَرْهاً، قَالُوا: أَقْرَرْنَا یَا رَبِّ! وَ شَهِدْنَا، وَ لَمْ یَجْحَدْ آدَمُ (علیه السلام) وَ لَمْ یُقِرَّ، فَثَبَتَتِ الْعَزِیمَهُ لِهَؤُلَاءِ الْخَمْسَهِ فِی الْمَهْدِیِّ (علیه السلام) وَ لَمْ یَکُنْ لِآدَمَ عَزْمٌ عَلَی الْإِقْرَارِ بِهِ وَ هُوَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَ: «وَ لَقَدْ عَهِدْنا إِلی آدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِیَ وَ لَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْماً».(۱)
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۲، ص ۳۳ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۷۴ / بحار الانوار، ج ۲۶، ص ۲۷۹ و ج ۶۴، ص ۱۱۴ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۷۸۱ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۳۱۳ / تفسیر الصافی، ج ۳، ص ۳۲۴ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۸، ص ۳۶۱ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۴۰۱ / الکافی، ج ۲، ص ۸.

حمران از امام باقر (علیه السلام) روایت کرده که حضرت فرمودند:... پروردگار از تمام پیغمبران عهد و پیمان گرفت و فرمود: آیا من پروردگار شما نیستم و محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) پیغمبر من نیست و علی امیر المؤمنین (علیه السلام) نمی باشد؟ همه عرض کردند: بلی همینطور است شما پروردگار ما و محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) پیغمبر و علی وصی او امیر المؤمنین (علیه السلام) است، نبوت برای ایشان مقرّر و ثابت گردیده، پس از آن از پیغمبران عهد دیگری گرفت و فرمود: بدانید من پروردگار شما هستم و محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) پیغمبر خاتم و رسول من است و علی امیر المؤمنین (علیه السلام) و اوصیاء بعد از او والیان و خزّان علم من باشند و به وسیله ی مهدی (علیه السلام) یاری می کنم دین خود را و انتقام می کشم از دشمنان خود و پرستش کرده می شوم از روی رغبت و کراهت.
آن پیغمبران عرض کردند: پروردگارا ما اقرار و اعتراف داریم و گواهی می دهیم، آدم انکار نکرد فرموده ی پروردگار را نسبت به ولایت اوصیاء، ولی اقرار و اعتراف هم ننمود، پس آدم عزم و استواری نداشت بر اقرار به ولایت، و آنهائیکه عزم راسخ داشتند به میثاق خود وفادار بودند و به آن عهد اقرار داشتند و فقط پنج نفر بودند: حضرت نوح و حضرت ابراهیم و موسی و عیسی و پیغمبر خاتم (صلّی الله علیه وآله وسلم).
۲- عَنْ جَابِر عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «وَ لَقَدْ عَهِدْنا إِلی آدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِیَ وَ لَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْماً».

قَالَ: عَهِدْنَا إِلَیْهِ فِی مُحَمَّدٍ وَ الْأَئِمَّهِ مِنْ بَعْدِهِ فَتَرَکَ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ عَزْمٌ أَنَّهُمْ هَکَذَا وَ إِنَّمَا سُمِّیَ أُولُو الْعَزْمِ أُوْلِی الْعَزْمِ لِأَنَّهُ عَهِدَ إِلَیْهِمْ فِی مُحَمَّدٍ وَ الْأَوْصِیَاءِ مِنْ بَعْدِهِ وَ الْمَهْدِیِّ وَ سِیرَتِهِ وَ أَجْمَعَ عَزْمُهُمْ عَلَی أَنَّ ذَلِکَ کَذَلِکَ وَ الْإِقْرَارِ بِهِ.(۱)
جابر از حضرت باقر (علیه السلام) روایت کرده که حضرت در باره ی قول خداوند (عزّ و جلّ): «وَ لَقَدْ عَهِدْنا إِلی آدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِیَ وَ لَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْماً».
فرمودند: مراد از آن عهد، عهدی است که در باره ی محمد و آل محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) خداوند با آدم نمود و آدم عهد مزبور را فراموش نموده و بر پیمان خود ثابت و استوار نماند و ترک عهد نمود نسبت به محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) و ائمه بعد از آنحضرت.
و فرمودند: سبب آنکه چند تن از پیغمبران را اولو العزم گویند آنست که خداوند از آنها در باره ی حضرت محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) و اوصیاء او تا حضرت قائم (علیه السلام) از ایشان عهد و پیمان گرفت و آنها با عزمی راسخ به میثاق خود وفادار بودند و به آن عهد اقرار داشتند.
-----------------
۱- إثبات الهداه، ج ۲، ص ۱۹ و ص ۱۱۵ / بحار الأنوار، ج ۱۱، ص ۳۵ و ج ۲۶، ص ۲۷۸ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۷۸۰ / بصائر الدرجات، ج ۱، ص ۷۰ / تفسیر الصافی، ج ۳، ص ۳۲۳ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۸، ص ۳۶۰ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۴۰۰ / علل الشرائع، ج ۱، ص ۱۲۲ / الکافی، ج ۱، ص ۴۱۶.

شماره (۱۱۳) کد آیه: ۱۲۴ / ۲۰ اسم آیه: خواری دشمنان در رجعت
﴿وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِکْری فَإِنَّ لَهُ مَعیشَهً ضَنْکاً وَ نَحْشُرُهُ یَوْمَ الْقِیامَهِ أَعْمی﴾.

و هر کس از یاد من روی گردان شود، زندگی (سخت و) تنگی خواهد داشت و روز قیامت، او را نابینا محشور می کنیم!» عَنْ مُعَاوِیَه بْنِ عَمَّارٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللهِ: «فَإِنَّ لَهُ مَعِیشَهً ضَنْکاً»، قَالَ: هِیَ وَ اللهِ النُّصَّابُ، قَالَ: جُعِلْتُ فِدَاکَ، قَدْ رَأَیْنَاهُمْ دَهْرَهُمُ الْأَطْوَلَ فِی کِفَایَهٍ حَتَّی مَاتُوا، قَالَ: ذَلِکَ وَ اللهِ فِی الرَّجْعَهِ یَأْکُلُونَ الْعَذَرَهَ.(۱)
معاویه بن عمار روایت نموده که گفت: به حضرت صادق (علیه السلام) عرض کردم: معنی زندگی تنگ در آیه: «وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِکْرِی فَإِنَّ لَهُ مَعِیشَهً ضَنْکاً»، هر کس از ذکر ما روی بگرداند، گذران تنگی برای او خواهد بود چیست؟ حضرت فرمودند: به خدا قسم! این آیه در باره نواصب (و دشمنان ما) است، عرض کردم: قربانت گردم! ما که آنها را همواره در ناز و نعمت دیده و می بینیم و بدین گونه هم می میرند. حضرت فرمودند: به خدا قسم این، در هنگام رجعت خواهد بود که در آن زمان آنها نجاست می خورند.
-----------------
۱- إلزام الناصب، ج ۲، ص ۲۸۸ / الإیقاظ من الهجعه بالبرهان علی الرجعه، النص، ص ۲۵۵ / بحار الأنوار، ج ۵۳، ص ۵۱ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۷۸۵ / تفسیر الصافی، ج ۳، ص ۳۲۵ / تفسیر القمی، ج ۲، ص ۶۵ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۸، ص ۳۶۹ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۴۰۵ / مختصر البصائر، ص ۹۱.

شماره (۱۱۴) کد آیه:۱۳۵/۲۰ اسم آیه: راه صاف و هموار
﴿قُلْ کُلٌّ مُتَرَبِّصٌ فَتَرَبَّصُوا فَسَتَعْلَمُونَ مَنْ أَصْحابُ الصِّراطِ السَّوِیِّ وَ مَنِ اهْتَدی﴾.

بگو: «همه (ما و شما) در انتظاریم! (ما در انتظار وعده پیروزی، و شما در انتظار شکست ما!) حال که چنین است، انتظار بکشید! امّا به زودی می دانید چه کسی از اصحاب صراط مستقیم، و چه کسی هدایت یافته است! عَنْ عِیسَی بْنِ دَاوُد النَّجَّارِ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ (علیهما السلام)، قَالَ: سَأَلْتُ أَبِی عَنْ قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «فَسَتَعْلَمُونَ مَنْ أَصْحابُ الصِّراطِ السَّوِیِّ وَ مَنِ اهْتَدی»، قَالَ: «الصِّرَاطُ السَّوِیُّ» هُوَ الْقَائِمُ (علیه السلام) وَ الْمَهْدِیُّ مَنِ اهْتَدَی إِلَی طَاعَتِهِ وَ مِثْلُهَا فِی کِتَابِ اللهِ (عزّ و جلّ): «وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی»، قَالَ: إِلَی وَلَایَتِنَا.(۱)
از عیسی بن داود نجار از موسی بن جعفر (علیهما السلام) نقل نموده که حضرت فرمودند: از پدرم در باره ی آیه: «فَسَتَعْلَمُونَ مَنْ أَصْحابُ الصِّراطِ السَّوِیِّ وَ مَنِ اهْتَدی»، سؤال نمودم: پدرم فرمودند: «صراط سوی» قائم آل محمّد? است، و مهدی کسی است که راه به اطاعت از او پیدا کند، و شبیه این در قرآن این آیه است: «وَ إِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً ثُمَّ اهْتَدی»، یعنی: به ولایت ما هدایت پیدا می کند.
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱، ص ۷۴ / بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۱۵۰ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۷۹۲ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۳۱۷ / غایه المرام و حجه الخصام، ج ۴، ص ۲۱۷.

شماره (۱۱۵) کد آیه:۱۵تا ۱۲/۲۱ اسم آیه: فرار و شکست دشمنان
﴿فَلَمَّا أَحَسُّوا بَأْسَنا إِذا هُمْ مِنْها یَرْکُضُونَ (۱۲) لا تَرْکُضُوا وَ ارْجِعُوا إِلی ما أُتْرِفْتُمْ فیهِ وَ مَساکِنِکُمْ لَعَلَّکُمْ تُسْئَلُونَ (۱۳) قالُوا یا وَیْلَنا إِنَّا کُنَّا ظالِمینَ (۱۴) فَما زالَتْ تِلْکَ دَعْواهُمْ حَتَّی جَعَلْناهُمْ حَصیداً خامِدینَ (۱۵)﴾.

هنگامی که عذاب ما را احساس کردند، ناگهان پا به فرار گذاشتند! (۱۲) (گفتیم:) فرار نکنید و به زندگی پر ناز و نعمت، و به مسکنهای پر زرق و برقتان بازگردید! شاید (سائلان بیایند و) از شما تقاضا کنند (شما هم آنان را محروم بازگردانید)!(۱۳)

گفتند: «ای وای بر ما! به یقین ما ستمگر بودیم!» (۱۴) و هم چنان این سخن را تکرار می کردند، تا آنها را درو کرده و خاموش ساختیم!(۱۵)

۱- عَنْ بَدْرِ بْنِ الْخَلِیلِ الْأَسَدِیِّ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ (علیه السلام)، یَقُولُ فِی قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «فَلَمَّا أَحَسُّوا بَأْسَنا إِذا هُمْ مِنْها یَرْکُضُونَ لا تَرْکُضُوا وَ ارْجِعُوا إِلی ما أُتْرِفْتُمْ فِیهِ وَ مَساکِنِکُمْ لَعَلَّکُمْ تُسْئَلُونَ»، قَالَ: إِذَا قَامَ الْقَائِمُ وَ بَعَثَ إِلَی بَنِی أُمَیَّهَ بِالشَّامِ، فَهَرَبُوا إِلَی الرُّومِ، فَیَقُولُ لَهُمُ الرُّومُ: لَا نُدْخِلَنَّکُمْ حَتَّی تَتَنَصَّرُوا، فَیُعَلِّقُونَ فِی أَعْنَاقِهِمُ الصُّلْبَانَ فَیُدْخِلُونَهُمْ، فَإِذَا نَزَلَ بِحَضْرَتِهِمْ أَصْحَابُ الْقَائِمِ طَلَبُوا الْأَمَانَ وَ الصُّلْحَ، فَیَقُولُ أَصْحَابُ الْقَائِمِ: لَا نَفْعَلُ حَتَّی تَدْفَعُوا إِلَیْنَا مَنْ قِبَلَکُمْ مِنَّا، قَالَ: فَیَدْفَعُونَهُمْ إِلَیْهِمْ، فَذَلِکَ قَوْلُهُ: «لا

تَرْکُضُوا وَ ارْجِعُوا إِلی ما أُتْرِفْتُمْ فِیهِ وَ مَساکِنِکُمْ لَعَلَّکُمْ تُسْئَلُونَ»، قَالَ: یَسْأَلُهُمُ الْکُنُوزَ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِهَا، قَالَ: فَیَقُولُونَ: «یا وَیْلَنا إِنَّا کُنَّا ظالِمِینَ فَما زالَتْ تِلْکَ دَعْواهُمْ حَتَّی جَعَلْناهُمْ حَصِیداً خامِدِینَ»، بِالسَّیْفِ.(۱)
بدر بن خلیل اسدی می گوید: شنیدم امام باقر (علیه السلام) پیرامون آیه: «فَلَمَّا أَحَسُّوا بَأْسَنا إِذا هُمْ مِنْها یَرْکُضُونَ، لا تَرْکُضُوا وَ ارْجِعُوا إِلی ما أُتْرِفْتُمْ فِیهِ وَ مَساکِنِکُمْ لَعَلَّکُمْ تُسْئَلُونَ»، می فرمودند: هرگاه امام قائم (علیه السلام) ظهور کند به دنبال بنی امیّه در شام فرستد و آنها از آنجا به روم بگریزند و رومیان به آنها می گویند: ما شما را نمی پذیریم مگر آنکه مسیحی شوید، و آنها صلیب به گردن می آویزند و رومیان آنها را می پذیرند، و هنگامی که اصحاب امام قائم (علیه السلام)، بر رومیان وارد شوند و کشور آنها را تصرّف کنند، ایشان امان خواهند و پیشنهاد صلح بدهند.
و اصحاب امام (علیه السلام) در پاسخ آنها می گویند: ما این کار را نمی کنیم، مگر اینکه افرادی را که به شما پناه آورده اند تسلیم ما کنید، و آنها ایشان را به اصحاب امام (علیه السلام) تسلیم نمایند.
و این است مفهوم آیه ی شریفه مذکوره، و نیز حضرت (علیه السلام) فرمودند: از آنها محل گنج ها را بپرسد، با اینکه خودش بدانها داناتر است، پس بنی امیّه می گویند: «یا وَیْلَنا إِنَّا کُنَّا ظالِمِینَ. فَما زالَتْ تِلْکَ دَعْواهُمْ حَتَّی جَعَلْناهُمْ حَصِیداً خامِدِینَ»، به وسیله شمشیر.
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱، ص۷۴ / بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۷۷ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۳۲۰ / تفسیر الصافی، ج ۳، ص ۳۳۲ / تفسیر القمی، ج ۲، ص ۶۸ /تفسیر کنز الدقائق، ج ۸، ص ۳۹۲ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۴۱۴ / الکافی، ج ۸، ص ۵۱.

۲- قَالَ عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ فِی قَوْلِهِ: «وَ کَمْ قَصَمْنا مِنْ قَرْیَهٍ»، یَعْنِی: أَهْلَ قَرْیَهٍ کانَتْ ظالِمَهً وَ أَنْشَأْنا بَعْدَها قَوْماً آخَرِینَ، «فَلَمَّا أَحَسُّوا بَأْسَنا» یَعْنِی بَنِی أُمَیَّهَ إِذَا أَحَسُّوا بِالْقَائِمِ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ إِذا هُمْ مِنْها یَرْکُضُونَ، «لا تَرْکُضُوا وَ ارْجِعُوا إِلی ما أُتْرِفْتُمْ فِیهِ وَ مَساکِنِکُمْ لَعَلَّکُمْ تُسْئَلُونَ»، یَعْنِی: الْکُنُوزَ الَّتِی کَنَزُوهَا قَالَ: فَیَدْخُلُ بَنُو أُمَیَّهَ إِلَی الرُّومِ إِذَا طَلَبَهُمُ الْقَائِمُ (علیه السلام) ثُمَّ یُخْرِجُهُمْ مِنَ الرُّومِ وَ یُطَالِبُهُمْ بِالْکُنُوزِ الَّتِی کَنَزُوهَا...(۱)
علی بن ابراهیم در باره قول خداوند: «فَلَمَّا أَحَسُّوا بَأْسَنا إِذا هُمْ مِنْها یَرْکُضُونَ»، یعنی چون بنی امیه عذاب ما را که به وسیله ظهور قائم آل محمد بر آنها فرو فرستیم، احساس کنند، از آن می گریزند، «لا تَرْکُضُوا وَ ارْجِعُوا إِلی ما أُتْرِفْتُمْ فِیهِ وَ مَساکِنِکُمْ لَعَلَّکُمْ تُسْئَلُونَ»، فرار نکنید و بازگردید تا شما را از آن نعمتها و جایگاهها که به خوش گذرانی سرگرم بودید بازخواست کنند.
چون امام زمان (علیه السلام) ظهور کند، بنی امیّه از ترس به روم می گریزند، حضرت آنها را از روم بیرون می آورد و گنجهائی که پنهان کرده اند را از آنها طلب می کند.
-----------------
۱- إلزام الناصب، ج ۱، ص ۱۶۹ / بحار الأنوار، ج ۵۱، ص ۴۶ / تفسیر القمی، ج ۲، ص ۶۸ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۴۱۵.

شماره (۱۱۶) کد آیه:۷۳/۲۱ اسم آیه: امام مهدی (علیه السلام)
﴿وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّهً یَهْدُونَ بِأَمْرِنا وَ أَوْحَیْنا إِلَیْهِمْ فِعْلَ الْخَیْراتِ وَ إِقامَ الصَّلاهِ وَ إیتاءَ الزَّکاهِ وَ کانُوا لَنا عابِدینَ﴾.

و آنان را پیشوایانی قرار دادیم که به فرمان ما، (مردم را) هدایت می کردند و انجام کارهای نیک و برپاداشتن نماز و ادای زکات را به آنها وحی کردیم و تنها ما را عبادت می کردند.
عَنْ زَیْدِ بْنِ عَلِیٍّ (علیهما السلام) قَالَ: کُنْتُ عِنْدَ أَبِی عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ (علیهما السلام)، إِذْ دَخَلَ عَلَیْهِ جَابِرُ بْنُ عَبْدِ اللهِ الْأَنْصَارِیُّ فَبَیْنَمَا هُوَ یُحَدِّثُهُ إِذْ خَرَجَ أَخِی مُحَمَّدٌ مِنْ بَعْضِ الْحُجَرِ، فَأَشْخَصَ جَابِرٌ بِبَصَرِهِ نَحْوَهُ، ثُمَّ قَامَ إِلَیْهِ فَقَالَ: یَا غُلَامُ! أَقْبِلْ، فَأَقْبَلَ، ثُمَّ قَالَ: أَدْبِرْ، فَأَدْبَرَ، فَقَالَ: شَمَائِلُ کَشَمَائِلِ رَسُولِ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم) مَا اسْمُکَ یَا غُلَامُ؟ قَالَ: مُحَمَّدٌ، قَالَ: ابْنُ مَنْ؟ قَالَ: ابْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ، قَالَ: أَنْتَ إِذَا الْبَاقِرُ، قَالَ: فَانْکَبَّ عَلَیْهِ وَ قَبَّلَ رَأْسَهُ وَ یَدَیْهِ، ثُمَّ قَالَ: یَا مُحَمَّدُ! إِنَّ رَسُولَ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم) یُقْرِئُکَ السَّلَامَ، قَالَ: عَلَی رَسُولِ اللهِ أَفْضَلُ السَّلَامِ وَ عَلَیْکَ یَا جَابِرُ! بِمَا أَبْلَغْتَ السَّلَامَ، ثُمَّ عَادَ إِلَی مُصَلَّاهُ.
فَأَقْبَلَ یُحَدِّثُ أَبِی وَ یَقُولُ: إِنَّ رَسُولَ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم) قَالَ لِی یَوْماً: یَا جَابِرُ! إِذَا أَدْرَکْتَ وَلَدِیَ الْبَاقِرَ فَأَقْرِئْهُ مِنِّی السَّلَامَ، فَإِنَّهُ سَمِیِّی وَ أَشْبَهُ النَّاسِ بِی، عِلْمُهُ عِلْمِی وَ حُکْمُهُ حُکْمِی، سَبْعَهٌ مِنْ وُلْدِهِ أُمَنَاءُ مَعْصُومُونَ أَئِمَّهٌ أَبْرَارٌ، وَ السَّابِعُ مَهْدِیُّهُمْ الَّذِی یَمْلَأُ الدُّنْیَا قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً، ثُمَّ تَلَا رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم): «وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّهً

یَهْدُونَ بِأَمْرِنا وَ أَوْحَیْنا إِلَیْهِمْ فِعْلَ الْخَیْراتِ وَ إِقامَ الصَّلاهِ وَ إِیتاءَ الزَّکاهِ وَ کانُوا لَنا عابِدِینَ».(۱)
از زید بن علی (علیهما السلام) روایت است که گفت: در خدمت پدرم علی بن الحسین (علیهما السلام) بودم که جابر بن عبد الله انصاری بر او وارد شد، در این میان که جابر با پدرم گفتگو می کرد برادرم (محمد بن علی (علیهما السلام)) از بعضی حجره ها بیرون آمد، جابر چشم به او دوخته سپس برخاسته نزدش رفت و گفت: ای فرزند نزدیک بیا. نزدیک آمد، سپس گفت: برگرد، برگشت جابر گفت: شمائلت چون شمائل رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) است، ای فرزند نامت چیست؟ حضرت فرمودند: محمد، جابر عرض کرد: فرزند چه کسی؟ فرمودند: فرزند علی بن حسین بن علی بن ابی طالب:، گفت: پس شما باقر هستی! و او را بغل کرده سر و دستهایش را بوسید، سپس عرض کرد: ای محمد! رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) سلامت می رساند؟ فرمودند: بهترین سلامها بر رسول خدا و بر تو ای جابر که رساندی، سپس به همان حجره که مکان نمازشان بود برگشتند، پس جابر شروع کرد به گفتگو با پدرم و می گفت: که پیغمبر خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) روزی به من فرمودند: ای جابر آن گاه که فرزندم باقر را درک کردی سلام مرا به او برسان هر آینه او همنام من و شبیه ترین مردمان به من است، دانشش دانش من و حُکمش حکم من است، هفت تن از فرزندانش امناء معصوم و امامان نیکوکارند، هفتمین شان
-----------------
۱- بحار الأنوار، ج ۳۶، ص ۳۶۰ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۸۲۹ / حلیه الأبرار، ج ۴، ص ۳۶۱ / کفایه الأثر، ص ۳۰۲.

مهدی آنها است که زمین را پر از عدل و داد کند چنانچه پر از ظلم و جور شده باشد، سپس این آیه را تلاوت فرمودند: و ایشان را پیشوایانی قرار دادیم که به امر ما راهنمایی کنند و به ایشان انجام دادن کارهای نیک و به پا داشتن نماز و دادن زکات را وحی کردیم و بودند برای ما عبادت کنندگان.

شماره (۱۱۷) کد آیه: ۹۵ / ۲۱ اسم آیه: عدم عمومیّت رجعت
﴿وَ حَرامٌ عَلی قَرْیَهٍ أَهْلَکْناها أَنَّهُمْ لا یَرْجِعُونَ﴾.

و حرام است بر شهرها و آبادیهایی که (بر اثر گناه) نابودشان کردیم (که به دنیا بازگردند) آنها هرگز باز نخواهند گشت! قَالَ الصَّادِقُ (علیه السلام): کُلُّ قَرْیَهٍ أَهْلَکَ اللهُ أَهْلَهَا بِالْعَذَابِ لَا یَرْجِعُونَ فِی الرَّجْعَهِ، وَ أَمَّا یَوْمَ الْقِیَامَهِ فَیَرْجِعُونَ الَّذِینَ مَحَضُوا الْإِیمَانَ مَحْضاً، وَ غَیْرُهُمْ مِمَّنْ لَمْ یَهْلِکُوا بِالْعَذَابِ وَ مَحَضُوا الْکُفْرَ مَحْضاً یَرْجِعُونَ.(۱)
حضرت صادق (علیه السلام) فرمودند: هر قریه ای که خداوند اهلش را به عذاب هلاک کرد در رجعت برنمی گردند، اما در قیامت برمی گردند، و در رجعت مؤمن خالص، و کافر خالص و آنان که به عذاب خدا نمرده اند برمی گردند.
نکته: پس این آیه بزرگترین دلیل بر اثبات رجعت است، چون هیچ مسلمانی منکر نیست که در قیامت همه زنده می شوند، چه هلاک شده باشند چه نشده باشند، پس اینکه می فرماید: «آنهائی که هلاک شده اند برنمی گردند»، یعنی در رجعت برنمی گردند، ولی هلاک شدگان قطعاً در قیامت برمی گردند تا وارد دوزخ شوند.
-----------------
۱- إلزام الناصب، ج ۲، ص ۲۸۸ / الإیقاظ من الهجعه بالبرهان علی الرجعه، النص، ص ۲۴۷ وص ۲۵۶ / بحار الأنوار، ج ۵۳، ص ۵۲ و ص ۶۱ / مختصر البصائر، ص ۱۵۰ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۹۱ و ج ۳، ص ۸۴۰ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۸، ص ۴۷۱ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۴۵۸.

شماره (۱۱۸) کد آیه: ۱۰۵ / ۲۱ اسم آیه: وارثان حقیقی زمین
﴿وَ لَقَدْ کَتَبْنا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصَّالِحُونَ﴾.

در «زبور» بعد از ذکر (تورات) نوشتیم: «بندگان شایسته ام وارث (حکومت) زمین خواهند شد!»

۱- عَن أبی جَعفَر (علیه السلام)، قالَ: قولُه (عزّ و جلّ): «أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصَّالِحُونَ»، هُم أصحابُ المَهدِی (علیه السلام) فِی آخرِ الزَّمان.(۱)
از امام باقر (علیه السلام) روایت است که در باره ی قول خداوند: «البته بندگان شایسته من زمین را به ارث خواهند برد»، فرمودند: آنان اصحاب حضرت مهدی (علیه السلام) در آخر الزّمان هستند.
۲- عَنْ عِیسَی بْنِ دَاوُد عَنْ أَبِی الْحَسَنِ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ۸، فِی قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «وَ لَقَدْ کَتَبْنا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصَّالِحُونَ»، قَالَ: آلُ محمد (علیهم السلام) وَ مَنْ تَابَعَهُمُ عَلَی مِنْهَاجِهِمْ، وَ الْأَرْضُ أَرْضُ الْجَنَّه.(۲)
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۴۶ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۷۵ / بحار الانوار، ج ۱۵، ص ۱۷۸ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۸۴۸ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۳۲۷ / تفسیر الصافی، ج ۳، ص ۳۵۷ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۸، ص ۴۸۳.
۲- بحار الأنوار، ج ۲۴، ص ۳۵۹ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۸۴۸ / تأویل الآیات، ص ۳۲۶ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۸، ص ۴۸۳.

عیسی بن داود از حضرت موسی بن جعفر (علیهما السلام) روایت نموده که حضرت در باره ی قول خداوند (عزّ و جلّ): «وَ لَقَدْ کَتَبْنا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصَّالِحُونَ»، فرمودند: عباد صالح در این آیه آل محمد (علیهم السلام) هستند، و هر که پیرو ایشان باشد مانند آنها است، و زمین که در آیه ذکر شده، زمین بهشت است.

شماره (۱۱۹) کد آیه:۳۹/۲۲ اسم آیه: انتقام
﴿أُذِنَ للذِینَ یُقاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَ إِنَّ اللهَ عَلی نَصْرِهِمْ لَقَدِیرٌ﴾.

به کسانی که جنگ بر آنان تحمیل گردیده، اجازه جهاد داده شده است چرا که مورد ستم قرار گرفته اند و خدا بر یاری آنها تواناست.
۱- عَنِ ابْنِ مُسْکَان عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام)، فِی قَوْلِهِ تعالی: «أُذِنَ للذِینَ یُقاتَلُونَ» الْآیَهَ، قَالَ: إِنَّ الْعَامَّهَ یَقُولُونَ نَزَلَتْ فِی رَسُولِ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم) لَمَّا أَخْرَجَتْهُ قُرَیْشٌ مِنْ مَکَّهَ، وَ إِنَّمَا هُوَ الْقَائِمُ (علیه السلام) إِذَا خَرَجَ یَطْلُبُ بِدَمِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام)، وَ هُوَ قَوْلُهُ: نَحْنُ أَوْلِیَاءُ الدَّمِ وَ طُلَّابُ الدِّیَهِ.(۱)
ابن مسکان از حضرت صادق (علیه السلام) در باره آیه: «أُذِنَ للذِینَ یُقاتَلُونَ» نقل کرده که حضرت فرمودند: عامه (اهل سنت) می گویند آیه در باره ی پیامبر اکرم (صلّی الله علیه وآله وسلم) نازل شده، هنگامی که قریش آن جناب را از مکه خارج کردند، اما مربوط به حضرت قائم (علیه السلام) است زمانی که برای انتقام خون حسین (علیه السلام) ظهور کند و این است معنی فرمایش او که ما اولیای مقتول و خونبها گیرانیم.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۷۶ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۷۵ / بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۲۲۴ و ج ۵۱، ص ۴۷ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۸۸۹ / تفسیر القمی، ج ۲، ص ۸۵ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۹، ص ۱۰۲ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۵۰۱.

۲- عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام)، فِی قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «أُذِنَ للذِینَ یُقاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَ إِنَّ اللهَ عَلی نَصْرِهِمْ لَقَدِیرٌ»، قَالَ: هِیَ فِی الْقَائِمِ (علیه السلام) وَ أَصْحَابِهِ.(۱)
ابو بصیر از امام صادق (علیه السلام) روایت کرده که در تأویل فرمایش خدای تعالی که می فرماید: «أُذِنَ للذِینَ یُقاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَ إِنَّ اللهَ عَلی نَصْرِهِمْ لَقَدِیرٌ»، آن حضرت فرمودند: این آیه در باره ی قائم (علیه السلام) و یاران او نازل شده است.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۸۹ / بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۲۲۷ و ج ۵۱، ص ۵۸ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۸۸۸ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۳۳۴ / الغیبه للنعمانی، ص ۲۴۱.

شماره (۱۲۰) کد آیه:۴۱/۲۲ اسم آیه: تسلّط حضرت مهدی (علیه السلام) بر تمام عالم
﴿الَّذِینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاهَ وَ آتَوُا الزَّکاهَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَ للهِ عاقِبَهُ الْأُمُورِ﴾.

همان کسانی که هر گاه در زمین به آنها قدرت بخشیدیم، نماز را برپا می دارند، و زکات می دهند، و امر به معروف و نهی از منکر می کنند، و پایان همه ی کارها از آنِ خداست!

۱- عَنْ أَبِی الْجَارُودِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام)، فِی قَوْلِهِ (عزّ و جلّ): «الَّذِینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاهَ وَ آتَوُا الزَّکاهَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَ للهِ عاقِبَهُ الْأُمُورِ»، قَالَ: هَذِهِ لِآلِ محمد (علیهم السلام)، وَ الْمَهْدِیِّ وَ أَصْحَابِهِ یُمْلِکُهُمُ اللهُ تَعَالَی مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا، وَ یُظْهِرُ الدِّینَ وَ یُمِیتُ اللهُ (عزّ و جلّ) بِهِ وَ بِأَصْحَابِهِ الْبِدَعَ وَ الْبَاطِلَ، کَمَا أَمَاتَ السَّفَهَهُ الْحَقَّ، حَتَّی لَا یُرَی أَثَرٌ مِنَ الظُّلْمِ، وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ، «وَ للهِ عاقِبَهُ الْأُمُورِ».(۱)
ابو جارود از حضرت باقر (علیه السلام) نقل کرده در مورد آیه: «الَّذِینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاهَ...»، که حضرت فرمودند: این آیه اختصاص به آل محمّد (صلّی الله علیه وآله وسلم)
-----------------
۱- إثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۸۹ / الزام الناصب، ج ۱،ص ۷۵ و ج ۲، ص ۲۷۷ / بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۱۶۵ و ج ۵۱، ص ۴۷ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۸۹۳ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۳۳۹ / تفسیر الصافی، ج ۳، ص ۳۸۲ / تفسیر القمی، ج ۲، ص ۸۷ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۹، ص ۱۱۲ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۵۰۶.

دارد، حضرت مهدی (علیه السلام) و اصحابش که خداوند آنها را مالک شرق و غرب عالم می کند و دین را به وسیله او بر تمام ادیان پیروز می نماید، و باطل و دین های ساختگی را به همّت او و یارانش از میان بر می دارد، چنانچه پیش از ظهور او سفاهت و نادانی پرده بر روی حق و حقیقت کشیده است، و عدالت آنچنان گسترش می یابد که اثری از ظلم باقی نمی ماند، همه امر به معروف و نهی از منکر می کنند، «و پایان همه ی کارها از آنِ خداست».
۲- عَنْ زَیْدِ بْنِ عَلِیٍّ (علیهما السلام)، قَالَ: إِذَا قَامَ الْقَائِمُ مِنْ آلِ محمد (علیهم السلام) یَقُولُ: یَا أَیُّهَا النَّاسُ! نَحْنُ الَّذِینَ وَعَدَکُمُ اللهُ فِی کِتَابِهِ: «الَّذِینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاهَ وَ آتَوُا الزَّکاهَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَ للهِ عاقِبَهُ الْأُمُورِ».(۱)
زید بن علی (علیهما السلام) گفت: چون قائم آل محمد (علیهم السلام) قیام کند، می گوید: ای مردم! ما همان هایی هستیم که خداوند در کتابش به شما وعده داده است: «الذین ان مکّنّاهم فی الارض...».
-----------------
۱- بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۷۳ / تفسیر فرات الکوفی، ص ۲۷۴ و ص ۶۵۷ /شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، ج ۱، ص ۵۲۳.

شماره (۱۲۱) کد آیه:۴۵/۲۲ اسم آیه:محرومیّت عصر غیبت از علم امام
﴿فَکَأَیِّنْ مِنْ قَرْیَهٍ أَهْلَکْناها وَ هِیَ ظالِمَهٌ فَهِیَ خاوِیَهٌ عَلی عُرُوشِها وَ بِئْرٍ مُعَطَّلَهٍ وَ قَصْرٍ مَشیدٍ﴾.

چه بسیار شهرها و آبادیهایی که آنها را نابود و هلاک کردیم در حالی که (مردمش) ستمگر بودند، بگونه ای که بر سقفهای خود فروریخت! و چه بسیار چاه پر آب که بی صاحب ماند و چه بسیار قصرهای محکم و مرتفع!

۱- عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام)، فِی قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «وَ بِئْرٍ مُعَطَّلَهٍ وَ قَصْرٍ مَشِیدٍ»، فَقَالَ: «الْبِئْرُ الْمُعَطَّلَهُ»، الْإِمَامُ الصَّامِتُ، «وَ الْقَصْرُ الْمَشِیدُ»، الْإِمَامُ النَّاطِقُ.(۱)
ابو بصیر گوید: امام صادق (علیه السلام)، در تفسیر این آیه: «وَ بِئْرٍ مُعَطَّلَهٍ وَ قَصْرٍ مَشِیدٍ»، فرمودند: مقصود از «بِئْرٍ مُعَطَّلَهٍ» امام خاموش، و مقصود از «قَصْرٍ مَشِیدٍ» امام ناطق است.
۲- علی بن ابراهیم فی تفسیر قوله تعالی: «وَ بِئْرٍ مُعَطَّلَهٍ وَ قَصْرٍ مَشِیدٍ»، قَالَ: هُوَ مَثَلٌ لِآلِ محمد (علیهم السلام)، قَوْلُهُ: «بِئْرٍ مُعَطَّلَهٍ»، هِیَ الَّتِی لَا یَسْتَسْقِی مِنْهَا، وَ هُوَ الْإِمَامُ الَّذِی قَدْ
-----------------
۱- إثبات الهداه، ج ۱، ص ۱۴۲ / بحار الأنوار، ج ۲۵، ص ۱۰۷ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۹، ص ۱۱۴ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۵۰۶ / کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۴۱۷.

غَابَ فَلَا یُقْتَبَسُ مِنْهُ الْعِلْمُ، «وَ الْقَصْرُ الْمَشِیدُ»، هُوَ الْمُرْتَفَعُ وَ هُوَ مَثَلٌ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ الْأَئِمَّهِ وَ فَضَائِلِهِمُ الْمُشْرِفَهِ عَلَی الدُّنْیَا.(۱)
علی بن ابراهیم در تفسیر قول خداوند تعالی: «وَ بِئْرٍ مُعَطَّلَهٍ وَ قَصْرٍ مَشِیدٍ»، می گوید: این مثالی برای آل محمد (علیهم السلام) است، «بِئْرٍ مُعَطَّلَهٍ»، چاهی است که آب از آن برداشته نشود، و آن امامی است که غائب باشد که از نور علم او استفاده نمی شود تا وقت ظهور، «و قصر مشید»، یعنی کاخ بلند که مثل برای امیر المؤمنین و ائمه: و فضائل منتشر شده ی آنها در جهان است.
-----------------
۱- بحار الأنوار، ج ۲۴، ص ۱۰۱ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۸۹۳ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۳۴۰ / تفسیر القمی، ج ۲، ص ۸۵ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۹، ص ۱۱۵ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۵۰۷.

شماره (۱۲۲) کد آیه:۶۰/۲۲ اسم آیه: عقوبت
﴿ذلِکَ وَ مَنْ عاقَبَ بِمِثْلِ ما عُوقِبَ بِهِ ثُمَّ بُغِیَ عَلَیْهِ لَیَنْصُرَنَّهُ اللهُ إِنَّ اللهَ لَعَفُوٌّ غَفُورٌ﴾.

(آری،) مطلب چنین است! و هر کس به همان مقدار که به او ستم شده مجازات کند، سپس مورد تعدّی قرار گیرد، خدا او را یاری خواهد کرد یقیناً خداوند بخشنده و آمرزنده است! قال علی بن ابراهیم القمی: «وَ مَنْ عاقَبَ بِمِثْلِ ما عُوقِبَ بِهِ ثُمَّ بُغِیَ عَلَیْهِ لَیَنْصُرَنَّهُ»، یَعْنِی رَسُولَ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم)، «بِمِثْلِ ما عُوقِبَ بِهِ»، یَعْنِی حِینَ أَرَادُوا أَنْ یَقْتُلُوهُ «ثُمَّ بُغِیَ عَلَیْهِ، لَیَنْصُرَنَّهُ اللهُ»، بِالْقَائِمِ مِنْ وُلْدِهِ (علیه السلام).(۱)
علی بن ابراهیم قمی در تفسیر: «وَ مَنْ عاقَبَ بِمِثْلِ ما عُوقِبَ بِهِ ثُمَّ بُغِیَ عَلَیْهِ لَیَنْصُرَنَّهُ اللهُ»، گوید: یعنی منظور خدا که می فرماید: «وَ مَنْ عاقَبَ»، حضرت محمّد (صلّی الله علیه وآله وسلم) است، و منظور از جمله: «بِمِثْلِ ما عُوقِبَ بِهِ»، آن موقعی است که کفار قریش می خواستند حضرت رسول را به قتل برسانند، و مقصود از جمله: «ثُمَّ بُغِیَ عَلَیْهِ لَیَنْصُرَنَّهُ اللهُ»، حضرت قائم (علیه السلام) میباشد که از فرزندان پیامبر است.
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱ ص۷۶ / بحار الانوار، ج ۴۵، ص ۱۶۸ و ج ۵۱، ص ۴۷ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۹۰۶ / تفسیر الصافی، ج ۳، ص ۳۸۸ / تفسیر القمی، ج ۲،ص ۸۷.

شماره (۱۲۳) کد آیه:۶۵/۲۲ اسم آیه: حضرت مهدی (علیه السلام) امان اهل زمین
﴿أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللهَ سَخَّرَ لَکُمْ ما فِی الْأَرْضِ وَ الْفُلْکَ تَجْری فِی الْبَحْرِ بِأَمْرِهِ وَ یُمْسِکُ السَّماءَ أَنْ تَقَعَ عَلَی الْأَرْضِ إِلاَّ بِإِذْنِهِ إِنَّ اللهَ بِالنَّاسِ لَرَؤُفٌ رَحیمٌ﴾.

آیا ندیدی که خداوند آنچه را در زمین است مسخّر شما کرد و (نیز) کشتیهایی را که به فرمان او بر صفحه اقیانوسها حرکت می کنند و آسمان را نگه می دارد، تا جز به فرمان او، بر زمین فرو نیفتند؟ خداوند نسبت به مردم رحیم و مهربان است!

۱- عَنْ سُلَیْمَان بْنِ مِهْرَان الْأَعْمَشِ عَنِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ (علیهما السلام) عَنْ أَبِیهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ (علیهما السلام) عَنْ أَبِیهِ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ (علیهما السلام)، قَالَ: نَحْنُ أَئِمَّهُ الْمُسْلِمِینَ، وَ حُجَجُ اللهِ عَلَی الْعَالَمِینَ، وَ سَادَهُ الْمُؤْمِنِینَ، وَ قَادَهُ الْغُرِّ الْمُحَجَّلِینَ، وَ مَوَالِی الْمُؤْمِنِینَ، وَ نَحْنُ أَمَانُ أَهْلِ الْأَرْضِ، کَمَا أَنَّ النُّجُومَ أَمَانٌ لِأَهْلِ السَّمَاءِ، وَ نَحْنُ الَّذِینَ بِنَا یُمْسِکُ اللهُ السَّماءَ، أَنْ تَقَعَ عَلَی الْأَرْضِ إِلَّا بِإِذْنِهِ، وَ بِنَا یُمْسِکُ الْأَرْضَ أَنْ تَمِیدَ بِأَهْلِهَا، وَ بِنَا یُنَزِّلُ الْغَیْثَ، وَ بِنَا یَنْشُرُ الرَّحْمَهَ وَ یُخْرِجُ بَرَکَاتِ الْأَرْضِ، وَ لَوْ لَا مَا فِی الْأَرْضِ مِنَّا لَسَاخَتْ بِأَهْلِهَا.
قَالَ (علیه السلام): وَ لَمْ تَخْلُ الْأَرْضُ مُنْذُ خَلَقَ اللهُ آدَمَ مِنْ حُجَّهِ اللهِ فِیهَا، ظَاهِرٌ مَشْهُورٌ، أَوْ غَائِبٌ مَسْتُورٌ، وَ لَا تَخْلُو إِلَی أَنْ تَقُومَ السَّاعَهُ مِنْ حُجَّهٍ للهِ فِیهَا، وَ لَوْ لَا ذَلِکَ لَمْ یُعْبَدِ اللهُ.

قَالَ سُلَیْمَانُ: فَقُلْتُ لِلصَّادِقِ (علیه السلام): فَکَیْفَ یَنْتَفِعُ النَّاسُ بِالْحُجَّهِ الْغَائِبِ الْمَسْتُورِ؟ قَالَ: کَمَا یَنْتَفِعُونَ بِالشَّمْسِ إِذَا سَتَرَهَا السَّحَابُ.(۱)
سلیمان اعمش از حضرت صادق (علیه السلام) نقل کرده که آن جناب از پدر بزرگوارشان حضرت محمد بن علی (علیهما السلام) و ایشان از پدر بزرگوارشان علی بن حسین (علیهما السلام)، روایت کرده اند که حضرت فرمودند: ما امامان مسلمانان، و حجّتهای خدا بر عالمیان، و آقای مؤمنان، و پیشوای روسفیدان، و سروران اهل ایمانیم، ما امان اهل زمین هستیم، چنانچه ستارگان امان اهل آسمانند، خداوند به واسطه ی ما آسمان را نگه داشته که بر زمین فرو نریزد مگر به اجازه او، و به وسیله ی ما زمین را نگه داشته که اهلش را تکان ندهد، باران به واسطه ی ما می بارد، و رحمت به واسطه ی ما گسترش می یابد، و زمین نعمتهای خود را خارج می کند، و اگر امام در زمین نباشد زمین اهل خود را فرو برد.
سپس فرمودند: از زمانی که خداوند آدم را آفرید زمین از حجّت خالی نبود، یا حجّتی آشکار و مشهور، و یا غائب و مستور، و تا روز قیامت هم از حجّت خالی نخواهد بود، اگر چنین نبود خداوند عبادت نمی شد.
سلیمان گفت: به حضرت صادق (علیه السلام) عرض کردم: چگونه مردم از حجّت غائب و مستور بهره مند می شوند؟ حضرت فرمودند: همان طوری که از خورشید پشت ابر بهره مند می شوند.
-----------------
۱- الأمالی (للصدوق)، النص، ص ۱۸۶ / بحار الأنوار، ج ۲۳، ص ۵ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۹، ص ۱۳۸ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۵۱۹ / کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ص ۲۰۷ / منتخب الأنوار المضیئه فی ذکر القائم الحجه ?، النص، ص ۳۲.

۲- قَالَ رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم): حَدَّثَنِی جَبْرَئِیلُ عَنْ رَبِّ الْعِزَّهِ جَلَّ جَلَالُهُ أَنَّهُ قَالَ: مَنْ عَلِمَ أَنْ لَا إِلهَ إِلَّا أَنَا وَحْدِی، وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدِی وَ رَسُولِی، وَ أَنَّ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ خَلِیفَتِی، وَ أَنَّ الْأَئِمَّهَ مِنْ وُلْدِهِ حُجَجِی، أُدْخِلُهُ الْجَنَّهَ بِرَحْمَتِی،... فَقَامَ جَابِرُ بْنُ عَبْدِ اللهِ الْأَنْصَارِیُّ، فَقَالَ: یَا رَسُولَ اللهِ! وَ مَنِ الْأَئِمَّهُ مِنْ وُلْدِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ؟ قَالَ: الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ سَیِّدَا شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّهِ، ثُمَّ سَیِّدُ الْعَابِدِینَ فِی زَمَانِهِ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ، ثُمَّ الْبَاقِرُ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ، وَ سَتُدْرِکُهُ یَا جَابِرُ! فَإِذَا أَدْرَکْتَهُ فَأَقْرِئْهُ مِنِّی السَّلَامَ، ثُمَّ الصَّادِقُ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ، ثُمَّ الْکَاظِمُ مُوسَی بْنُ جَعْفَرٍ، ثُمَّ الرِّضَا عَلِیُّ بْنُ مُوسَی، ثُمَّ التَّقِیُّ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ، ثُمَّ النَّقِیُّ عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ، ثُمَّ الزَّکِیُّ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ، ثُمَّ ابْنُهُ الْقَائِمُ بِالْحَقِّ، مَهْدِیُّ أُمَّتِی، الَّذِی یَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً، هَؤُلَاءِ یَا جَابِرُ! خُلَفَائِی وَ أَوْصِیَائِی وَ أَوْلَادِی وَ عِتْرَتِی، مَنْ أَطَاعَهُمْ فَقَدْ أَطَاعَنِی، وَ مَنْ عَصَاهُمْ فَقَدْ عَصَانِی، وَ مَنْ أَنْکَرَهُمْ أَوْ أَنْکَرَ وَاحِداً مِنْهُمْ فَقَدْ أَنْکَرَنِی، بِهِمْ یُمْسِکُ اللهُ (عزّ و جلّ) السَّماءَ أَنْ تَقَعَ عَلَی الْأَرْضِ إِلَّا بِإِذْنِهِ، وَ بِهِمْ یَحْفَظُ اللهُ الْأَرْضَ أَنْ تَمِیدَ بِأَهْلِهَا.(۱)
پیغمبر اکرم (صلّی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: جبرئیل از خداوند (عزّ و جلّ) برایم حدیث کرد که فرمود: هر کس بداند که هیچ معبودی جز من نیست و محمّد بنده و فرستاده ی من است و علیّ بن أبی طالب جانشین من است و ائمّه ای که از فرزندان او هستند حجّتهای من هستند، او را به رحمت خود به بهشت داخل می سازم،... آنگاه جابر بن عبد الله
-----------------
۱- إثبات الهداه، ج ۲، ص ۷۶ / الإحتجاج (للطبرسی)، ج ۱، ص ۶۹ / إلزام الناصب، ج ۱، ص ۱۷۲ / بحار الأنوار، ج ۲۷، ص ۱۱۹ و ج ۳۶، ص ۲۵۲ / کشف الغمه فی معرفه الأئمه (ط- القدیمه)، ج ۲، ص ۵۱۰ / کفایه الأثر، ص ۱۴۴ / کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ص ۲۵۸.

انصاریّ از جا برخاست و عرض کرد: ای رسول خدا! ائمّه از فرزندان علیّ بن أبی طالب (علیهما السلام) چه کسانی هستند؟ حضرت فرمودند: حسن و حسین سرور جوانان بهشت، سپس سیّد العابدین در زمانش علیّ بن الحسین، سپس محمّد بن علیّ الباقر، و تو ای جابر! او را درک می کنی و آن هنگام که او را دیدی سلام مرا به او برسان، سپس جعفر بن محمّد الصادق، سپس موسی بن جعفرالکاظم، سپس علیّ بن موسی الرّضا، سپس محمّد بن علیّ التّقیّ، سپس علیّ بن محمّد النّقیّ، سپس حسن بن علیّ الزّکیّ، سپس فرزند او قائم به حقّ، مهدی امّتم، همان که زمین را پر از عدل و داد نماید، همان گونه که پر از جور و ظلم شده باشد.
ای جابر! آنان جانشینان و اوصیاء و اولاد و عترت من هستند، کسی که ایشان را اطاعت کند مرا اطاعت کرده است، و کسی که از آنان سرپیچی کند مرا سرپیچی کرده است، و کسی که ایشان را یا یکی از آنان را انکار کند مرا انکار کرده است، به واسطه ی ایشان است که خداوند آسمان را نگاه داشته که بر زمین نیفتد مگر به اذن او، و به سبب ایشان است که خداوند زمین را حفظ کرده که اهلش را نلرزاند.

شماره (۱۲۴) کد آیه:۷۷/۲۳ اسم آیه: رجعت امیر المؤمنین (علیه السلام)
﴿حَتَّی إِذا فَتَحْنا عَلَیْهِمْ باباً ذا عَذابٍ شَدیدٍ إِذا هُمْ فیهِ مُبْلِسُونَ﴾.

تا زمانی که دری از عذاب شدید به روی آنان بگشاییم، (و چنان گرفتار می شوند که) ناگهان به کلّی مأیوس گردند.
عَن جاِبرِ بنِ یَزید، عَن أبِی جَعفَر (علیه السلام)، فِی قولِه: «حَتَّی إِذا فَتَحْنا عَلَیْهِمْ باباً ذا عَذابٍ شَدِید»، هُوَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ (علیه السلام) إِذَا رَجَعَ فِی الرَّجْعَهِ.(۱)
جابر بن یزید از امام باقر (علیه السلام) روایت کرده که حضرت در باره ی قول خداوند: «حَتَّی إِذا فَتَحْنا عَلَیْهِمْ باباً ذا عَذابٍ شَدِید»، فرمودند: او علی بن ابیطالب (علیهما السلام) است هنگامی که در زمان رجعت برمی گردد.
-----------------
۱- بحار الأنوار، ج ۵۳، ص ۶۴ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۷۲۱ و ج ۴، ص ۳۲ / مختصر البصائر، ص ۸۸.

شماره (۱۲۵) کد آیه:۱۰۱/۲۳ اسم آیه: انساب
﴿فَإِذا نُفِخَ فِی الصُّورِ فَلا أَنْسابَ بَیْنَهُمْ یَوْمَئِذٍ وَ لا یَتَساءَلُونَ﴾.

هنگامی که در «صور» دمیده شود، هیچ یک از پیوندهای خویشاوندی میان آنها در آن روز نخواهد بود و از یکدیگر تقاضای کمک نمی کنند (چون کاری از کسی ساخته نیست)! عَنْ جَهْمِ بْنِ أَبِی جَهْمَهَ (جَهنَه) قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ مُوسَی (علیه السلام) یَقُولُ: إِنَّ اللهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی خَلَقَ الْأَرْوَاحَ قَبْلَ الْأَبْدَانِ بِأَلْفَیْ عَامٍ، ثُمَّ خَلَقَ الْأَبْدَانَ بَعْدَ ذَلِکَ، فَمَا تَعَارَفَ مِنْهَا فِی السَّمَاءِ تَعَارَفَ فِی الْأَرْضِ، وَ مَا تَنَاکَرَ مِنْهَا فِی السَّمَاءِ تَنَاکَرَ فِی الْأَرْضِ، فَإِذَا قَامَ الْقَائِمُ (علیه السلام) وَرَّثَ الْأَخَ فِی الدِّینِ، وَ لَمْ یُوَرِّثِ الْأَخَ فِی الْوِلَادَهِ، وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللهِ (عزّ و جلّ) فِی کِتَابِهِ: «قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ»، «فَإِذا نُفِخَ فِی الصُّورِ فَلا أَنْسابَ بَیْنَهُمْ یَوْمَئِذٍ وَ لا یَتَساءَلُونَ».(۱)
از جهم بن جهمه یا (جهنه) روایت است که گفت: از امام موسی بن جعفر (علیهما السلام) شنیدم، که می فرمودند: همانا خداوند تبارک و تعالی ارواح را دو هزار سال قبل از بدنها آفرید، سپس بعد از آن، بدنها را آفرید، پس هر کدام از آنها در آسمانها با هم
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱، ص ۷۶ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۳۷ / دلائل الإمامه (ط- الحدیثه)، ص ۴۸۵.

آشنا شدند در زمین با هم آشنا شوند، و هر کدام در آسمان ناشناس بوده اند در زمین نیز ناشناس خواهند بود، پس چون قائم (علیه السلام) قیام کند برادران دینی از هم ارث خواهند برد، و برادرانی که از یک پدر و مادر بوده اند از هم ارث نخواهند برد، و این است قول خداوند (عزّ و جلّ) در کتاب خود: «همانا اهل ایمان رستگار شدند»، «پس چون در صور دمیده شود در آن روز هیچ نَسَبی بین آنان نیست و پرسیده نشوند».

شماره (۱۲۶) کد آیه:۳۵/۲۴ اسم آیه: نور خد
﴿اللهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ کَمِشْکاهٍ فیها مِصْباحٌ الْمِصْباحُ فی زُجاجَهٍ الزُّجاجَهُ کَأَنَّها کَوْکَبٌ دُرِّیٌّ یُوقَدُ مِنْ شَجَرَهٍ مُبارَکَهٍ زَیْتُونَهٍ لا شَرْقِیَّهٍ وَ لا غَرْبِیَّهٍ یَکادُ زَیْتُها یُضیءُ وَ لَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نارٌ نُورٌ عَلی نُورٍ یَهْدِی اللهُ لِنُورِهِ مَنْ یَشاءُ وَ یَضْرِبُ اللهُ الْأَمْثالَ لِلنَّاسِ وَ اللهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلیمٌ﴾.

خداوند نور آسمانها و زمین است مثل نور خداوند همانند چراغدانی است که در آن چراغی (پر فروغ) باشد، آن چراغ در حبابی قرار گیرد، حبابی شفاف و درخشنده همچون یک ستاره فروزان، این چراغ با روغنی افروخته می شود که از درخت پربرکت زیتونی گرفته شده که نه شرقی است و نه غربی (روغنش آن چنان صاف و خالص است که) نزدیک است بدون تماس با آتش شعله ور شود نوری است بر فراز نوری و خدا هر کس را بخواهد به نور خود هدایت می کند، و خداوند به هر چیزی داناست.
روی عن جابر بن عبد الله الأنصاری، قال: دخلتُ إلی مَسجد الکُوفه، و أمیر المؤمنین (علیه السلام) یَکتُبُ بإصبَعه وَ یَتَبسَّمُ، فقلت له: یا أمیرَ المؤمنین! ما الذی یضحکک؟ فقال: عَجِبت لِمَن یقرأ هذه الآیه و لم یعرفها حق معرفتها، فقُلت لَه: أیُّ آیه؟ یا أمیر المؤمنین! فَقال: قوله تَعالی: «اللهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ کَمِشْکاهٍ»،

«المشکاه»، مُحمَّد (صلّی الله علیه وآله وسلم)، «فِیها مِصْباحٌ»، أنا المِصباح، «فِی زُجاجَهٍ الزجاجه»، الحسن و الحسین (علیهما السلام)، «کَأَنَّها کَوْکَبٌ دُرِّیٌّ»، وَ هُوَ علی بن الحسین (علیهما السلام)، «یُوقَدُ مِنْ شَجَرَهٍ مُبارَکَهٍ»، مُحمَّد بن علی (علیهما السلام)، «زَیْتُونَهٍ»، جَعفر بن مُحمد (علیهما السلام)، «لا شَرْقِیَّهٍ»، موسی بن جعفر۸، «وَ لا غَرْبِیَّهٍ»، علی بن موسی (علیهما السلام)، «یَکادُ زَیْتُها یُضِیءُ»، مُحمد بن علی (علیهما السلام)، «وَ لَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نارٌ»، عَلی بن محمد (علیهما السلام)، «نُورٌ عَلی نُورٍ»، الحسن بن علی (علیهما السلام)، «یَهْدِی اللهُ لِنُورِهِ مَنْ یَشاءُ»، القائم المهدی (علیه السلام)، «وَ یَضْرِبُ اللهُ الْأَمْثالَ لِلنَّاسِ وَ اللهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ».(۱)
از جابر بن عبدالله انصاری روایت است که می گوید: به مسجد کوفه داخل شدم، دیدم حضرت امیرالمومنین (علیه السلام) با انگشت چیزی می نویسد و می خندد، عرض کردم: یا امیرالمومنین! چه چیز موجب خنده ی شما شده است؟ حضرت فرمودند: در شگفتم از کسی که این آیه را می خواند، ولی به طور شایسته و بایسته به معنای آن معرفت ندارد، عرض کردم: کدام آیه یا امیرالمومنین!؟ فرمودند: آیه «الله نور السموات و الارض مثل نوره کمشکاه»، «مشکات» حضرت محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) هستند، «فیها مصباح»، مصباح من هستم، «فی زجاجه الزجاجه»، حسن و حسین می باشند، «کانها کوکب دری»، و او علی بن الحسین (علیهما السلام) است، «یوقد من شجره مبارکه»، محمد بن علی (علیهما السلام) است، «زیتونه»، جعفر بن محمد (علیهما السلام) است، «لا شرقیه»، موسی بن جعفر (علیهما السلام) است، «ولا
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱، ص ۷۷ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۷۲ / تفسیر شریف لاهیجی، ج ۳، ص ۲۹۱ / غایه المرام و حجه الخصام، ج ۳، ص ۲۶۴.

غربیه»، علی بن موسی الرضا (علیهما السلام) است، «یکاد زیتها یضی» محمد بن علی (علیهما السلام) است، «و لو لم تمسسه نار»، علی بن محمد (علیهما السلام) است، «نور علی نور»، حسن بن علی (علیهما السلام) است، «یهدی الله لنوره من یشاء»، مهدی (علیه السلام) است که درود بر آنان باد، «و یضرب الله الامثال للناس و الله بکل شیء علیم».

شماره (۱۲۷) کد آیه:۵۵/۲۴ اسم آیه: وعده ی خد
﴿وَعَدَ اللهُ الَّذینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنی لا یُشْرِکُونَ بی شَیْئاً وَ مَنْ کَفَرَ بَعْدَ ذلِکَ فَأُولئِکَ هُمُ الْفاسِقُونَ﴾.

خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده اند وعده می دهد که قطعاً آنان را حکمران روی زمین خواهد کرد، همان گونه که به پیشینیان آنها خلافت روی زمین را بخشید و دین و آیینی را که برای آنان پسندیده، پابرجا و ریشه دار خواهد ساخت و ترسشان را به امنیّت و آرامش مبدّل می کند، آن چنان که تنها مرا می پرستند و چیزی را شریک من نخواهند ساخت. و کسانی که پس از آن کافر شوند، آنها فاسقانند.
۱- عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ سِنَان قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ»، قَالَ: نَزَلَتْ فِی عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ وَ الْأَئِمَّهِ مِنْ وُلْدِهِ:، «وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً»، قَالَ: عَنَی بِهِ ظُهُورَ الْقَائِمِ (علیه السلام).(۱)
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱، ص ۷۷ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۹۰ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۳۶۵ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۹، ص ۳۳۹.

عبد الله بن سنان گوید از امام صادق (علیه السلام) درباره ی این فرموده ی خداوند: «وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ»، سؤال کردم، حضرت فرمودند: درباره ی علی بن ابیطالب (علیه السلام) و امامان از فرزندان او: نازل شده، «وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً»، فرمودند: منظور از آن ظهور حضرت قائم (علیه السلام) است.
۲- عن أبی بصیر، عن أبی عبد الله (علیه السلام)، فی قوله: «وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنِی لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً»، قالَ: نَزَلت فِی القائِم وَ أصحابِه.(۱)
ابو بصیر از امام صادق (علیه السلام) روایت کرده که حضرت در باره ی آیه شریفه: وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنِی لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً، فرمودند: این در باره ی قائم (علیه السلام) و یارانش نازل شده است.
-----------------
۱- بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۵۳ و ص ۵۸ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۸۲ و ج ۴، ص ۸۹ / تفسیر شریف لاهیجی، ج ۳، ص ۳۰ / تفسیر القمی، ج ۱،ص ۱۴ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۹، ص ۳۴۰ / تفسیر نور الثقلین، ج ۳، ص ۶۱۹ / الغیبه للنعمانی، ص ۲۴۰.

شماره (۱۲۸) کد آیه: ۱۱ / ۲۵ اسم آیه: ساعت ۱۲
﴿بَلْ کَذَّبُوا بِالسَّاعَهِ وَ أَعْتَدْنا لِمَنْ کَذَّبَ بِالسَّاعَهِ سَعِیراً﴾.

بلکه آنان قیامت را تکذیب کرده اند و ما برای کسی که قیامت را تکذیب کند، آتشی شعله ور و سوزان فراهم کرده ایم!

۱- قَالَ أَبُو عَبْدِ اللهِ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ (علیهما السلام): اللیْلُ اثْنَتَا عَشْرَهَ سَاعَهً، وَ النَّهَارُ اثْنَتَا عَشْرَهَ سَاعَهً، وَ الشُّهُورُ اثْنَا عَشَرَ شَهْراً، وَ الْأَئِمَّهُ اثْنَا عَشَرَ إِمَاماً، وَ النُّقَبَاءُ اثْنَا عَشَرَ نَقِیباً، وَ إِنَّ عَلِیّاً (علیه السلام) سَاعَهٌ مِنِ اثْنَتَیْ عَشْرَهَ سَاعَهً، وَ هُوَ قَوْلُ اللهِ (عزّ و جلّ): «بَلْ کَذَّبُوا بِالسَّاعَهِ وَ أَعْتَدْنا لِمَنْ کَذَّبَ بِالسَّاعَهِ سَعِیراً».(۱)
امام صادق (علیه السلام) فرمودند: شب دوازده ساعت است، روز هم دوازده ساعت است، و ماه ها هم دوازده ماهند، و امامان نیز دوازده امامند، و نقباء هم دوازده نقیب اند، و علیّ (علیه السلام) ساعتی از دوازده ساعت است، و او است که خداوند در باره اش می فرماید: «بَلْ کَذَّبُوا بِالسَّاعَهِ وَ أَعْتَدْنا لِمَنْ کَذَّبَ بِالسَّاعَهِ سَعِیراً».
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱، ص ۷۸ / بحار الانوار، ج ۳۶، ص ۳۹۹ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۱۱۵ / تفسیر القمّی، ج ۲،ص ۱۱۱ / غایه المرام و حجه الخصام، ج ۲، ص ۲۸۳ / الغیبه للنعمانی، ص ۸۵.

۲- قال أبو عبد الله (علیه السلام): إنَّ اللَیل وَ النَّهار اثنَتا عَشَره ساعَه، وَ إنَّ عَلی بن أبی طالِب (علیه السلام) أشرَفُ ساعَه مِن اثنَتَی عَشره ساعَه، وَ هُو قولُ الله تَعالی: «بَلْ کَذَّبُوا بِالسَّاعَهِ وَ أَعْتَدْنا لِمَنْ کَذَّبَ بِالسَّاعَهِ سَعِیراً».(۱)
حضرت صادق (علیه السلام) فرمودند: شب و روز دوازده ساعت است و علی بن ابی طالب (علیهما السلام) بهترین ساعت از دوازده ساعت است، و همین است گفتار خدای تعالی که می فرماید: «بلکه ساعت را تکذیب کردند و ما برای آنها عذابی سوزان آماده کردیم».
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱، ص ۷۸ / بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۳۳۰ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۱۱۵ / تفسیر شریف لاهیجی، ج ۳، ص ۳۲۴ / تفسیر القمی، ج ۲، ص ۱۱۲ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۹، ص ۳۷۲ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص۷.

شماره (۱۲۹) کد آیه: ۲۶ / ۲۵ اسم آیه: عبادت خدا پس از ظهور
﴿الْمُلْکُ یَوْمَئِذٍ الْحَقُّ لِلرَّحْمنِ وَ کانَ یَوْماً عَلَی الْکافِرینَ عَسیراً﴾.

حکومت در آن روز از آن خداوند رحمان است و آن روز، روز سختی برای کافران خواهد بود! عَلِیِّ بْنِ أَسْبَاط قَالَ رَوَی أَصْحَابُنَا فِی قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «الْمُلْکُ یَوْمَئِذٍ الْحَقُّ لِلرَّحْمنِ»، قَالَ: إِنَّ الْمُلْکَ لِلرَّحْمَنِ الْیَوْمَ وَ قَبْلَ الْیَوْمِ وَ بَعْدَ الْیَوْمِ وَ لَکِنْ إِذَا قَامَ الْقَائِمُ (علیه السلام) لَمْ یَعْبُدُوا إِلَّا اللهَ (عزّ و جلّ).(۱)
علی بن اسباط می گوید: اصحاب ما روایت کرده اند درباره ی این آیه شریفه که معصوم (علیه السلام) فرمودند: همانا فرمانروای امروز (و پیش از امروز) و بعد از امروز، از آنِ خدای رحمان است، ولی چون قائم (علیه السلام) به پا خیزد جز خداوند (عزّ و جلّ) عبادت نخواهد شد.
-----------------
۱- إلزام الناصب، ج ۱، ص ۷۸ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۱۲۴ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۳۶۹ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۹، ص ۳۸۵.

شماره (۱۳۰) کد آیه: ۵۴ / ۲۵ اسم آیه: قدرت خداوند
﴿وَ هُوَ الَّذی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً وَ کانَ رَبُّکَ قَدیراً﴾.

او کسی است که از آب، انسانی را آفرید سپس او را نسب و سبب قرار داد و پروردگار تو همواره توانا بوده است.
قالَ الْبَاقِرُ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: «وَ هُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً»، قَالَ: هُوَ مُحَمَّدٌ وَ عَلِیٌّ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ:، «وَ کانَ رَبُّکَ قَدِیراً»، الْقَائِمُ فِی آخِرِ الزَّمَانِ، لِأَنَّهُ لَمْ یَجْتَمِعْ نَسَبٌ وَ سَبَبٌ فِی الصَّحَابَهِ وَ الْقَرَابَهِ، إِلَّا لَهُ فَلِأَجْلِ ذَلِکَ اسْتَحَقَّ الْمِیرَاثَ بِالنَّسَبِ وَ السَّبَبِ...(۱)
امام محمّد باقر (علیه السلام) در باره ی آیه: «او کسی است که از آب، انسانی را آفرید سپس او را نسب و سبب قرار داد»، می فرمایند: منظور از این افراد، حضرت محمد و علی و حسن و حسین:، «و پروردگار تو همواره توانا بوده است»، حضرت قائم (علیه السلام) در آخر الزمان است، زیرا در میان صحابه نسب و سبب و قرابت جمع نشد مگر برای آن حضرت، بدین جهت است که میراث به وسیله نسب و سبب به افراد می رسد...
-----------------
۱- بحار الأنوار، ج ۴۳، ص ۱۰۶ / مناقب (ابن شهرآشوب)، ج ۲، ص ۱۸۱.

شماره (۱۳۱) کد آیه:۶۳/۲۵ اسم آیه: بنده ی خاص خد
﴿وَ عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذینَ یَمْشُونَ عَلَی الْأَرْضِ هَوْناً وَ إِذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلُونَ قالُوا سَلاماً﴾.

بندگان (خاص خداوند) رحمان، کسانی هستند که با آرامش و بی تکبّر بر زمین راه می روند و هنگامی که جاهلان آنها را مخاطب سازند (و سخنان نابخردانه گویند)، به آنها سلام می گویند (و با بی اعتنایی و بزرگواری می گذرند.) عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام): قَوْلُهُ تَعَالَی: «الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَی الْأَرْضِ هَوْناً»، إِلَی قَوْلِهِ، «حَسُنَتْ مُسْتَقَرًّا وَ مُقاماً»، ثَلَاثَ عَشْرَهَ آیَهً، قَالَ: هُمُ الْأَوْصِیَاءُ یَمْشُونَ عَلَی الْأَرْضِ هَوْناً، فَإِذَا قَامَ الْقَائِمُ عَرَضُوا کُلَّ نَاصِبٍ عَلَیْهِ، فَإِنْ أَقَرَّ بِالْإِسْلَامِ وَ هِیَ الْوَلَایَهُ، وَ إِلَّا ضُرِبَتْ عُنُقُهُ أَوْ أَقَرَّ بِالْجِزْیَهِ فَأَدَّاهَا کَمَا یُؤَدِّی أَهْلُ الذِّمَّهِ.(۱)
امام صادق (علیه السلام) در باره ی قول خداوند تعالی: «الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَی الْأَرْضِ هَوْناً»، تا آنجا که می فرماید: «حَسُنَتْ مُسْتَقَرًّا وَ مُقاماً»، سیزده آیه، فرمودند: ایشان اوصیاء هستند که از ترس دشمنانشان بر روی زمین با تواضع راه می روند، پس زمانی که قائم (علیه السلام) قیام کند، همه ی ناصبیان بر آن حضرت عرضه می شوند، پس هر که به اسلام، یعنی ولایت اقرار کند، چه بهتر، وگرنه گردنش زده می شود یا این که به جزیه اقرار کند، چنان که اهل ذمّه می پردازند.
-----------------
۱- بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۳۷۳ / تفسیر فرات الکوفی، ص ۲۹۳.

شماره (۱۳۲) کد آیه: ۴ / ۲۶ اسم آیه: غُرّش آسمانی
﴿إِنْ نَشَأْ نُنَزِّلْ عَلَیْهِمْ مِنَ السَّماءِ آیَهً فَظَلَّتْ أَعْناقُهُمْ لَها خاضِعِینَ﴾.

اگر ما اراده کنیم، از آسمان بر آنان آیه ای نازل می کنیم که گردنهایشان در برابر آن خاضع گردد!

۱- عُمَر بْنِ حَنْظَلَه قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) یَقُولُ: خَمْسُ عَلَامَاتٍ قَبْلَ قِیَامِ الْقَائِمِ (علیه السلام)، الصَّیْحَهُ، وَ السُّفْیَانِیُّ، وَ الْخَسْفُ، وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّکِیَّهِ، وَ الْیَمَانِیُّ، فَقُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاکَ! إِنْ خَرَجَ أَحَدٌ مِنْ أَهْلِ بَیْتِکَ قَبْلَ هَذِهِ الْعَلَامَاتِ أَ نَخْرُجُ مَعَهُ؟ قَالَ: لَا، فَلَمَّا کَانَ مِنَ الْغَدِ تَلَوْتُ هَذِهِ الْآیَهَ: «إِنْ نَشَأْ نُنَزِّلْ عَلَیْهِمْ مِنَ السَّماءِ آیَهً فَظَلَّتْ أَعْناقُهُمْ لَها خاضِعِینَ»، فَقُلْتُ لَهُ: أَ هِیَ الصَّیْحَهُ؟ فَقَالَ: أَمَا لَوْ کَانَتْ خَضَعَتْ أَعْنَاقُ أَعْدَاءِ اللهِ (عزّ و جلّ).(۱)
عمر بن حنظله می گوید: شنیدم حضرت امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: پنج علامت قبل از قیام قائم (علیه السلام) حتمی است: غرّش آسمانی، خروج سفیانی، فرو رفتن یک لشکر از سپاه سفیانی در شنزار بیداء، کشتن یک بی گناه در مسجد الحرام، قیام شخصی در یمن، گفتم: قربانت شوم! قبل از بروز این علامتها، اگر از خاندان شما کسی قیام کند با او قیام کنیم؟ حضرت فرمودند: نه. فردا که شرفیاب شدم این آیه را تلاوت کردم: «اگر بخواهیم نشانه ای از آسمان نازل کنیم تا گردن جباران خم شود»،
-----------------
۱- بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۴ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۱۶۶ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۹، ص ۴۵۶ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۴۶ / الکافی، ج ۸، ص ۳۱۰.

گفتم: این نشانه، همان غرّش آسمانی است؟ حضرت فرمودند: به خدا سوگند! اگر چنین شود گردن دشمنان خدا خم می شود.
۲- عَنْ دَاوُد الدِّجَاجِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ (علیه السلام)، قَالَ: سُئِلَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام)، عَنْ قَوْلِهِ تَعَالَی: «فَاخْتَلَفَ الْأَحْزابُ مِنْ بَیْنِهِمْ»، فَقَالَ: انْتَظِرُوا الْفَرَجَ مِنْ ثَلَاثٍ، فَقِیلَ: یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ! وَ مَا هُنَّ؟ فَقَالَ: اخْتِلَافُ أَهْلِ الشَّامِ بَیْنَهُمْ وَ الرَّایَاتُ السُّودُ مِنْ خُرَاسَانَ وَ الْفَزْعَهُ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ، فَقِیلَ: وَ مَا الْفَزْعَهُ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ؟ فَقَالَ: أَ وَ مَا سَمِعْتُمْ قَوْلَ اللهِ (عزّ و جلّ) فِی الْقُرْآنِ؟: «إِنْ نَشَأْ نُنَزِّلْ عَلَیْهِمْ مِنَ السَّماءِ آیَهً فَظَلَّتْ أَعْناقُهُمْ لَها خاضِعِینَ»، هِیَ آیَهٌ تُخْرِجُ الْفَتَاهَ مِنْ خِدْرِهَا وَ تُوقِظُ النَّائِمَ وَ تُفْزِعُ الْیَقْظَانَ.(۱)
داود دجاجی از امام باقر (علیه السلام) روایت کرده که آن حضرت فرمودند: از امیر المؤمنین (علیه السلام) سؤال شد در باره ی فرمایش خدای تعالی: «فَاخْتَلَفَ الْأَحْزابُ مِنْ بَیْنِهِمْ»، و گروههای مردم در میان خود اختلاف کردند، حضرت فرمودند: پس از پدید آمدن سه چیز منتظر فرج باشید، گفته شد: ای امیر المؤمنین! آنها کدامند؟ فرمودند: اختلاف اهل شام در میان خود، و پرچمهای سیاه از خراسان، و وحشتی در ماه رمضان، سؤال شد: وحشت در ماه رمضان چیست؟ فرمودند: مگر نشنیده اید فرمایش خدای (عزّ و جلّ) را در قرآن؟: «إِنْ نَشَأْ نُنَزِّلْ عَلَیْهِمْ مِنَ السَّماءِ آیَهً...»، اگر ما بخواهیم از آسمان نشانه ای بر ایشان فرو فرستیم که گردنهای ایشان در مقابل آن خاضع و ذلیل گردد، آن همان نشانه ای است که دوشیزگانِ پرده نشین را از پس پرده هایشان بیرون کشد و خفته را بیدار و بیدار را به وحشت می افکند.
-----------------
۱- إثبات الهداه، ج ۵، ص ۳۶۴ / بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۲۲۹ و ص ۲۸۵ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۱۶۶ / تأویل الآیات، ص ۳۸۴ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۹، ص ۴۵۸ / حلیه الأبرار، ج ۶، ص ۲۹۰ / الغیبه (للنعمانی)، النص، ص ۲۵۱.

شماره (۱۳۳) کد آیه:۲۱/۲۶ اسم آیه: گریز
﴿فَفَرَرْتُ مِنْکُمْ لَمَّا خِفْتُکُمْ فَوَهَبَ لِی رَبِّی حُکْماً وَ جَعَلَنِی مِنَ الْمُرْسَلِینَ﴾.

پس هنگامی که از شما ترسیدم فرار کردم و پروردگارم به من حکمت و دانش بخشید، و مرا از پیامبران قرار داد!

۱- عَن مُفَضَّلِ بْنِ عُمَر عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام)، أَنَّهُ قَالَ: إِذَا قَامَ الْقَائِمُ (علیه السلام) تَلَا هَذِهِ الْآیَهَ مُخَاطِباً لِلنَّاسِ: «فَفَرَرْتُ مِنْکُمْ لَمَّا خِفْتُکُمْ فَوَهَبَ لِی رَبِّی حُکْماً وَ جَعَلَنِی مِنَ الْمُرْسَلِینَ».(۱)
مفضّل بن عمر از امام صادق (علیه السلام) روایت کرده که آن حضرت فرمودند: هنگامی که قائم (علیه السلام) قیام کند، خطاب به مردم، این آیه را تلاوت می نماید: «فَفَرَرْتُ مِنْکُمْ لَمَّا خِفْتُکُمْ»، «چون از شما بیمناک بودم از نزدتان گریختم».
۲- عَن مُفَضَّلِ بْنِ عُمَر عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام)، أَنَّهُ قَالَ: إِنَّ لِصَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ غَیْبَهً یَقُولُ فِیهَا: «فَفَرَرْتُ مِنْکُمْ لَمَّا خِفْتُکُمْ فَوَهَبَ لِی رَبِّی حُکْماً وَ جَعَلَنِی مِنَ الْمُرْسَلِینَ».(۲)
-----------------
۱- إثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۸۸ / بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۲۹۲ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۱۷۳ / تأویل الآیات، ص ۳۸۵ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۹، ص ۴۶۴/ حلیه الأبرار، ج ۶، ص ۲۷۳ / الغیبه (للنعمانی)، النص، ص ۱۷۴.
۲- إثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۵۷ / بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۱۵۷ و ص ۲۹۲ / الغیبه (للنعمانی)، النص، ص ۱۷۴.

مفضّل بن عمر از امام صادق (علیه السلام) روایت کرده است که آن حضرت فرمودند: صاحب این امر را غیبتی است که در آن می گوید: «فَفَرَرْتُ مِنْکُمْ لَمَّا خِفْتُکُمْ فَوَهَبَ لِی رَبِّی حُکْماً وَ جَعَلَنِی مِنَ الْمُرْسَلِینَ»، «من از شما گریختم چون (بر جان خویش) بیمناک بودم، پس پروردگارم مرا حکومت عطا فرمود و از صاحبان رسالت قرار داد».

شماره (۱۳۴) کد آیه:۲۰۶/۲۶ اسم آیه: وعده ی عذاب
﴿ثُمَّ جاءَهُمْ ما کانُوا یُوعَدُونَ﴾.

سپس عذابی که به آنها وعده داده شده به سراغشان بیاید.
عَنْ مُعَلَّی بْنِ خُنَیْسٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام)، فِی قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَ: «أَ فَرَأَیْتَ إِنْ مَتَّعْناهُمْ سِنِینَ»، «ثُمَّ جاءَهُمْ ما کانُوا یُوعَدُونَ»، قَالَ: خُرُوجُ الْقَائِمِ (علیه السلام)، «ما أَغْنی عَنْهُمْ ما کانُوا یُمَتَّعُونَ»، قَالَ: هُمْ بَنُو أُمَیَّهَ الَّذِینَ مُتِّعُوا فِی دُنْیَاهُمْ.(۱)
معلی بن خنیس از حضرت صادق (علیه السلام) در باره ی این آیه نقل کرد: «أَ فَرَأَیْتَ إِنْ مَتَّعْناهُمْ سِنِینَ»، «ثُمَّ جاءَهُمْ ما کانُوا یُوعَدُونَ»، حضرت فرمودند: منظور خروج قائم (علیه السلام) است، «ما أَغْنی عَنْهُمْ ما کانُوا یُمَتَّعُونَ»، فرمودند: اینها بنی امیه هستند که از نظر دنیا بهره مند شدند.
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱، ص ۷۹ / بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۳۷۲ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۱۸۵ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۳۸۹ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۹، ص ۵۱۰.

شماره (۱۳۵) کد آیه:۲۲۷/۲۶ اسم آیه: پایان ظلم
﴿وَ سَیَعْلَمُ الَّذِینَ ظَلَمُوا أَیَّ مُنْقَلَبٍ یَنْقَلِبُونَ﴾.

آنها که ستم کردند به زودی می دانند که بازگشتشان به کجاست! عَن حُسَیْنِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مُوسَی الرِّضَا (علیه السلام) عَنْ أَبِیهِ عَنْ آبَائِهِ:، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم): مَنْ أَحَبَّ أَنْ یَتَمَسَّکَ بِدِینِی وَ یَرْکَبَ سَفِینَهَ النَّجَاهِ بَعْدِی، فَلْیَقْتَدِ بِعَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ، وَ لْیُعَادِ عَدُوَّهُ، وَ لْیُوَالِ وَلِیَّهُ، فَإِنَّهُ وَصِیِّی وَ خَلِیفَتِی عَلَی أُمَّتِی فِی حَیَاتِی وَ بَعْدَ وَفَاتِی، وَ هُوَ إِمَامُ کُلِّ مُسْلِمٍ، وَ أَمِیرُ کُلِّ مُؤْمِنٍ بَعْدِی، قَوْلُهُ قَوْلِی وَ أَمْرُهُ أَمْرِی وَ نَهْیُهُ نَهْیِی وَ تَابِعُهُ تَابِعِی وَ نَاصِرُهُ نَاصِرِی وَ خَاذِلُهُ خَاذِلِی.
ثُمَّ قَالَ (علیه السلام): مَنْ فَارَقَ عَلِیّاً بَعْدِی لَمْ یَرَنِی، وَ لَمْ أَرَهُ یَوْمَ الْقِیَامَهِ، وَ مَنْ خَالَفَ عَلِیّاً حَرَّمَ اللهُ عَلَیْهِ الْجَنَّهَ، وَ جَعَلَ مَأْوَاهُ النَّارَ وَ بِئْسَ الْمَصِیرُ، وَ مَنْ خَذَلَ عَلِیّاً خَذَلَهُ اللهُ یَوْمَ یُعْرَضُ عَلَیْهِ، وَ مَنْ نَصَرَ عَلِیّاً نَصَرَهُ اللهُ یَوْمَ یَلْقَاهُ، وَ لَقَّنَهُ حجّتهُ عِنْدَ الْمُسَاءَلَهِ.
ثُمَّ قَالَ۶: الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ إِمَامَا أُمَّتِی بَعْدَ أَبِیهِمَا، وَ سَیِّدَا شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّهِ، وَ أُمُّهُمَا سَیِّدَهُ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ، وَ أَبُوهُمَا سَیِّدُ الْوَصِیِّینَ، وَ مِنْ وُلْدِ الْحُسَیْنِ تِسْعَهُ أَئِمَّهٍ، تَاسِعُهُمُ الْقَائِمُ مِنْ وُلْدِی، طَاعَتُهُمْ طَاعَتِی وَ مَعْصِیَتُهُمْ مَعْصِیَتِی، إِلَی اللهِ أَشْکُو الْمُنْکِرِینَ

لِفَضْلِهِمْ، وَ الْمُضِیعِینَ لِحُرْمَتِهِمْ بَعْدِی، وَ کَفی بِاللهِ وَلِیًّا وَ نَاصِراً لِعِتْرَتِی وَ أَئِمَّهِ أُمَّتِی وَ مُنْتَقِماً مِنَ الْجَاحِدِینَ لِحَقِّهِمْ: «وَ سَیَعْلَمُ الَّذِینَ ظَلَمُوا أَیَّ مُنْقَلَبٍ یَنْقَلِبُون».(۱)
از حسین بن خالد از حضرت رضا (علیه السلام) از پدران بزرگوارش از رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) روایت است که حضرت فرمودند: هر که دوست دارد به دین من چنگ زند و پس از من بر کشتی نجات سوار گردد، از علی بن ابی طالب پیروی کند، و دشمنش را دشمن، و دوستش را دوست بدارد، زیرا او در زندگی و پس از مرگم وصیّ و جانشین من است، و او امام هر مسلمان، و فرمانروای هر مؤمنی پس از من می باشد، گفتار او گفتار من و فرمان او فرمان من، و نهی او نهی من، پیروی از او پیروی از من، و یاور او یاور من است، هر کس او را یاری نکند دست از یاری من برداشته است.
سپس فرمودند: کسی که پس از من از علی مفارقت و جدایی کند روز قیامت مرا نخواهد دید و من نیز او را نخواهم دید، هر که با علی مخالفت کند خداوند بهشت را بر او حرام کرده و جایگاهش را آتش قرار دهد، کسی که دست از یاری علی بردارد خداوند در روزی که (حسابش را) بر او عرضه کنند یاری اش نکند، و هر که علی را یاری کند در آن روز که خدا را ملاقات کند خدایش یاری کند و حجّتش را هنگام بازجویی به وی تلقین کند.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۲، ص ۷۸ و ص ۳۳۰ / أطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج ۱۰، ص ۱۰۲ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۷۹ / بحار الانوار، ج ۳۶، ص ۲۵۴ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۱۹۵ / غایه المرام و حجه الخصام، ج ۱، ص ۱۳۱ و ج ۷، ص ۱۲۷ / کمال الدین، ج ۱، ص ۲۶۱.

سپس فرمودند: حسن و حسین بعد از پدرشان دو پیشوای امّتم هستند، و دو آقای جوانان اهل بهشتند، و مادرشان بانوی زنان عالمیان، و پدرشان آقای اوصیاء (پیمبران) است، و از فرزندان حسین نُه امامند که نهمی آنان قائم فرزندان من است، اطاعت آنها اطاعت من، و نافرمانی آنها نافرمانی من است، به خدا شکایت می برم از آنها که منکر فضل ایشان، و پس از من نابودکننده حقّ آنهایند، و خداوند متعال برای دوستی و یاری عترت من و امامان امّتم، و برای انتقام گرفتن از منکرین حقّشان کافی است: «و به زودی آنها که ستم کردند خواهند دانست که به چه جایی بازگشت می کنند».

شماره (۱۳۶) کد آیه: ۵۹ / ۲۷ اسم آیه: برگزیده ی خد
﴿قُلِ الْحَمْدُ للهِ وَ سَلامٌ عَلی عِبادِهِ الَّذینَ اصْطَفی آللهُ خَیْرٌ أَمَّا یُشْرِکُونَ﴾.

بگو: «حمد مخصوص خداست و سلام بر بندگان برگزیده اش!» آیا خداوند بهتر است یا بتهایی که همتای او قرار می دهند؟! عَن ابْنِ عَبَّاسٍ فِی قَوْلِهِ: «الْحَمْدُ للهِ وَ سَلامٌ عَلی عِبادِهِ الَّذِینَ اصْطَفی»، قَالَ: هُمْ أَهْلُ بَیْتِ رَسُولِ اللهِ: عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ وَ فَاطِمَهُ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ: وَ أَوْلَادُهُمْ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهِ هُمْ صَفْوَهُ اللهِ وَ خِیَرَتُهُ مِنْ خَلْقِه.(۱)
ابن عباس در باره ی قول خداوند تعالی که می فرماید: «بگو: حمد برای خدا است و سلام بر آن بندگانی که آنان را برگزیده است»، گوید: منظور از ایشان یعنی اهل بیت پیغمبر خدا: علی بن ابی طالب، فاطمه، حسن و حسین و اولاد ایشان: تا روز قیامت است، ایشانند که برگزیده و بهترین آفریده ی خدا می باشند.
-----------------
۱- بحار الأنوار، ج ۴۳، ص ۲۷۹ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۲۲۳ / تأویل الآیات، ص ۳۹۷ / تفسیر الصافی، ج ۴، ص ۷۱ / تفسیر القمی، ج ۲، ص ۱۲۹/ تفسیر کنز الدقائق، ج ۹، ص ۵۷۹ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۹۴ / مناقب (لابن شهرآشوب)، ج ۳، ص ۳۸۰.

شماره (۱۳۷) کد آیه: ۶۲ / ۲۷ اسم آیه: مُضطر
﴿أَمَّنْ یُجیبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ یَکْشِفُ السُّوءَ وَ یَجْعَلُکُمْ خُلَفاءَ الْأَرْضِ أَ إِلهٌ مَعَ اللهِ قَلیلاً ما تَذَکَّرُونَ﴾.

یا کسی که دعای مضطرّ را اجابت می کند و گرفتاری را برطرف می سازد، و شما را خلفای زمین قرار می دهد آیا معبودی با خداست؟! کمتر متذکّر می شوید!

۱- عَنْ إِبْرَاهِیم بْنِ عَبْدِ الْحَمِیدِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) قَالَ: إِنَّ الْقَائِمَ (علیه السلام) إِذَا خَرَجَ دَخَلَ الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ، فَیَسْتَقْبِلُ الْکَعْبَهَ وَ یَجْعَلُ ظَهْرَهُ إِلَی الْمَقَامِ ثُمَّ یُصَلِّی رَکْعَتَیْنِ، ثُمَّ یَقُومُ فَیَقُولُ: یَا أَیُّهَا النَّاسُ! أَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِآدَمَ، یَا أَیُّهَا النَّاسُ! أَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ، یَا أَیُّهَا النَّاسُ! أَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِإِسْمَاعِیلَ، یَا أَیُّهَا النَّاسُ! أَنَا أَوْلَی النَّاسِ بِمُحَمَّدٍ (صلّی الله علیه و آله).
ثُمَّ یَرْفَعُ یَدَیْهِ إِلَی السَّمَاءِ، فَیَدْعُو وَ یَتَضَرَّعُ، حَتَّی یَقَعَ عَلَی وَجْهِهِ، وَ هُوَ قَوْلُهُ (عزّ و جلّ): «أَمَّنْ یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ یَکْشِفُ السُّوءَ وَ یَجْعَلُکُمْ خُلَفاءَ الْأَرْضِ أَ إِلهٌ مَعَ اللهِ قَلِیلًا ما تَذَکَّرُونَ».(۱)
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۸۹ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۸۰ / بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۵۹ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۲۲۵ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۳۹۹ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۹، ص ۵۸۲ / غایه المرام و حجه الخصام، ج ۴، ص ۲۰۹.

از ابراهیم بن عبد الحمید روایت است که حضرت صادق (علیه السلام) فرمودند: چون قائم ما ظهور کند به مسجد الحرام درآید، و در حالی که رو به کعبه و پشت به مقام نموده دو رکعت نماز می گزارد، آنگاه برخاسته و می گوید: ای مردم! من از هر کس به آدم ابو البشر، و ابراهیم خلیل، و اسماعیل ذبیح، و حضرت محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) نزدیکترم.
سپس دست به دعا بلند می کند و آنقدر به درگاه خدا می نالد که غش کرده روی زمین می افتد، چنان که خداوند می فرماید: «أَمَّنْ یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ یَکْشِفُ السُّوءَ وَ یَجْعَلُکُمْ خُلَفاءَ الْأَرْضِ أَ إِلهٌ مَعَ اللهِ قَلِیلًا ما تَذَکَّرُونَ».
۲- عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام)، فِی قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «أَمَّنْ یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ»، قَالَ: هَذِهِ نَزَلَتْ فِی الْقَائِمِ (علیه السلام)، إِذَا خَرَجَ تَعَمَّمَ وَ صَلَّی عِنْدَ الْمَقَامِ وَ تَضَرَّعَ إِلَی رَبِّهِ فَلَا تُرَدُّ لَهُ رَایَهٌ أَبَداً.(۱)
از محمد بن مسلم روایت است که امام باقر (علیه السلام) در باره ی قول خداوند (عزّ و جلّ): «أَمَّنْ یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ»، فرمودند: این آیه در باره قائم ما نازل شده، هنگامی که قیام می کند، عمامه بر سر می نهد و کنار مقام حضرت ابراهیم (علیه السلام) نماز می گزارد و به درگاه الهی تضرّع می نماید، و از آن موقع پرچم او در اهتزاز خواهد بود.
۳- عَنْ أَبِی خَالِدٍ الْکَابُلِیِّ، قَالَ: قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ (علیه السلام): وَ اللهِ! لَکَأَنِّی أَنْظُرُ إِلَی الْقَائِمِ (علیه السلام) وَ قَدْ أَسْنَدَ ظَهْرَهُ إِلَی الْحَجَرِ، ثُمَّ یَنْشُدُ اللهَ حَقَّهُ، ثُمَّ یَقُولُ: یَا أَیُّهَا النَّاسُ! مَنْ
-----------------
۱- بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۵۹ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۲۲۵ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۳۹۹ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۹، ص ۵۸۲ / غایه المرام و حجه الخصام، ج ۴، ص ۲۰۹.

یُحَاجَّنِی فِی اللهِ فَأَنَا أَوْلَی بِاللهِ، أَیُّهَا النَّاسُ! مَنْ یُحَاجَّنِی فِی آدَمَ فَأَنَا أَوْلَی بِآدَمَ، أَیُّهَا النَّاسُ! مَنْ یُحَاجَّنِی فِی نُوحٍ فَأَنَا أَوْلَی بِنُوحٍ، أَیُّهَا النَّاسُ! مَنْ یُحَاجَّنِی فِی إِبْرَاهِیمَ فَأَنَا أَوْلَی بِإِبْرَاهِیمَ، أَیُّهَا النَّاسُ! مَنْ یُحَاجَّنِی فِی مُوسَی فَأَنَا أَوْلَی بِمُوسَی، أَیُّهَا النَّاسُ! مَنْ یُحَاجَّنِی فِی عِیسَی فَأَنَا أَوْلَی بِعِیسَی، أَیُّهَا النَّاسُ! مَنْ یُحَاجَّنِی فِی مُحَمَّدٍ (صلّی الله علیه و آله) فَأَنَا أَوْلَی بِمُحَمَّدٍ (صلّی الله علیه و آله)، أَیُّهَا النَّاسُ! مَنْ یُحَاجَّنِی فِی کِتَابِ اللهِ فَأَنَا أَوْلَی بِکِتَابِ اللهِ.
ثُمَّ یَنْتَهِی إِلَی الْمَقَامِ فَیُصَلِّی رَکْعَتَیْنِ وَ یَنْشُدُ اللهَ حَقَّهُ.
ثُمَّ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ (علیه السلام): هُوَ وَ اللهِ! الْمُضْطَرُّ فِی کِتَابِ اللهِ فِی قَوْلِهِ: «أَمَّنْ یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ یَکْشِفُ السُّوءَ وَ یَجْعَلُکُمْ خُلَفاءَ الْأَرْضِ...».(۱)
از ابو خالد کابلی روایت است که امام باقر (علیه السلام) فرمودند: به خدا قسم! گوئی هم اکنون او را می بینم که پشت خود را به حجرالاسود تکیه داده و از خداوند وفای وعده خود را مطالبه کند، سپس می گوید: ای مردم! هر کس با من در مورد خدا محاجّه نماید پس من سزاوارترین فرد به خداوند هستم، ای مردم! هر کس با من در باره ی آدم به بحث پردازد، پس من سزاوارترین مردم به آدم هستم، ای مردم! هر کس با من در باره ی نوح محاجّه نماید، پس من سزاوارترین مردم به نوحم، ای مردم! هر کس با من در باره ی ابراهیم بحث و گفتگو نماید، پس من خود سزاوارترین مردم به ابراهیم هستم، ای مردم! هر کس در باره ی موسی با من محاجّه نماید، پس من سزاوارترین مردم به موسی هستم، ای مردم! هر کس با من در باره ی
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۷۷ / بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۱۵ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۵۲۸ / تفسیر شریف لاهیجی، ج ۳، ص ۴۳۶ / تفسیر القمی، ج ۲، ص ۲۰۵ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۹، ص ۵۸۱ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۹۴ / الغیبه (للنعمانی)، النص، ص ۱۸۲.

عیسی بحث و گفتگو نماید، پس من سزاوارترین مردم به عیسی هستم، ای مردم! هر کس با من در باره ی حضرت محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) محاجّه نماید، پس من سزاوارترین مردم به حضرت محمّد (صلّی الله علیه وآله وسلم) هستم، ای مردم! هر کس در باره ی کتاب خدا با من محاجّه نماید، پس من سزاوارترین مردم به کتاب خدا هستم.
سپس به سوی مقام می رود و نزدیک آن، دو رکعت نماز بجای می آورد و از خداوند وفای به وعده اش را درخواست می نماید.
سپس امام باقر (علیه السلام) فرمودند: به خدا قسم! او همان مضطرّی است که خداوند در باره اش می فرماید: «أَمَّنْ یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ...».

شماره (۱۳۸) کد آیه: ۸۲ / ۲۷ اسم آیه: بازگشت جنبده ی زمین
﴿وَ إِذا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَیْهِمْ أَخْرَجْنا لَهُمْ دَابَّهً مِنَ الْأَرْضِ تُکَلِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ کانُوا بِآیاتِنا لا یُوقِنُونَ﴾.

و هنگامی که فرمان عذاب آنها رسد (و در آستانه رستاخیز قرار گیرند)، جنبنده ای را از زمین برای آنها خارج می کنیم که با آنان تکلّم می کند (و می گوید) که مردم به آیات ما ایمان نمی آوردند.
عَنْ أَبِی بَصِیرٍ، عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) قَالَ: انْتَهَی رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم) إِلَی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ هُوَ نَائِمٌ فِی الْمَسْجِدِ، قَدْ جَمَعَ رَمْلًا وَ وَضَعَ رَأْسَهُ عَلَیْهِ، فَحَرَّکَهُ بِرِجله، فَقَالَ: قُمْ، یَا دَابَّهَ اللهِ! فَقَالَ رَجُلٌ مِنْ أَصْحَابِهِ: یَا رَسُولَ اللهِ! أَ یُسَمِّی بَعْضُنَا بَعْضاً بِهَذَا الِاسْمِ؟ فَقَالَ: لَا، وَ اللهِ! مَا هُوَ إِلَّا لَهُ خَاصَّهً، وَ هُوَ الدَّابَّهُ الَّتِی ذَکَرَهَا اللهُ فِی کِتَابِهِ: «وَ إِذا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَیْهِمْ أَخْرَجْنا لَهُمْ دَابَّهً مِنَ الْأَرْضِ تُکَلِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ کانُوا بِآیاتِنا لا یُوقِنُونَ» ثُمَّ قَالَ رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم): یَا عَلِیُّ! إِذَا کَانَ آخِرُ الزَّمَانِ أَخْرَجَکَ اللهُ فِی أَحْسَنِ صُورَهٍ وَ مَعَکَ مِیسَمٌ تَسِمُ بِهِ أَعْدَاءَکَ.(۱)
-----------------
۱- الإیقاظ من الهجعه بالبرهان علی الرجعه، النص، ص ۳۴۲ / بحار الأنوار، ج ۳۹، ص ۲۴۳ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۲۲۸ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۴۰۱ / تفسیر الصافی، ج ۴، ص ۷۴ / تفسیر القمی، ج ۲، ص ۱۳۰ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۹، ص ۵۹۰ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۹۸ / مختصر البصائر، ص ۱۵۲ / الوافی، ج ۲، ص ۴۶۱.

ابو بصیر نقل می کند که حضرت صادق (علیه السلام) فرمودند: روزی رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم)، به سوی امیر المؤمنین (علیه السلام) آمدند، در حالی که حضرت علی (علیه السلام) در مسجد خوابیده بودند و مقداری شن را به عنوان بالش زیر سر گذاشته بودند، حضرت، او را با پا حرکت دادند و فرمودند: ای «جنبنده ی زمین»! برخیز. یکی از اصحاب عرض کرد: ای رسول گرامی! آیا ما مجازیم این اسم را به دیگران نسبت دهیم؟ حضرت فرمودند: نه، به خدا سوگند! این نام مخصوص او است، او همان دابه و جنبنده ای است که خداوند در کتابش می فرماید: «هنگامی که عذاب واجبشان شود جنبنده ای از زمین بیرون آوریم که با آنان سخن گوید» سپس فرمودند: ای علی! هنگامی که آخر الزّمان فرا رسد، خداوند تو را در بهترین صورت از زمین خارج می سازد، در حالی که آهنی در دست داری و با آن دشمنانت را مشخص می کنی.

شماره (۱۳۹) کد آیه: ۸۳ / ۲۷ اسم آیه: بهترین دلیل رجعت
﴿وَ یَوْمَ نَحْشُرُ مِنْ کُلِّ أُمَّهٍ فَوْجاً مِمَّنْ یُکَذِّبُ بِآیاتِنا فَهُمْ یُوزَعُونَ﴾.

آن روز از هر امتی جمعی را که منکر آیات ما بودند، محشور میسازیم و آنها باز داشته میشوند.
۱- عَنْ حَمَّادٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) قَالَ: مَا یَقُولُ النَّاسُ فِی هَذِهِ الْآیَهِ: «وَ یَوْمَ نَحْشُرُ مِنْ کُلِّ أُمَّهٍ فَوْجاً»؟ قُلْتُ: یَقُولُونَ إِنَّهَا فِی الْقِیَامَهِ، قَالَ: لَیْسَ کَمَا یَقُولُونَ، إِنَّ ذَلِکَ فِی الرَّجْعَهِ، أَ یَحْشُرُ اللهُ یَوْمَ الْقِیَامَهِ مِنْ کُلِّ أُمَّهٍ فَوْجاً وَ یَدَعُ الْبَاقِینَ، إِنَّمَا آیَهُ الْقِیَامَهِ قَوْلُهُ: «وَ حَشَرْناهُمْ فَلَمْ نُغادِرْ مِنْهُمْ أَحَداً».(۱)
حمّاد روایت می کند که امام صادق (علیه السلام) فرمودند: مردم در معنای این آیه ی مبارکه چه می گویند؟ گفتم:می گویند این آیه درباره ی قیامت است، حضرت فرمودند: این گونه نیست، به راستی این آیه درباره ی رجعت است، آیا خداوند در روز قیامت گروهی از هر امّت را محشور می کند و بقیه را رها می نماید؟ آیه ای که به قیامت مربوط است این است که می فرماید: «و همه آنان (انسان ها) را برمی انگیزیم، و احدی از ایشان را فروگذار نخواهیم کرد!».
-----------------
۱- الإیقاظ من الهجعه بالبرهان علی الرجعه، النص، ص: ۲۴۶ / بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ۵۳، ص: ۶۰ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص: ۹۰ و ج ۴، ص: ۲۲۸ / تفسیر القمی، ج ۱، ص: ۲۴ / مختصر البصائر، ص: ۱۵۰.

۲- عَنِ الْمُفَضَّلِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: «وَ یَوْمَ نَحْشُرُ مِنْ کُلِّ أُمَّهٍ فَوْجاً»، قَالَ: لَیْسَ أَحَدٌ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ قُتِلَ إِلَّا یَرْجِعُ حَتَّی یَمُوتَ وَ لَا یَرْجِعُ إِلَّا مَنْ مَحَضَ الْإِیمَانَ مَحْضاً وَ مَنْ مَحَضَ الْکُفْرَ مَحْضاً.(۱)
از مفضل نقل است که حضرت صادق (علیه السلام) در تفسیر آیه ی فوق فرمودند: هریک از مؤمنین که کشته شده باشد در زمان رجعت برمی گردد تا به مرگ عادی بمیرد، و رجعت مختص مؤمن محض یا کافر محض است.
-----------------
۱- الإیقاظ من الهجعه بالبرهان علی الرجعه، النص، ص: ۲۵۸ / بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ۵۳، ص: ۵۳ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص: ۲۲۸ / تفسیر الصافی، ج ۴، ص: ۷۶ / تفسیر القمی، ج ۲، ص: ۱۳۱ / تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، ج ۹، ص: ۵۹۵ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص: ۱۰۰ / مختصر البصائر، ص: ۱۵۳.

شماره (۱۴۰) کد آیه: ۹۳ / ۲۷ اسم آیه: شناخت ائمّه: در رجعت
﴿وَ قُلِ الْحَمْدُ للهِ سَیُریکُمْ آیاتِهِ فَتَعْرِفُونَها وَ ما رَبُّکَ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ﴾.

بگو: «حمد و ستایش مخصوص ذات خداست به زودی آیاتش را به شما نشان می دهد تا آن را بشناسید و پروردگار تو از آنچه انجام می دهید غافل نیست! فی تفسیر القمی: «سَیُرِیکُمْ آیاتِهِ فَتَعْرِفُونَها، قَالَ: أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّهُ (علیهم السلام)، إِذَا رَجَعُوا یَعْرِفُهُمْ أَعْدَاؤُهُمْ إِذَا رَأَوْهُمْ، وَ الدَّلِیلُ عَلَی أَنَّ الْآیَاتِ هُمُ الْأَئِمَّهُ، قَوْلُ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ صَلَوَاتُ اللهِ عَلَیْهِ وَ آلِه: وَ اللهِ! مَا للهِ آیَهٌ أَعْظَمَ مِنِّی، فَإِذَا رَجَعُوا إِلَی الدُّنْیَا یَعْرِفُهُمْ أَعْدَاؤُهُمْ إِذَا رَأَوْهُمْ فِی الدُّنْیَا.(۱)
درتفسیر علی بن ابراهیم در باره ی این آیه: «سَیُرِیکُمْ آیاتِهِ فَتَعْرِفُونَها»، یعنی: خداوند آیات (و علامات) خود را به شما می نماید تا شما آن را بشناسید، می گوید: هنگامی که امیر المؤمنین و ائمه طاهرین: به دنیا رجعت نمودند، دشمنانی که آنها را می بینند آنان را می شناسند، و دلیل بر اینکه، این آیات، ائمه: می باشند، گفته ی امیر المؤمنین (علیه السلام) است که فرمودند: به خدا قسم! خدا را آیتی بزرگتر از من نیست، پس وقتی که آن ذوات مقدسّه ی ائمّه: به دنیا برگشتند دشمنان آنها، آنان را می شناسند.

-----------------
۱- بحار الأنوار، ج ۵۳، ص ۵۳ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۲۳۶/ تفسیر القمی، ج ۲، ص ۱۳۲ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۹، ص ۶۰۷ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۱۰۶ / مختصر البصائر، ص ۱۵۴.

شماره (۱۴۱) کد آیه: ۵ / ۲۸ اسم آیه: وارثین زمین
﴿وَ نُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّهً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِینَ﴾.

ما می خواهیم بر مستضعفان زمین منّت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان روی زمین قرار دهیم!

۱- قالَت حَکِیمَهُ بِنْتُ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ مُوسَی:... فَلَمَّا کَانَ فِی الْیَوْمِ السَّابِعِ من مولد القائم (علیه السلام)، جِئْتُ وَ سَلَّمْتُ وَ جَلَسْتُ، فَقَالَ (علیه السلام): هَلُمِّی إِلَیَّ ابْنِی، فَجِئْتُ بِسَیِّدِی فِی الْخِرْقَهِ، فَفَعَلَ بِهِ کَفَعْلَتِهِ الْأُولَی، ثُمَّ أَدْلَی لِسَانَهُ فِی فَمهِ، کَأَنَّهُ یُغَذِّیهِ لَبَناً أَوْ عَسَلًا، ثُمَّ قَالَ: تَکَلَّمْ یَا بُنَیَّ! فَقَالَ (علیه السلام): أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَ ثَنَّی بِالصَّلَاهِ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ عَلَی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّهِ صَلَوَاتُ اللهِ عَلَیْهِمْ أَجْمَعِینَ، حَتَّی وَقَفَ عَلَی أَبِیهِ (علیه السلام)، ثُمَّ تَلَا هَذِهِ الْآیَهَ: «بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ، وَ نُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّهً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِین».(۱)
حضرت حکیمه دختر حضرت جواد الائمه (علیه السلام) می فرماید:... چون روز هفتم از میلاد حضرت مهدی (علیه السلام) فرا رسید آمدم و سلام کردم و نشستم، امام عسکری (علیه السلام) فرمودند: فرزندم را به نزد من آور، و من سرورم را آوردم و او در خرقه ای بود، و با
-----------------
۱- إعلام الوری بأعلام الهدی، ص ۴۱۸ / بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۲ و ص ۲۵ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۲۵۱ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۰، ص ۳۴ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۱۱۰ / کتاب الغیبه (للطوسی)، ص ۲۳۷ / کمال الدین، ج ۲، ص ۴۲۴.

او همان کرد که اوّل بار کرده بود، سپس زبانش را در دهان او گذاشت و گویا شیر و عسل به وی می داد، سپس حضرت فرمودند: ای فرزندم! سخن بگوی، و او گفت: أشهد أن لا إله إلّا الله و درود بر محمّد و امیر المؤمنین و ائمّه طاهرین که درود خدا بر همه ی آنها باد، فرستاد و تا آنجا که بر پدرش رسید، سپس این آیه را تلاوت فرمودند: «بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ، و ما اراده می کنیم که بر مستضعفان زمین منّت نهاده و آنان را ائمّه و وارثین قرار دهیم».
۲- عَنْ سَلْمَان رَضِیَ اللهُ عَنْهُ، قَالَ: قَالَ لِی رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم): إِنَّ اللهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی، لَمْ یَبْعَثْ نَبِیّاً وَ لَا رَسُولًا إِلَّا جَعَلَ لَهُ اثْنَیْ عَشَرَ نَقِیباً، فَقُلْتُ: یَا رَسُولَ اللهِ! لَقَدْ عَرَفْتُ هَذَا مِنْ أَهْلِ الْکِتَابَیْنِ، فَقَالَ: یَا سَلْمَانُ! هَلْ عَلِمْتَ مَنْ نُقَبَائِی وَ مَنِ الِاثْنَیْ عَشَرَ الَّذِینَ اخْتَارَهُمْ اللهُ لِلْأُمَّهِ مِنْ بَعْدِی؟ فَقُلْتُ: اللهُ وَ رَسُولُهُ أَعْلَمُ.
فَقَالَ: یَا سَلْمَانُ! خَلَقَنِی اللهُ مِنْ صَفْوَهِ نُورِهِ، وَ دَعَانِی فَأَطَعْتُهُ، وَ خَلَقَ مِنْ نُورِی عَلِیّاً، وَ دَعَاهُ فَأَطَاعَهُ، وَ خَلَقَ مِنْ نُورِ عَلِیٍّ فَاطِمَهَ، وَ دَعَاهَا فَأَطَاعَتْهُ، وَ خَلَقَ مِنِّی وَ مِنْ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَهَ: الْحَسَنَ، وَ دَعَاهُ فَأَطَاعَهُ، وَ خَلَقَ مِنِّی وَ مِنْ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَهَ: الْحُسَیْنَ، فَدَعَاهُ فَأَطَاعَهُ، ثُمَّ سَمَّانَا بِخَمْسَهِ أَسْمَاءٍ مِنْ أَسْمَائِهِ، فَاللهُ الْمَحْمُودُ وَ أَنَا مُحَمَّدٌ، وَ اللهُ الْعَالِیُّ وَ هَذَا عَلِیٌّ، وَ اللهُ الْفَاطِرُ وَ هَذِهِ فَاطِمَهُ، وَ اللهُ ذُو الْإِحْسَانِ وَ هَذَا الْحَسَنُ، وَ اللهُ الْمُحْسِنُ وَ هَذَا الْحُسَیْنُ، ثُمَّ خَلَقَ مِنَّا وَ مِنْ نُورِ الْحُسَیْنِ: تِسْعَهَ أَئِمَّهٍ، فَدَعَاهُمْ فَأَطَاعُوهُ، قَبْلَ أَنْ یَخْلُقَ سَمَاءً مَبْنِیَّهً، وَ أَرْضاً مَدْحِیَّهً، وَ لَا مَلَکاً وَ لَا بَشَراً، وَ کُنَّا نُوراً نُسَبِّحُ اللهَ، وَ نَسْمَعُ لَهُ وَ نُطِیعُ.
قَالَ سَلْمَانُ: فَقُلْتُ: یَا رَسُولَ اللهِ! بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی، فَمَا لِمَنْ عَرَفَ هَؤُلَاءِ؟

فَقَالَ: یَا سَلْمَانُ! مَنْ عَرَفَهُمْ حَقَّ مَعْرِفَتِهِمْ، وَ اقْتَدَی بِهِمْ، وَ وَالَی وَلِیَّهُمْ، وَ تَبَرَّأَ مِنْ عَدُوِّهِمْ، فَهُوَ وَ اللهِ! مِنَّا، یَرِدُ حَیْثُ نَرِدُ، وَ یَسْکُنُ حَیْثُ نَسْکُنُ.
فَقُلْتُ: یَا رَسُولَ اللهِ! وَ هَلْ یَکُونُ إِیمَانٌ بِهِمْ بِغَیْرِ مَعْرِفَهِ بِأَسْمَائِهِمْ وَ أَنْسَابِهِمْ؟ فَقَالَ: لَا، یَا سَلْمَانُ! فَقُلْتُ: یَا رَسُولَ اللهِ! فَأَنَّی لِی بِهِمْ وَ قَدْ عَرَفْتُ إِلَی الْحُسَیْنِ؟ قَالَ: ثُمَّ سَیِّدُ الْعَابِدِینَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ، ثُمَّ ابْنُهُ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ بَاقِرُ عِلْمِ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ مِنَ النَّبِیِّینَ وَ الْمُرْسَلِینَ، ثُمَّ ابْنُهُ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ لِسَانُ اللهِ الصَّادِقُ، ثُمَّ ابْنُهُ موسی بن جعفر الْکَاظِمُ غَیْظَهُ صَبْراً فِی اللهِ (عزّ و جلّ)، ثُمَّ ابْنُهُ عَلِیُّ بْنُ مُوسَی الرَّضِیُّ لِأَمْرِ اللهِ، ثُمَّ ابْنُهُ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ الْمُخْتَارُ مِنْ خَلْقِ اللهِ، ثُمَّ ابْنُهُ عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ الْهَادِی إِلَی اللهِ، ثُمَّ ابْنُهُ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ الصَّامِتُ الْأَمِینُ لِسِرِّ اللهِ، ثُمَّ ابْنُهُ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ الْهَادِی الْمَهْدِیُّ النَّاطِقُ الْقَائِمُ بِحَقِّ اللهِ.
ثُمَّ قَالَ: یَا سَلْمَانُ! إِنَّکَ مُدْرِکُهُ، وَ مَنْ کَانَ مِثْلَکَ، وَ مَنْ تَوَلَّاهُ بِحَقِیقَهِ الْمَعْرِفَهِ.
قَالَ سَلْمَانُ: فَشَکَرْتُ اللهَ کَثِیراً، ثُمَّ قُلْتُ: یَا رَسُولَ اللهِ! وَ إِنِّی مُؤَجَّلٌ إِلَی عَهْدِهِ؟ قَالَ: یَا سَلْمَانُ! اقْرَأْ: «فَإِذا جاءَ وَعْدُ أُولاهُما بَعَثْنا عَلَیْکُمْ عِباداً لَنا أُولِی بَأْسٍ شَدِیدٍ فَجاسُوا خِلالَ الدِّیارِ وَ کانَ وَعْداً مَفْعُولًا»، «ثُمَّ رَدَدْنا لَکُمُ الْکَرَّهَ عَلَیْهِمْ وَ أَمْدَدْناکُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنِینَ وَ جَعَلْناکُمْ أَکْثَرَ نَفِیراً».
قَالَ سَلْمَانُ: فَاشْتَدَّ بُکَائِی وَ شَوْقِی، ثُمَّ قُلْتُ: یَا رَسُولَ اللهِ! أَ بِعَهْدٍ مِنْکَ؟ فَقَالَ: إِی، وَ اللهِ! الَّذِی أَرْسَلَ مُحَمَّداً بِالْحَقِّ، مِنِّی وَ مِنْ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَهَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ وَ التِّسْعَهِ، وَ کُلِّ مَنْ هُوَ مِنَّا وَ مَعَنَا، وَ مُضَامٍّ فِینَا، إِی، وَ اللهِ! یَا سَلْمَانُ، وَ لَیُحْضُرَنَ إِبْلِیسُ وَ جُنُودُهُ، وَ کُلُّ مَنْ مَحَضَ الْإِیمَانَ مَحْضاً وَ مَحَضَ الْکُفْرَ مَحْضاً، حَتَّی یُؤْخَذَ بِالْقِصَاصِ وَ الْأَوْتَارِ، وَ لَا یَظْلِمُ رَبُّکَ أَحَداً، وَ یُحَقِّقُ تَأْوِیلَ هَذِهِ الْآیَهِ: «وَ نُرِیدُ أَنْ

نَمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّهً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِینَ»، «وَ نُمَکِّنَ لَهُمْ فِی الْأَرْضِ وَ نُرِیَ فِرْعَوْنَ وَ هامانَ وَ جُنُودَهُما مِنْهُمْ ما کانُوا یَحْذَرُونَ».
قَالَ سَلْمَانُ: فَقُمْتُ مِنْ بَیْنِ یَدَیْ رَسُولِ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم) وَ مَا یُبَالِی سَلْمَانُ مَتَی لَقِیَ الْمَوْتَ، أَوْ الْمَوْتُ لَقِیَهُ.(۱)
از سلمان فارسی روایت است که گفت: وارد شدم بر رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) چون نظرشان به من افتاد فرمودند: ای سلمان! خدای تعالی هیچ پیغمبر و رسولی را مبعوث نفرموده جز اینکه برای او دوازده نقیب قرار داده، عرض کردم: ای رسول خدا! این مطلب را از اهل کتاب تورات و انجیل دانسته ام، نقبای شما کیانند؟ حضرت فرمودند: ای سلمان! خداوند مرا از برگزیده نور خود آفرید، پس مرا خواند و من اطاعتش کردم، و علی را از نور من آفرید، پس او را خواند و او اطاعتش کرد، و از نور من و علی، فاطمه را آفرید، سپس او را خواند و او اطاعت کرد، و از من و علی و فاطمه حسن را آفرید و خواندش و او اطاعت کرد، و از من و علی و فاطمه و حسن، حسین را آفرید و او را خواند وی اطاعت کرد، و ما را به پنج نام از نامهای خودش نام نهاد.
خداوند محمود است و من محمّد، خدا عالی است و این علی، خدا فاطر است و این فاطمه، خدا احسان است و این حسن، خدا محسن است و این حسین، پس از آن خداوند از ما و از صلب حسین نُه امام آفرید و آنان را خواند آنها اطاعت کردند،
-----------------
۱- إلزام الناصب، ج ۲، ص ۲۷۴ / بحار الأنوار، ج ۲۵، ص ۶ و ج ۵۳، ص ۱۴۲ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۲۵۲ / دلائل الإمامه (ط- الحدیثه)، ص ۴۴۸/ مقتضب الأثر فی النص علی الأئمه الإثنی عشر، المتن، ص ۶ / نوادر الأخبار (للفیض)، النص، ص ۱۲۸.

و این پیش از آن بود که خداوند آسمان افراشته و زمین پهناور یا هوا یا ملک یا آب یا بشری را بیافریند، و ما به علم او نوری بودیم که وی را تسبیح می نمودیم، و دستورات و فرامین او را می شنیدیم و اطاعت می کردیم.
سلمان عرض کرد: ای رسول خدا! پدر و مادرم به فدایت! چه ثواب و اجری است برای کسی که ایشان را بشناسد؟ حضرت فرمودند: ای سلمان! هر که ایشان را بشناسد و به حقیقت معرفت به آنان پیدا کند، و از ایشان پیروی کند، و دوست بدارد هر که آنان را دوست دارد، و دشمن بدارد دشمنان آنها را، او به خدا سوگند از ما است، وارد شود هر کجا که ما وارد شویم، و منزل کند هر جا که ما منزل کنیم.
عرض کردم: ای رسول خدا! آیا بدون شناختن نامهای ایشان ایمان به آنها کافی است؟ حضرت فرمودند: نه، ای سلمان! عرض کردم: ای رسول خدا! من تا حسین بیش نشناسم بقیّه را از چه راهی بشناسم؟ حضرت فرمودند: پس از حسین آقای عبادت کنندگان فرزندش علی بن الحسین، سپس محمد بن علی باقر (شکافنده ی) علم اولین و آخرین از پیغمبران و مرسلین، و پس از او جعفر بن محمد صادق، زبان گویای خدا، سپس موسی بن جعفرکاظم فرو نشاننده ی غیظ و غضب خود به بردباری در راه خدای (عزّ و جلّ)، سپس علی بن موسی الرضا راضی به امر پروردگار، سپس محمد بن علی برگزیده از خلق خدا، و پس از او علی بن محمد راهنمای به سوی خدا، سپس حسن بن علی صامت (خاموش) و امین بر اسرار خدا، پس از او محمد بن الحسن مهدی و هادی و ناطق و قائم به امر خدای (عزّ و جلّ).

سلمان گوید: گریان شدم و عرض کردم: سلمان کجاست که او را درک کند؟ حضرت به من فرمودند: تو و امثال تو از کسانی هستید که به حقیقت شناسایی و معرفت، آنها را دوست دارید و او را درک کنید.
سلمان گوید: خدای را بسیار سپاسگزاری کردم، سپس عرض کردم: ای رسول خدا! آیا من به زمان او می رسم؟ فرمودند: ای سلمان! بخوان این آیه را: «پس گاهی که آید وعده نخستین آنها برانگیزیم بر شما بندگانی از ما دارندگان نیرویی سخت، پس بگردند میان شهرها و بوده است وعده شدنی»، «پس بازگردانیم برای شما تاختن را بر ایشان و کمک دادیم شما را به مالها و پسرانی و گردانیم شما را فزونتر در گروه»، پس گریه ی شوقم شدید شد و عرض کردم: ای رسول خدا! در حضور شما است؟ فرمودند: آری، به خدایی که محمد را فرستاده! با حضور من و علی و فاطمه و حسن و حسین و نه امام، و هر مؤمنی که در باره ما به او ستم شده است می باشد، آری، به خدا سوگند! ای سلمان! سپس شیطان و لشکریانش، و هم چنین هر مؤمن خالص و هر کافر خالصی بیایند تا قصاص و انتقام ظلم ها و خونها گرفته شود و خداوند احدی را ستم نکند، و مائیم تأویل این آیه شریفه:
«و اراده کنیم که منّت نهیم بر آنان که ناتوان شمرده شدند در زمین و بگردانیمشان ارث برندگان و فرمانرواییشان دهیم در زمین»، «و بنمایانیم فرعون و هامان و سپاهیان ایشان را از آنچه می ترسیدند»، سلمان گوید: از نزد رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) برخاستم و عرض کردم: هر زمان مرگ بیاید سلمان باکی ندارد.

شماره (۱۴۲) کد آیه:۶/۲۸ اسم آیه: رجعت فرعون و هامان قریش
﴿وَ نُمَکِّنَ لَهُمْ فِی الْأَرْضِ وَ نُرِیَ فِرْعَوْنَ وَ هامانَ وَ جُنُودَهُما مِنْهُمْ ما کانُوا یَحْذَرُونَ﴾.

و حکومتشان را در زمین پابرجا سازیم و به فرعون و هامان و لشکریانشان، آنچه را از آنها [بنی اسرائیل] بیم داشتند نشان دهیم! رُوی عَن الباقِر و الصادِق۸: أنَّ «فِرعَون وَ هامان» هُنا هُما شَخصان مِن جَبابِرَهِ قُرَیش، یُحییهِما الله تَعالی عِندَ قیامِ القائِم مِن آلِ محمد (علیهم السلام)، فِی آخِرِ الزَّمان، فَینتَقِمُ مِنهُما بِما أسلَفه.(۱)
از امام محمد باقر (علیه السلام) و امام جعفر صادق (علیه السلام) در تأویل این آیه، روایت شده که: مراد از «فرعون و هامان» در این آیه، دو مرد جبّار و ظالم از قریش هستند، که خداوند آن دو را هنگام ظهور حضرت مهدی (علیه السلام) زنده می گرداند و حضرت از آن دو انتقام می گیرد.
-----------------
۱- إلزام الناصب، ج ۱، ص ۸۰ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۲۵۴ / حلیه الأبرار، ج ۶، ص ۲۸۰.

شماره (۱۴۳) کد آیه:۸۵/۲۸ اسم آیه: رجعت پیامبر (صلّی الله علیه وآله وسلم)
﴿إِنَّ الَّذِی فَرَضَ عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لَرادُّکَ إِلی مَعادٍ...﴾.

آن کس که قرآن را بر تو فرض کرد، تو را به جایگاهت بازمی گرداند!...
۱- عَنْ أَبِی خَالِدٍ الْکَابُلِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ (علیهما السلام)، فِی قَوْلِ اللهِ عَزَّ وَ جَلَ: «إِنَّ الَّذِی فَرَضَ عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لَرادُّکَ إِلی مَعادٍ».
قَالَ: یَرْجِعُ فِیهِ إِلَیْکُمْ نَبِیُّکُمْ۶ وَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ الْأَئِمَّهُ (علیهم السلام). (۱)
از ابو خالد کابلی روایت است که امام سجاد (علیه السلام)، درباره قول خداوند (عزّ و جلّ): «إِنَّ الَّذِی فَرَضَ عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لَرادُّکَ إِلی مَعادٍ»، فرمودند: اشاره به زمانی است که پیامبرتان۶ و امیر المؤمنین (علیه السلام) و ائمه: در آن برمی گردند.
۲- عَنْ حَمَّادٍ عَنْ حَرِیزٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام)، قَالَ: سُئِلَ عَنْ جَابِرٍ؟ فَقَالَ: رَحِمَ اللهُ جَابِراً! بَلَغَ مِنْ فِقْهِهِ أَنَّهُ کَانَ یَعْرِفُ تَأْوِیلَ هَذِهِ الْآیَهِ:
-----------------
۱- بحار الأنوار، ج ۵۳، ص ۵۶ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۲۹۱ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۴۱۶ / تفسیر القمی، ج ۲، ص ۱۴۷ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۰، ص ۱۰۸ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۱۴۴ / مختصر البصائر، ص ۱۵۶.

«إِنَّ الَّذِی فَرَضَ عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لَرادُّکَ إِلی مَعادٍ»، یَعْنِی الرَّجْعَه.(۱)
حماد از حریز روایت نموده که، از حضرت امام محمد باقر (علیه السلام)، درباره ی جابر سؤال شد؟ حضرت فرمودند: خداوند جابر را رحمت فرماید! علمش به جائی رسیده بود که تأویل این آیه را می دانست: «آن کس که قرآن را بر تو فرض کرد، تو را به جایگاهت بازمی گرداند»، یعنی می دانست که مربوط به رجعت است.
-----------------
۱- إلزام الناصب، ج ۲، ص ۲۸۹ / بحار الأنوار، ج ۲۲، ص ۹۹ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۲۹۱ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۴۱۶ / تفسیر الصافی، ج ۴، ص ۱۰۷ / تفسیر القمی، ج ۲، ص ۱۴۷ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۱۴۴ / مختصر البصائر، ص ۱۵۵.

شماره (۱۴۴) کد آیه:۸۸/۲۸ اسم آیه: وجه الله
﴿وَ لا تَدْعُ مَعَ اللهِ إِلهاً آخَرَ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ کُلُّ شَیْءٍ هالِکٌ إِلاَّ وَجْهَهُ لَهُ الْحُکْمُ وَ إِلَیْهِ تُرْجَعُونَ﴾.

معبود دیگری را با خدا مخوان، که هیچ معبودی جز او نیست همه چیز جز ذات (پاک) او فانی می شود حاکمیت تنها از آن اوست و همه بسوی او بازگردانده می شوید! عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «کُلُّ شَیْءٍ هالِکٌ إِلَّا وَجْهَهُ»، قَالَ: نَحْنُ الْوَجْهُ الَّذِی یُؤْتَی اللهُ (عزّ و جلّ) مِنْهُ.(۱)
از امام صادق (علیه السلام) در تفسیر قول خدای تعالی: «کُلُّ شَیْءٍ هالِکٌ إِلَّا وَجْهَهُ»، روایت است که فرمودند: ما آن وجهی هستیم که از جانب آن به نزد خدای تعالی درآیند.
-----------------
۱- بحار الأنوار، ج ۲۴، ص ۱۹۲ و ص ۱۹۶ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۲۹۵ / کمال الدین و تمام النعمه، ج ۱، ص ۲۳۱ / مناقب (ابن شهرآشوب)، ج ۴، ص ۲۱۴.

شماره (۱۴۵) کد آیه:۱۰/۲۹ اسم آیه: نصرت پروردگار
﴿وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَقُولُ آمَنَّا بِاللهِ فَإِذا أُوذِیَ فِی اللهِ جَعَلَ فِتْنَهَ النَّاسِ کَعَذابِ اللهِ وَ لَئِنْ جاءَ نَصْرٌ مِنْ رَبِّکَ لَیَقُولُنَّ إِنَّا کُنَّا مَعَکُمْ أَ وَ لَیْسَ اللهُ بِأَعْلَمَ بِما فی صُدُورِ الْعالَمینَ﴾.

و از مردم کسانی هستند که می گویند: «به خدا ایمان آورده ایم!» اما هنگامی که در راه خدا شکنجه و آزار می بینند، آزار مردم را همچون عذاب الهی می شمارند ولی هنگامی که پیروزی از سوی پروردگارت (برای شما) بیاید، می گویند: «ما هم با شما بودیم (و در این پیروزی شریکیم)»!! آیا خداوند به آنچه در سینه های جهانیان است آگاه تر نیست؟! قال علی بن إبراهیم فی تفسیر: «وَ لَئِنْ جاءَ نَصْرٌ مِنْ رَبِّکَ»، یعنی القائم (علیه السلام).(۱)
علی بن ابراهیم در تفسیر آیه: «وَ لَئِنْ جاءَ نَصْرٌ مِنْ رَبِّکَ»، روایت می کند از امام صادق (علیه السلام) که حضرت فرمودند: نصرت خداوند در این آیه حضرت قائم (علیه السلام) می باشد.
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱، ص ۸۱ / بحار الانوار، ج ۹، ص ۲۲۹ و ج ۵۱، ص ۴۸ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۳۰۸ / تفسیر الصافی، ج ۴، ص ۱۱۲ / تفسیر القمی، ج ۲، ص ۱۴۹ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۰، ص ۱۲۹ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۱۵۳.

شماره (۱۴۶) کد آیه:۴۹/۲۹ اسم آیه: اوتوا العلم
﴿بَلْ هُوَ آیاتٌ بَیِّناتٌ فِی صُدُورِ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَ ما یَجْحَدُ بِآیاتِنا إِلَّا الظَّالِمُونَ﴾.

ولی این آیات روشنی است که در سینه دانشوران جای دارد و آیات ما را جز ستمگران انکار نمی کنند!

۱- عَنْ عَبْدِ الْعَزِیزِ الْعَبْدِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللهِ (علیه السلام)، عَنْ قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «بَلْ هُوَ آیاتٌ بَیِّناتٌ فِی صُدُورِ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ»، قَالَ: هُمُ الْأَئِمَّهُ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام).(۱)
عبد العزیز عبدی می گوید: از امام صادق (علیه السلام) در باره ی آیه ی: «بَلْ هُوَ آیاتٌ بَیِّناتٌ فِی صُدُورِ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ»، سؤال کردم، حضرت فرمودند: ایشان ائمه از آل محمد (علیهم السلام) هستند.
۲- عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَسْبَاطٍ قَالَ: سَأَلَ رَجُلٌ أَبَا عَبْدِ اللهِ (علیه السلام)، عَنْ قَوْلِهِ (عزّ و جلّ): «بَلْ هُوَ آیاتٌ بَیِّناتٌ فِی صُدُورِ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ»، قَالَ: نَحْنُ هُمْ، فَقَالَ الرَّجُلُ: جُعِلْتُ فِدَاکَ!
-----------------
۱- بحار الأنوار، ج ۲۳، ص ۱۸۹ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۳۲۸ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۴۲۴ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۰، ص ۱۵۹ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۱۶۵ / الکافی، ج ۱، ص ۲۱۴ / وسائل الشیعه، ج ۲۷، ص ۱۸۰.

مَتَی یَقُومُ الْقَائِمُ؟ قَالَ: کُلُّنَا قَائِمٌ بِأَمْرِ اللهِ (عزّ و جلّ)، وَاحِدٍ بَعْدَ وَاحِدٍ، حَتَّی یَجِیءَ صَاحِبُ السَّیْفِ، فَإِذَا جَاءَ صَاحِبُ السَّیْفِ جَاءَ أَمْرٌ غَیْرُ هَذَا.(۱)
علی بن اسباط گفت: مردی از حضرت صادق (علیه السلام) راجع به آیه: «بَلْ هُوَ آیاتٌ بَیِّناتٌ فِی صُدُورِ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ»، پرسید، حضرت فرمودند: ایشان ما هستیم، عرض کردم: فدایت شوم! کی قائم قیام کند؟ حضرت فرمودند: ما همه قائم به امر خدا هستیم، یکی پس از دیگری، پس هنگامی که صاحب شمشیر بیاید، امری غیر از این آمده است.
-----------------
۱- إثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۹۰/ بحار الأنوار، ج ۲۳، ص ۱۸۹ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۳۲۸ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۴۲۴ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۰، ص ۱۵۸ / کنز الفوائد: ص ۲۲۳.

شماره (۱۴۷) کد آیه:۵و۴/۳۰ اسم آیه:شادی مؤمنین در پیروزی حضرت
﴿فی بِضْعِ سِنینَ للهِ الْأَمْرُ مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ بَعْدُ وَ یَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ (۴) بِنَصْرِ اللهِ یَنْصُرُ مَنْ یَشاءُ وَ هُوَ الْعَزیزُ الرَّحیمُ (۵)﴾.

در چند سال همه کارها از آن خداست چه قبل و چه بعد (از این شکست و پیروزی) و در آن روز، مؤمنان خوشحال خواهند شد(۴) به سبب یاری خداوند و او هر کس را بخواهد یاری می دهد و او صاحب قدرت و رحیم است!(۵) ۱- عَنْ أَبِی بَصِیرٍ، عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام)، قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ تَفْسِیرِ: «الم، غُلِبَتِ الرُّومُ»، قَالَ: هُمْ بَنُو أُمَیَّهَ، وَ إِنَّمَا أَنْزَلَهَا اللهُ: «الم، غُلِبَتِ الرُّومُ»، بَنُو أُمَیَّهَ، «فِی أَدْنَی الْأَرْضِ وَ هُمْ مِنْ بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَیَغْلِبُونَ»، «فِی بِضْعِ سِنِینَ للهِ الْأَمْرُ مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ بَعْدُ وَ یَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ»، «بِنَصْرِ اللهِ»، عِنْدَ قِیَامِ الْقَائِمِ (علیه السلام).(۱)
ابو بصیر گوید از امام صادق (علیه السلام) در باره ی آیه: «غلبت الروم...» سؤال کردم، حضرت فرمودند: اینها بنی امیه هستند که خداوند در باره ی آنها آیه نازل نموده، که اول مغلوب شدند و به فاصله کمی غالب می گردند، بنی امیه بودند که با بعثت پیامبر
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱، ص ۸۱ / بحار الانوار، ج ۳۱، ص ۵۱۶ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۳۳۵ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۴۲۶.

مغلوب شدند، ولی پس از مدت کمی، بعد غالب گشتند، این پیروزی مدتی ادامه خواهد داشت، که با قیام قائم (علیه السلام)، آنها شکست نهایی می خورند، و در آن روز مؤمنان شاد و مسرور خواهند شد.
۲- عن یونس بن یعقوب، عن أبی عبد الله الصادق (علیه السلام)، فی قول الله (عزّ و جلّ): «یَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ بِنَصْرِ اللهِ»، قال: فی قبورِهِم بِقیامِ القائِم (علیه السلام).(۱)
یونس بن یعقوب از امام صادق (علیه السلام) روایت می کند، که حضرت در باره ی قول خداوند (عزّ و جلّ): «یَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ بِنَصْرِ اللهِ»، فرمودند: با قیام قائم (علیه السلام) مومنین در قبورشان شاد می شوند.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۲۰۱ / الزام الناصب، ج ۲، ص ۲۸۹ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۳۳۶ / حلیه الأبرار، ج ۶، ص ۳۰۲ / دلائل الإمامه: ص ۴۶۴ ح ۴۴۸.

شماره (۱۴۸) کد آیه: ۱۲ / ۳۱ اسم آیه: حکمت
﴿وَ لَقَدْ آتَیْنا لُقْمانَ الْحِکْمَهَ أَنِ اشْکُرْ للهِ وَ مَنْ یَشْکُرْ فَإِنَّما یَشْکُرُ لِنَفْسِهِ وَ مَنْ کَفَرَ فَإِنَّ اللهَ غَنِیٌّ حَمید﴾.

ما به لقمان حکمت دادیم (و به او گفتیم:) شکر خدا را به جای آور هر کس شکرگزاری کند، تنها به سود خویش شکر کرده و آن کس که کفران کند، پس خداوند بی نیاز و ستوده است.
عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْقَصِیرِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام)، قَالَ: قُلْتُ: جُعِلْتُ فِدَاکَ! قَوْلُهُ: «وَ لَقَدْ آتَیْنا لُقْمانَ الْحِکْمَهَ»، قَالَ: أُوتِیَ مَعْرِفَهَ إِمَامِ زَمَانِهِ.(۱)
علی بن قصیر از حضرت صادق (علیه السلام) نقل می کند که عرض کردم: فدایت شوم! تفسیر این آیه چیست: «وَ لَقَدْ آتَیْنا لُقْمانَ الْحِکْمَهَ»، به لقمان حکمت آموختیم، حضرت فرمودند: یعنی به او شناخت و معرفت امام زمانش را عطا نمودیم.
-----------------
۱- بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۸۶ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۳۶۶ / تفسیر الصافی، ج ۴، ص ۱۴۱ / تفسیر القمی، ج ۲، ص ۱۶۱ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۰، ص ۲۳۶ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۱۹۶.

شماره (۱۴۹) کد آیه: ۲۰ / ۳۱ اسم آیه: نعمت پنهان
﴿أَ لَمْ تَرَوْا أَنَّ اللهَ سَخَّرَ لَکُمْ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ وَ أَسْبَغَ عَلَیْکُمْ نِعَمَهُ ظاهِرَهً وَ باطِنَهً وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یُجادِلُ فِی اللهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ وَ لا هُدیً وَ لا کِتابٍ مُنیرٍ﴾.

آیا ندیدید خداوند آنچه را در آسمانها و زمین است مسخّر شما کرده، و نعمتهای آشکار و پنهان خود را به طور فراوان بر شما ارزانی داشته است؟! ولی بعضی از مردم بدون هیچ دانش و هدایت و کتاب روشنگری درباره خدا مجادله می کنند!عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ زِیَادٍ الْأَزْدِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ سَیِّدِی موسی بن جعفر۸، عَنْ قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «وَ أَسْبَغَ عَلَیْکُمْ نِعَمَهُ ظاهِرَهً وَ باطِنَهً»، فَقَالَ: النِّعْمَهُ الظَّاهِرَهُ الْإِمَامُ الظَّاهِرُ، وَ الْبَاطِنَهُ الْإِمَامُ الْغَائِبُ، فَقُلْتُ لَهُ: وَ یَکُونُ فِی الْأَئِمَّهِ مَنْ یَغِیبُ؟ قَالَ: نَعَمْ، یَغِیبُ عَنْ أَبْصَارِ النَّاسِ شَخْصُهُ وَ لَا یَغِیبُ عَنْ قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ ذِکْرُهُ، وَ هُوَ الثَّانِی عَشَرَ مِنَّا، یُسَهِّلُ اللهُ لَهُ کُلَّ عَسِیرٍ، وَ یُذَلِّلُ لَهُ کُلَّ صَعْبٍ، وَ یُظْهِرُ لَهُ کُنُوزَ الْأَرْضِ، وَ یُقَرِّبُ لَهُ کُلَّ بَعِیدٍ، وَ یُبِیرُ بِهِ کُلَّ جَبَّارٍ عَنِیدٍ، وَ یُهْلِکُ عَلَی یَدِهِ کُلَّ شَیْطَانٍ مَرِیدٍ، ذَاکَ ابْنُ سَیِّدَهِ الْإِمَاءِ، الَّذِی یَخْفَی عَلَی النَّاسِ وِلَادَتُهُ، وَ لَا یَحِلُّ لَهُمْ تَسْمِیَتُهُ، حَتَّی یُظْهِرَهُ اللهُ (عزّ و جلّ)، فَیَمْلَأَ بِهِ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْما.(۱)
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۲، ص ۹۳ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۸۲ / بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۵۳ و ج ۵۱، ص ۱۵۰ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۳۷۶ / تفسیر الصافی، ج ۴، ص ۱۴۸ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۰، ص ۲۶۱ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۲۱۲ / کفایه الاثر، ص ۲۷۰ / کمال الدین، ج ۲، ص ۳۶۸.

محمد بن زیاد ازدی گوید: از آقای خودم موسی بن جعفر۸، از تفسیر قول خدای (عزّ و جلّ): «و فرود آورد بر شما نعمتهای خود را آشکار و نهان»، پرسیدم، حضرت فرمودند: نعمت آشکار امام آشکار است و نعمت نهان امام غائب است، عرض کردم: در میان امامان کسی هست که غائب شود؟ حضرت فرمودند: آری، شخص او از دیده ها نهان گردد ولی یاد وی از دلهای مؤمنان پنهان نشود، و او دوازدهمین از ما باشد، خدا هر کار سختی را برای او هموار کند، و هر طغیانگری را در برابر او رام کند، و گنجهای زمین را برای او آشکار سازد، و هر دوری را به او نزدیک کند، و هر جبّار و سرکشی را به دست او نابود سازد، و هر شیطان متمرّدی به دست وی نابود گردد.
او است فرزند بهترین کنیزان، آنکه تولدش بر مردم نهان باشد، بردن نامش برای ایشان روا نباشد، تا خدا آشکارش کند، و زمین را پر از عدل و داد کند چنانچه پر از جور و ستم شده باشد.

شماره (۱۵۰) کد آیه: ۲۱ / ۳۲ اسم آیه: عذاب بزرگ
﴿وَ لَنُذِیقَنَّهُمْ مِنَ الْعَذابِ الْأَدْنی دُونَ الْعَذابِ الْأَکْبَرِ لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ﴾.

به آنان از عذاب نزدیک (عذاب این دنیا) پیش از عذاب بزرگ (آخرت) می چشانیم، شاید بازگردند!

۱- عَن مُفضَّل بن عُمَر فِی خَبَرٍ طَویل وَ سُؤالاتٍ مُتعدِّده عَن الصّادِقِ (علیه السلام)... قَالَ الْمُفَضَّلُ: یَا مَوْلَایَ! إِنَّ مِنْ شِیعَتِکُمْ مَنْ لَا یَقُولُ بِرَجْعَتِکُمْ، فَقَالَ (علیه السلام): إِنَّمَا سَمِعُوا قَوْلَ جَدِّنَا رَسُولِ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم)، وَ نَحْنُ سَائِرَ الْأَئِمَّهِ نَقُولُ: «وَ لَنُذِیقَنَّهُمْ مِنَ الْعَذابِ الْأَدْنی دُونَ الْعَذابِ الْأَکْبَرِ»، قَالَ الصَّادِقُ (علیه السلام): الْعَذَابُ الْأَدْنَی عَذَابُ الرَّجْعَهِ، وَ الْعَذَابُ الْأَکْبَرُ عَذَابُ یَوْمِ الْقِیَامَهِ، الَّذِی «تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَیْرَ الْأَرْضِ وَ السَّماواتُ وَ بَرَزُوا للهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ»...(۱)
در خبری طولانی مفضل بن عمر از امام صادق (علیه السلام) سوالاتی نموده... مفضل گوید، عرض کرد: آقای من! بعضی از شیعیان شما عقیده به رجعت شما ندارند، حضرت فرمودند: آیا آنها سخن جدّ ما پیغمبر خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) و گفته ی ما ائمه را نشنیده اند که می گوئیم: «وَ لَنُذِیقَنَّهُمْ مِنَ الْعَذابِ الْأَدْنی دُونَ الْعَذابِ الْأَکْبَرِ لَعَلَّهُمْ
-----------------
۱- إلزام الناصب، ج ۲، ص ۲۲۴ / الإیقاظ من الهجعه بالبرهان علی الرجعه، النص، ص ۲۸۷ / بحار الأنوار، ج ۵۳، ص ۲۴ / حلیه الأبرار، ج ۶، ص ۳۹۷.

یَرْجِعُونَ»، یعنی: به جای عذاب بزرگتر، عذاب نزدیکتر به آنها می چشانیم تا شاید برگردند.
ای مفضل! عذاب نزدیکتر رجعت آل محمد و عذاب بزرگتر عذاب روز قیامت است که خدا می فرماید: «یَوْمَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَیْرَ الْأَرْضِ وَ السَّماواتُ وَ بَرَزُوا للهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ»، یعنی: قیامت روزی است که اوضاع زمین و آسمان ها دگرگون می گردد و همه در پیشگاه خداوند حاضر می شوند...
۲- عَنْ مُفَضَّلِ بْنِ عُمَر قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «وَ لَنُذِیقَنَّهُمْ مِنَ الْعَذابِ الْأَدْنی دُونَ الْعَذابِ الْأَکْبَرِ»، قَالَ: الْأَدْنَی غَلَاءُ السِّعْرِ وَ الْأَکْبَرُ الْمَهْدِیُّ بِالسَّیْفِ.(۱)
از مفضل بن عمر روایت است که گفت: از حضرت صادق (علیه السلام) این آیه را پرسیدم، حضرت فرمودند: عذاب نزدیکتر گرانی نرخها، و عذاب بزرگتر قیام مهدی موعود (علیه السلام) با شمشیر است.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۹۰ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۸۱ / بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۵۹ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۴۰۱ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۴۳۷/ تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۰، ص ۳۰۳.

شماره (۱۵۱) کد آیه: ۲۹ / ۳۲ اسم آیه: روز فتح و پیروزی
﴿قُلْ یَوْمَ الْفَتْحِ لا یَنْفَعُ الَّذِینَ کَفَرُوا إِیمانُهُمْ وَ لا هُمْ یُنْظَرُونَ﴾.

بگو: «روز پیروزی، ایمان آوردن، سودی به حال کافران نخواهد داشت و به آنها هیچ مهلت داده نمی شود!» عَنِ ابْنِ دَرَّاجٍ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللهِ (علیه السلام)، یَقُولُ: فِی قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «قُلْ یَوْمَ الْفَتْحِ لا یَنْفَعُ الَّذِینَ کَفَرُوا إِیمانُهُمْ وَ لا هُمْ یُنْظَرُونَ»، قَالَ: یَوْمُ الْفَتْحِ یَوْمٌ تُفَتَّحُ الدُّنْیَا عَلَی الْقَائِمِ (علیه السلام)، لَا یَنْفَعُ أَحَداً تَقَرَّبَ بِالْإِیمَانِ، مَا لَمْ یَکُنْ قَبْلَ ذَلِکَ مُؤْمِناً، وَ بِهَذَا الْفَتْحِ مُوقِناً، فَذَلِکَ الَّذِی یَنْفَعُهُ إِیمَانُهُ، وَ یَعْظُمُ عِنْدَ اللهِ قَدْرُهُ وَ شَأْنُهُ، وَ تُزَخْرَفُ لَهُ یَوْمَ الْبَعْثِ جِنَانُهُ وَ تَحْجُبُ عَنْهُ فِیهِ نِیرَانُهُ.(۱)
از ابن درّاج روایت است که گوید: شنیدم امام صادق (علیه السلام)، درباره ی قول خداوند (عزّ و جلّ): «قُلْ یَوْمَ الْفَتْحِ لا یَنْفَعُ الَّذِینَ کَفَرُوا إِیمانُهُمْ وَ لا هُمْ یُنْظَرُونَ»، فرمودند: روز پیروزی، روزی است که دنیا بر روی حضرت قائم (علیه السلام) گشوده می شود، کسی که پیش از آن هنگام، مؤمن نبوده، و بعد از این فتح یقین کند و ایمان آورد، ایمانش نفعی به حالش نخواهد داشت، ولی هرکه پیش از آن، ایمان داشته و منتظر ظهورش بوده، ایمانش برایش سودمند خواهد بود، و خداوند مقام و شأنش را نزد امام قائم (علیه السلام) بزرگ خواهد ساخت، و روز قیامت و رستاخیز بهشتش را برایش زینت خواهد کرد، و آتشش را از وی محجوب خواهد فرمود.
-----------------
۱- احقاق الحق، ج ۱۳، ص ۳۶۳ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۸۱ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۴۰۳ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۴۳۸ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۰، ص ۳۰۷.

شماره (۱۵۲) کد آیه: ۷ / ۳۳ اسم آیه: میثاق
﴿وَ إِذْ أَخَذْنا مِنَ النَّبِیِّینَ مِیثاقَهُمْ وَ مِنْکَ وَ مِنْ نُوحٍ وَ...﴾.

(به خاطر آور) هنگامی را که از پیامبران پیمان گرفتیم، و (همچنین) از تو و از نوح و ابراهیم و موسی و عیسی بن مریم، و ما از همه آنان پیمان محکمی گرفتیم!

عن الصَّادِق (علیه السلام) قَالَ النَّبِیُّ (صلّی الله علیه وآله وسلم): إِنَّ اللهَ تَعَالَی أَخَذَ مِیثَاقِی، وَ مِیثَاقَ اثْنَیْ عَشَرَ إِمَاماً بَعْدِی، وَ هُمْ حُجَجُ اللهِ عَلَی خَلْقِهِ، الثَّانِی عَشَرَ مِنْهُمْ الْقَائِمُ، الَّذِی یَمْلَأُ بِهِ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْرا.(۱)
از امام صادق (علیه السلام) حدیث است که پیغمبر اکرم (صلّی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: خداوند متعال، برای من و دوازده امام بعد از من، پیمان گرفت، و آنها حجّتهای خدا بر خلق هستند، دوازدهمی ایشان، قائم (علیه السلام) است، که خداوند به وسیله ی او، زمین را سرشار از قسط و عدالت می سازد، چنانکه پر از ظلم و جور شده باشد.
-----------------
۱- إثبات الهداه، ج ۲، ص ۲۵۳ / مناقب (ابن شهرآشوب)، ج ۱، ص ۲۸۳ / منتخب الاثر،ج۱، ص۱۱۳.

شماره (۱۵۳) کد آیه:۱۱/۳۳ اسم آیه: شدّت فتنه ها و امتحانات قبل از ظهور
﴿هُنالِکَ ابْتُلِیَ الْمُؤْمِنُونَ وَ زُلْزِلُوا زِلْزالاً شَدیداً﴾.

آنجا بود که مؤمنان آزمایش شدند و تکان سختی خوردند! فِی کِتاب الاحتِجاج للطَبَرسی; فی حدیثٍ طَویل عن أمیر المؤمنین (علیه السلام) یقول فیه:... سَیَأْتِی عَلَی النَّاسِ زَمَانٌ یَکُونُ الْحَقُّ فِیهِ مَسْتُوراً، وَ الْبَاطِلُ ظَاهِراً مَشْهُوراً، وَ ذَلِکَ إِذَا کَانَ أَوْلَی النَّاسِ بِهِ أَعْدَاهُمْ لَهُ، وَ اقْتَرَبَ الْوَعْدُ الْحَقُّ، وَ عَظُمَ الْإِلْحَادُ وَ ظَهَرَ الْفَسَادُ: «هُنالِکَ ابْتُلِیَ الْمُؤْمِنُونَ وَ زُلْزِلُوا زِلْزالًا شَدِیداً»، وَ نَحَلَهُمُ الْکُفَّارُ أَسْمَاءَ الْأَشْرَارِ، فَیَکُونُ جُهْدَ الْمُؤْمِنِ أَنْ یَحْفَظَ مُهْجَتَهُ مِنْ أَقْرَبِ النَّاسِ إِلَیْهِ، ثُمَّ یُتِیحُ اللهُ الْفَرَجَ لِأَوْلِیَائِهِ فَیُظْهِرُ صَاحِبُ الْأَمْرِ عَلَی أَعْدَائِهِ،...(۱)
مرحوم طبرسی در کتاب احتجاج در حدیثی طولانی از حضرت امیر المؤمنین (علیه السلام) روایت نموده که حضرت فرمودند:
... به زودی زمانی برای مردم فرا می رسد که حق در آن زمان پوشیده و باطن آشکار و ظاهر شود، و آن زمانی است که سزاوارترین مردم به (زمامداری) دشمنان مردم باشند، و وعده ی حق نزدیک گردد، و الحاد بزرگ و فساد ظاهر گردد: «در این موقع گرفتاری مؤمنان فرا رسد و
-----------------
۱- الاحتجاج (للطبرسی)، ج ۱، ص ۲۵۱ / بحار الأنوار، ج ۹۰، ص ۱۱۶ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۵، ص ۸۳۵ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۰، ص ۳۴۴ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۲۴۳.

دچار لرزه سخت گردند»، و نیکان نامهای بدان را هدیه می دهند، تلاش مؤمن آن خواهد بود که وجود خود را از نزدیکترین کسانش حفظ کند، سپس خدای تعالی درب فرج را برای دوستانش می گشاید، و حضرت صاحب الامر (علیه السلام) را ظاهر و بر دشمنانش پیروز می گرداند،...

شماره (۱۵۴) کد آیه:۳۳/۳۳ اسم آیه: پاکیزگان
﴿... إِنَّما یُریدُ اللهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیراً﴾.

... خداوند فقط می خواهد پلیدی و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملًا شما را پاک سازد.
۱- عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ (علیهما السلام) عَنْ أَبِیهِ عَلِیٍّ (علیه السلام) قَالَ: دَخَلْتُ عَلَی رَسُولِ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم) فِی بَیْتِ أُمِّ سَلَمَهَ، وَ قَدْ نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهُ: «إِنَّما یُرِیدُ اللهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً»، فَقَالَ رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم): یَا عَلِیُّ! هَذِهِ الْآیَهُ نَزَلَتْ فِیکَ وَ فِی سِبْطَیَّ وَ الْأَئِمَّهِ مِنْ وُلْدِکَ، فَقُلْتُ: یَا رَسُولَ اللهِ! وَ کَمِ الْأَئِمَّهُ بَعْدَکَ؟ قَالَ: أَنْتَ یَا عَلِیُّ، ثُمَّ ابْنَاکَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ، وَ بَعْدَ الْحُسَیْنِ عَلِیٌّ ابْنُهُ، وَ بَعْدَ عَلِیٍّ مُحَمَّدٌ ابْنُهُ، وَ بَعْدَ مُحَمَّدٍ جَعْفَرٌ ابْنُهُ، وَ بَعْدَ جَعْفَرٍ مُوسَی ابْنُهُ، وَ بَعْدَ مُوسَی عَلِیٌّ ابْنُهُ، وَ بَعْدَ عَلِیٍّ مُحَمَّدٌ ابْنُهُ، وَ بَعْدَ مُحَمَّدٍ عَلِیٌّ ابْنُهُ، وَ بَعْدَ عَلِیٍّ الْحَسَنُ ابْنُهُ، وَ الْحُجَّهُ مِنْ وُلْدِ الْحَسَنِ، هَکَذَا وَجَدْتُ أَسَامِیَهُمْ مَکْتُوبَهً عَلَی سَاقِ الْعَرْشِ، فَسَأَلْتُ اللهَ تَعَالَی عَنْ ذَلِکَ، فَقَالَ: یَا مُحَمَّدُ! هُمُ الْأَئِمَّهُ بَعْدَکَ، مُطَهَّرُونَ، مَعْصُومُونَ، وَ أَعْدَاؤُهُمْ مَلْعُونُونَ.(۱)
-----------------
۱- إثبات الهداه، ج ۲، ص ۱۶۹ / بحار الأنوار، ج ۳۶، ص ۳۳۶ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۴۴۴ / کفایه الأثر، ص ۱۵۶.

حضرت امام حسین بن علی (علیهما السلام) از پدر گرامیشان حضرت علی (علیه السلام) روایت است که در خدمت رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) به خانه ی امّ سلمه رفتم، و آیه ی: «إِنَّما یُرِیدُ اللهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً»، بر آن حضرت نازل شده بود، رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: یا علی! این آیه در شأن تو و دو فرزندم حسن و حسین و ائمه از اولاد حسین نازل شده، حضرت علی (علیه السلام) گفتند: یا رسول الله! امامان بعد از تو چند نفرند؟ حضرت فرمودند: تو یا علی! و بعد از تو حسن و حسین، و بعد از حسین فرزندش علی، و بعد از علی پسرش محمد، و بعد از محمد پسر او جعفر، و بعد از جعفر پسرش موسی، و بعد از موسی فرزندش رضا، بعد از رضا پسرش محمد، و بعد از محمد پسرش علی، و بعد از علی پسرش حسن، و بعد از حسن فرزندش حجّت، و این است نامهای ایشان که به ساق عرش نوشته شده است، و من از خدای تعالی سؤال کردم از آنها، فرمود: یا محمد! اینانند امامان بعد از تو که همه مطهّر و معصوم اند و دشمنان ایشان همه مطرودند.
۲- عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللهِ الْأَنْصَارِیِّ قَالَ: کُنْتُ عِنْدَ النَّبِیِّ (صلّی الله علیه وآله وسلم) فِی بَیْتِ أُمِّ سَلَمَهَ، فَأَنْزَلَ اللهُ هَذِهِ الْآیَهَ: «إِنَّما یُرِیدُ اللهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً»، فَدَعَا النَّبِیُّ (صلّی الله علیه وآله وسلم) بِالْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ وَ فَاطِمَهَ وَ أَجْلَسَهُمْ بَیْنَ یَدَیْهِ، فَدَعَا عَلِیّاً فَأَجْلَسَهُ خَلْفَ ظَهْرِه، وَ قَالَ: اللهُمَّ هَؤُلَاءِ أَهْلُ بَیْتِی، فَأَذْهِبْ عَنْهُمُ الرِّجْسَ، وَ طَهِّرْهُمْ تَطْهِیراً. فَقَالَتْ أُمُّ سَلَمَهَ: وَ أَنَا مَعَهُمْ یَا رَسُولَ اللهِ؟ فَقَالَ لَهَا: إِنَّکِ إِلَی خَیْرٍ، فَقُلْتُ: یَا رَسُولَ اللهِ! لَقَدْ أَکْرَمَ اللهُ هَذِهِ الْعِتْرَهَ الطَّاهِرَهَ، وَ الذُّرِّیَّهَ الْمُبَارَکَهَ بِذَهَابِ الرِّجْسِ عَنْهُمْ، قَالَ: یَا جَابِرُ! لِأَنَّهُمْ عِتْرَتِی مِنْ لَحْمِی وَ دَمِی، فَأَخِی سَیِّدُ الْأَوْصِیَاءِ، وَ ابْنَایَ خَیْرُ الْأَسْبَاطِ، وَ ابْنَتِی سَیِّدَهُ النِّسْوَانِ، وَ مِنَّا الْمَهْدِیُّ.

قُلْتُ: یَا رَسُولَ اللهِ! وَ مَنِ الْمَهْدِیُّ؟ قَالَ: تِسْعَهٌ مِنْ صُلْبِ الْحُسَیْنِ، أَئِمَّهٌ أَبْرَارٌ، وَ التَّاسِعُ قَائِمُهُمْ، یَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً، یُقَاتِلُ عَلَی التَّأْوِیلِ کَمَا قَاتَلْتُ عَلَی التَّنْزِیلِ.(۱)
جابر بن عبد الله انصاری گوید: نزد پیغمبر اکرم (صلّی الله علیه وآله وسلم) در خانه ی امّ سلمه بودم، که خداوند این آیه را بر آن حضرت نازل فرمود: «جز این نیست که خداوند می خواهد تا از شما خاندان پلیدی را برطرف کرده و بخوبی شما را پاکیزه گرداند»، پس حضرت رسول۶، حسن و حسین و فاطمه را طلبیدند و جلوی روی خود نشاندند، و علی را طلبیدند، و پشت سر خود نشانده، عرض کردند: بار پروردگارا! اینان اهل بیت من هستند، پس از ایشان پلیدی را برطرف فرما، و آنها را به خوبی پاکیزه گردان، امّ سلمه عرض کرد: من هم با ایشانم؟ حضرت فرمودند: عاقبت امر تو بر خیر است (ولی تو از اهل بیت من نیستی)، جابر گوید: عرض کردم: خداوند این عترت پاکیزه و خاندان مبارک را گرامی داشته، پلیدی را از ایشان می برد؟ حضرت فرمودند: ای جابر! اینان عترت من و از گوشت و خون من هستند، پس برادرم بهترین اوصیاء، و دو فرزندم بهترین سبطها، و دخترم بانوی زنان عالم است، و از ما است مهدی این امت، عرض کردم: ای رسول خدا! مهدی کیست؟ حضرت فرمودند: نُه نفر از صلب حسین امامان نیکوکار هستند و نُهمی قائم ایشان است، که زمین را از عدل و داد پر کند، و بر تأویل (قرآن) جنگ کند همان طور که من بر تنزیل آن جنگ کردم.
-----------------
۱- إثبات الهداه: ج۲، ص۵۱۹، ح ۴۹۵ / بحار الأنوار، ج ۳۶، ص ۳۰۹ / کفایه الأثر، ص ۶۶.

شماره (۱۵۵) کد آیه:۱۸/۳۴ اسم آیه: امنیّت یاران حضرت مهدی (علیه السلام)
﴿وَ جَعَلْنا بَیْنَهُمْ وَ بَیْنَ الْقُرَی الَّتی بارَکْنا فیها قُریً ظاهِرَهً وَ قَدَّرْنا فیهَا السَّیْرَ سیرُوا فیها لَیالِیَ وَ أَیَّاماً آمِنینَ﴾.

و ما به میان آنها و شهرهایی که پر از نعمت و برکت گردانیدیم باز قریه هایی نزدیک به هم قرار دادیم با فاصله کوتاه و سیر سفری معیّن (و آنها را گفتیم که) در این ده و شهرهای نزدیک به هم شبها و روزها با ایمنی کامل مسافرت کنید.
عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام)، قَالَ: دَخَلَ عَلَیْهِ أَبُو حَنِیفَهَ، فَقَالَ لَهُ أَبُو عَبْدِ اللهِ (علیه السلام): أَخْبِرْنِی عَنْ قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «سِیرُوا فِیها لَیالِیَ وَ أَیَّاماً آمِنِینَ»، أَیْنَ ذَلِکَ مِنَ الْأَرْضِ؟ قَالَ: أَحْسَبُهُ مَا بَیْنَ مَکَّهَ وَ الْمَدِینَهِ، فَالْتَفَتَ أَبُو عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) إِلَی أَصْحَابِهِ، فَقَالَ: أَ تَعْلَمُونَ أَنَّ النَّاسَ یُقْطَعُ عَلَیْهِمْ بَیْنَ الْمَدِینَهِ وَ مَکَّهَ، فَتُؤْخَذُ أَمْوَالُهُمْ، وَ لَا یَأْمَنُونَ عَلَی أَنْفُسِهِمْ وَ یُقْتَلُونَ، قَالُوا: نَعَمْ، قَالَ: فَسَکَتَ أَبُو حَنِیفَهَ.
فَقَالَ: یَا اَبَا حَنِیفَهَ! أَخْبِرْنِی عَنْ قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً»، أَیْنَ ذَلِکَ مِنَ الْأَرْضِ؟ قَالَ: الْکَعْبَهُ، قَالَ: أَ فَتَعْلَمُ أَنَّ الْحَجَّاجَ بْنَ یُوسُفَ حِینَ وَضَعَ الْمَنْجَنِیقَ عَلَی ابْنِ الزُّبَیْرِ فِی الْکَعْبَهِ فَقَتَلَهُ کَانَ آمِناً فِیهَا!؟ قَالَ: فَسَکَتَ.
فَلَمَّا خَرَجَ، قَالَ أَبُو بَکْرٍ الْحَضْرَمِیُّ: جُعِلْتُ فِدَاکَ! الْجَوَابُ فِی الْمَسْأَلَتَیْنِ؟

فَقَالَ: یَا ابَا بَکْرٍ! «سِیرُوا فِیها لَیالِیَ وَ أَیَّاماً آمِنِینَ»، فَقَالَ: مَعَ قَائِمِنَا أَهْلَ الْبَیْتِ، وَ أَمَّا قَوْلُهُ: «وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً»، فَمَنْ بَایَعَهُ وَ دَخَلَ مَعَهُ وَ مَسَحَ عَلَی یَدِهِ وَ دَخَلَ فِی عَقْدِ أَصْحَابِهِ، کَانَ آمِناً الْخَبَرَ.(۱)
از بعضی اصحاب امام صادق (علیه السلام) نقل است که روزی ابوحنیفه بر امام صادق (علیه السلام) وارد شد حضرت به او فرمودند: خبر ده مرا از فرموده خداوند (عزّ و جلّ): «سِیرُوا فِیها لَیالِیَ وَ أَیَّاماً آمِنِینَ»، به آنها گفتیم در این ده و شهرهای نزدیک بهم شب ها و روزها با ایمنی کامل مسافرت کنید، این قریه ها و شهرها در کدام نقطه زمین هستند؟ ابو حنیفه گفت: تصوّر می کنم بین مکّه و مدینه باشند، امام (علیه السلام) به اصحابشان رو نمودند و فرمودند: شما می دانید که در بین مدینه و مکّه راه امن نبوده و قطّاع الطّریق در این جا راه را بر مسافرین می بستند و اموالشان را به یغما می بردند و آنها هیچ بر نفوس خود اطمینانی نداشته و بسا بود که کشته می شدند، پس مقصود حقّ (عزّ و جلّ) این ده و شهرها نمی باشد. اصحاب عرض کردند: بلی همین طور است که شما می فرمایید. راوی می گوید: ابو حنیفه ساکت شد.
پس از آن حضرت فرمودند: ای ابو حنیفه! خبر ده مرا از فرموده خدای (عزّ و جلّ): «وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً»، کسی که داخل آن مکان شود در امان می باشد، این مکان کدام نقطه زمین می باشد؟ ابو حنیفه گفت: مراد کعبه است، امام (علیه السلام) فرمودند: آیا می دانی
-----------------
۱- بحار الأنوار، ج ۲، ص ۲۹۴ و ج ۵۲، ص ۳۱۴ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۳، ص ۱۷۰ و ج ۱۰، ص ۴۸۷ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۳۳۳ / علل الشرائع، ج ۱، ص ۹۱.

حجّاج بن یوسف در کعبه منجنیق قرار داد و ابن زبیر را کُشت پس چطور ابن زبیر در امان قرار نگرفت؟ راوی گفت: ابو حنیفه ساکت شد، پس از اینکه ابوحنیفه رفت، ابو بکر حضرمی به امام صادق (علیه السلام) عرض کرد: فدایت شوم، جواب این دو مسأله چیست؟ حضرت فرمودند: ای ابو بکر! مقصود از: «سِیرُوا فِیها لَیالِیَ وَ أَیَّاماً آمِنِینَ»، این است که، با قائم ما اهل بیت سیر و مسافرت کنید که در ایمنی کامل می باشید، و مراد از: «وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً»، این است که هر کس با قائم ما بیعت کرده و در حزب آن حضرت باشد و دست آن بزرگوار را مسح کند و در گروه اصحابش باشد، البته از هر گزندی در امان می باشد.

شماره (۱۵۶) کد آیه:۵۳تا۵۱/۳۴ اسم آیه: جنگ با سفیانی
﴿وَ لَوْ تَری إِذْ فَزِعُوا فَلا فَوْتَ وَ أُخِذُوا مِنْ مَکانٍ قَریبٍ (۵۱) وَ قالُوا آمَنَّا بِهِ وَ أَنَّی لَهُمُ التَّناوُشُ مِنْ مَکانٍ بَعیدٍ(۵۲)وَ قَدْ کَفَرُوا بِهِ مِنْ قَبْلُ وَ یَقْذِفُونَ بِالْغَیْبِ مِنْ مَکانٍ بَعیدٍ (۵۳)﴾.

و اگر ببینی هنگامی که فریادشان بلند می شود امّا نمی توانند (از عذاب الهی) بگریزند، و آنها را از جای نزدیکی (که حتّی انتظارش را ندارند) می گیرند (از درماندگی آنها تعجّب خواهی کرد)! (۵۱) و (در آن حال) می گویند: «به حقّ ایمان آوردیم!»، ولی چگونه می توانند از فاصله ی دور به آن دسترسی پیدا کنند! (۵۲) آنها پیش از این (که در نهایت آزادی بودند) به آن کافر شدند و دورادور، و غائبانه (و بدون آگاهی). نسبت های ناروا می دادند. (۵۳)۱- عَنْ أَبِی خَالِدٍ الْکَابُلِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام)، قَالَ: یَخْرُجُ الْقَائِمُ فَیَسِیرُ حَتَّی یَمُرَّ بِمُرِّ، فَیَبْلُغُهُ أَنَّ عَامِلَهُ قَدْ قُتِلَ، فَیَرْجِعُ إِلَیْهِمْ، فَیَقْتُلُ الْمُقَاتِلَهَ، وَ لَا یَزِیدُ عَلَی ذَلِکَ شَیْئاً، ثُمَّ یَنْطَلِقُ، فَیَدْعُو النَّاسَ، حَتَّی یَنْتَهِیَ إِلَی الْبَیْدَاءِ، فَیَخْرُجُ جَیْشَانِ لِلسُّفْیَانِیِّ، فَیَأْمُرُ اللهُ (عزّ و جلّ) الْأَرْضَ أَنْ تَأْخُذَ بِأَقْدَامِهِمْ، وَ هُوَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَ: «وَ لَوْ تَری إِذْ فَزِعُوا فَلا فَوْتَ

وَ أُخِذُوا مِنْ مَکانٍ قَرِیبٍ»، «وَ قالُوا آمَنَّا بِهِ»، یَعْنِی: بِقِیَامِ الْقَائِمِ، «وَ قَدْ کَفَرُوا بِهِ مِنْ قَبْلُ»، یَعْنِی: بِقِیَامِ الْقَائِمِ مِنْ آلِ محمد (علیهم السلام)...(۱)
ابو خالد کابلی از امام محمد باقر (علیه السلام) روایت نموده که حضرت فرمودند: وقتی قائم ظهور کند همه جا را سیر نموده تا به «مُرّ» (قسمتی از زمین نجد از بلاد مهره واقع در منتهای کشور یمن است) می رسد، در آنجا به او می گویند: حاکمی که در مکه معیّن کرده بودید کشته شد، قائم (علیه السلام) از آنجا به مکه برمی گردد، و قاتلین را می کشد و بیش از این کاری نمی کند، سپس به راه می افتد و مردم را دعوت به دین خدا می نماید، تا اینکه به سرزمین بیداء می رسد، در آنجا دو لشکر سفیانی قصد او می کنند ولی خداوند به زمین فرمان می دهد از زیر پای آنها فرو رود، و آنها را ببلعد، اینست معنی این آیه شریفه: «وَ لَوْ تَری إِذْ فَزِعُوا فَلا فَوْتَ وَ أُخِذُوا مِنْ مَکانٍ قَرِیبٍ»، «وَ قالُوا آمَنَّا بِهِ»، یعنی می گویند: ایمان آوردیم به قیام قائم، «وَ قَدْ کَفَرُوا بِهِ»، یعنی: قبلا منکر قیام آل محمد (علیهم السلام) بودند...
۲- عَنِ الْحَارِثِ الْهَمْدَانِیِّ عَنْ علی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) أَنَّهُ قَالَ: الْمَهْدِیُّ أَقْبَلُ جَعْدٌ بِخَدِّهِ خَالٌ یَکُونُ مَبْدَؤُهُ مِنْ قِبَلِ الْمَشْرِقِ، وَ إِذَا کَانَ ذَلِکَ خَرَجَ السُّفْیَانِیُّ، فَیَمْلِکُ قَدْرَ حَمْلِ امْرَأَهٍ تِسْعَهَ أَشْهُرٍ یَخْرُجُ بِالشَّامِ، فَیَنْقَادُ لَهُ أَهْلُ الشَّامِ إِلَّا طَوَائِفُ مِنَ الْمُقِیمِینَ عَلَی الْحَقِّ یَعْصِمُهُمُ اللهُ مِنَ الْخُرُوجِ مَعَهُ، وَ یَأْتِی الْمَدِینَهَ بِجَیْشٍ جَرَّارٍ، حَتَّی إِذَا انْتَهَی إِلَی
-----------------
۱- إثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۹۰ / الزام الناصب، ج ۱،ص ۸۴ / بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۱۸۸ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۵۲۹ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۴۶۷ / تفسیر العیاشی، ج ۲، ص ۵۷ /تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۰، ص ۵۲۳.

بَیْدَاءِ الْمَدِینَهِ، خَسَفَ اللهُ بِهِ، وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللهِ (عزّ و جلّ) فِی کِتَابِهِ: «وَ لَوْ تَری إِذْ فَزِعُوا فَلا فَوْتَ وَ أُخِذُوا مِنْ مَکانٍ قَرِیبٍ».(۱)
حارث همدانی از امیر المؤمنین (علیه السلام) روایت کرده، که حضرت فرمودند: مهدی (علیه السلام) چشمانی جذاب دارد و موی سرش تابدار است، و بر گونه اش یک خال می باشد، مبدأ او از سوی مشرق است (یعنی از طرف مشرق قیام می کند)، و چون چنان شود، سفیانی خروج کند، و به اندازه ی دوران بارداری یک زن که نُه ماه است، حکومت خواهد کرد، و در شام خروج می کند و مردم شام، او را اطاعت می کنند، جز چند طایفه از آنان که بر حقّ پایدارند، خداوند آنان را از خروج به همراهی او نگه می دارد و با سپاهی بسیار (پر تاخت و تاز) به مدینه می آیند تا آنگاه که به دشت بیداء می رسد، خداوند او را به زمین فرو می برد، و این همان فرمایش خدای (عزّ و جلّ) است در کتابش: «وَ لَوْ تَری إِذْ فَزِعُوا فَلا فَوْتَ وَ أُخِذُوا مِنْ مَکانٍ قَرِیبٍ».
-----------------
۱- بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۲۵۲ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۵۲۸ / الغیبه (للنعمانی)، النص، ص ۳۰۴.

شماره (۱۵۷) کد آیه:۴۱/۳۵ اسم آیه: تمسّک
﴿إِنَّ اللهَ یُمْسِکُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ أَنْ تَزُولا وَ لَئِنْ زالَتا إِنْ أَمْسَکَهُما مِنْ أَحَدٍ مِنْ بَعْدِهِ إِنَّهُ کانَ حَلیماً غَفُوراً﴾.

خداوند آسمانها و زمین را نگاه می دارد تا از نظام خود منحرف نشوند و هر گاه منحرف گردند، کسی جز او نمی تواند آنها را نگاه دارد، او بردبار و غفور است! عَنْ إِبْرَاهِیم بْنِ أَبِی مَحْمُودٍ قَالَ: قَالَ الرِّضَا (علیه السلام): نَحْنُ حُجَجُ اللهِ فِی أَرْضِهِ، وَ خُلَفَاؤُهُ فِی عِبَادِهِ، وَ أُمَنَاؤُهُ عَلَی سِرِّهِ، وَ نَحْنُ کَلِمَهُ التَّقْوَی، وَ الْعُرْوَهُ الْوُثْقَی، وَ نَحْنُ شُهَدَاءُ اللهِ، وَ أَعْلَامُهُ فِی بَرِیَّتِهِ، بِنَا یُمْسِکُ اللهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ أَنْ تَزُولا، وَ بِنَا یُنْزِلُ الْغَیْثَ، وَ یَنْشُرُ الرَّحْمَهَ، لَا تَخْلُو الْأَرْضُ مِنْ قَائِمٍ مِنَّا، ظَاهِرٍ أَوْ خَافٍ، وَ لَوْ خَلَتْ یَوْماً بِغَیْرِ حُجَّهٍ، لَمَاجَتْ بِأَهْلِهَا کَمَا یَمُوجُ الْبَحْرُ بِأَهْلِهِ.(۱)
ابراهیم بن ابی محمود گوید: امام رضا (علیه السلام) فرمودند: ما حجّتهای خداوند در میان خلایق، و جانشینان او در میان بندگانش، و امینان خداوند بر اسرارش هستیم، و ما کلمه تقوی، و عروه الوثقی، و گواهان خداوند، و نشانه های او در میان
-----------------
۱- بحار الانوار، ج ۲۳، ص ۳۵ / تفسیر الصافی، ج ۴، ص ۲۴۳ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۰، ص ۵۸۲ / کمال الدین، ج ۱، ص ۲۰۲.

آفریدگانش می باشیم، خداوند آسمان و زمین را به واسطه ما نگاه می دارد، که زایل نشوند، و به واسطه ما باران می بارد، و رحمت منتشر می شود، و زمین هیچگاه از قائمی از ما خالی نیست، که یا آشکار است و یا پنهان، و اگر زمین یک روز از حجّت خالی باشد، زمین و ساکنانش مضطرب می شوند، همچنان که دریا و اهلش مضطرب می شوند.

شماره (۱۵۸) کد آیه:۳۰/۳۶ اسم آیه: وجود حجّت خد
﴿یا حَسْرَهً عَلَی الْعِبادِ ما یَأْتِیهِمْ مِنْ رَسُولٍ إِلَّا کانُوا بِهِ یَسْتَهْزِؤُنَ﴾.

افسوس بر این بندگان که هیچ پیامبری برای هدایت آنان نیامد مگر اینکه او را استهزا می کردند! عَن مُفَضَّلِ بْنِ عُمَر قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللهِ (علیه السلام): خَبَرٌ تَدْرِیهِ خَیْرٌ مِنْ عَشَرَهٍ تَرْوِیهِ، إِنَّ لِکُلِّ حَقٍّ حَقِیقَهً، وَ لِکُلِّ صَوَابٍ نُوراً، ثُمَّ قَالَ: إِنَّا وَ اللهِ! لَا نَعُدُّ الرَّجُلَ مِنْ شِیعَتِنَا فَقِیهاً، حَتَّی یُلْحَنَ لَهُ، فَیَعْرِفَ اللحْنَ، إِنَّ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) قَالَ عَلَی مِنْبَرِ الْکُوفَهِ: وَ إِنَّ مِنْ وَرَائِکُمْ فِتَناً مُظْلِمَهً، عَمْیَاءَ مُنْکَسِفَهً، لَا یَنْجُو مِنْهَا إِلَّا النُّوَمَهُ، قِیلَ: یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ! وَ مَا النُّوَمَهُ؟ قَالَ: الَّذِی یَعْرِفُ النَّاسَ وَ لَا یَعْرِفُونَهُ، وَ اعْلَمُوا أَنَّ الْأَرْضَ لَا تَخْلُو مِنْ حُجَّهٍ للهِ، وَ لَکِنَّ اللهَ سَیُعْمِی خَلْقَهُ مِنْهَا بِظُلْمِهِمْ وَ جَوْرِهِمْ وَ إِسْرَافِهِمْ عَلَی أَنْفُسِهِمْ، وَ لَوْ خَلَتِ الْأَرْضُ سَاعَهً وَاحِدَهً مِنْ حُجَّهٍ للهِ لَسَاخَتْ بِأَهْلِهَا، وَ لَکِنَّ الْحُجَّهَ یَعْرِفُ النَّاسَ، وَ لَا یَعْرِفُونَهُ، کَمَا کَانَ یُوسُفُ (علیه السلام)، یَعْرِفُ النَّاسَ وَ هُمْ لَهُ مُنْکِرُونَ، ثُمَّ تَلَا: «یا حَسْرَهً عَلَی الْعِبادِ ما یَأْتِیهِمْ مِنْ رَسُولٍ إِلَّا کانُوا بِهِ یَسْتَهْزِؤُن».(۱)
-----------------
۱- بحار الأنوار، ج ۵۱، ص ۱۱۲ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۵۸۵ / الغیبه (للنعمانی)، النص، ص ۱۴۱.

مفضّل بن عمر گوید: امام صادق (علیه السلام) فرمودند: یک خبر که آن را درک می کنی بهتر است از ده خبر که صرفا آن را روایت می کنی، همانا هر حقّی دارای حقیقتی است، و هر کار درستی را نوری است، سپس فرمودند: و به خدا سوگند، کسی از شیعیان خود را فقیه نمی شماریم تا اینکه به رمز، سخنی به او گفته شود، و او آن رمز را دریابد، همانا امیر المؤمنین (علیه السلام) بر منبر کوفه فرمودند: به راستی که فتنه هایی ظلمانی و کدر و تاریکی پشت سر دارید، که جز نومه (کسی که عنوانی در مردم ندارد و به کلّی قدرش مجهول و ناشناخته است)، کسی از آن نجات نمی یابد، به آن حضرت عرض شد: ای امیر مؤمنان! نومه چیست؟ حضرت فرمودند: آن کسی است که مردم را می شناسد ولی مردم او را نمی شناسند، و بدانید که زمین از حجّت خدای (عزّ و جلّ) خالی نمی ماند، ولی خدای عزیز به زودی دیده ی خلقش را از او نابینا می سازد، به خاطر ظلم و جورشان و زیاده روی آنان نسبت به خودشان، و اگر زمین یک ساعت از حجّت خدا خالی بماند، اهل خود را فرو می برد، لکن آن حجّت مردم را می شناسد و آنان او را نمی شناسند، چنان که یوسف (علیه السلام)، مردم را (برادرانش را) می شناخت و آنها او را نمی شناختند، سپس آن حضرت این آیه را تلاوت فرمودند: «یا حَسْرَهً عَلَی الْعِبادِ ما یَأْتِیهِمْ مِنْ رَسُولٍ إِلَّا کانُوا بِهِ یَسْتَهْزِؤُن».

شماره (۱۵۹) کد آیه:۵۲/۳۶ اسم آیه: سیّد خلائق
﴿قالُوا یا وَیْلَنا مَنْ بَعَثَنا مِنْ مَرْقَدِنا هذا ما وَعَدَ الرَّحْمنُ وَ صَدَقَ الْمُرْسَلُونَ﴾.

می گویند: «ای وای بر ما! چه کسی ما را از خوابگاهمان برانگیخت؟! (آری) این همان است که خداوند رحمان وعده داده، و فرستادگان (او) راست گفتند!» عَنِ الْحَسَنِ بْنِ شَاذَان الْوَاسِطِیِّ قَالَ: کَتَبْتُ إِلَی أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا (علیه السلام) أَشْکُو جَفَاءَ أَهْلِ وَاسِطٍ، وَ حَمْلَهُمْ عَلَیَّ وَ کَانَتْ عِصَابَهٌ مِنَ الْعُثْمَانِیَّهِ تُؤْذِینِی، فَوَقَّعَ بِخَطِّهِ: إِنَّ اللهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی أَخَذَ مِیثَاقَ أَوْلِیَائِنَا عَلَی الصَّبْرِ، فِی دَوْلَهِ الْبَاطِلِ، فَاصْبِرْ لِحُکْمِ رَبِّکَ، فَلَوْ قَدْ قَامَ سَیِّدُ الْخَلْقِ، لَقَالُوا: «یا وَیْلَنا مَنْ بَعَثَنا مِنْ مَرْقَدِنا هذا ما وَعَدَ الرَّحْمنُ وَ صَدَقَ الْمُرْسَلُونَ».(۱)
از حسن بن شاذان واسطی روایت است که گفت: به حضرت رضا (علیه السلام) نامه ای نوشتم، و از ستم اهل واسط و هجومشان بر من شکایت کردم، زیرا جمعی از
-----------------
۱- إلزام الناصب، ج ۲، ص ۲۹۰ / الإیقاظ من الهجعه بالبرهان علی الرجعه، النص، ص ۲۹۶ / بحار الأنوار، ج ۵۳، ص ۸۹ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۵۷۹ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۴۸۱ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۱، ص ۸۵ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۳۸۸ / الکافی، ج ۸، ص ۲۴۷ / الوافی، ج ۵، ص ۷۶۱.

عثمانیها مرا آزار می دادند، آن حضرت به خط شریف خویش مرقوم فرمودند: خداوند از دوستان ما پیمان گرفته که در دولت باطل صبر کنند، «پس نسبت به حکم پروردگارت صابر باش»، پس آنگاه که سرور خلائق قیام کند، ستمگران می گویند: «ای وای بر ما، که ما را از خوابگاه خویش برانگیخت؟ این همان است که خدای رحمان وعده می داد و پیمبران راست می گفتند».(مقصود حضرت از «سید الخلق» سرور خلائق، حضرت قائم (علیه السلام) می باشد.)

شماره (۱۶۰) کد آیه:۸۳/۳۷ اسم آیه: شیعه
﴿وَ إِنَّ مِنْ شِیعَتِهِ لَإِبْراهِیمَ﴾.

و از پیروان او ابراهیم بود.
سَأَلَ جَابِرُ بْنُ یَزِیدَ الْجُعْفِیُّ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ الصَّادِقَ۸، عَنْ تَفْسِیرِ هَذِهِ الْآیَهِ: «وَ إِنَّ مِنْ شِیعَتِهِ لَإِبْراهِیمَ»، فَقَالَ (علیه السلام): إِنَّ اللهَ سُبْحَانَهُ لَمَّا خَلَقَ إِبْرَاهِیمَ کَشَفَ لَهُ عَنْ بَصَرِهِ، فَنَظَرَ فَرَأَی نُوراً إِلَی جَنْبِ الْعَرْشِ، فَقَالَ: إِلَهِی! مَا هَذَا النُّورُ؟ فَقِیلَ لَهُ: هَذَا نُورُ مُحَمَّدٍ صَفْوَتِی مِنْ خَلْقِی، وَ رَأَی نُوراً إِلَی جَنْبِهِ، فَقَالَ: إِلَهِی! وَ مَا هَذَا النُّورُ؟ فَقِیلَ لَهُ: هَذَا نُورُ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ (علیه السلام) نَاصِرِ دِینِی، وَ رَأَی إِلَی جَنْبِهِمْ ثَلَاثَهَ أَنْوَارٍ، فَقَالَ: إِلَهِی! وَ مَا هَذِهِ الْأَنْوَارُ؟ فَقِیلَ لَهُ: هَذَا نُورُ فَاطِمَهَ فَطَمَتْ مُحِبِّیهَا مِنَ النَّارِ وَ نُورُ وَلَدَیْهَا الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ، فَقَالَ: إِلَهِی! وَ أَرَی تِسْعَهَ أَنْوَارٍ قَدْ أَحْدَقُوا بِهِمْ، قِیلَ: یَا إِبْرَاهِیمُ! هَؤُلَاءِ الْأَئِمَّهُ مِنْ وُلْدِ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَهَ.
فَقَالَ إِبْرَاهِیمُ: إِلَهِی! بِحَقِّ هَؤُلَاءِ الْخَمْسَهِ إِلَّا عَرَّفْتَنِی مِنَ التِّسْعَهِ، قِیلَ: یَا إِبْرَاهِیمُ! أَوَّلُهُمْ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ وَ ابْنُهُ مُحَمَّدٌ وَ ابْنُهُ جَعْفَرٌ وَ ابْنُهُ مُوسَی وَ ابْنُهُ عَلِیٌّ وَ ابْنُهُ مُحَمَّدٌ وَ ابْنُهُ عَلِیٌّ وَ ابْنُهُ الْحَسَنُ وَ الْحُجَّهُ الْقَائِمُ ابْنُهُ، فَقَالَ إِبْرَاهِیمُ: إِلَهِی وَ سَیِّدِی! أَرَی أَنْوَاراً قَدْ أَحْدَقُوا بِهِمْ لَا یُحْصِی عَدَدَهُمْ إِلَّا أَنْتَ، قِیلَ: یَا إِبْرَاهِیمُ! هَؤُلَاءِ شِیعَتُهُمْ، شِیعَهُ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ (علیه السلام).
فَقَالَ إِبْرَاهِیمُ: وَ بِمَا تَعْرِفُ شِیعَتَهُ؟ قَالَ: بِصَلَاهِ إِحْدَی وَ خَمْسِینَ، وَ الْجَهْرِ بِبِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ، وَ الْقُنُوتِ قَبْلَ الرُّکُوعِ، وَ التَّخَتُّمِ فِی الْیَمِینِ، فَعِنْدَ ذَلِکَ قَالَ

إِبْرَاهِیمُ: اللهُمَّ اجْعَلْنِی مِنْ شِیعَهِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ، قَالَ: فَأَخْبَرَ اللهُ تَعَالَی فِی کِتَابِهِ، فَقَالَ: «وَ إِنَّ مِنْ شِیعَتِهِ لَإِبْراهِیمَ».(۱)
جابر بن یزید جعفی گوید: از حضرت صادق (علیه السلام) از تفسیر این آیه پرسیدم: «و به درستی که از پیروان اوست ابراهیم»، آن حضرت فرمودند: چون خدای تعالی ابراهیم (علیه السلام) را آفرید پرده از جلو دیدگانش برداشت، پس نظر کرده نوری در طرف عرش دید، عرض کرد: بار الها! این چه نوری است؟ به وی گفته شد: این نور محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) برگزیده من از خلقم می باشد، نور دیگری در کنار او دید، عرض کرد: بار الها! این چه نوری است؟ به او گفته شد: این نور علی بن ابی طالب (علیه السلام) یاور دین من است، پس سه نور دیگر در کنار آن دو نور دید، عرض کرد: بار الها! این نورها چیست؟ به وی گفته شد: اینها نور فاطمه است که دوستانش از آتش جدا شده اند، و نور دو فرزندش حسن و حسین است.
عرض کرد: بار پروردگارا! نُه نور دیگر می بینم که دور آنها احاطه شده است؟ به وی گفته شد: ای ابراهیم! اینها امامان از اولاد علی و فاطمه هستند، ابراهیم عرض کرد: بار پروردگارا! به حق این پنج تن آن نُه نفر را به من بشناسان، به وی گفته شد: اول آنها علی بن الحسین، سپس فرزندش محمد بن علی، و فرزندش جعفر، و فرزندش موسی، و فرزندش علی، و فرزندش محمد، و فرزندش علی، و فرزندش حسن، و فرزندش حجّت قائم است.
-----------------
۱- بحار الانوار، ج ۳۶، ص ۱۵۱ و ج ۸۲، ص ۸۰ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۶۰۰ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۴۸۵ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۱، ص ۱۳۶ / غایه المرام و حجه الخصام، ج ۱، ص ۴۴ / مستدرک الوسائل، ج ۴، ص ۱۸۷ / مدینه معاجز، ج ۴، ص ۳۹.

ابراهیم عرض کرد: ای پروردگار! و ای آقای من! نورهای زیاد دیگری که شماره ی آنها را جز تو کسی نمی داند، می بینم که اطراف آنها را حلقه وار گرفته اند؟ به وی گفته شد: اینها پیروان و شیعیان آنها و شیعیان امیر المؤمنین علی بن ابی طالب (علیه السلام) هستند، ابراهیم عرض کرد: شیعیان او به چه چیز شناخته می شوند؟ به وی گفته شد: پنجاه و یک رکعت نماز گزارند، و بسم الله الرحمن الرحیم را بلند گویند، و پیش از رکوع قنوت بخوانند، و انگشتر در دست راست کنند، در این هنگام حضرت ابراهیم (علیه السلام) عرض کرد: پروردگارا! مرا از شیعیان امیر المؤمنین (علیه السلام) قرار ده، و خدای متعال نیز در قرآن از این ماجرا خبر داده، و فرماید: «به درستی که از شیعیان اوست ابراهیم».

شماره (۱۶۱) کد آیه:۱۷/۳۸ اسم آیه: صبر کن
﴿اصْبِرْ عَلی ما یَقُولُونَ وَ اذْکُرْ عَبْدَنا داوُدَ ذَا الْأَیْدِ إِنَّهُ أَوَّابٌ﴾.

در برابر آنچه می گویند شکیبا باش، و به خاطر بیاور بنده ما داوود صاحب قدرت را، که او بسیار توبه کننده بود! عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام)، فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: «اصْبِرْ عَلی ما یَقُولُونَ»، یَا مُحَمَّدُ! مِنْ تَکْذِیبِهِمْ إِیَّاکَ فَإِنِّی مُنْتَقِمٌ مِنْهُمْ بِرَجُلٍ مِنْکَ وَ هُوَ قَائِمِی الَّذِی سَلَّطْتُهُ عَلَی دِمَاءِ الظَّلَمَهِ.(۱)
ابو بصیر از حضرت صادق (علیه السلام) روایت نموده، که حضرت در باره ی آیه: «اصْبِرْ عَلی ما یَقُولُونَ»، فرمودند: یعنی ای محمّد! بر تکذیب آنها صبر کن، من انتقام خواهم گرفت به وسیله ی مردی از نژاد تو، و او همان قائم من است که مسلّط نموده ام او را بر خون ستمگران.
-----------------
۱- إلزام الناصب، ج ۱، ص ۹۰ / بحار الأنوار، ج ۲۴، ص ۲۲۰ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۴۹۲ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۱، ص ۲۱۰.

شماره (۱۶۲) کد آیه: ۳۹ / ۳۸ اسم آیه: عطای الهی
﴿هذا عَطاؤُنا فَامْنُنْ أَوْ أَمْسِکْ بِغَیْرِ حِسابٍ﴾.

(و به او گفتیم:) این عطای ما است، به هر کس می خواهی ببخش، و از هر کس می خواهی امساک کن، و حسابی بر تو نیست (تو امین هستی)! عَنْ أَبِی عُبَیْدَه الْحَذَّاءِ قَالَ: کُنَّا زَمَانَ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) حِینَ مَضَی نردد [نَتَرَدَّدُ] کَالْغَنَمِ لَا رَاعِیَ لَهَا، فَلَقِینَا سَالِمَ بْنَ أَبِی حَفْصَهَ، فَقَالَ: یَا أَبَا عُبَیْدَهَ! مَنْ إِمَامُکَ؟ قَالَ: أَئِمَّتِی آلُ محمد (علیهم السلام)، فَقَالَ: هَلَکْتَ وَ أَهْلَکْتَ، أَ مَا سَمِعْتُ أَنَا وَ أَنْتَ أَبَا جَعْفَرٍ (علیه السلام) فَهُوَ یَقُولُ: مَنْ مَاتَ لَیْسَ لَهُ إِمَامٌ مَاتَ مِیتَهً جَاهِلِیَّهً؟! قُلْتُ: بَلَی لَعَمْرِی لَقَدْ کَانَ ذَلِکَ ثُمَّ بَعْدَ ذَلِکَ بِثَلَاثٍ أَوْ نَحْوِهَا، دَخَلْنَا عَلَی أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام)، فَرَزَقَ اللهُ لَنَا الْمَعْرِفَهَ، فَدَخَلْتُ عَلَیْهِ، فَقُلْتُ لَهُ: لَقِیتُ سَالِماً، فَقَالَ لِی: کَذَا وَ کَذَا وَ قُلْتُ لَهُ کَذَا وَ کَذَا فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللهِ (علیه السلام): یَا وَیْلٌ لِسَالِمٍ یَا وَیْلٌ لِسَالِمٍ، ثَلَاثَ مَرَّاتٍ، أَ مَا یَدْرِی سَالِمٌ مَا مَنْزِلَهُ الْإِمَامِ؟ الْإِمَامُ أَعْظَمُ مِمَّا یَذْهَبُ إِلَیْهِ سَالِمٌ وَ النَّاسُ أَجْمَعِینَ، یَا أَبَا عُبَیْدَهَ! إِنَّهُ لَمْ یَمُتْ مِنَّا مَیِّتٌ حَتَّی یُخَلِّفَ مِنْ بَعْدِهِ مَنْ یَعْمَلُ بِمِثْلِ عَمَلِهِ وَ یَسِیرُ بِمِثْلِ سِیرَتِهِ وَ یَدْعُو إِلَی مِثْلِ الَّذِی دَعَا إِلَیْهِ، یَا أَبَا عُبَیْدَهَ! إِنَّهُ لَمْ یَمْنَعِ اللهَ مَا أَعْطَی سُلَیْمَانَ أَفْضَلَ مَا أَعْطَی، ثُمَّ قَالَ: «هذا عَطاؤُنا فَامْنُنْ أَوْ أَمْسِکْ بِغَیْرِ حِسابٍ»،

قَالَ: قُلْتُ: مَا أَعْطَاهُ اللهُ؟ جُعِلْتُ فِدَاکَ! قَالَ: نَعَمْ یَا أَبَا عُبَیْدَهَ! إِنَّهُ إِذَا قَامَ قَائِمُ آلِ مُحَمَّدٍ? حَکَمَ بِحُکْمِ دَاوُدَ وَ سُلَیْمَانَ لَا یَسْأَلُ النَّاسَ بَیِّنَهً.(۱)
ابو عبیده حذاء گفت: در زمان حضرت باقر (علیه السلام) وقتی آن جناب از دنیا رفت ما سرگردان بودیم، مانند گوسفندان بی چوپان، سالم بن ابی حفصه را دیدیم گفت: ای ابو عبیده! امام تو کیست؟ گفتم: ائمه از آل محمد (علیهم السلام) هستند، گفت: نابود شدی و نابود کردی، مگر من و تو از حضرت باقرنشنیدیم که می فرمودند: هر کس بمیرد و امامی نداشته باشد به مرگ جاهلیت از دنیا رفته؟ گفتم: چرا به جان خودم همین طور است، بعد پس از سه روز یا قریب به آن، خدمت حضرت صادق (علیه السلام) رسیدم، خدا به من معرفت را روزی نمود، پس وارد بر ایشان شدم، و گفتم: سالم را دیدم به من چنین و چنان گفت، و من چنین و چنان گفتم، امام صادق (علیه السلام) سه مرتبه فرمودند: وای بر سالم مگر سالم نمی داند مقام امام چگونه است؟ امام بزرگتر است از آنچه او و مردم خیال می کنند.
ای ابو عبیده! از ما یک نفر از دنیا نمی رود مگر اینکه یکی دیگر جانشین او می شود که مانند او عمل می کند و به روش او رفتار می نماید و به همان راه دعوت می کند، ای ابو عبیده! خداوند مانع نمی شود که آنچه به داود داد به سلیمان بهتر از آن عنایت کند، سپس فرمودند: «هذا عَطاؤُنا فَامْنُنْ أَوْ أَمْسِکْ بِغَیْرِ حِسابٍ»، عرض کردم: خدا چه چیز به او عطا کرد؟ فدایت شوم! حضرت فرمودند: ای ابو عبیده! وقتی قائم آل محمّد? قیام کند، حکم می کند به حکم داود و سلیمان و از مردم دلیل و بیّنه نمی خواهد.
-----------------
۱- إلزام الناصب، ج ۱، ص ۱۷۰ / بحار الأنوار، ج ۲۶، ص ۱۷۶ / بصائر الدرجات، ج ۱، ص ۵۱۰.

شماره (۱۶۳) کد آیه:۷۷/۳۸ اسم آیه: سنگسار کردن شیطان
﴿قالَ فَاخْرُجْ مِنْها فَإِنَّکَ رَجیمٌ﴾.

خداوند فرمود: «از آسمانها (و صفوف ملائکه) خارج شو، که تو رانده ی درگاه منی»!«لطفاً به آیه ی شماره ی ۱۷، کد: ۳۶ / ۳ مراجعه فرمائید.»

شماره (۱۶۴) کد آیه: ۸۱/۳۸ اسم آیه: پایان مهلت شیطان و پایان تقیّه
﴿إِلی یَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ﴾.

ولی تا روز و زمان معیّن! «لطفاً به آیه ی شماره ی ۹۳، کد: ۳۸ / ۱۵ مراجعه فرمائید.»

شماره (۱۶۵) کد آیه:۸۸/۳۸ اسم آیه: زمان
﴿وَ لَتَعْلَمُنَّ نَبَأَهُ بَعْدَ حِینٍ﴾.

و خبر آن را بعد از مدّتی می شنوید! عَن ابی حَمزِه عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام)، فِی قَوْلِهِ (عزّ و جلّ): «قُلْ ما أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ مِنْ أَجْرٍ وَ ما أَنَا مِنَ الْمُتَکَلِّفِینَ إِنْ هُوَ إِلَّا ذِکْرٌ لِلْعالَمِینَ»، قَالَ: هُوَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام)، «وَ لَتَعْلَمُنَّ نَبَأَهُ بَعْدَ حِینٍ»، قَالَ: عِنْدَ خُرُوجِ الْقَائِمِ (علیه السلام).(۱)
ابو حمزه از حضرت باقر (علیه السلام) روایت نموده که حضرت در باره ی آیه: «قُلْ ما أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ مِنْ أَجْرٍ وَ ما أَنَا مِنَ الْمُتَکَلِّفِینَ. إِنْ هُوَ إِلَّا ذِکْرٌ لِلْعالَمِینَ»، فرمودند: مقصود از ذکر، امیر المؤمنین (علیه السلام) است، «وَ لَتَعْلَمُنَّ نَبَأَهُ بَعْدَ حِینٍ»، و خبر آن را بعد از گذشت زمانی خواهید دانست، این زمان، موقع خروج حضرت قائم (علیه السلام) است.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۳، ص ۲۲ / الزام الناصب، ج ۱،ص ۸۵ / بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۳۱۳ و ج ۵۱، ص ۶۲ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۶۸۷ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۴۹۹ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۱، ص ۲۷۱/ تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۴۷۴ / الکافی، ج ۸، ص ۲۸۷ / الوافی، ج ۲۶، ص ۴۴۰.

شماره (۱۶۶) کد آیه:۵۶/۳۹ اسم آیه: جَنب الله
﴿أَنْ تَقُولَ نَفْسٌ یا حَسْرَتی عَلی ما فَرَّطْتُ فی جَنْبِ اللهِ وَ إِنْ کُنْتُ لَمِنَ السَّاخِرینَ﴾.

تا مبادا کسی روز قیامت بگوید: «افسوس بر من از کوتاهیهایی که در اطاعت فرمان خدا کردم و از مسخره کنندگان (آیات او) بودم!» عَنْ عَلِیِّ بْنِ سُوَیْدٍ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ۸، فِی قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «یا حَسْرَتی عَلی ما فَرَّطْتُ فِی جَنْبِ اللهِ»، قَالَ: جَنْبُ اللهِ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام)، وَ کَذَلِکَ مَا کَانَ بَعْدَهُ مِنَ الْأَوْصِیَاءِ بِالْمَکَانِ الرَّفِیعِ إِلَی أَنْ یَنْتَهِیَ الْأَمْرُ إِلَی آخِرِهِمْ.(۱)
علی بن سُوید، از حضرت ابوالحسن موسی بن جعفر (علیهما السلام) روایت کرده است، که در باره ی قول خدای (عزّ و جلّ): «یا حَسْرَتی عَلی ما فَرَّطْتُ فِی جَنْبِ اللهِ»، آن حضرت فرمودند: جَنب خدا، امیر المؤمنین (علیه السلام) است، و همچنین آنچه بعد از او بوده، از اوصیای پیغمبر در این مکان بلند و مرتبه ارجمندند تا آن که امر به آخر ایشان منتهی شود.
-----------------
۱- البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۷۱۷ / بصائر الدرجات، ج ۱، ص ۶۴ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۱، ص ۳۲۲ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۴۹۵ / الکافی، ج ۱، ص ۱۴۵.

شماره (۱۶۷) کد آیه:۶۹/۳۹ اسم آیه: ظهور نور
﴿وَ أَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّها...﴾.

و زمین (در آن روز) به نور پروردگارش روشن می شود...
۱- عَن مُفَضَّل بْن عُمَر أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا عَبْدِ اللهِ (علیه السلام)، یَقُولُ فِی قَوْلِهِ: «وَ أَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّها»، قَالَ: رَبُّ الْأَرْضِ، یُعْنَی إِمَامُ الْأَرْضِ، فَقُلْتُ: فَإِذَا خَرَجَ یَکُونُ مَا ذَا؟ قَالَ: إِذاً یَسْتَغْنِی النَّاسُ عَنْ ضَوْءِ الشَّمْسِ وَ نُورِ الْقَمَرِ وَ یَجْتَزُونَ بِنُورِ الْإِمَامِ.(۱)
مفضل بن عمر می گوید: از امام صادق (علیه السلام) شنیدم، که ایشان در تفسیر آیه: «وَ أَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّها»، می فرمودند: رب الارض، یعنی امام زمین، عرض کردم: بعد از آنکه قیام کرد چه می شود؟ حضرت فرمودند: مردم از نور خورشید و ماه بی نیاز می شوند، و از نور امام بهره می برند.
۲- قال مُفَضَّلُ بْنُ عُمَر: سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) یَقُول: إِنَّ قَائِمَنَا إِذَا قَامَ، «أَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّها»، وَ اسْتَغْنَی الْعِبَادُ عَنْ ضَوْءِ الشَّمْسِ، وَ ذَهَبَتِ الظُّلْمَهُ، وَ یُعَمَّرُ الرَّجُلُ فِی مُلْکِهِ، حَتَّی یُولَدَ لَهُ أَلْفُ ذَکَرٍ، لَا یُولَدُ فِیهِمْ أُنْثَی، وَ تُظْهِرُ الْأَرْضُ کُنُوزَهَا حَتَّی یَرَاهَا
-----------------
۱- إلزام الناصب، ج ۱، ص ۸۵ / بحار الأنوار، ج ۷، ص ۳۲۶ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۷۳۳ / تفسیر القمی، ج ۲، ص ۲۵۳ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۱، ص ۳۳۸ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۵۰۳ / حلیه الأبرار، ج ۶، ص ۳۳۷/ نوادر الأخبار (للفیض)، النص، ص ۲۷۸.

النَّاسُ عَلَی وَجْهِهَا، وَ یَطْلُبُ الرَّجُلُ مِنْکُمْ مَنْ یَصِلُهُ بِمَالِهِ، وَ یَأْخُذُ مِنْهُ زَکَاتَهُ، فَلَا یَجِدُ أَحَداً یَقْبَلُ مِنْهُ، ذَلِکَ اسْتَغْنَی النَّاسُ بِمَا رَزَقَهُمُ اللهُ مِنْ فَضْلِه.(۱)
مفضل بن عمر گوید: از امام صادق (علیه السلام) شنیدم که حضرت می فرمودند: هنگامی که قائم ما قیام کند، زمین با نور پروردگارش روشن می شود، مردم از نور خورشید بی نیاز می شوند، تاریکی از بین می رود، عمر انسان به قدری طولانی می شود که خداوند هزار پسر به او مرحمت می کند و دختر متولد نمی گردد، خزائن نهفته زمین بر مردم ظاهر می شود ودر برابر دیدگان آنها قرار می گیرد، مردم به دنبال کسی می روند که از آنها زکات وصدقات بپذیرد ونمی یابند، مردم به فضل پروردگارشان بی نیاز می شوند.
-----------------
۱- الإرشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، ج ۲، ص ۳۸۱ / إعلام الوری بأعلام الهدی (ط- الحدیثه)، ج ۲، ص ۲۹۳ / إلزام الناصب، ج ۲، ص ۲۳۱ / بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۳۳۷ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۳۵۶ / حلیه الأبرار، ج ۶، ص ۳۳۵ / دلائل الإمامه (ط- الحدیثه)، ص ۴۸۶ / کشف الغمه فی معرفه الأئمه (ط- القدیمه)، ج ۲، ص ۴۶۴ / الوافی، ج ۲، ص ۴۶۹.

شماره (۱۶۸) کد آیه:۱۱/۴۰ اسم آیه: حیات دو باره
﴿قالُوا رَبَّنا أَمَتَّنَا اثْنَتَیْنِ وَ أَحْیَیْتَنَا اثْنَتَیْنِ فَاعْتَرَفْنا بِذُنُوبِنا فَهَلْ إِلی خُرُوجٍ مِنْ سَبیلٍ﴾.

آنها می گویند: «پروردگارا! ما را دو بار میراندی و دو بار زنده کردی اکنون به گناهان خود معترفیم آیا راهی برای خارج شدن (از دوزخ) وجود دارد؟» قَالَ عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیم: فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: «رَبَّنا أَمَتَّنَا اثْنَتَیْنِ وَ أَحْیَیْتَنَا اثْنَتَیْنِ»، قَالَ الصَّادِقُ (علیه السلام): ذَلِکَ فِی الرَّجْعَهِ.(۱)
علی بن ابراهیم در تفسیر آیه: «رَبَّنا أَمَتَّنَا اثْنَتَیْنِ وَ أَحْیَیْتَنَا اثْنَتَیْنِ»، یعنی: خداوندا! ما را دو بار می رانیدی و دو بار زنده کردی، حضرت صادق (علیه السلام) فرمودند: این آیه در باره ی رجعت است.
-----------------
۱- الإیقاظ من الهجعه بالبرهان علی الرجعه، النص، ص ۲۵۸ / بحار الأنوار، ج ۵۳، ص ۵۶ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۷۴۹ / تفسیر الصافی، ج ۴، ص ۳۳۶ / تفسیر القمی، ج ۲، ص ۲۵۶ /تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۱، ص ۳۶۵ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۵۱۳ / مختصر البصائر، ص ۱۵۷.

شماره (۱۶۹) کد آیه:۵۱/۴۰ اسم آیه: نصرت انبیاء و ائمه (علیه السلام) در رجعت
﴿إِنَّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنا وَ الَّذینَ آمَنُوا فِی الْحَیاهِ الدُّنْیا وَ یَوْمَ یَقُومُ الْأَشْهادُ﴾.

ما به یقین پیامبران خود و کسانی را که ایمان آورده اند، در زندگی دنیا و (در آخرت) روزی که گواهان به پا می خیزند یاری می دهیم! عَنْ جَمیل عَن أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام)، قَالَ: قُلْتُ: قَوْلُ اللهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: «إِنَّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنا وَ الَّذِینَ آمَنُوا فِی الْحَیاهِ الدُّنْیا وَ یَوْمَ یَقُومُ الْأَشْهادُ»، قَالَ: ذَلِکَ وَ اللهِ فِی الرَّجْعَهِ، أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ أَنْبِیَاءَ کَثِیرَهً لَمْ یُنْصَرُوا فِی الدُّنْیَا وَ قُتِلُوا، وَ الْأَئِمَّهَ مِنْ بَعْدِهِمْ قُتِلُوا وَ لَمْ یُنْصَرُوا، وَ ذَلِکَ فِی الرَّجْعَهِ.(۱)
از جمیل روایت است که گفت: از حضرت صادق (علیه السلام) تفسیر آیه: «إِنَّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنا وَ الَّذِینَ آمَنُوا فِی الْحَیاهِ الدُّنْیا وَ یَوْمَ یَقُومُ الْأَشْهادُ»، را پرسیدم، حضرت فرمودند: به خدا قسم! این در رجعت است، مگر نمی دانی که بسیاری از پیغمبران: در دنیا یاری نشدند بلکه کشته شدند، و ائمه: هم کشته شدند و کسی آنها را یاری نکرد؟ این نصرت و یاری در موقع رجعت است.
-----------------
۱- إلزام الناصب، ج ۲، ص ۲۸۰ / الإیقاظ من الهجعه بالبرهان علی الرجعه، النص، ص ۳۴۴ / بحار الأنوار، ج ۱۱، ص ۲۷ و ج ۵۳، ص ۶۵ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۷۶۴ / تفسیر الصافی، ج ۴، ص ۳۴۵ / تفسیر القمی، ج ۲، ص ۲۵۸ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۱، ص ۳۹۸ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۵۲۶ / مختصر البصائر، ص ۹۲ و ص ۱۵۷.

شماره (۱۷۰) کد آیه:۱۶/۴۱ اسم آیه: مسخ بعضی از کفّار قبل از ظهور
﴿... لِنُذیقَهُمْ عَذابَ الْخِزْیِ فِی الْحَیاهِ الدُّنْیا وَ لَعَذابُ الْآخِرَهِ أَخْزی وَ هُمْ لا یُنْصَرُونَ﴾.

... تا عذاب خوارکننده را در زندگی دنیا به آنها بچشانیم و عذاب آخرت از آن هم خوارکننده تر است، و (از هیچ طرف) یاری نمی شوند! «لطفاً به آیه ی شماره ی ۷۶، کد: ۹۸/۱۰ مراجعه فرمائید.»

شماره (۱۷۱) کد آیه:۱۷/۴۱ اسم آیه: عذاب خوار کننده و ذلّت بخش
﴿وَ أَمَّا ثَمُودُ فَهَدَیْناهُمْ فَاسْتَحَبُّوا الْعَمی عَلَی الْهُدی فَأَخَذَتْهُمْ صاعِقَهُ الْعَذابِ الْهُونِ بِما کانُوا یَکْسِبُونَ﴾.

امّا ثمود را هدایت کردیم، ولی آنها نابینایی را بر هدایت ترجیح دادند به همین جهت صاعقه (آن عذاب خوارکننده) به خاطر اعمالی که انجام می دادند آنها را فروگرفت! عَن فَضْلِ بْنِ الْعَبَّاسِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام)، أَنَّهُ قَالَ:... وَ قَوْلُهُ: «کَذَّبَتْ ثَمُودُ بِطَغْواها»، قَالَ: ثَمُودُ رَهْطٌ مِنَ الشِّیعَهِ، فَإِنَّ اللهَ سُبْحَانَ یَقُولُ: «وَ أَمَّا ثَمُودُ فَهَدَیْناهُمْ فَاسْتَحَبُّوا الْعَمی عَلَی الْهُدی فَأَخَذَتْهُمْ صاعِقَهُ الْعَذابِ الْهُونِ»، فَهُوَ السَّیْفُ إِذَا قَامَ الْقَائِمُ (علیه السلام)...(۱)
فضل بن عباس از حضرت صادق (علیه السلام) نقل می کند که حضرت فرمودند:... معنی این آیه: «کَذَّبَتْ ثَمُودُ بِطَغْواها»، (ثمود) گروهی از شیعه هستند، پس خداوند در این آیه می فرماید: «ما ثمود را راهنمائی کردیم، ولی آنها گمراهی را اختیار کردند، و به کیفری دردناک و خوارکننده مبتلا شدند»، که منظور شمشیر است وقتی که حضرت قائم (علیه السلام) قیام کند...
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱، ص ۸۵ و ج ۲، ص ۲۹۶ / بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۷۲ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۷۸۳ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۷۷۷ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۴، ص ۳۰۰.

شماره (۱۷۲) کد آیه: ۳۰ / ۴۱ اسم آیه: استقامت
﴿إِنَّ الَّذینَ قالُوا رَبُّنَا اللهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلائِکَهُ أَلّا تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّهِ الَّتی کُنْتُمْ تُوعَدُونَ﴾.

به یقین کسانی که گفتند: «پروردگار ما خداوند یگانه است!» سپس استقامت کردند، فرشتگان بر آنان نازل می شوند که: «نترسید و غمگین مباشید، و بشارت باد بر شما به آن بهشتی که به شما وعده داده شده است»!عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللهِ (علیه السلام)، عَنْ قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «إِنَّ الَّذِینَ قالُوا رَبُّنَا اللهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلائِکَهُ أَلَّا تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّهِ الَّتِی کُنْتُمْ تُوعَدُونَ»، قَالَ: هُمُ الْأَئِمَّهُ مِنْ آلِ محمد (علیهم السلام).(۱)
ابو بصیر گوید: از حضرت صادق (علیه السلام)، تفسیر آیه: «إِنَّ الَّذِینَ قالُوا رَبُّنَا اللهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلائِکَهُ أَلَّا تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّهِ الَّتِی کُنْتُمْ تُوعَدُونَ»، را پرسیدم، حضرت فرمودند: آنها ائمه از آل محمد (علیهم السلام) هستند.
-----------------
۱- إثبات الهداه، ج ۲، ص ۱۴۳ / بحار الأنوار، ج ۲۶، ص ۳۵۶ / بصائر الدرجات، ج ۱، ص ۹۳.

شماره (۱۷۳) کد آیه: ۳۴ / ۴۱ اسم آیه: پایان تقیّه
﴿وَ لا تَسْتَوِی الْحَسَنَهُ وَ لاَ السَّیِّئَهُ ادْفَعْ بِالَّتی هِیَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذی بَیْنَکَ وَ بَیْنَهُ عَداوَهٌ کَأَنَّهُ وَلِیٌّ حَمیمٌ﴾.

هرگز نیکی و بدی یکسان نیست، بدی را با نیکی دفع کن، ناگاه (خواهی دید) همان کسی که میان تو و او دشمنی است، گویی دوستی گرم و صمیمی است! عَنْ سَوْرَه بْنِ کُلَیْب عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام)، قَالَ: لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهُ عَلَی رَسُولِ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم): «ادْفَعْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِی بَیْنَکَ وَ بَیْنَهُ عَداوَهٌ کَأَنَّهُ وَلِیٌّ حَمِیمٌ»، فَقَالَ رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم): أُمِرْتُ بِالتَّقِیَّهِ، فَسَارَ بِهَا عَشْراً حَتَّی أُمِرَ أَنْ یَصْدَعَ بِمَا أُمِرَ، وَ أُمِرَ بِهَا عَلِیٌ فَسَارَ بِهَا حَتَّی أُمِرَ أَنْ یَصْدَعَ بِهَا، ثُمَّ أَمَرَ الْأَئِمَّهُ بَعْضُهُمْ بَعْضاً فَسَارُوا بِهَا، فَإِذَا قَامَ قَائِمُنَا سَقَطَتْ التَّقِیَّهُ، وَ جَرَّدَ السَّیْفَ، وَ لَمْ یَأْخُذْ مِنَ النَّاسِ وَ لَمْ یُعْطِهِمْ إِلَّا بِالسَّیْفِ.(۱)
سوره بن کلیب از حضرت صادق (علیه السلام) نقل کرده، که حضرت فرمودند: وقتی که این آیه بر پیغمبر اکرم (صلّی الله علیه وآله وسلم) نازل شد: «ادْفَعْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِی بَیْنَکَ وَ بَیْنَهُ عَداوَهٌ کَأَنَّهُ وَلِیٌّ حَمِیمٌ»، پیامبر (صلّی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: به من دستور تقیّه دادند، ده سال پنهانی
-----------------
۱- بحار الأنوار، ج ۲۴، ص ۴۷ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴ ص ۷۹۱ / تأویل الآیات الظاهره، ص۵۲۶ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۱، ص ۴۵۵.

ارشاد می کردم، تا دستور دادند آشکارا امر رسالت را اعلان کنم، علی (علیه السلام) نیز همین طور دستور داشت، پنهانی انجام دهد تا امر به اعلان نمودند، سپس هر یک از امامان به امام دیگری همین سفارش را می کرد و آنها در تقیّه می باشند، تا قائم ما قیام نماید، که در آن موقع دیگر تقیّه نخواهد بود، و شمشیر از نیام کشیده می شود، چیزی از مردم نمی گیرد و چیزی به آنها نمی دهد مگر با شمشیر.

شماره (۱۷۴) کد آیه:۴۵/۴۱ اسم آیه: عاقبت منکرین حضرت مهدی (علیه السلام)
﴿وَ لَقَدْ آتَیْنا مُوسَی الْکِتابَ فَاخْتُلِفَ فِیهِ وَ لَوْ لا کَلِمَهٌ سَبَقَتْ مِنْ رَبِّکَ لَقُضِیَ بَیْنَهُمْ وَ إِنَّهُمْ لَفِی شَکٍّ مِنْهُ مُرِیبٍ﴾.

ما به موسی کتاب آسمانی دادیم سپس در آن اختلاف شد و اگر فرمانی از ناحیه ی پروردگارت در این باره صادر نشده بود، در میان آنها داوری می شد ولی آنها هنوز درباره آن شکّی تهمت انگیز دارند! «لطفاً به آیه ی شماره ی ۸۲، کد: ۱۱۰ / ۱۱ مراجعه فرمائید.»

شماره (۱۷۵) کد آیه: ۵۳ / ۴۱ اسم آیه: ظهور حق
﴿سَنُرِیهِمْ آیاتِنا فِی الْآفاقِ وَ فِی أَنْفُسِهِمْ حَتَّی یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ أَ وَ لَمْ یَکْفِ بِرَبِّکَ أَنَّهُ عَلی کُلِّ شَیْءٍ شَهِیدٌ﴾.

به زودی نشانه های خود را در اطراف جهان و در درون جانشان به آنها نشان می دهیم تا برای آنان آشکار گردد که او حق است آیا کافی نیست که پروردگارت بر همه چیز شاهد و گواه است.
۱ - عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام)، قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: «سَنُرِیهِمْ آیاتِنا فِی الْآفاقِ وَ فِی أَنْفُسِهِمْ حَتَّی یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُ»، قَالَ: یُرِیهِمْ فِی أَنْفُسِهِمُ الْمَسْخَ، وَ یُرِیهِمْ فِی الْآفَاقِ انْتِقَاضَ، الْآفَاقِ عَلَیْهِمْ فَیَرَوْنَ قُدْرَهَ اللهِ (عزّ و جلّ) فِی أَنْفُسِهِمْ وَ فِی الْآفَاقِ، قُلْتُ لَهُ: «حَتَّی یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ»، قَالَ: خُرُوجُ الْقَائِمِ هُوَ الْحَقُّ مِنْ عِنْدِ اللهِ (عزّ و جلّ)، یَرَاهُ الْخَلْقُ لَا بُدَّ مِنْه.(۱)
ابو بصیر از امام صادق (علیه السلام) از تفسیر این آیه شریفه: «سَنُرِیهِمْ آیاتِنا فِی الْآفاقِ وَ فِی أَنْفُسِهِمْ حَتَّی یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُ» (به زودی نشانه های خود را که در جهان هستی است و در جان آنها است به آنان نشان خواهیم داد تا برایشان روشن شود که او بر
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱، ص ۸۶ و ج ۲، ص ۱۰۲ / بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۶۲ و ج ۵۲، ص ۲۴۱ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۷۹۴ با کمی تفاوت / تفسیر الصافی، ج ۴، ص ۳۶۵ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۱، ص ۴۶۸ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۵۵۵ / الغیبه للنعمانی، ص ۲۶۹ / الکافی، ج ۸، ص ۳۸۱.

حقّ است) سؤال کردم، حضرت فرمودند: آنچه در جان شان به آنان نشان می دهد مسخ شدن است، و آنچه در جهان نشان می دهد تنگ شدن محیط زندگی است بر آنان، پس قدرت خدا را در جان خودشان و در محیطشان مشاهده می کنند، و اینکه فرمود: «حَتَّی یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ»، مقصود خداوند خروج قائم (علیه السلام) است که او حقّ است از جانب خدای (عزّ و جلّ) که خلق او را می بینند و چاره ای از آن نیست.
۲ - عَنْ إِبْرَاهِیم عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام)، فِی قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَ: «سَنُرِیهِمْ آیاتِنا فِی الْآفاقِ وَ فِی أَنْفُسِهِمْ حَتَّی یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُ»، قَالَ: فِی الْآفاقِ انْتِقَاصُ الْأَطْرَافِ عَلَیْهِمْ، وَ فِی أَنْفُسِهِمْ بِالْمَسْخِ، «حَتَّی یَتَبَیَّنَ لَهُمْ»، أَنَّهُ الْحَقُ أَنَّهُ الْقَائِمُ (علیه السلام).(۱)
ابراهیم از حضرت صادق (علیه السلام) روایت می کند که حضرت در باره ی آیه: «سَنُرِیهِمْ آیاتِنا فِی الْآفاقِ وَ فِی أَنْفُسِهِمْ حَتَّی یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُ»، فرمودند: در آفاق و جهان هستی نشانه ی خداوندی، تنگ شدن و کاسته شدن از وسایل زندگی بر آنان است، و در جان شان، به مسخ شدن است، تا اینکه بر آنان معلوم شود که او حق است، یعنی اینکه او قائم (علیه السلام) است.
۳ - عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام)، فِی قَوْلِ اللهِ تَعَالَی: «سَنُرِیهِمْ آیاتِنا فِی الْآفاقِ وَ فِی أَنْفُسِهِمْ حَتَّی یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ»، قَالَ: خَسْفٌ وَ مَسْخٌ وَ قَذْفٌ، قَالَ: قُلْتُ: «حَتَّی یَتَبَیَّنَ لَهُمْ»، قَالَ: دَعْ ذَا، ذَاکَ قِیَامُ الْقَائِم (علیه السلام).(۲)
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۹۱ / بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۱۶۴ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۷۹۴ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۵۲۷ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۱، ص ۴۶۹.
۲- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۶۳ ح ۵۶ / بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۳ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۷۹۵ / تفسیر الصافی، ج ۴، ص ۳۶۵ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۱، ص ۴۶۸ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۵۵۵ / الکافی، ج ۸، ص ۱۶۶.

از امام صادق (علیه السلام) در باره ی آیه شریفه: «سَنُرِیهِمْ آیاتِنا فِی الْآفاقِ وَ فِی أَنْفُسِهِمْ حَتَّی یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُ»، روایت است که حضرت (علیه السلام) فرمودند: مقصود، به زمین فرو شدن و مسخ شدن و پرتاب شدن است، راوی می گوید: عرض کردم: تا برای آنها آشکار شود؟ فرمودند: این سخن را رها کن، مقصود قیام امام قائم (علیه السلام) است.

شماره (۱۷۶) کد آیه: ۱ / ۴۲ اسم آیه: رمزهای ح م ع س ق
﴿حم (۱) عسق (۲)﴾.

حاء، میم، عین، سین، قاف.
۱ - عَنْ یَحْیَی بْنِ مسیره الْخَثْعَمِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام)، قَالَ: سَمِعْتُهُ یَقُولُ: «حم عسق»، أَعْدَادُ سِنِی الْقَائِمِ، وَ قَافٌ جَبَلٌ مُحِیطٌ بِالدُّنْیَا مِنْ زُمُرُّدٍ أَخْضَرَ، فَخُضْرَهُ السَّمَاءِ مِنْ ذَلِکَ الْجَبَلِ، وَ عِلْمُ کُلِّ شَیْءٍ فِی عسق.(۱)
یحیی بن میسره خثعمی گوید: که شنیدم امام باقر (علیه السلام) می فرمودند: «ح ع س ق»، شماره ی سالهای امام قائم (علیه السلام) است، و «ق» کوهی است دور دنیا از زمرد سبز، و سبزی آسمان از آن است، و علم هر چیزی در «عسق» است.
۲ - عَنِ السَّکُونِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام)، قَالَ: حم، حَمِیمٌ وَ عَیْنٌ، عَذَابٌ وَ سِینٌ، سِنُونٌ کَسِنِی یُوسُفَ، وَ قَافٌ، قَذْفٌ وَ خَسْفٌ وَ مَسْخٌ، یَکُونُ فِی آخِرِ الزَّمَانِ، بِالسُّفْیَانِیِّ
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱،ص ۸۶ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۸۰۳ / تفسیر الصافی، ج ۴، ص ۳۶۶ / تفسیر القمی، ج ۲، ص ۲۶۸ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۱، ص ۴۷۴ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۵۵۷.

وَ أَصْحَابِهِ، وَ نَاسٌ مِنْ کَلْبٍ ثَلَاثُونَ أَلْفَ أَلْفٍ، یَخْرُجُونَ مَعَهُ، وَ ذَلِکَ حِینَ یَخْرُجُ الْقَائِمُ (علیه السلام) بِمَکَّهَ، وَ هُوَ مَهْدِیُّ هَذِهِ الْأُمَّهِ.(۱)
سکونی از حضرت باقر (علیه السلام) نقل کرده که حضرت فرمودند: حم، حمیم است، و عین، عذاب است، و سین، سالهائی مانند سالهای یوسف است، قاف، غرق شدن و فرو رفتن و تغییر شکل دادن (مسخ) است، که در آخر الزمان با سفیانی و یارانش انجام می شود، و گروهی از قبیله کلب (کلیب) یک میلیون نفر با او قیام می کنند، همان موقعی که حضرت قائم (علیه السلام) در مکه خروج می نماید او مهدی این امت است.
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱،ص۸۶ / بحار الأنوار، ج ۲۴، ص ۳۷۳ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۸۰۴ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۵۲۸ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۱، ص ۴۷۵.

شماره (۱۷۷) کد آیه:۱۸/۴۲ اسم آیه: تعجیل در ظهور
﴿یَسْتَعْجِلُ بِهَا الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِها وَ الَّذِینَ آمَنُوا مُشْفِقُونَ مِنْها وَ یَعْلَمُونَ أَنَّهَا الْحَقُّ...﴾.

کسانی که به قیامت ایمان ندارند درباره ی آن شتاب می کنند ولی آنها که ایمان آورده اند پیوسته از آن هراسانند، و می دانند آن حق است...
عَن مُفَضَّل بْن عُمَر، قَالَ: قَالَ الصَّادِقُ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ (علیهما السلام): یَا مُفَضَّلُ! کَیْفَ یَقْرَأُ أَهْلُ الْعِرَاقِ هَذِهِ الْآیَهَ؟ قُلْتُ: یَا سَیِّدِی! وَ أَیُّ آیَهٍ؟ فَقَالَ: قَوْلُ اللهِ تَعَالَی: «یَسْتَعْجِلُ بِهَا الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِها وَ الَّذِینَ آمَنُوا مُشْفِقُونَ مِنْها»، فَقُلْتُ: یَا سَیِّدِی! لَیْسَ کَذَا نَقْرَأُ، فَقَالَ: کَیْفَ تَقْرَأُ؟ فَقُلْتُ: «یَسْتَعْجِلُ بِهَا الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِها وَ الَّذِینَ آمَنُوا مُشْفِقُونَ مِنْها وَ یَعْلَمُونَ أَنَّهَا الْحَقُ»، فَقَالَ لِی: وَیْحَکَ! أَ تَدْرِی مَا هِیَ؟ فَقُلْتُ: اللهُ وَ رَسُولُهُ وَ ابْنُ رَسُولِهِ أَعْلَمُ، فَقَالَ: وَ اللهِ! مَا هِیَ إِلَّا قِیَامُ الْقَائِمِ، وَ کَیْفَ یَسْتَعْجِلُ بِهِ مَنْ لَا یُؤْمِنُ بِهِ؟! وَ اللهِ! مَا یَسْتَعْجِلُ بِهِ إِلَّا الْمُؤْمِنُونَ، وَ لَکِنَّهُمْ حَرَّفُوهَا حَسَداً لَکُمْ فَاعْلَمْ ذَلِکَ یَا مُفَضَّلُ!(۱)
-----------------
۱- إثبات الهداه، ج ۵، ص ۲۰۰ / الزام الناصب، ج ۱،ص ۸۶ / دلائل الإمامه (ط- الحدیثه)، ص ۴۵۰.

مفضل بن عمر می گوید: امام صادق (علیه السلام) به من فرمودند: ای مفضل! اهل عراق این آیه را چگونه می خوانند؟ عرض کردم: ای آقای من! کدام آیه را؟ حضرت فرمودند: این قول خدای تعالی: «آنان که به آن ساعت ایمان ندارند، از روی تمسخر، تقاضای تعجیل در ظهور آن می کنند، ولی آنان که ایمان دارند از آن روز سخت ترسانند و می دانند که آن روز بر حق است».
عرض کردم: ای آقای من! این طور می خوانند و آیه را خواندم، حضرت فرمودند: وای برتو! می دانی که معنی این چیست؟ عرض کردم: خدا و رسول و فرزند او بهتر می دانند، امام فرمودند: به خدا سوگند! جز قیام قائم (علیه السلام) نیست، پس چگونه کسی که به آن ایمان ندارد، عجله می کند؟ به خدا سوگند! جز مؤمنان نسبت به آن عجله نکنند، ولی این را از روی حسد نسبت به شما، تحریف کردند، پس این را بدان ای مفضل!

شماره (۱۷۸) کد آیه:۲۰/۴۲ اسم آیه: محرومیّت دنیا پرستان در دولت حضرت مهدی (علیه السلام)
﴿مَنْ کانَ یُریدُ حَرْثَ الْآخِرَهِ نَزِدْ لَهُ فی حَرْثِهِ وَ مَنْ کانَ یُریدُ حَرْثَ الدُّنْیا نُؤْتِهِ مِنْها وَ ما لَهُ فِی الْآخِرَهِ مِنْ نَصیبٍ﴾.

کسی که زراعت آخرت را بخواهد، به کشت او برکت و افزایش می دهیم و بر محصولش می افزاییم و کسی که فقط کشت دنیا را بطلبد، کمی از آن به او می دهیم امّا در آخرت هیچ بهره ای ندارد! عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام)، فِی قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ):... «مَنْ کانَ یُرِیدُ حَرْثَ الْآخِرَهِ»، قَالَ: مَعْرِفَهُ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّهِ:، «نَزِدْ لَهُ فِی حَرْثِهِ»، قَالَ: نَزِیدُهُ مِنْهَا، قَالَ: یَسْتَوْفِی نَصِیبَهُ مِنْ دَوْلَتِهِمْ، «وَ مَنْ کانَ یُرِیدُ حَرْثَ الدُّنْیا نُؤْتِهِ مِنْها وَ ما لَهُ فِی الْآخِرَهِ مِنْ نَصِیبٍ»، قَالَ: لَیْسَ لَهُ فِی دَوْلَهِ الْحَقِّ مَعَ الْقَائِمِ (علیه السلام) نَصِیب.(۱)
ابو بصیر از حضرت صادق (علیه السلام) روایت نموده،که در خبری طولانی، حضرت در باره ی آیه: «مَنْ کانَ یُرِیدُ حَرْثَ الْآخِرَهِ»، فرمودند: اندوخته آخرت، معرفت
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۲، ص ۲۳ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۸۶ و ص ۸۷ / بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۳۴۹ و ج ۵۱، ص ۶۳ و ج ۶۷، ص ۲۲۵ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۸۱۴ / تفسیر الصافی، ج ۴، ص ۳۷۱ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۱، ص ۴۹۷ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۵۶۹ / الکافی، ج ۱، ص ۴۳۶.

امیرالمؤمنین و ائمه: است، «نَزِدْ لَهُ فِی حَرْثِهِ»، فرمودند: در معرفتش می افزائیم، تا بهره کامل از دولت ائمه: ببرد، گفتم: «وَ مَنْ کانَ یُرِیدُ حَرْثَ الدُّنْیا نُؤْتِهِ مِنْها وَ ما لَهُ فِی الْآخِرَهِ مِنْ نَصِیبٍ»، حضرت فرمودند: او در دولت حق با حضرت قائم (علیه السلام) نصیب و بهره ای نخواهد داشت.

شماره (۱۷۹) کد آیه:۲۱/۴۲ اسم آیه: مهلت معیّن
﴿أَمْ لَهُمْ شُرَکاءُ شَرَعُوا لَهُمْ مِنَ الدِّینِ ما لَمْ یَأْذَنْ بِهِ اللهُ وَ لَوْ لا کَلِمَهُ الْفَصْلِ لَقُضِیَ بَیْنَهُمْ وَ إِنَّ الظَّالِمینَ لَهُمْ عَذابٌ أَلیمٌ﴾.

آیا معبودانی دارند که بی اذن خداوند آیینی برای آنها ساخته اند؟! اگر مهلت معیّنی برای آنها نبود، در میانشان داوری می شد و برای ظالمان عذاب دردناکی است! عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قال:... وَ أَمَّا قَوْلُهُ (عزّ و جلّ): «وَ لَوْ لا کَلِمَهُ الْفَصْلِ لَقُضِیَ بَیْنَهُمْ وَ إِنَّ الظَّالِمِینَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ»، قَالَ: لَوْ لَا مَا تَقَدَّمَ فِیهِمْ مِنَ اللهِ (عزّ و جلّ) مَا أَبْقَی الْقَائِمُ (علیه السلام) مِنْهُمْ وَاحِداً...(۱)
از امام باقر (علیه السلام) روایت شده که درباره ی آیه شریفه: «وَ لَوْ لا کَلِمَهُ الْفَصْلِ لَقُضِیَ بَیْنَهُمْ وَ إِنَّ الظَّالِمِینَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ»، فرمودند: یعنی اگر نباشد آنچه از جانب خدا از قبل در باره ی آنها گذشته است، حضرت قائم (علیه السلام) یک نفر از ایشان را هم زنده رها نخواهد کرد.
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱، ص ۸۷ / بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۳۱۳ و ج ۵۱، ص ۶۲ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۸۱۴ / تفسیر الصافی، ج ۴، ص ۳۷۱ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۱، ص ۴۹۸ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۵۷۰ / الکافی، ج ۸، ص ۲۸۷.

شماره (۱۸۰) کد آیه:۲۴/۴۲ اسم آیه: اثبات حقّ توسط حضرت مهدی (علیه السلام)
﴿أَمْ یَقُولُونَ افْتَری عَلَی اللهِ کَذِباً فَإِنْ یَشَإِ اللهُ یَخْتِمْ عَلی قَلْبِکَ وَ یَمْحُ اللهُ الْباطِلَ وَ یُحِقُّ الْحَقَّ بِکَلِماتِهِ إِنَّهُ عَلیمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ﴾.

آیا می گویند: «او بر خدا دروغ بسته است»؟! در حالی که اگر خدا بخواهد بر قلب تو مُهر می نهد (و اگر خلاف بگویی قدرت اظهار این آیات را از تو می گیرد) و باطل را محو می کند و حقّ را به فرمانش پابرجا می سازد چرا که او از آنچه درون سینه هاست آگاه است.
عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ (علیه السلام) یَقُولُ: فِی قَوْلِ اللهِ تَعَالَی: «قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّهَ فِی الْقُرْبی»، یَعْنِی فِی أَهْلِ بَیْتِهِ، قَالَ: جَاءَتِ الْأَنْصَارُ إِلَی رَسُولِ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم)، فَقَالُوا: إِنَّا قَدْ آوَیْنَا وَ نَصَرْنَا فَخُذْ طَائِفَهً مِنْ أَمْوَالِنَا فَاسْتَعِنْ بِهَا عَلَی مَا نَابَکَ، فَأَنْزَلَ اللهُ: «قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً»، یَعْنِی عَلَی النُّبُوَّهِ، «إِلَّا الْمَوَدَّهَ فِی الْقُرْبی»، یَعْنِی فِی أَهْلِ بَیْتِهِ.
ثُمَّ قَالَ: أَ لَا تَرَی أَنَّ الرَّجُلَ یَکُونُ لَهُ صَدِیقٌ وَ فِی نَفْسِ ذَلِکَ الرَّجُلِ شَیْءٌ عَلَی أَهْلِ بَیْتِهِ، فَلَا یَسْلَمُ صَدْرُهُ فَأَرَادَ اللهُ أَنْ لَا یَکُونَ فِی نَفْسِ رَسُولِ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم) شَیْءٌ عَلَی أُمَّتِهِ، فَفَرَضَ عَلَیْهِمُ الْمَوَدَّهَ فِی الْقُرْبَی، فَإِنْ أَخَذُوا أَخَذُوا مَفْرُوضاً وَ إِنْ تَرَکُوا تَرَکُوا مَفْرُوضاً، قَالَ: فَانْصَرَفُوا مِنْ عِنْدِهِ وَ بَعْضُهُمْ یَقُولُ: عَرَضْنَا عَلَیْهِ أَمْوَالَنَا، فَقَالَ: قَاتِلُوا عَنْ أَهْلِ بَیْتِی مِنْ بَعْدِی، وَ قَالَتْ طَائِفَهٌ، مَا قَالَ هَذَا رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم) وَ جَحَدُوهُ، وَ قَالُوا:

کَمَا حَکَی اللهُ: «أَمْ یَقُولُونَ افْتَری عَلَی اللهِ کَذِباً»، فَقَالَ اللهُ تَعَالَی: «فَإِنْ یَشَإِ اللهُ یَخْتِمْ عَلی قَلْبِکَ»، قَالَ: لَوِ افْتَرَیْتُ «وَ یَمْحُ اللهُ الْباطِلَ»، یَعْنِی: یُبْطِلُهُ، «وَ یُحِقُّ الْحَقَّ بِکَلِماتِهِ»، یَعْنِی: بِالْأَئِمَّهِ وَ الْقَائِمِ مِنْ آلِ محمد (علیهم السلام) «إِنَّهُ عَلِیمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ»...(۱)
محمّد بن مسلم گفت: شنیدم از حضرت باقر (علیه السلام) در باره ی آیه ی: «قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّهَ فِی الْقُرْبی»، می فرمودند: یعنی در باره ی اهل بیت پیغمبر (صلّی الله علیه وآله وسلم) است، فرمودند: انصار خدمت پیامبر اکرم (صلّی الله علیه وآله وسلم) رسیدند و عرض کردند: ما که خانه خود را پناه شما قرار دادیم و شما را یاری نمودیم اینک مقداری از اموال ما را در راه احتیاج و هدف خود صرف کنید، خداوند این آیه را نازل نمود: «قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّهَ فِی الْقُرْبی»، یعنی درخواستی در مورد نبوّت ندارم جز دوستی با خویشاوندانم، منظور اهل بیت آن سرور است، فرمودند: مگر متوجه نیستی که شخصی دوستی دارد و در دل تصمیمی راجع به خانواده خود گرفته و اما خجالت می کشد که اظهار کند، خداوند خواست در دل پیامبر چیزی نسبت به امتّش باقی نماند، مودّت و دوستی را با خویشاوندان پیامبر واجب کرد، اگر انجام دهند واجبی را انجام داده اند و اگر ترک کنند واجبی را ترک کرده اند.
فرمودند: از خدمت پیامبر اکرم (صلّی الله علیه وآله وسلم) مرخص شدند، بعضی می گفتند: ما اموال خود را به ایشان تقدیم کردیم اما پیغمبر فرمودند: به دفاع و پشتیبانی خویشاوندانم پس از من به جنگ پردازید، گروه دیگری گفتند: این حرف را پیامبر اکرم نفرمودند
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱، ص ۸۸ / بحار الانوار، ج ۹، ص ۲۳۵ و ج ۲۳، ص ۲۳۸ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۸۲۱ / تفسیر الصافی، ج ۴، ص ۳۷۵ / تفسیر القمی، ج ۲، ص ۲۷۵ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۱، ص ۵۲۰ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۵۷۷ / غایه المرام و حجه الخصام، ج ۳، ص ۲۴۰.

و انکار نمودند، همان حرفی را که خداوند از ایشان حکایت کرده گفتند: «أَمْ یَقُولُونَ افْتَری عَلَی اللهِ کَذِباً»، خداوند فرموده است: «فَإِنْ یَشَإِ اللهُ یَخْتِمْ عَلی قَلْبِکَ»، گفت: اگر دروغ بگویم خدا وحی را از من قطع می کند، «وَ یَمْحُ اللهُ الْباطِلَ»، یعنی باطل می کند آن را، «وَ یُحِقُّ الْحَقَّ بِکَلِماتِهِ»، یعنی به وسیله ائمه: و قائم آل محمّد? «إِنَّهُ عَلِیمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ»...

شماره (۱۸۱) کد آیه:۴۱/۴۲ اسم آیه: گرفتن انتقام
﴿وَ لَمَنِ انْتَصَرَ بَعْدَ ظُلْمِهِ فَأُولئِکَ ما عَلَیْهِمْ مِنْ سَبِیلٍ﴾.

و کسی که بعد از مظلوم شدن یاری طلبد، ایرادی بر او نیست.
عَن جَابِر الْجُعْفِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَ: «وَ لَمَنِ انْتَصَرَ بَعْدَ ظُلْمِهِ فَأُولئِکَ ما عَلَیْهِمْ مِنْ سَبِیلٍ»، قَالَ: ذَلِکَ الْقَائِمُ (علیه السلام)، إِذَا قَامَ انْتَصَرَ مِنْ بَنِی أُمَیَّهَ وَ مِنَ الْمُکَذِّبِینَ وَ النُّصَّابِ.(۱)
جابر جعفی از حضرت باقر (علیه السلام) روایت کرده است که این آیه در شأن حضرت قائم (علیه السلام) است، که وقتی قیام کند، انتقام خواهد گرفت از بنی امیّه و از آنها که تکذیب ائمّه: کردند و از آنها که دشمنی آنها را نمودند.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۷۷ و ۱۹۱ و ۱۹۴ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۸۸ / بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۲۲۹ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۸۲۹ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۵۳۴ / تفسیر الصافی، ج ۴، ص ۳۸۰ / تفسیر فرات الکوفی، ص ۳۹۹ / تفسیر القمی، ج ۲، ص ۲۷۸ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۱، ص ۵۳۴ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۵۸۵.

شماره (۱۸۲) کد آیه:۴۵/۴۲ اسم آیه: زیر چشمی
﴿وَ تَراهُمْ یُعْرَضُونَ عَلَیْها خاشِعینَ مِنَ الذُّلِّ یَنْظُرُونَ مِنْ طَرْفٍ خَفِیٍّ...﴾.

و آنها را می بینی که بر آتش عرضه می شوند در حالی که از شدّت مذلّت خاشعند و زیر چشمی (به آن) نگاه می کنند...
عَنْ جَابِرِ بْنِ یَزِید عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام)، قَالَ: قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَ: «خاشِعِینَ مِنَ الذُّلِّ یَنْظُرُونَ مِنْ طَرْفٍ خَفِیٍ»، یَعْنِی إِلَی الْقَائِمِ (علیه السلام).(۱)
جابر بن یزید از حضرت باقر (علیه السلام) نقل می کند در آیه: «خاشِعِینَ مِنَ الذُّلِّ یَنْظُرُونَ مِنْ طَرْفٍ خَفِیٍ»، از خواری آن چنان کوچک می شوند که زیر چشمی به آن نگاه می کنند، فرمودند: به سوی حضرت قائم (علیه السلام).
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۹۱ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۸۸ / بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۲۲۹ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۸۲۹ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۵۳۵ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۱، ص ۵۳۶.

شماره (۱۸۳) کد آیه:۲۸/۴۳ اسم آیه: کلمه ی باقیه
﴿وَ جَعَلَها کَلِمَهً باقِیَهً فِی عَقِبِهِ لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ﴾.

او کلمه توحید را کلمه پاینده ای در نسلهای بعد از خود قرار داد، شاید به سوی خدا باز گردند!

۱ - عن جابر بن یزید عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: قُلْتُ لَهُ: یَا ابْنَ رَسُولِ اللهِ! إِنَّ قَوْماً یَقُولُونَ: إِنَّ اللهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی جَعَلَ الْإِمَامَهَ فِی عَقِبِ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ، قَالَ: کَذَبُوا وَ اللهِ، أَ وَ لَمْ یَسْمَعُوا اللهَ تَعَالَی ذِکْرُهُ، یَقُولُ: «وَ جَعَلَها کَلِمَهً باقِیَهً فِی عَقِبِهِ»، فَهَلْ جَعَلَهَا إِلَّا فِی عَقِبِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) ؟ ثُمَّ قَالَ: یَا جَابِرُ! إِنَّ الْأَئِمَّهَ هُمُ الَّذِینَ نَصَّ عَلَیْهِمْ رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم) بِالْإِمَامَهِ، وَ هُمُ الَّذِینَ قَالَ رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم)، لَمَّا أُسْرِیَ بِی إِلَی السَّمَاءِ وَجَدْتُ أَسَامِیَهُمْ مَکْتُوبَهً عَلَی سَاقِ الْعَرْشِ بِالنُّورِ اثْنَیْ عَشَرَ اسْماً، مِنْهُمْ عَلِیٌّ وَ سِبْطَاهُ وَ عَلِیٌّ وَ مُحَمَّدٌ وَ جَعْفَرٌ وَ مُوسَی وَ عَلِیٌّ وَ مُحَمَّدٌ وَ عَلِیٌّ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُجَّهُ الْقَائِمُ، فَهَذِهِ الْأَئِمَّهُ مِنْ أَهْلِ بَیْتِ الصَّفْوَهِ وَ الطَّهَارَهِ، وَ اللهِ مَا یَدَّعِیهِ أَحَدٌ غَیْرُنَا إِلَّا حَشَرَهُ اللهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی مَعَ إِبْلِیسَ وَ جُنُودِه...(۱)
جابر بن یزید جعفی از حضرت باقر (علیه السلام) روایت کند که گفت: به آن حضرت عرض کردم: ای فرزند رسول خدا! گروهی از مردم گویند: خدای تعالی امامان را در
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۲، ص ۳۲۵ / احقاق الحق، ج ۱۳، ص ۵۶ / بحار الانوار، ج ۳۶، ص ۳۵۷ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۸۵۵ / کفایه الأثر: ۲۴۶.

فرزندان امام حسن (علیه السلام) قرار داده نه در فرزندان امام حسین (علیه السلام) ؟ حضرت فرمودند: به خدا سوگند! دروغ می گویند، آیا نشنیده اند که خداوند تعالی فرماید: «و قرار داده است (امامت) را گفتاری پاینده در فرزندان او»، پس آیا در غیر فرزندان حسین قرار داده است؟ سپس فرمودند: ای جابر! امامان کسانی هستند که رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) بر امامتشان تصریح فرموده، و ایشانند امامانی که آن حضرت فرمودند: چون به آسمان برده شدم اسامی ایشان را بر ساق عرش به نور نوشته دیدم که دوازده نام بودند، و آنها علی و دو سبط من، و علی و محمد و جعفر و موسی و علی و محمد و علی و حسن و حجّت قائم بودند، پس اینها امامان از اهل بیت صفوت و طهارت هستند، به خدا سوگند! جز ما هیچ کس ادعای امامت نکند مگر اینکه خداوند او را با شیطان و لشکرش محشور فرماید...
۲ - عَنْ أَبِی هُرَیْرَه قَالَ قَالَ: سَأَلْتُ رَسُولَ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم)، عَنْ قَوْلِهِ (عزّ و جلّ): «وَ جَعَلَها کَلِمَهً باقِیَهً فِی عَقِبِهِ»، قَالَ: جَعَلَ الْإِمَامَهَ فِی عَقِبِ الْحُسَیْنِ، یُخْرِجُ مِنْ صُلْبِهِ تِسْعَهً مِنَ الْأَئِمَّهِ وَ مِنْهُمْ مَهْدِیُّ هَذِهِ الْأُمَّهِ، ثُمَّ قَالَ۶: لَوْ أَنَّ رَجُلًا صَفَنَ بَیْنَ الرُّکْنِ وَ الْمَقَامِ ثُمَّ لَقِیَ اللهَ مُبْغِضاً لِأَهْلِ بَیْتِی دَخَلَ النَّارَ.(۱)
از ابو هریره نقل است که گفت: از رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) راجع به گفتار خدای تعالی: «و آن (امامت) را گفتاری پاینده در فرزندان وی نهاد»، پرسیدم؟ حضرت فرمودند: امامت را در فرزندان حسین قرار داد، از صلب او نُه نفر از امامان را بیرون
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۲، ص ۱۶۰ / بحار الانوار، ج ۲۵، ص ۲۵۳ و ج ۳۶، ص ۳۱۵ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۸۵۶ / تفسیر شریف لاهیجی، ج ۴، ص ۷۴ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۲، ص ۴۹ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۵۹۷ / کفایه الاثر، ص ۸۶.

خواهد آورد، و از آنها است مهدی این امّت، سپس فرمودند: اگر مردی بین رکن و مقام هم چنان سر پا بایستد، سپس خدا را با دشمنی اهل بیت من ملاقات کند، داخل آتش شود.
۳ - عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) عَن اَبیه عَن عَلی بن ابیطالب (علیه السلام)، أَنَّهُ قَالَ: فِینَا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهُ: «وَ أُولُوا الْأَرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلی بِبَعْضٍ فِی کِتابِ اللهِ»، وَ فِینَا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهُ: «وَ جَعَلَها کَلِمَهً باقِیَهً فِی عَقِبِهِ»، وَ الْإِمَامَهُ فِی عَقِبِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ: إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهِ، وَ إِنَّ لِلْقَائِمِ مِنَّا غَیْبَتَیْنِ إِحْدَاهُمَا أَطْوَلُ مِنَ الْأُخْرَی، أَمَّا الْأُولَی فَسِتَّهُ أَیَّامٍ وَ سِتَّهُ أَشْهُرٍ وَ سِتُّ سِنِینَ، وَ أَمَّا الْأُخْرَی فَیَطُولُ أَمَدُهَا، حَتَّی یَرْجِعَ عَنْ هَذَا الْأَمْرِ أَکْثَرُ مَنْ یَقُولُ بِهِ، فَلَا یَثْبُتُ عَلَیْهِ إِلَّا مَنْ قَوِیَ یَقِینُهُ، وَ صَحَّتْ مَعْرِفَتُهُ، وَ لَمْ یَجِدْ فِی نَفْسِهِ حَرَجاً مِمَّا قَضَیْنَا، وَ سَلَّمَ لَنَا أَهْلَ الْبَیْتِ.(۱)
از امام سجّاد (علیه السلام) روایت است از پدرشان، از امیر المومنین (علیه السلام) که حضرت فرمودند: این آیه در باره ما نازل شده است: «وَ أُولُوا الْأَرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلی بِبَعْضٍ»، و این آیه نیز در باره ی ما نازل شده است: «وَ جَعَلَها کَلِمَهً باقِیَهً فِی عَقِبِهِ»، و امامت تا روز قیامت در نسل حسین بن علیّ بن أبی طالب: است، و برای قائم ما دو غیبت است، که یکی از دیگری طولانی تر است، امّا غیبت اوّل شش روز و شش ماه و شش سال به طول می انجامد، و امّا غیبت دیگر طولانی می شود تا جایی که بیشتر معتقدین به آن امام از این امر باز می گردند، و بر آن ثابت نمانند، مگر کسی که یقینش قوی و معرفتش درست باشد، و در دلش حرجی از آنچه حکم می کنیم نبوده و تسلیم ما اهل بیت باشد.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۲، ص ۹۰ / احقاق الحق، ج ۱۳، ص ۳۰۶ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۸۹ / بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۱۳۴ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۸۵۶ / کمال الدین، ج ۱، ص ۳۲۳.

شماره (۱۸۴) کد آیه:۶۵/۴۳ اسم آیه: وقایع قبل از ظهور
﴿فَاخْتَلَفَ الْأَحْزابُ مِنْ بَیْنِهِمْ فَوَیْلٌ للذینَ ظَلَمُوا مِنْ عَذابِ یَوْمٍ أَلیمٍ﴾.

ولی گروه هایی از میان آنها اختلاف کردند، پس وای بر کسانی که ستم کردند از عذاب روزی دردناک!«لطفاً به آیه ی شماره ی ۱۰۷، کد: ۳۷ / ۱۹مراجعه فرمائید.»

شماره (۱۸۵) کد آیه:۶۶/۴۳ اسم آیه: ساعت ناگهانی
﴿هَلْ یَنْظُرُونَ إِلَّا السَّاعَهَ أَنْ تَأْتِیَهُمْ بَغْتَهً وَ هُمْ لا یَشْعُرُونَ﴾.

آیا جز این انتظار دارند که قیامت ناگهان به سراغشان آید در حالی که نمی فهمند؟ عَنْ زُرَارَه بْنِ أَعْیَن قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ (علیه السلام)، عَنْ قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «هَلْ یَنْظُرُونَ إِلَّا السَّاعَهَ أَنْ تَأْتِیَهُمْ بَغْتَهً»، قال: هِیَ سَاعَهُ الْقَائِمِ (علیه السلام)، تَأْتِیهِمْ بَغْتَهً.(۱)
زراره گوید: از حضرت باقر (علیه السلام) این آیه را پرسیدم: «هَلْ یَنْظُرُونَ إِلَّا السَّاعَهَ أَنْ تَأْتِیَهُمْ بَغْتَهً»، حضرت فرمودند: آن ساعت، قائم (علیه السلام) است که ناگهان برای آنها آشکار می شود.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۹۱ / احقاق الحق، ج ۱۳، ص ۳۴۰ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۸۹ / بحار الانوار، ج ۲۴، ص ۱۶۴ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۸۸۰ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۵۵۲.

شماره (۱۸۶) کد آیه:۴ تا ۱/۴۴ اسم آیه: مقدّرات
﴿حم (۱) وَ الْکِتابِ الْمُبینِ (۲) إِنَّا أَنْزَلْناهُ فی لَیْلَهٍ مُبارَکَهٍ إِنَّا کُنَّا مُنْذِرینَ (۳) فیها یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ حَکیمٍ (۴)﴾.

حم (۱) سوگند به این کتاب روشنگر، (۲) که ما آن را در شبی پر برکت نازل کردیم ما همواره انذارکننده بوده ایم! (۳) در آن شب هر امری بر اساس حکمت (الهی) تدبیر و جدا می گردد. (۴) عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ مُسْکَان عَن أَبِی عَبْدِ اللهِ الصادق (علیه السلام) وَ أَبِی الْحَسَنِ الکاظم (علیه السلام): «حم، وَ الْکِتابِ الْمُبِینِ، إِنَّا أَنْزَلْناهُ»، یَعْنِی الْقُرْآنَ، «فِی لَیْلَهٍ مُبارَکَهٍ إِنَّا کُنَّا مُنْذِرِینَ»، وَ هِیَ لَیْلَهُ الْقَدْرِ، أَنْزَلَ اللهُ الْقُرْآنَ فِیهَا إِلَی الْبَیْتِ الْمَعْمُورِ، جُمْلَهً وَاحِدَهً.
ثُمَّ نَزَلَ مِنَ الْبَیْتِ الْمَعْمُورِ عَلَی رَسُولِ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم)، فِی طُولِ عِشْرِینَ سَنَهً، «فِیها یُفْرَقُ»، فِی لَیْلَهِ الْقَدْرِ، «کُلُّ أَمْرٍ حَکِیمٍ» أَیْ یُقَدِّرُ اللهُ کُلَّ أَمْرٍ مِنَ الْحَقِّ وَ مِنَ الْبَاطِلِ، وَ مَا یَکُونُ فِی تِلْکَ السَّنَهِ وَ لَهُ فِیهِ الْبَدَاءُ وَ الْمَشِیئَهُ، یُقَدِّمُ مَا یَشَاءُ وَ یُؤَخِّرُ مَا یَشَاءُ، مِنَ الْآجَالِ وَ الْأَرْزَاقِ وَ الْبَلَایَا وَ الْأَعْرَاضِ وَ الْأَمْرَاضِ، وَ یَزِیدُ فِیهَا مَا یَشَاءُ وَ یَنْقُصُ مَا یَشَاءُ.

وَ یُلْقِیهِ رَسُولُ اللهِ (صلّی الله علیه وآله وسلم) إِلَی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ یُلْقِیهِ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) إِلَی الْأَئِمَّهِ (علیه السلام) حَتَّی یَنْتَهِیَ ذَلِکَ إِلَی صَاحِبِ الزَّمَانِ (علیه السلام) وَ یَشْتَرِطُ لَهُ فِیهِ الْبَدَاءَ وَ الْمَشِیئَهَ وَ التَّقْدِیمَ وَ التَّأْخِیرَ.(۱)
از امام ششم و امام هفتم (علیهما السلام) درباره ی این آیه نقل شده است: یعنی قرآن را نازل کردیم در شب مبارکی تا خلق را از عذاب آخرت بترسانیم و هشدار دهیم، و آن شب قدر است، خداوند در آن شب قرآن را یک جا به بیت المعمور نازل فرمود، سپس از بیت المعمور بر پیغمبر اکرم (صلّی الله علیه وآله وسلم) در طول بیست سال نازل نمود، در آن شب هر امری با حکمت، تعیین و ممتاز می شود، یعنی در شب قدر، هر امری با حکمت، یعنی: خداوند هر امری را از حق و باطل، و آنچه در آن سال می شود همه را تقدیر می فرماید، و بداء و مشیّت را برای آن قرار داده، و آنچه بخواهد از اجلها و روزی ها و ابتلائات و بیماریها را پس و پیش می کند، و آنچه بخواهد در آنها می افزاید، و آنچه بخواهد از آن می کاهد، و رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) آن مقدرات را به امیرالمومنین (علیه السلام) القا می نماید، و امیرالمومنین به امامان (علیه السلام) القا می نماید، تا کار به حضرت صاحب الزمان (علیه السلام) منتهی می گردد، و آنچه در آن بداء و مشیت و تقدیم و تأخیر هست برای او به طور مشروط بیان می گردد.
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۱ ص ۹۰ / بحار الانوار، ج ۴، ص ۱۰۱ و ج ۹۴، ص۱۲ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۵، ص ۱۲ / تفسیر الصافی، ج ۴، ص ۴۰۳ / تفسیر القمی، ج ۲، ص ۲۹۰ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۲، ص ۱۱۵ / تفسیر نور الثقلین، ج ۴، ص ۶۲۰.

شماره (۱۸۷) کد آیه: ۱۴ / ۴۵ اسم آیه: روز قیام روز خد
﴿قُلْ للذینَ آمَنُوا یَغْفِرُوا للذینَ لا یَرْجُونَ أَیَّامَ اللهِ لِیَجْزِیَ قَوْماً بِما کانُوا یَکْسِبُونَ﴾.

به مؤمنان بگو: «کسانی را که امید به ایّام الله ندارند مورد عفو قرار دهند تا خداوند هر قومی را به اعمالی که انجام می دادند جزا دهد»! عَن أبی عَبد الله (علیه السلام): أیّامُ الله المَرجوّه ثلاثه ایّام: یَوم قیامِ القائِم وَ یَوم الکَرَّه وَ یَوم القیامَه.(۱)
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: روزهایی که مورد امید و آرزو هستند، سه روز هستند: روز قیام حضرت قائم (علیه السلام)، و روز رجعت، و روز قیامت.
-----------------
۱- احقاق الحق، ج ۱۳، ص ۳۴۸ / الزام الناصب، ج ۱،ص ۹۰ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۵، ص ۲۸ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۵۵۸ / تفسیر شریف لاهیجی، ج ۴، ص ۱۱۸ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۲، ص ۱۵۳.

شماره (۱۸۸) کد آیه:۱۳/۴۶ اسم آیه: استقامت
﴿إِنَّ الَّذینَ قالُوا رَبُّنَا اللهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا فَلا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ﴾.

کسانی که گفتند: «پروردگار ما الله است»، سپس استقامت کردند، نه ترسی برای آنان است و نه اندوهگین می شوند.
«لطفاً به آیه ی شماره ی ۱۷۲، کد: ۳۰ / ۴۱ مراجعه فرمائید.»

شماره (۱۸۹) کد آیه:۱۸/۴۷ اسم آیه: وقت ظهور
﴿فَهَلْ یَنْظُرُونَ إِلَّا السَّاعَهَ أَنْ تَأْتِیَهُمْ بَغْتَهً فَقَدْ جاءَ أَشْراطُها فَأَنَّی لَهُمْ إِذا جاءَتْهُمْ ذِکْراهُمْ﴾.

آیا آنها [کافران] جز این انتظاری دارند که قیامت ناگهان فرا رسد (آن گاه ایمان آورند)، در حالی که هم اکنون نشانه های آن آمده است اما هنگامی که بیاید، تذکّر (و ایمان) آنها سودی نخواهد داشت!«لطفاً به آیه ی شماره ی ۵۶، کد: ۱۸۷ / ۷ مراجعه فرمائید.»

شماره (۱۹۰) کد آیه:۲۵/۴۸ اسم آیه: غربال
﴿... لَوْ تَزَیَّلُوا لَعَذَّبْنَا الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْهُمْ عَذاباً أَلِیماً﴾.

... اگر مؤمنان و کفّار (در مکه) از هم جدا می شدند، کافران را عذاب دردناکی می کردیم! عَنْ إِبْرَاهِیم الْکَرْخِیِّ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام)، أَوْ قَالَ لَهُ رَجُلٌ: أَصْلَحَکَ اللهُ! أَ لَمْ یَکُنْ عَلِیٌّ (علیه السلام) قَوِیّاً فِی دِینِ اللهِ (عزّ و جلّ) ؟ قَالَ: بَلَی، قَالَ: فَکَیْفَ ظَهَرَ عَلَیْهِ الْقَوْمُ؟ وَ کَیْفَ لَمْ یَدْفَعْهُمْ؟ وَ مَا مَنَعَهُ مِنْ ذَلِکَ؟ قَالَ: آیَهٌ فِی کِتَابِ اللهِ (عزّ و جلّ) مَنَعَتْهُ، قَالَ: قُلْتُ: وَ أَیُّ آیَهٍ؟ قَالَ: قَوْلُهُ: «لَوْ تَزَیَّلُوا لَعَذَّبْنَا الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْهُمْ عَذاباً أَلِیماً»، إِنَّهُ کَانَ للهِ (عزّ و جلّ) وَدَائِعُ مُؤْمِنِینَ فِی أَصْلَابِ قَوْمٍ کَافِرِینَ وَ مُنَافِقِینَ، فَلَمْ یَکُنْ عَلِیٌّ (علیه السلام) لِیَقْتُلَ الْآبَاءَ، حَتَّی تَخْرُجَ الْوَدَائِعُ، فَلَمَّا خَرَجَتِ الْوَدَائِعُ ظَهَرَ عَلَی مَنْ ظَهَرَ فَقَاتَلَهُ، وَ کَذَلِکَ قَائِمُنَا أَهْلَ الْبَیْتِ لَنْ یَظْهَرَ أَبَداً حَتَّی تَظْهَرَ وَدَائِعُ اللهِ (عزّ و جلّ)، فَإِذَا ظَهَرَتْ ظَهَرَ عَلَی مَنْ ظَهَرَ فَقَتَلَهُ.(۱)
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۰۶ / الزام الناصب، ج ۱،ص ۹۱ / بحار الانوار، ج ۲۹، ص ۴۲۸ و ص ۴۳۶ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۵، ص ۹۰ / تفسیر الصافی، ج ۵، ص ۴۳ / تفسیر القمی، ج ۲، ص ۳۱۶ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۲، ص ۲۹۸ / تفسیر نور الثقلین، ج ۵، ص ۷۰ / غایه المرام و حجه الخصام، ج ۶، ص ۲۲ و ۲۳ / کمال الدین، ج ۲، ص ۶۴۲.

ابراهیم کرخی گوید: مردی به امام صادق (علیه السلام) گفت: اصلحک الله! آیا علی (علیه السلام) در دین خدای تعالی نیرومند نبود؟ حضرت فرمودند: آری، نیرومند بود، گفت: پس چرا آن قوم بر او غلبه کردند؟ و چرا آنها را دفع نفرمود؟ و مانع کارهای ایشان نشد؟ حضرت فرمودند: آیه ای در کتاب خدای تعالی او را از این کار بازداشت، گوید: گفتم: آن کدام آیه است؟ فرمودند: این سخن خدای تعالی: «لَوْ تَزَیَّلُوا لَعَذَّبْنَا الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْهُمْ عَذاباً أَلِیماً»، زیرا برای خداوند تعالی ودایع مؤمنین در اصلاب قوم کافر و منافق وجود دارد، و علی (علیه السلام) پدران را نمی کشت تا آنکه آن ودایع خارج شوند، و چون آن ودایع خارج شدند بر آنها غلبه فرمود و با ایشان کارزار کرد، و قائم ما اهل البیت نیز چنین است، ظهور نمی کند تا آنکه ودایع خدای تعالی ظاهر شود و چون آنها ظاهر شدند بر آنان که باید غلبه می کند و آنان را نابود می سازد.

شماره (۱۹۱) کد آیه:۲۸/۴۸ اسم آیه: غلبه ی اسلام بر تمام ادیان
﴿هُوَ الَّذی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدی وَ دینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ وَ کَفی بِاللهِ شَهیداً﴾.

او کسی است که رسولش را با هدایت و دین حق فرستاده تا آن را بر همه ی ادیان پیروز کند و کافی است که خدا گواه این موضوع باشد!«لطفاً به آیه ی شماره ی ۶۰، کد: ۳۳ / ۹ مراجعه فرمائید.»

شماره (۱۹۲) کد آیه:۴۲تا۴۱/۵۰ اسم آیه: ندای آسمانی
﴿وَاسْتَمِعْ یَوْمَ یُنادِ الْمُنادِ مِنْ مَکانٍ قَریبٍ (۴۱) یَوْمَ یَسْمَعُونَ الصَّیْحَهَ بِالْحَقِّ ذلِکَ یَوْمُ الْخُرُوجِ (۴۲)﴾.

و گوش فرا ده و منتظر روزی باش که منادی از مکانی نزدیک ندا می دهد، (۴۱) روزی که همگان صیحه ی رستاخیز را به حق می شنوند آن روز، روز خروج است! (۴۲) علی بنِ إبراهیم عَن الصّادِق (علیه السلام) فی قولِه تَعالی: «وَ اسْتَمِعْ یَوْمَ یُنادِ الْمُنادِ مِنْ مَکانٍ قَرِیبٍ»، قال: یُنادی المُنادِی بِاسمِ القائِم وَ اسمِ أبِیه۸، قولُه تعالی: «یَوْمَ یَسْمَعُونَ الصَّیْحَهَ بِالْحَقِّ»، قال: صیحهُ القائِم مِن السماء، «ذلِکَ یَوْمُ الْخُرُوجِ».(۱)
علی بن ابراهیم در تفسیر آیه شریفه از حضرت صادق (علیه السلام) روایت کرده که حضرت فرمودند: منادی به نام قائم و نام پدرش ندا می دهد و صیحه در این آیه صدای آسمانی است که در روز خروج حضرت قائم (علیه السلام) شنیده می شود.
-----------------
۱- الزام الناصب، ج ۲، ص ۲۹۱ / بحار الانوار، ج ۵۳، ص ۶۵ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۵، ص ۱۵۲ / تفسیر الصافی، ج ۵، ص ۶۵ / تفسیر القمی، ج ۲، ص ۳۲۷ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۲، ص ۴۰۰ / تفسیر نور الثقلین، ج ۵، ص ۱۱۹.

شماره (۱۹۳) کد آیه:۲۲/۵۱ اسم آیه: موعود
﴿وَ فِی السَّماءِ رِزْقُکُمْ وَ ما تُوعَدُونَ﴾.

و روزی شما و همه ی وعده هایی که به شما داده می شود، در آسمان است.
عَنْ أَبِی صَالِح عَن ابْنِ عَبَّاس فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: «وَ فِی السَّماءِ رِزْقُکُمْ وَ ما تُوعَدُونَ»، قَالَ: هُوَ خُرُوجُ الْمَهْدِیِّ (علیه السلام).(۱)
ابی صالح از ابن عباس نقل می کند که گفت: مقصود از این آیه، خروج حضرت مهدی (علیه السلام) است.
-----------------
۱- إثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۱۹ / إلزام الناصب، ج ۱، ص ۹۲ / بحار الأنوار، ج ۵۱، ص ۵۳ / کتاب الغیبه (للطوسی)، النص، ص ۱۷۵.

شماره (۱۹۴) کد آیه:۲۳/۵۱ اسم آیه: قیام بر حق
﴿فَوَ رَبِّ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ إِنَّهُ لَحَقٌّ مِثْلَ ما أَنَّکُمْ تَنْطِقُونَ﴾.

سوگند به پروردگار آسمان و زمین که این مطلب حقّ است همان گونه که شما سخن می گویید.
عَنْ إِسْحَاق بْنِ عَبْدِ اللهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ (علیهما السلام) فِی قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «فَوَ رَبِّ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ إِنَّهُ لَحَقٌّ مِثْلَ ما أَنَّکُمْ تَنْطِقُونَ»، قَالَ: قَوْلُهُ: إِنَّهُ لَحَقٌّ، هُوَ قِیَامُ الْقَائِمِ (علیه السلام).(۱)
اسحاق بن عبد الله از امام سجاد (علیه السلام) روایت کرده که حضرت در باره ی قول خداوند (عزّ و جلّ): «فَوَ رَبِّ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ إِنَّهُ لَحَقٌّ مِثْلَ ما أَنَّکُمْ تَنْطِقُونَ»، فرمودند: همانا آن قیام قائم (علیه السلام) است که حقیقت دارد.
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۲۰ و ص ۱۹۱ / احقاق الحق، ج ۱۳، ص ۳۲۹ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۹۲ / بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۵۳ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۵، ص ۱۶۱ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۵۹۶ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۲، ص ۴۲۰ / کتاب الغیبه (للطوسی)، ص ۱۷۶.

شماره (۱۹۵) کد آیه:۴۷/۵۲ اسم آیه: عذاب در رجعت
﴿وَ إِنَّ للذینَ ظَلَمُوا عَذاباً دُونَ ذلِکَ وَ لکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لا یَعْلَمُونَ﴾.

و برای ستمگران عذابی قبل از آن است (در همین جهان) ولی بیشترشان نمی دانند.
عَن سَعْدِ بنِ عَبْدِ اللهِ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ (علیه السلام): نَزَلَ جَبْرَئِیلُ بِهَذِهِ الْآیَهِ هَکَذَا: فَإِنَّ لِلظَّالِمِینَ آلَ مُحَمَّدٍ حَقَّهُمْ، عَذَاباً دُونَ ذَلِکَ وَ لَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لَا یَعْلَمُونَ، یَعْنِی عَذَاباً فِی الرَّجْعَهِ.(۱)
سعد بن عبد الله از حضرت باقر (علیه السلام) نقل می کند که فرمودند: جبرئیل این آیه را چنین نازل کرد: آنها که حق آل محمد (علیهم السلام) را گرفتند، عذابی غیر از این دارند، و این عذاب در رجعت است.
-----------------
۱- إلزام الناصب، ج ۲، ص ۲۹۲ و ص ۳۰۰ / الإیقاظ من الهجعه بالبرهان علی الرجعه، النص، ص ۹۵ و ص ۲۹۸ / بحار الأنوار، ج ۵۳، ص ۱۱۷ / البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۵، ص ۱۸۰ / تفسیر القمی، ج ۲، ص ۳۳۳ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۲، ص ۴۶۲ / تفسیر نور الثقلین، ج ۵، ص ۱۴۳ / مختصر البصائر، ص ۱۶۱.

شماره (۱۹۶) کد آیه: ۶ / ۵۴ اسم آیه: دعوت از منکرین
﴿فَتَوَلَّ عَنْهُمْ یَوْمَ یَدْعُ الدَّاعِ إِلی شَیْءٍ نُکُرٍ﴾.

بنا بر این از آنها روی بگردان، و روزی را به یاد آور که دعوت کننده الهی مردم را به امر وحشتناکی دعوت می کند! فی تفسیر علی بن إبراهیم فی قولِه: «فَتَوَلَّ عَنْهُمْ یَوْمَ یَدْعُ الدَّاعِ إِلی شَیْءٍ نُکُرٍ»، قال: الامام إذا خَرج یَدعوهم الی ما ینکرون.(۱)
علی بن ابراهیم در تفسیر قول خداوند: «فَتَوَلَّ عَنْهُمْ یَوْمَ یَدْعُ الدَّاعِ إِلی شَیْءٍ نُکُرٍ»،گفت: چون امام خروج کند، مردم را به سوی آنچه ایشان را ناخوش باشد، می خواند.
-----------------
۱- البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۵، ص ۲۱۸ / تفسیر الصافی، ج ۵، ص ۱۰۰ / تفسیر القمی، ج ۲، ص ۳۴۱ / تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۲، ص ۵۳۲ / تفسیر نور الثقلین، ج ۵، ص ۱۷۶.

شماره (۱۹۷) کد آیه: ۴۱ / ۵۵ اسم آیه: شناسایی و رسوایی کفّار
﴿یُعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِیماهُمْ فَیُؤْخَذُ بِالنَّواصِی وَ الْأَقْدامِ﴾.

مجرمان از چهره هایشان شناخته می شوند و آن گاه آنها را از موهای پیش سر، و پاهایشان می گیرند (و به دوزخ می افکنند)!

۱- عَنْ أَبِی بَصِیر عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ (عزّ و جلّ): «یُعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِیماهُمْ فَیُؤْخَذُ بِالنَّواصِی وَ الْأَقْدامِ»، قَالَ: اللهُ سُبْحَانَهُ یَعْرِفُهُمْ، وَ لَکِنْ هَذِهِ نَزَلَتْ فِی الْقَائِمِ (علیه السلام)، هُوَ یَعْرِفُهُمْ بِسِیمَاهُمْ فَیَخْبِطُهُمْ بِالسَّیْفِ هُوَ وَ أَصْحَابُهُ خَبْطاً.(۱)
ابو بصیر از امام صادق (علیه السلام) روایت کرده، که حضرت در بیان آیه ی شریفه: «یُعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِیماهُمْ»، گناهکاران از قیافه شان شناخته می شوند، فرمودند: آنان را خداوند می شناسد، ولی این آیه در باره ی قائم (علیه السلام) نازل شده است که او آنها را از قیافه شان می شناسد و او و یارانش آنان را از دم شمشیر می گذرانند.
۲- عَنْ مُعَاوِیَه الدُّهْنِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام)، فِی قَوْلِ اللهِ (عزّ و جلّ): «یُعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِیماهُمْ فَیُؤْخَذُ بِالنَّواصِی وَ الْأَقْدامِ»، فَقَالَ: یَا مُعَاوِیَهُ! مَا یَقُولُونَ فِی هَذَا؟ قَالَ: قُلْتُ:
-----------------
۱- اثبات الهداه، ج ۵، ص ۱۶۴ / الزام الناصب، ج ۱، ص ۹۳ / بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۵۹/ البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۵، ص ۲۴۰ / تأویل الآیات الظاهره، ص ۶۱۷/ تفسیر کنز الدقائق، ج ۱۲، ص ۵۸۱ / الغیبه للنعمانی، ص ۲۴۲.